MUKORMYKOZA CZY ASPERGILOZA PŁUCNA? TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNO-TERAPEUTYCZNE U DWOJGA DZIECI Z OSTRĄ BIAŁACZKĄ LIMFOBLASTYCZNĄ
|
|
- Michał Grzelak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA POGLĄDOWA MUKORMYKOZA CZY ASPERGILOZA PŁUCNA? TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNO-TERAPEUTYCZNE U DWOJGA DZIECI Z OSTRĄ BIAŁACZKĄ LIMFOBLASTYCZNĄ PULMONARY MUCORMYCOSIS OR ASPERGILLOSIS? THERAPEUTIC DIFFICULTIES IN TWO CHILDREN TREATED FOR ACUTE LYMPHOBLASTIC LEUKAEMIA NINELA IRGA-JAWORSKA Klinika Pediatrii, Onkologii i Hematologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego m m Ninela Irga-Jaworska Klinika Pediatrii, Onkologii i Hematologii, Gdański Uniwersytet Medyczny ul. Dębinki 7, Gdańsk Tel.: nirga@gumed.edu.pl Wpłynęło: Zaakceptowano: Opublikowano on-line: Cytowanie: Irga-Jaworska Ninela. Mukormykoza czy aspergiloza płucna? Trudności w ich rozróżnieniu oraz leczeniu dwojga dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną. Zakażenia XXI wieku 2018;1(6): /zakazenia/2018/6/Z Copyright by MAVIPURO Polska Sp. z o.o., Warszawa, Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez zgody wydawcy. STRESZCZENIE: Inwazyjna choroba grzybicza płuc stanowi istotny problem kliniczny u dzieci leczonych z powodu schorzeń rozrostowych układu krwiotwórczego. Różnicowanie pomiędzy aspergilozą i mukormykozą płucną jest niezwykle istotne z uwagi na odmienną strategię terapeutyczną oraz sposób monitorowania efektów leczenia. W pracy przedstawiono trudności diagnostyczno-terapeutyczne u dwojga dzieci leczonych z powodu ostrej białaczki limfoblastycznej, u których rozpoznano inwazyjną chorobę grzybiczą płuc. SŁOWA KLUCZOWE: aspergiloza, mukormykoza, ostra białaczka limfoblastyczna, dzieci ABSTRACT: Invasive pulmonary fungal disease is a significant clinical problem in children treated for haematological malignancies. Differentiation between pulmonary aspergillosis and mucormycosis is crucial due to distinctive therapeutic strategy and methods of monitoring of treatment results. This paper presents diagnostic and therapeutic difficulties in two children treated for acute lymphoblastic leukaemia who were diagnosed with invasive pulmonary fungal disease. KEY WORDS: aspergillosis, mucormycosis, acute lymphoblastic leukaemia, children WSTĘP Inwazyjna choroba grzybicza (IChG) płuc stanowi poważny problem kliniczny u dzieci leczonych z powodu schorzeń rozrostowych układu krwiotwórczego. Na podstawie badań epidemiologicznych wiadomo, że u pacjentów ze schorzeniami onkohematologicznymi oraz poddawanych transplantacji komórek hematopoetycznych (HSCT) najczęściej diagnozuje się zakażenia grzybami pleśniowymi, w tym inwazyjną aspergilozę. W ostatnich latach obserwuje się jednak powolny, ale stały wzrost częstości występowania mukormykoz wśród czynników etiologicznych inwazyjnej choroby grzybiczej [1, 2]. Zarówno diagnostyka, jak i leczenie inwazyjnej grzybicy płuc są bardzo trudne, a ostateczne efekty terapeutyczne nadal są niezadowalające, zwłaszcza w przypadku mukormykoz. 285
2 WWRyc. 1. Tomografia komputerowa klatki piersiowej (przypadek 1.) z widocznym naciekiem grzybiczym w płucu prawym (strzałka): A przed włączeniem leczenia przeciwgrzybiczego; B ewolucja nacieku zapalnego 14 dni po wdrożeniu leczenia przeciwgrzybiczego. 