Opis ważniejszych przedsięwzięć promujących i popularyzujących wyniki badań naukowych

Transkrypt

1 POPULARYZACJA NAUKI Opis ważniejszych przedsięwzięć promujących i popularyzujących wyniki badań naukowych 1. Udział w XVII Festiwalu Nauki i Sztuki w Krakowie XVII Festiwal Nauki w Krakowie odbył się w dniach maja 2017 roku pod hasłem W zgodzie z naturą. Patronem Festiwalu był światowej sławy naukowiec Walery Goetel - autor ponad 250 prac z zakresu stratygrafii, geologii regionalnej, tektoniki, mineralogii ogólnej, petrogenezy i naukowych podstaw ochrony roślin. Głównym koordynatorem Festiwalu po raz kolejny był Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Festiwalowe Miasteczko Naukowe otwarte było na Rynku Głównym, gdzie odbyło się wiele konkursów, prelekcji, wykładów, zawodów sportowych i koncertów. Wśród licznych stanowisk, prezentujących krakowskie uczelnie i instytucje naukowe, znalazły się też ekspozycje przygotowane przez pracowników i doktorantów z IFJ PAN. Koordynatorem udziału IFJ PAN w Festiwalu był dr hab. Piotr Bednarczyk. Zwiedzający mogli zapoznać się m.in. ze zjawiskiem naturalnej promieniotwórczości i ochroną radiologiczną, a także z tajnikami radioterapii protonowej komórek nowotworowych, w szczególności z działaniem cyklotronu i stanowisk terapeutycznych działających w Centrum Cyklotronowym Bronowice (CCB). Gościom przybliżono także tematykę badań prowadzonych w Europejskim Centrum Badań Jądrowych CERN oraz przedstawiono stosowane tam obecnie detektory cząstek, m.in.: prototyp fragmentu detektora ATLAS, jednego z eksperymentów na akceleratorze LHC. Odwiedzającym zaprezentowano również metody pomiaru promieniowania kosmicznego oraz cząstek alfa z rozpadu radonu - naturalnego gazu promieniotwórczego. Dużym zainteresowaniem wśród najmłodszej widowni cieszyła się gra cyklotronowa. Dorośli chętnie sprawdzali swoją wiedzę, rozwiązując elektroniczny quiz na temat Wielkiego Zderzacza Hadronów. W czasie imprezy przez dwa namioty wystawowe IFJ PAN przewinęło się blisko 1000 osób. Ekspozycja z naszego Instytutu została także przedstawiona w prowadzonych na żywo wywiadach radiowych i telewizyjnych. 2. Udział w 21. Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik Cykliczna impreza plenerowa popularyzująca naukę Piknik Naukowy odbyła się 3 czerwca 2017 roku w Warszawie na Stadionie Narodowym. W wydarzeniu tym wzięło udział 205 instytucji z kraju i zagranicy. Motywem przewodnim 21. edycji pikniku była planeta Ziemia. Popularyzatorzy nauki (dwanaście osób) z Instytutu przedstawili pięć różnych pokazów, opowiadali m.in. o sposobach pomiaru radonu oraz o różnych możliwościach detekcji promieniowania jądrowego. Pokazali również jak domowo-kuchennymi sposobami można zilustrować efekt cieplarniany, chromatografię cieczową oraz wykazać wpływ rodzaju gleby na absorbcję różnych substancji. Prezenterzy z IFJ PAN objaśniali także sposoby pomiarów zanieczyszczeń i dawek promieniowania jądrowego w powietrzu, a także zasady działania sond neutronowych w badaniach geologicznych i geofizycznych. Uczestnicy pikniku mogli wziąć również udział w quizie geograficzno-przyrodniczo-fizycznym o poszukiwaniach niewidzialnego promieniowania jądrowego, mogli obejrzeć maski do terapii protonowej z Centrum Cyklotronowego Bronowice, poznać zastosowanie magnesów w leczeniu, poszerzyć swoją wiedzę na temat promieniowania i jego wpływu na nasze zdrowie, a także przeprowadzić wiele interesujących doświadczeń, m.in. dotyczących informacji pozyskiwanych z oddechu człowieka. Odwiedzający stoiska IFJ PAN mogli 12