286 W pracy przedstawiono trudności diagnostyczno-terapeutyczne u dwojga dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną, u których zdiagnozowano inwazyjne zakażenie płuc wywołane przez grzyby pleśniowe. OPIS PRZYPADKÓW PRZYPADEK NR 1 Chłopiec 10-letni został przyjęty do Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego z rozpoznaniem ostrej białaczki limfoblastycznej (protokół ALL IC-BFM 2002, grupa IR). W trakcie leczenia konsolidującego u dziecka stwierdzono neutropenię oraz cukrzycę posteroidową. Pomimo stosowania insuliny obserwowano znaczne trudności w utrzymaniu normoglikemii. W 16. dobie protokołu II pojawiła się gorączka oraz wzrosły parametry stanu zapalnego (CRP 136 mg/dl). Pomimo stosowania szerokospektralnej antybiotykoterapii empirycznej (piperacylina+tazobaktam, wankomycyna) stan ogólny pacjenta pogarszał się, pojawił się suchy, nieproduktywny kaszel i duszność. W przezklatkowym ultrasonograficznym badaniu płuc (PUBP) stwierdzono zmiany sugerujące zakażenie grzybicze (t.j. nierówny zarys opłucnej oraz ognisko konsolidacji podopłucnowej). Sugestię potwierdzono w badaniu tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej (ryc. 1A). Włączono worykonazol jako terapię opartą na diagnostyce (diagnostic driven). W kolejnych dniach stan ogólny dziecka uległ poprawie, ustąpiła duszność, jednak pomimo leczenia przeciwgrzybiczego nadal okresowo pojawiała się gorączka. W wykonanych po 14. dniach badaniach obrazowych (PUBP, TK klatki piersiowej) uwidoczniono ewolucję nacieku zapalnego w obrębie płata środkowego płuca prawego, z rozpadem i powietrzem wewnątrz zmiany (ryc. 1B). Dziecko zakwalifikowano do resekcji zmienionego zapalnie płata płuca. Dokonano lobektomii prawostronnej (ryc. 2). W badaniu histopatologicznym płuca wykazano strzępki grzyba o morfologii Aspergillus spp. oraz nasilone zmiany martwicze. Przebieg zabiegu i okresu pooperacyjnego był niepowikłany. Kontynuowano leczenie przeciwgrzybicze worykonazolem przez osiem tygodni. Następnie jako profilaktykę wtórną stosowano pozakonazol każdorazowo w okresie neutropenii po chemioterapii. Nie obserwowano nawrotu IChG. PRZYPADEK NR 2 Dziewczynka 7-letnia została poddana leczeniu w Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego z powodu ostrej białaczki limfoblastycznej. Leczenie indukcyjne powikłane było głęboką neutropenią, cholestazą, tubulopatią oraz cukrzycą wymagającą stosowania insuliny. Obserwowano znaczne trudności w utrzymaniu prawidłowego poziomu glikemii. W 38. dobie leczenia WWRyc. 2. Obraz makroskopowy usuniętego płata środkowego płuca prawego z widocznym ropniem grzybiczym (strzałka) o etiologii Aspergillus spp. (przypadek 1.).
3 WWRyc. 3. Tomografia komputerowa klatki piersiowej (przypadek 2.): A widoczny naciek zapalny w obrębie lewego płuca; B w badaniu kontrolnym widoczna progresja zmian płucnych z naciekiem tkankowym w obrębie II przestrzeni międzyżebrowej lewej. WWRyc. 4. Usunięty fragment płuca lewego z naciekiem grzybiczym (przypadek 2.). pojawiła się gorączka oraz wzrosły parametry stanu zapalnego (CRP 65 mg/dl). Pomimo wdrożenia empirycznej antybiotykoterapii (cefepim, wankomycyna) stan dziecka nie uległ poprawie. Przeprowadzono diagnostykę obrazową płuc. W PUBP wysunięto sugestię inwazyjnej grzybicy płuc. W wykonanym badaniu TK klatki piersiowej stwierdzono naciek zapalny w obrębie lewego płuca o wymiarach mm, dwa guzki w płucu prawym oraz płyn w jamie opłucnowej lewej (ryc. 3A). W związku z podejrzeniem inwazyjnej aspergilozy zastosowano leczenie wyprzedzające worykonazolem. Po krótkotrwałej poprawie stan ogólny dziecka ponownie pogorszył się, dziewczynka zaczęła gorączkować. Kontrolne badanie TK klatki piersiowej wykazało znaczącą progresję zmian płucnych z naciekiem tkankowym w obrębie II przestrzeni międzyżebrowej lewej (ryc. 3B). Z uwagi na szybką progresję zmian zapalnych z zajęciem okolicznych tkanek wysunięto podejrzenie mukormykozy. Zmodyfikowano leczenie przeciwgrzybicze włączając liposomalną amfoterycynę B w dawce 5 mg/kg/dobę w skojarzeniu z kaspofunginą. Dziecko zakwalifikowano do pilnego zabiegu operacyjnego, podczas którego usunięto fragment płuca lewego oraz martwicze tkanki ze ściany klatki piersiowej (ryc. 4). Badanie mikrobiologiczne zakażonych tkanek było ujemne. Badanie histopatologiczne oraz potwierdziły mukormykozę; badania molekularne wykazały obecność grzybów z rodzaju Cunninghamella (badania wykonane zostały za granicą w Statens Serum Institut (SSI) w Kopenhadze i Faculty of Health and Medical Sciences na Uniwersytecie w Kopenhadze). Pomimo skojarzonego leczenia przeciwgrzybiczego (zabieg chirurgiczny, amfoterycyna B, pozakonazol) doszło do rozsiewu zakażenia z zajęciem wątroby oraz drugiego płuca. Ponadto w rezonansie magnetycznym (MRI) jamy brzusznej wykazał uogólnioną hemochromatozę wątroby. Zmodyfikowano leczenie przeciwgrzybicze: do liposomalnej amfoterycyny B dołączono izawukonazol w dawkach zależnych od stężenia leku w surowicy. W wyniku zastosowanego leczenia uzyskano całkowitą regresję zmian zarówno w płucach, jak i w wątrobie. Profilaktykę wtórną pozakonazolem stosowano bez przerw podczas chemioterapii; planowane zakończenie profilaktyki po odstawieniu leczenia podtrzymującego [3]. OMÓWIENIE Zakażenia płuc wywołane grzybami pleśniowymi stanowią istotny problem kliniczny u dzieci leczonych z powodu schorzeń rozrostowych układu krwiotwórczego. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych XX wieku najczęstszym czynnikiem etiologicznym inwazyjnych zakażeń grzybiczych (IZG) były grzyby z rodzaju Candida spp. W ostatnich latach obserwuje się jednak wyraźny trend polegający na systematycznym zmniejszaniu się częstości występowania 287
4 288 zakażeń drożdżakami i wzrost częstości zakażeń grzybami pleśniowymi. Wśród nich, najczęściej obserwowana jest inwazyjna aspergiloza. Pagano i wsp. przeanalizowali chorych powyżej 16. roku życia leczonych w 18 ośrodkach hematologicznych z powodu białaczek i chłoniaków [1]. U pacjentów rozpoznano 538 zakażeń grzybiczych w kategoriach rozpoznania pewnego i prawdopodobnego według kryteriów EORTC/MSG (European Organization for Research and Treatment of Cancer/Invasive Fungi Infection Cooperative Group and National Institute of Allergy and Infectious Diseases Mycoses Study Group) [4]. W tej grupie dominującym czynnikiem etiologicznym były grzyby pleśniowe (64%), wśród których najczęściej stwierdzano Aspergillus spp. (90%). W ostatnim okresie obserwuje się jednak wzrost częstości występowania zakażeń grzybami pleśniowymi o innej etiologii niż Aspergillus. Wśród mukormykoz najczęściej izolowany jest gatunek Rhisopus spp. (39,7%), rzadziej Lichtheimia spp. (17,5%), Mucor spp. (12,7%) oraz Cunninghamella bertholletia (6,3%) [5]. Ustalenie, który z grzybów pleśniowych jest odpowiedzialny za zakażenie płuc jest trudne, zwłaszcza u dzieci. Pobranie wiarygodnego materiału diagnostycznego wiąże się z koniecznością wykonania inwazyjnej procedury chirurgicznej, która u dziecka wymaga zawsze znieczulenia ogólnego, korekcji układu krzepnięcia oraz wyrównania liczby płytek. Udokumentowanie czynnika etiologicznego zakażenia jest jednak niezwykle istotne zarówno w kontekście wdrażanej terapii przeciwgrzybiczej, monitorowania jej skuteczności, kwalifikacji do leczenia chirurgicznego, jak i czasu trwania leczenia. W publikacji Kontoyiannis i wsp. z 2011 r. wymieniono czynniki, które mogą być pomocne w diagnostyce różnicowej i wskazywać na możliwość rozwoju mukormykozy [6]. Obejmują one zarówno wskazówki epidemiologiczne ze strony pacjenta, jak i przesłanki kliniczne, radiologiczne