2 zagrać także w grę cyklotronową, podczas której zapoznawali się z zasadami działania urządzenia. Stanowisko IFJ PAN odwiedziło kilkuset gości. 3. Małopolska Noc Naukowców w IFJ PAN - 12 edycja W dniu 29 września 2017 roku miało miejsce kolejne wydarzenie z cyklu: Małopolska Noc Naukowców, koordynowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Od godz. 15:00 do 23:00 można było zobaczyć przygotowane przez pracowników IFJ PAN atrakcje w ramach przedsięwzięcia Przygoda z fizyką w Bronowicach. Organizacja Małopolskiej Nocy Naukowców jest największym przedsięwzięciem Instytutu promującym naukę. W różnych punktach, które były przygotowane dla odwiedzających, prezentacje prowadziło 121 naukowców. Grupy zwiedzających oprowadzało 24 pilotów. Łącznie do powodzenia imprezy przyczyniło się 166 osób. W tym dniu odwiedziło nas około 1400 osób pasjonatów nauki. W grze terenowej wzięło udział 309 uczestników w 74 grupach. Koordynatorem udziału IFJ PAN w Małopolskiej Nocy Naukowców był dr hab. Paweł Jochym. a) Pod chmurką, w namiotach usytuowanych na terenach zielonych Instytutu przedstawiane były dokonania i osiągnięcia sześciu oddziałów Instytutu, obejmujące prezentacje i doświadczenia z udziałem publiczności. Przygotowany został również Namiot Konstruktora - miejsce, w którym każdy miał możliwość zbudowania prostych modeli urządzeń (takich jak: spektroskop, poduszkowiec, peryskop, kalejdoskop), które później mógł zabrać do domu. b) Ponadto, można było zwiedzić najciekawsze laboratoria Instytutu na szlaku W labiryncie nauki : Pracownia akceleratora liniowego typu Van de Graffa wraz z układem mikrowiązki protonowej; Laboratorium Aparaturowych Źródeł Neutronów im. Prof. J.A. Czubka; Laboratorium badań materii miękkiej niezwykłe stany skupienia materii; Laboratorium Ekspertyz Radiometrycznych; Laboratorium Badań Magnetycznych; Pracownia obrazowania magnetyczno-rezonansowego; Laboratorium Chromatograficznych Analiz Śladowych; Laboratorium Spektrometru Całego Ciała; Pracownia wzrostu monokryształów; Dział Budowy Aparatury i Infrastruktury Naukowej (DAI) wizyta w laboratorium DAI oraz prezentacja prototypu teleskopu CTA służącego do badań wysokoenergetycznego promieniowania gamma. Zwiedzający poznali także szczegóły projektu budowy wielkich obserwatoriów astronomicznych; Kino DAI pokaz filmów ukazujących prace prowadzone przez naukowców, inżynierów i techników działu DAI w Polsce i na świecie; Centrum Cyklotronowe Bronowice CCB wizyta w jednym z nielicznych miejsc w Europie, gdzie prowadzona jest protonowa terapia nowotworowa. Zwiedzający mieli okazję zobaczyć, gdzie opracowuje się dane kliniczne, przygotowuje plany terapii, a także pozycjonuje i napromieniowuje pacjentów. Zobaczyć można było także halę eksperymentalną służącą do badań z fizyki i nauk pokrewnych. Zwiedzający mogli również zapoznać się, na specjalnej ścieżce dydaktycznej, z wielkimi eksperymentami badawczymi prowadzonymi na świecie z udziałem naukowców z Polski, takich jak eksperymenty ATLAS, ALICE i LHCb, prowadzone przy Wielkim Zderzaczu Hadronów w CERN, a także eksperymenty Belle/BelleII w Japonii i ICARUS we 13

3 Włoszech oraz Obserwatorium Pierre Auger w Argentynie. Zorganizowano także seanse łączności z centrami kontroli eksperymentów ATLAS, ALICE i LHCb w CERNie. c) Pokaz doświadczeń fizycznych Triki fizyki, obejmujący demonstracje niebanalnych doświadczeń fizycznych, objaśniających zjawiska z codziennego życia i połączony z konkursami dla publiczności adresowany był do najmłodszych gości Nocy Naukowców i cieszył się ogromnym ich zainteresowaniem. Pokazy przeprowadziła grupa doktorantów MSD. d) W ciągu całej Nocy Naukowców w IFJ PAN cyklicznie