oraz laboratoryjne. Autorzy zwracają uwagę na znaczenie znajomości lokalnej epidemiologii oddziału w przewidywaniu możliwości wystąpienia mukormykozy. Należy podkreślić, że wszelkie prace renowacyjne, remonty i wyburzenia okolicznych budynków wiążą się ze znacznym wzrostem częstości występowania tego zakażenia. Szczególnie narażeni na rozwój zakażenia są pacjenci ze schorzeniami nowotworowymi układu krwiotwórczego, zwłaszcza poddawani transplantacji komórek krwiotwórczych. Dodatkowym czynnikiem ryzyka u tych chorych jest choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD). Mukormykoza rozwija się zdecydowanie częściej u dzieci z neutropenią, pacjentów otrzymujących leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy oraz u dzieci z cukrzycą, zwłaszcza źle kontrolowaną. Należy jednak podkreślić, że podobne czynniki ryzyka są wymieniane jako predysponujące do rozwoju aspergilozy. Szczególną uwagę w przypadku mukormykozy należy zwrócić nie tylko na pacjentów, u których stwierdza się stan przeładowania żelazem, ale także na poddawanych leczeniu chelatującemu deferoksaminą. Zakażenie częściej obserwuje się u pacjentów, u których wcześniej stosowano worykonazol lub echinokandyny [6]. U obojga przedstawionych pacjentów stwierdzono czynniki ryzyka rozwoju zarówno aspergilozy, jak i mukormykozy: neutropenię oraz źle kontrolowaną cukrzycę posteroidową. W okresie poprzedzającym zakażenie w obu opisanych przypadkach stosowano wysokodawkową steroidoterapię. U pacjentki nr 2 stwierdzono wprawdzie uogólnioną hemochromatozę, która zdecydowanie częściej predysponuje do wystąpienia mukormykozy, ale rozpoznanie to postawiono już po zabiegu resekcji płuca i potwierdzeniu zakażenia Mucorales. Podczas hospitalizacji prezentowanych pacjentów nie były prowadzone prace remontowe na oddziale ani w jego najbliższym otoczeniu. Ponadto w okresie poprzedzającym zakażenie u dzieci nie stosowano worykonazolu ani echinokandyn. Objawy kliniczne obserwowane zarówno w aspergilozie, jak i mukormykozie płuc są niecharakterystyczne i zazwyczaj nie są pomocne w różnicowaniu obu rodzajów zakażenia. Gorączka nieustępująca pomimo stosowania szerokospektralnej antybiotykoterapii, kaszel, ból w klatce piersiowej czy krwioplucie mogą występować w zakażeniach wywołanych przez oba patogeny [7]. W analizowanych przypadkach klinicznych objawy były takie same: gorączka, kaszel i duszność. Obraz radiologiczny obu zakażeń grzybiczych płuc ocenianych w TK także jest bardzo podobny. Objaw halo w TK płuc obserwowany jest zarówno w aspergilozie, jak i mukormykozie; wskazówkę diagnostyczną może stanowić natomiast obecność odwróconego objawu halo, który jest bardziej charakterystyczny dla mukormykozy. Obecność licznych (>10) guzków w badaniu TK oraz płyn w jamie opłucnowej również częściej stwierdzany jest w przypadku zakażenia Mucorales [8]. W obu analizowanych przypadkach klinicznych radiolog opisujący badanie TK płuc wysunął wstępne podejrzenie inwazyjnej aspergilozy płucnej. Natomiast u dziewczynki, u której następnie rozpoznano mukormykozę, nie zostały stwierdzone mnogie guzki ani odwrócony objaw halo, wykazano zaś obecność płynu w jamie opłucnowej, co zgodnie z danymi z literatury jest bardziej typowe dla zakażenia grzybami pleśniowymi. Mukormykozę płucną należy także podejrzewać, jeśli u chorego z typowymi cechami IZG w badaniu TK klatki piersiowej nie obserwuje się poprawy pomimo leczenia worykonazolem. U pacjentki nr 2 podejrzenie mukormykozy wysunięto na podstawie tej przesłanki szybkiej, znacznej progresji zmian płucnych podczas stosowania worykonazolu. Niestety, w Polsce jedynie nieliczne ośrodki dysponują możliwością prowadzenia terapii monitorowanej z oceną