wyświetlane były filmy popularnonaukowe: "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych" "Badamy tajemnicę DNA" ("Złoty Kopernik" na Festiwalu Filmów dla Edukacji 2010, Warszawa), "Kronika Bronowicka", których twórcą jest dr hab. Jerzego Grębosza, a także film "Przesuwanie horyzontów" w reżyserii Wiktora Niedzickiego. e) Dla zwiedzających została przygotowana dodatkowa atrakcja "Naukowe podchody" - gra zadaniowa utrzymana w konwencji "gry miejskiej", nawiązująca do praw i zjawisk fizycznych spotykanych w codziennym życiu. Uczestnicy zostali wyposażeni w mapę terenów Instytutu, która ułatwiała dotarcie do zadań konkursowych. Prawidłowe rozwiązanie ujawniło miejsce kolejnego zadania. Na zwycięzców, którzy przeszli całą grę czekały nagrody. f) Zorganizowana została seria mini wykładów: Protony do walki z nowotworami (mgr inż. Natalia Mojżeszek), Interdyscyplinarność - kluczem do sukcesu. Fizyka w kontekście multinauki (mgr Monika Woźniak), Ani trudne, ani nudne zastosowanie metod Monte Carlo z punktu widzenia rocznego brzdąca (mgr inż. Magdalena Kłodowska), Radon - niewidzialne zagrożenie (mgr inż. Karolina Danyłec). 4. Udział w Międzynarodowych Warsztatach Fizyki Cząstek Elementarnych (XIII International Masterclasses, Hands on Particle Physics) Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk, przy wsparciu Komitetu Fizyki PAN, zorganizował w 2017 roku zajęcia w ramach XIII Międzynarodowych Warsztatów Fizyki Cząstek Elementarnych, które odbyły się w czterech miastach: w Krakowie (6 III), w Kielcach (1 III), w Tarnowie (9 III) i w Sosnowcu (22 III). Zajęcia podobne, koordynowane przez International Particle Physics Outreach Group, odbywały się w kilkudziesięciu krajach świata. Warsztaty rozpoczynały się wykładami przedstawionymi przez mgr inż. Klaudię Burkę oraz dr. hab. Krzysztofa Woźniaka, które pozwalały uczniom zapoznać się z podstawowymi własnościami cząstek elementarnych i metodami ich badania. Następnie młodzi naukowcy przystąpili do praktycznego działania na komputerach, zmieniając się w fizyków, analizujących dane z Wielkiego Zderzacza Hadronów w CERN pod Genewą. W ćwiczeniach, organizowanych przez dr. hab. Krzysztofa Woźniaka z pomocą 9 innych pracowników IFJ PAN lub słuchaczy Międzynarodowego Studium Doktoranckiego, wzięło udział w sumie 335 uczniów z 22 szkół średnich z wymienionych wyżej miast oraz ich okolic. Otrzymane przez uczniów wyniki zostały omówione podczas wideokonferencji z udziałem fizyków z CERN. 5. Praktyki studenckie "Laboratorium fizyki cząstek elementarnych" Od 3 do 28 lipca 2017 roku trwała w IFJ PAN V edycja programu praktyk studenckich pod nazwą "Laboratorium fizyki cząstek elementarnych". Zorganizowane zostały one przez prof. dr. hab. Janusza Chwastowskiego, dr. Rafała Staszewskiego i dr. Macieja Trzebińskiego. Celem praktyk było zachęcenie studentów fizyki i nauk pokrewnych do włączenia się w badania w zakresie fizyki cząstek elementarnych. Praktyki składały się z dwóch części. Pierwsza z nich, obejmująca wykłady i ćwiczenia wprowadzające w fizykę cząstek elementarnych, trwała tydzień i była wspólna dla wszystkich uczestników. Prowadzone 14

4 zajęcia dotyczyły zarówno zagadnień związanych z samą fizyką, jak również z praktycznymi elementami metod eksperymentalnych. Część druga warsztatów polegała na indywidualnej współpracy z opiekunem naukowym przy realizacji wybranego zagadnienia. W praktykach wzięli udział studenci fizyki i kierunków pokrewnych z całej Polski. Zgłoszenia do programu odbywały się drogą internetową na ich podstawie zakwalifikowanych zostało 35 kandydatów. 6. Inkubator odkryć naukowych w Krakowie Inkubator Odkryć Naukowych (ION) to inicjatywa Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, której celem jest budowa i wsparcie rozproszonego środowiska umożliwiającego prowadzenie podstawowych badań naukowych przez młodych entuzjastów nauki, głównie studentów i doktorantów. W ramach ION młodzi ludzie nie tylko uczestniczą w projektach swoich mentorów doświadczonych naukowców, mogą również proponować i realizować własne przedsięwzięcia. Działania podejmowane w ramach ION mają prowadzić do połączenia zasobów infrastrukturalno-osobowych wielu instytucji, co powinno ułatwić powstawanie prac naukowych i dokonywanie odkryć, a także budowanie ścieżek kariery naukowej naukowców przed doktoratem oraz promocję nauki. W 2017 roku projekt ION nabrał tempa i cieszył się rosnącym zainteresowaniem w środowisku akademickim. W ramach Inkubatora Odkryć Naukowych prowadzone są już np. badania w zakresie projektu CREDO, dotyczącego badania promieni kosmicznych, który finansowany jest z funduszy Instytutu Fizyki Jądrowej PAN oraz z Funduszu Wyszehradzkiego. Inicjatorem Inkubatora jest dr hab. Piotr Homola (IFJ PAN), a projekt koordynują: dr hab. Krzysztof Woźniak (IFJ PAN), dr hab. Joanna Jałocha-Bratek i dr inż. Piotr Poznański (oboje PK). Liczba uczestniczących w działaniach, prowadzonych w ramach ION, wynosiła w 2017 roku około 100 osób. Byli to pracownicy naukowi, techniczni oraz doktoranci IFJ PAN, pracownicy naukowi oraz studenci Politechniki Krakowskiej, studenci Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także uzdolnieni gimnazjaliści z Publicznego Gimnazjum w Rzezawie. 7. Współudział w organizacji International Cosmic Day 30 listopada 2017 roku odbył się Międzynarodowy Dzień Kosmosu (ICD) wydarzenie rozproszone po całym świecie, cieszące się coraz większą popularnością. Głównym organizatorem wydarzenia był ośrodek DESY w Hamburgu. Grupy naukowców, nauczycieli i studentów w różnych krajach spotykają się w ciągu jednego dnia, aby znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące promieniowania kosmicznego. Uczniowie mogą współpracować jak prawdziwi naukowcy w międzynarodowej współpracy, omawiając swoje wyniki we wspólnych wideokonferencjach. Analizowanie danych, porównywanie i omawianie z innymi "młodymi naukowcami" daje uczniom spojrzenie na to, jak prowadzone są badania naukowe. W IFJ PAN przygotowano 6 prezentacji ustnych, popularyzujących projekt CREDO ( które transmitowane były na kanale YouTube. 8. Europejski Dzień Radonu w Krakowie Z inicjatywy European Radon Association (ERA) corocznie organizowany jest Europejski Dzień Radonu w rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej-Curie. W 2017 roku dzień ten wypadł w 150. rocznicę jej urodzin. W dniu 7 listopada 2017 roku z tej okazji Laboratorium Ekspertyz Radiometrycznych zorganizowało w IFJ PAN sesję popularnonaukową. W czasie sesji przedstawione zostały najważniejsze informacje o radonie oraz metodach jego pomiaru, a także o zabezpieczeniach anty-radonowych stosowanych na etapie budowy domów i w budynkach istniejących. Jednym z punktów programu była informacja o projekcie zmian w przepisach krajowych (m.in. dotyczących norm stężeń radonu w budynkach), związanych z koniecznością wprowadzenia do dnia 6 lutego 2018 roku do prawa polskiego 15