5 stężenia leku w surowicy krwi (terapeutyczne stężenie leku w surowicy wynosi > 2 μg/ml). Zakażenie Mucorales należy także brać pod uwagę u pacjentów z typowymi dla aspergilozy zmianami w badaniu TK płuc, u których antygen galaktomannanowy (GM) jest ujemny. Ośrodek, który w diagnostyce i podejmowaniu decyzji terapeutycznych wykorzystuje wyniki GM, musijednak mieć możliwość codziennej oceny tego parametru w laboratorium. Należy także brać pod uwagę to, że uprzednio stosowana profilaktyka przeciwgrzybicza obejmująca swoim spektrum grzyby pleśniowe (np. pozakonazol, worykonazol) może spowodować uzyskanie fałszywie ujemnego wyniku antygenu GM. W analizowanym przypadku klinicznym antygen ten był ujemny, trzeba jednak podkreślić, że w ośrodku leczącym dziecko nie było możliwości seryjnego oznaczania GM zgodnie z obowiązującymi wytycznymi. Niestety, dotychczas brak jest serologicznych markerów swoistych dla zakażenia Mucorales [7]. Rekomendacje dotyczące pierwszej linii leczenia różnią się istotnie dla aspergilozy i mukormykozy. Worykonazol jest lekiem z wyboru u chorych z aspergilozą, pacjenci z mukormykozą powinni otrzymać jedną z lipidowych form amfoterycyny B (liposomalna amfoterycyna B lub amfoterycyna B kompleks lipidowy. W przypadku zajęcia OUN należy zastosować liposomalną formę leku, która jest także zalecana u pacjentów z uszkodzeniem nerek. Z literatury wiadomo ponadto, że wczesne włączenie amfoterycyny B (do piątej doby od pojawienia się objawów) znacznie redukuje śmiertelność wywołaną mukormykozą u chorych ze schorzeniami rozrostowymi układu krwiotwórczego [9]. U obojga analizowanych w niniejszej pracy dzieci w terapii wyprzedzającej zastosowano worykonazol, kierując się przede wszystkim obrazem radiologicznym oraz brakiem epidemiologicznych przesłanek mogących wskazywać na mukormykozę. Pojawia się pytanie: czy obecność płynu w jamie opłucnowej, stwierdzona już w pierwszym badaniu TK u pacjentki nr 2, a także rozległość procesu zapalnego powinny skłonić do zastosowania amfoterycyny B jako leku pierwszego rzutu? Wprawdzie modyfikacji leczenia dokonano niezwłocznie po stwierdzeniu progresji nacieku płucnego z naciekaniem ściany klatki piersiowej w trakcie terapii worykonazolem, jednak podjęcie właściwej terapii było opóźnione o pięć dni. W związku z powyższym należy stwierdzić, że w przypadku wątpliwości co do czynnika etiologicznego wywołującego inwazyjną grzybicę płuc, powinno się rozważyć zastosowanie leku obejmującego swoim spektrum zarówno aspergilozę, jak i mukormykozę, zwłaszcza u dzieci z rozległymi zmianami uwidocznionymi w TK. Lekami skutecznymi w obu zakażeniach są lipidowe formy amfoterycyny B, pozakonazol oraz izawukonazol. Należy podkreślić, że w przypadkach mukormykozy muszą być stosowane wysokie dawki amfoterycyny B (dawka dobowa powinna być równa lub wyższa niż 5 mg/kg/dobę). Dawkowanie pozakonazolu, a także izawukonazolu, który ma rejestrację wyłącznie u pacjentów dorosłych, powinno być oparte na monitorowaniustężenia leku w surowicy. W dostępnych rekomendacjach dotyczących mukormykozy nie zaleca się stosowania terapii skojarzonej jako pierwszej linii leczenia. Jest ona zarezerwowana dla postaci opornych jako salvage therapy [10]. W opinii autorki niniejszego opracowania, w przypadku agresywnego przebiegu klinicznego zakażenia o tej etiologii należy rozważyć wdrożenie terapii kombinowanej jako leczenia pierwszego rzutu. Taki sposób postępowania zastosowano u pacjentki nr 2, u której początkowo stosowano lipidową formę amfoterycyny B z kaspofunginą, a następnie po udokumentowaniu etiologii