5 zaleceń dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2013/59/EURATOM. Portal Medycyna Praktyczna (MP) zamieścił materiały obejmujące zapis video wygłoszonych wykładów i wywiad z dr. hab. Krzysztofem Kozakiem. 9. Targi Hannover Messe 2017 W dniach kwietnia 2017 roku odbyły się w Niemczech Hannover Messe - Międzynarodowe Targi Technologii, Innowacji i Automatyki w Przemyśle, które są najważniejszą światową imprezą z zakresu technologii dla przemysłu. Jednym z elementów udziału Polski w targach była prezentacja oferty i możliwości polskich centrów badawczych. Uczestnicy targów, dzięki przygotowanym przez NCBiR wirtualnym spacerom, przenieśli się do nowoczesnych i świetnie wyposażonych polskich laboratoriów. Na Hannover Messe 2017 zaprezentowane zostało między innymi Centrum Cyklotronowe Bronowice IFJ PAN. Przedstawiono zainteresowanym ofertę, możliwości i potencjał badawczy. CCB oferuje wykorzystanie wiązek protonowych z cyklotronu C-235 do badań własności nowych materiałów, substancji biologicznych, detektorów stosowanych w medycynie, technice i fizyce oraz odporności elektroniki na promieniowanie, w tym promieniowanie kosmiczne. 10. Udział w 19. Międzynarodowych Targach Analityki i Technik Pomiarowych (EuroLab) Targi Analityki i Technik Pomiarowych EuroLab, które w roku 2017 odbyły się w Warszawie w dniach marca, są miejscem promocji najnowszych rozwiązań i technologii przeznaczonych dla laboratoriów oraz źródłem informacji o najnowocześniejszych metodach i technikach badawczych. Podczas targów jednostki PAN prezentowały swoją działalność wśród wystawców i obecnych przedstawicieli biznesu oraz nauki. IFJ PAN przedstawił działalność Centrum Cyklotronowego Bronowice oraz czterech akredytowanych laboratoriów. 11. Udział w 25. Międzynarodowych Targach Stomatologicznych Krakdent Międzynarodowe Targi Stomatologiczne w Krakowie KRAKDENT to jedno z ważniejszych miejsc spotkań branży stomatologicznej w Europie Środkowo-Wschodniej. Podczas targów KRAKDENT, 9 marca 2017 roku, IFJ PAN prezentował swoją działalność dotyczącą pomiarów dawek indywidualnych i środowiskowych oraz testów specjalistycznych aparatury rentgenowskiej. 12. Udział w projekcie ADAMED SmartUP Program ADAMED SmartUP jest realizowany przez Fundację Grupy Adamed. Fundacja Grupy Adamed została stworzona, aby wspierać działalność badawczo-rozwojową, naukową i oświatową w obszarze nauk ścisłych i przyrodniczych oraz wspierać rozwój młodzieży i środowiska naukowego. W wyniku realizacji programu powstała seria filmów prezentowanych na serwisie internetowym YouTube, nagranych przez młodych popularyzatorów nauki. Wykładowcy ADAMED SmartUP to wyjątkowa grupa osób. Wśród wykładowców programu i prezenterów filmów znalazł się dr Michał Krupiński z IFJ PAN. W 2017 roku zrealizował on i opublikował na tym portalu filmy popularnonaukowe: Tańczące krople (o efekcie Leidenfrosta) i Dlaczego rower trzyma pion (o efekcie żyroskopowym) publikacja na stronie: Crazy Nauka - blog popularnonaukowy Crazy Nauka to najpopularniejszy i największy blog popularnonaukowy w Polsce. Co miesiąc jego stronę internetową odwiedza ponad 350 tysięcy osób, a na Facebooku blog zgromadził około 80 tysięcy fanów. Crazy Nauka jest też obecna na Snapchacie i Instagramie, a na 16

6 Facebooku i YouTube umieszcza filmy popularnonaukowe. Wśród naukowców, którzy współpracują z zespołem redakcyjnym Crazy Nauki jest m.in. dr Michał Krupiński z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN. Na łamach bloga wyjaśniał on m.in. na czym polega fenomen kryształów czasowych Czym są kryształy czasowe, czyli nowy rodzaj materii. Kolejnymi tematami poruszanymi przez dr. Michała Krupińskiego na blogu Crazy Nauka są: Piasek poruszany dźwiękiem - jak powstają te wyjątkowe wzory, Dlaczego sól jest jodowana, a tarczycę leczy się promieniotwórczym jodem?, Twój smartfon poszuka ciemnej materii dzięki polskim naukowcom. 