zakażenia z izawukonazolem. Kolejnym argumentem przemawiającym za koniecznością odróżnienia mukormykozy od aspergilozy jest odmienna strategia monitorowania pacjentów podczas terapii przeciwgrzybiczej. O ile w przypadku inwazyjnej aspergilozy nie zaleca się zbyt wczesnej kontroli obrazowej płuc podczas terapii przeciwgrzybiczej z uwagi na zjawisko pozornego pogorszenia obrazu radiologicznego, o tyle w przypadku mukormykozy eksperci rekomendują cotygodniowe kontrolne badania TK klatki piersiowej do momentu uzyskania poprawy [7, 11]. W gdańskim ośrodku hematologii i onkologii dziecięcej do monitorowania skuteczności terapii przeciwgrzybiczej od wielu lat wykorzystywane jest przezklatkowe ultrasonograficzne badanie płuc (PUBP). Badanie jest bezpieczne dla dziecka, przeprowadzane przy łóżku pacjenta i nie wymaga znieczulenia ogólnego, w związku z tym może być wykonywane wielokrotnie podczas terapii w celu oceny jej skuteczności. Wydaje się, że u pacjentów, u których grzybica płuc leczona jest na podstawie obrazu radiologicznego, bez ustalenia czynnika etiologicznego, należy stosować schemat monitorowania zaproponowany dla mukormykozy. Taki sposób postępowania zastosowano u pacjentki nr 2. W piątej dobie stosowania worykonazolu wykonano kontrolne PUBP oraz TK klatki piersiowej. Stwierdzono znaczną progresję zmian zapalnych z naciekiem ściany klatki piersiowej, co stało się podstawą do modyfikacji farmakoterapii oraz kwalifikacji dziecka do pilnego zabiegu chirurgicznego. Opracowanie chirurgiczne ogniska zapalnego jest niezbędne już w pierwszej linii leczenia pacjentów z mukormykozą; uważane jest za czynnik korzystnej prognozy, zwłaszcza w przypadku mikroskopowo wolnego marginesu resekcji [7]. Taki rodzaj postępowania zastosowano u pacjentki nr 2. Wskazania do interwencji chirurgicznej w aspergilozie są bardziej ograniczone i obejmują krwioplucie oraz brak poprawy po zastosowanym leczeniu farmakologicznym, jak u pacjenta nr 1. W roku 2018 w publikacji prof. Styczyńskiego, opublikowanej w Zakażeniach XXI wieku, zamieszczono 289
6 polską wersję punktowej skali zrównoważonej oceny postępowania w mukormykozie (EQUAL Mucormycosis Score 2018) [7]. Stanowi ona swoistą kontrolę jakości działań diagnostycznych i terapeutycznych w mukormykozie. Analogiczna karta dla aspergilozy została opracowana dla aspergilozy przez Cornely i wsp. i opublikowana w Mycoses w 2018 roku [12]. Obie karty EQUAL stanowią niezwykle cenne narzędzie diagnostyczne i powinny zostać szeroko rozpowszechnione wśród lekarzy praktyków zajmujących się pacjentami narażonymi na oba rodzaje zakażenia. PODSUMOWANIE Pomimo udoskonalenia metod diagnostycznych oraz wprowadzenia nowych leków przeciwgrzybiczych diagnostyka i leczenie inwazyjnych zakażeń grzybiczych płuc u dzieci leczonych z powodu schorzeń onkohematologicznych nadal są bardzo trudne. Podsumowując przedstawione przykłady kliniczne, należy podkreślić kluczowe znaczenie wczesnej diagnostyki obrazowej w rozpoznawaniu zakażenia i monitorowaniu efektywności terapii przeciwgrzybiczej, a także rolę udokumentowania czynnika etiologicznego. Wydaje się, że w przypadku wątpliwości co do etiologii zakażenia należy w terapii wyprzedzającej uwzględnić leki skuteczne zarówno w aspergilozie, jak i mukormykozie. KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono. PIŚMIENNICTWO 1. Pagano L, Caira M, Candoni A i wsp. The epidemiology of fungal infections in patients with hematologic malignancies: the SEIFEM-2004 study. Haematologica 2006;91(8): Guinea J, Escribano P, Vena A i wsp. Increasing incidence of mucormycosis in a large Spanish hospital from 2007 to 2015: Epidemiology and microbiological characterization of the isolates. PLoS One 2017;12(6):e [doi: /journal.pone ]. 