14. Wsparcie organizacji obchodów Roku Mariana Smoluchowskiego W roku 2017 przypadła setna rocznica śmierci Mariana Smoluchowskiego, genialnego fizyka działającego w okresie powstawania fizyki współczesnej, profesora Uniwersytetów Lwowskiego i Jagiellońskiego. Centralne uroczystości przybliżające postać wielkiego uczonego odbyły się we wrześniu 2017 roku w Krakowie. Instytut Fizyki Jądrowej był jednym ze współorganizatorów wyjazdowego posiedzenia Komitetu Fizyki Polskiej Akademii Nauk, Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fizycznego oraz Forum Dziekanów Wydziałów Fizyki i Dyrektorów Instytutów. 15. Wsparcie Ogólnopolskiego Konkursu Eksperyment Łańcuchowy Piątą edycję Ogólnopolskiego Konkursu Eksperyment Łańcuchowy z uroczystym finałem w dniu 29 maja 2017 roku zorganizowali studenci Koła Naukowego Biofizyki Molekularnej i Fizyki Medycznej oraz Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego, we współpracy z Wydziałem Edukacji Uniwersytetu w Lublanie. Instytut Fizyki Jądrowej PAN wsparł to przedsięwzięcie, będąc jednym z fundatorów nagród. 16. Przyjmowanie wycieczek do laboratoriów Instytutu w ciągu roku Poza wydarzeniami otwartymi, takimi jak Małopolska Noc Naukowców, Instytut umożliwia zwiedzanie wybranych laboratoriów dla zorganizowanych grup także w ciągu roku. W roku 2017 Instytut odwiedziło 28 wycieczek, liczących łącznie 913 osób, w tym: - z gimnazjów: 41 osób (3 grupy), - ze szkół średnich i pomaturalnych: 662 osoby (45 grup), - ze szkół wyższych: 210 osób (14 grup). Wycieczki wybierają program zwiedzania spośród udostępnianych laboratoriów zwykle 2-3 dla każdej grupy, gdzie mogą wysłuchać półgodzinnej prelekcji na temat badań prowadzonych w danej pracowni. Dla grup wyświetlane są także filmy popularnonaukowe: Tajemniczy świat jąder atomowych i Badamy tajemnice DNA. Nauczyciele i opiekunowie grup otrzymują w prezencie na płycie CD oba wymienione filmy, a także film zrealizowany w oparciu o badania i terapię przeprowadzaną w IFJ PAN pt. Terapia protonowa nowotworów oka (aut. dr hab. inż. J. Grębosz). 17. Media informacyjne W 2017 roku Instytut zamieścił na globalnym naukowym serwisie prasowym: EurekAlert! notatki o czternastu znaczących osiągnięciach naukowych, dokonanych z istotnym udziałem badaczy z IFJ PAN, które były opublikowane w renomowanych czasopismach. Doniesienia prasowe na tym serwisie miały od kilkuset do kilku tysięcy otwarć w miesiącu. Serwis EurekAlert! jest prowadzony przez American Association for the Advancement of Science. 17

7 Notatki o tych osiągnięciach ukazały się także w szeregu mediów informacyjnych w Polsce, w tym PAP Nauka w Polsce. Ponadto rok 2017 obfitował w dużą liczbę wywiadów publikowanych w codziennej prasie, jak i artykułów w miesięcznikach o zasięgu ogólnopolskim, a także w liczny udział w programach popularnonaukowych w telewizji i radio. Ukazało się także bardzo dużo informacji na portalach internetowych. Łączna liczba informacji medialnych wyniosła ponad Wykłady popularyzatorskie na zaproszenie różnych instytucji Prof. dr hab. Stanisław Drożdż , Finneganów tren Jamesa Joyce a mistyczne dzieło inspirujące wszystkich fizyków, godzinna audycja w Radio dla Ciebie , Liczba i fraktale w dziełach literackich, Dzień liczby Pi, Politechnika Krakowska , Co literatura ma wspólnego z kalafiorem, Rotary Club, Kraków , wykład Narracja jako multifraktalny proces dyfuzyjny w ramach obchodów Roku Smoluchowskiego, AGH, Kraków Dr hab. Piotr Homola , wykład pt. Cosmic Ray Extremely Distributed Observatory: new research possibilities in astroparticle physics dla uczestników zimowiska Klubu Astronomicznego Almukantarat , wykład pt. Cosmic Ray Cascades: a New Window to the Universe na Walnym Zebraniu Stowarzyszenia Astronomia Nova, Rzepiennik Biskupi , wykład pt. Cosmic-Ray Extremely Distributed Observatory: new research possibilities in astroparticle physics na sesji Outreach podczas konferencji BGL 2017, Gyöngyös, Węgry , wypowiedź na temat CREDO dla lokalnej telewizji węgierskiej GYTV ( , wypowiedź na temat CREDO i badań kosmosu przy użyciu smartfonów dla Polskiego Radia, cytowana m.in. w audycji Polska i Świat (Program 1), Trójwymiar (Program 3) oraz w serwisach informacyjnych (Radio Kraków, Program 4) , udział w audycji na żywo Pracują na Nobla, Radio Kraków , wykład pt. CREDO: badaj Wszechświat smartfonem i pracuj na Nobla, III Kongres Praktyków Nauki i Biznesu, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec , wykład w ramach cyklu Wiedza to sukces pt. Żaba w trzech częściach, czyli upowszechnianie niewiedzy o Wszechświecie dla uczniów myślenickich szkół średnich (dwie grupy, w sumie ok. 100 słuchaczy), Miejska Biblioteka Publiczna, Myślenice oraz dla uczniów Publicznego Gimnazjum w Rzezawie (dwie grupy, w sumie ok. 60 słuchaczy) , wykład pt. Granice Nauki: Credo.science, czyli astrofizyk w czarnej dziurze, Spotkania i wykłady literackie w De Revolutionibus Books&Cafe , wykład pt. Cosmic Ray Extremely Distributed Observatory: nowe możliwości badawcze w astrofizyce dla uczestników Dnia Otwartego ACK Cyfronet AGH , wykład pt. Credo.science: społeczeństwo Sieci a bezpieczeństwo informacji w kierunku odkrycia naukowego dla studentów i pracowników Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu 18

8 Dr hab. Andrzej Horzela , udział w audycji Maria Skłodowska-Curie, "Przed hejnałem", Radio Kraków Dr Johanna F. Jarvis , wykład pt. Engaging the Public and Schools with Astronomy na Walnym Zebraniu Stowarzyszenia Astronomia Nova, Rzepiennik Biskupi , wykład pt. Engaging the public in Cosmic Ray Research na sesji Outreach podczas konferencji BGL 2017, Gyöngyös, Węgry. Dr hab. Robert Kamiński , wykład o podstawach fizyki dla uczestników zimowiska Klubu Astronomicznego Almukantarat lipiec 2017, wykłady "Mikro i makro obiekty w fizyce", "Promieniowanie kosmiczne i program CREDO", obserwatorium w Upicach (Czechy). Dr inż. Renata Kopeć , wykład w ramach seminarium Świętokrzyskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, Kielce , wykład podczas Ogólnopolskiej Konferencji Studentów Fizyki medycznej, FIZYKA DLA MEDYKA, WFiTJ AGH Kraków Wykład na seminarium Technische Universitat Vien, Wiedeń , wykład podczas XVII Międzynarodowego Sympozjum Onkologia w Otolaryngologii w Wiśle , wykład podczas III Konferencji z zakresu detekcji promieniowania jonizującego oraz kontroli jakości w rentgenodiagnostyce, radioterapii i medycynie nuklearnej w Klimkówce , wykład Od radu do radioterapii protonowej rola kobiet w fizyce medycznej podczas Międzynarodowego Dnia Fizyki Medycznej, WFiTJ AGH Kraków , wykład Zaprezentowanie Centrum Cyklotronowego Bronowice w kontekście prowadzenia radioterapii protonowej u dzieci na X Sympozjum Neuroonkologii Dziecięcej, Warszawa. Dr hab. Krzysztof Kozak , wykład Broń jądrowa historia, fizyka, skutki, Centrum Kultury Żydowskiej, Kraków , wykłady Broń jądrowa historia, fizyka, skutki i Promieniotwórczość w środowisku, Zespół Szkół Elektryczno-Mechanicznych w Tarnowie Dr inż. Michał Krupiński , udział w programie SONDA 2 w TVP2 oraz tematem przewodnim była rozmowa o księżycach i badaniu kosmosu , udział w programie Stacja Nauka, Polskie Radio, wystąpienie pt. Fizyk na rowerze. Jak to się dzieje, że jedziemy?, red. Patryk Kuniszewicz , udział w audycji Homo Science, radio TOK FM , Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, wykład Elektroniczny smog" w ramach Tygodnia Ziemi , , , , udział w audycji SONDA 2 w TVP2, tematem przewodnim programu były mosty ich budowa, zastosowanie fizyki oraz materiałów przy ich budowie Udział w cyklu popularnonaukowym Nauka po krakowsku dla Gazety Wyborczej Kraków: , Dlaczego 700-letnie witraże w kościołach nie straciły kolorów? , Dlaczego dzwon Zygmunt dzwoni? , Dlaczego słyszymy hejnał? 19

9 , Miasto, w którym przyspieszają elektrony , udział w audycji SONDA 2 TVP2, tematem przewodnim programu było przybliżenie działania promieniowania jądrowego i elektrowni atomowych , udział w audycji SONDA 2 TVP2, tematem przewodnim programu były globalne katastrofy, zderzenia galaktyk , Zabrze, Kopalnia Guido Wakacyjne Spotkania Wielodyscyplinarne Rzeczpospolita mniej znana" organizowane przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci wykład Jak zrobić kolor" , finał trzeciej edycji programu ADAMED SmartUP, wykład o tym jak z pozoru błahe spostrzeżenia mogą prowadzić do wielkich odkryć naukowych , udział w programie SONDA 2 w TVP1, temat przewodni programu: Sposób działania prądu elektrycznego. Bezpieczeństwo energetyczne na świecie , Radio TOK FM, rozmowa na temat zjawisk akustycznych w gotującej się wodzie oraz fizyki niepoważnej , udział w programie SONDA 2 w TVP1, w programie omawiano szczegóły wydobycia ropy i gazu , Centrum Transferu Technologii Politechnika Krakowska, prowadzenie szkolenia Znajdź pasjonatów swoich badan. Część I , Uniwersytet Łódzki, konferencja Technologie, Wiedza, Kompetencje", Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, wykład Fizyk najlepszy zawód świata" , udział w programie SONDA 2 w TVP1, tematem przewodnim była głębia mórz i działania prądów morskich , udział w programie SONDA 2 w TVP1, dr Michał Krupiński przeprowadza eksperyment naukowy, dotyczący wydobywania ropy naftowej , udział w programie SONDA 2 w TVP1, analiza procesów geologicznych na przykładzie Tatr Prof. dr hab. Jerzy W. Mietelski , wykład popularnonaukowy Radioaktywność wokół nas, Akademia Mieszkańców w Mogilanach (organizator prof. dr hab. Andrzej Zoll) Dr hab. Jacek Niemiec , udział w 40. odcinku cyklu programów Astronarium TVP3: Promieniowanie gamma i obserwatorium CTA Prof. Paweł Olko , wykład na spotkaniu Polskiego Towarzystwa Fizycznego oraz ODN w ZCEMiP w Szczecinie pt. "Radioterapia protonowa - fizyka w walce z rakiem" dr Tomasz Rozwadowski , referaty popularyzatorskie w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Wyspiańskiego w Rymanowie: Problemy współczesnej fizyki rozwiązywane w Instytucie Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk oraz Ciekłe kryształy niezwykły stan materii Prof. dr hab. Jan Styczeń , wykład pt. "Od mikroświata - jądra atomowego - do makroświata - kosmosu. Terapia protonowa w IFJ PAN", Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bocheńskiej, Bochnia Mgr Oleksandr Sushchov , wykład pt. The Cosmic Ray Extremely Distributed Observatory (CREDO) project na szkole Zimanyi School'17, Budapeszt, Węgry Prof. dr hab. Henryk Wilczyński 20

10 , wykład pt. Promienie kosmiczne: ciekawostka, uciążliwość czy wielka nauka? dla uczestników zimowiska Klubu Astronomicznego Almukantarat , udział w panelu naukowym na konferencji prasowej Nowe przełomowe odkrycia w astronomii fal grawitacyjnych w siedzibie PAN w Warszawie Prof. Agnieszka Zalewska , wykład na konferencji Science: Polish Perspectives (SPP) Meetup Berlin 2017 (konferencja mająca na celu łączenie społeczności polskich naukowców pracujących i studiujących za granicą) 21