3. Pomorska A, Malecka A, Jaworski R i wsp. Mycopathologia [doi: /s ]. 4. Subira M, Martino R, Rovira M i wsp. Clinical applicability of the new EORTC/MSG classification for invasive pulmonary aspergillosis in patients with hematological malignancies and autopsy-confirmed invasive aspergillosis. Ann Hematol 2003;82: Pana ZD, Seidel D, Skiada A i wsp. Invasive mucormycosis in children: an epidemiologic study in European and non-european countries based on two registries. BMC Infect Dis 2016;16(1):667 [doi: /s ]. 6. Kontoyiannis DP, Lewis RE. How I treat mucormycosis. Blood 2011;118: [doi: /blood ]. 7. Styczynski J. Czy to możliwe, że w Polsce nie ma mukormykoz u pacjentów hematologicznych? Propozycja algorytmu postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kierunku mukormykoz: Skala EQUAL Mucormycosis Score Zakażenia XXI wieku 2018;1(5): [doi: /zakazenia/2018/5/Z ]. 8. Stefaniak MJ. Mukormykoza obraz kliniczny, diagnozowanie i leczenie. Zakażenia XXI wieku 2018;1(1):1 9 [doi: /zakazenia/2018/1/Z ]. 9. Chamilos G, Lewis RE, Kontoyiannis DP. Delaying amphotericin B-based frontline therapy significantly increases mortality among patients with hematologic malignancy who have zygomycosis. Clin Infect Dis 2008;47(4): [doi: /590004]. 10. Tissot F, Agrawal S, Pagano L i wsp. ECIL-6 guidelines for the treatment of invasive candidiasis, aspergillosis and mucormycosis in leukemia and hematopoietic stem cell transplant patients. Haematologica 2017;102(3): [doi: /haematol ]. 11. Caillot D, Latrabe V, Thiébaut A i wsp. Computer tomography in pulmonary invasive aspergillosis in hematological patients with neutropenia: an useful tool for diagnosis and assessment of outcome in clinical trials. Eur J Radiol 2010;74(3):e [doi: /j. ejrad ]. 12. Cornely OA, Koehler P, Arenz D. EQUAL Aspergillosis Score 2018: an ECMM score derived from current guidelines to measure QUALity of the clinical management of invasive pulmonary aspergillosis. Mycoses 2018;61(11): [doi: /myc.12820]. 290
LECZENIE CHORYCH NA OSTRĄ BIAŁACZKĘ LIMFOBLASTYCZNĄ (ICD-10 C91.0)
Załącznik B.65. LECZENIE CHORYCH NA OSTRĄ BIAŁACZKĘ LIMFOBLASTYCZNĄ (ICD-10 C91.0) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Kryteria kwalifikacji do leczenia dazatynibem ostrej białaczki limfoblastycznej z obecnością chromosomu
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoZabrze r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Cypriana Olchowy
Zabrze 03.09.2016r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Cypriana Olchowy p.t. Przydatność wielorzędowej tomografii komputerowej w diagnostyce powikłań płucnych u dzieci poddanych
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoPlik pobrano ze strony na użytek własny. Nie może być powielany i rozpowszechniany w jakiejkolwiek formie.
PRACA POGLĄDOWA CZY TO MOŻLIWE, ŻE W POLSCE NIE MA MUKORMYKOZ U PACJENTÓW HEMATOLOGICZNYCH? PROPOZYCJA ALGORYTMU POSTĘPOWANIA DIAGNOSTYCZNO- -TERAPEUTYCZNEGO W KIERUNKU MUKORMYKOZ: SKALA EQUAL MUCORMYCOSIS
Bardziej szczegółowoChoroby grzybicze. Ewelina Farian
Choroby grzybicze Ewelina Farian Choroby grzybicze Grzybice to grupa chorób wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze: dermatofity drożdżaki grzyby drożdżopodobne grzyby pleśniowe. Można je podzielić na:
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy
Dr hab. n. med. Elżbieta Jurkiewicz, prof. nadzw. Warszawa, 6 lipca 2016 Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Ocena rozprawy na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ, AKTYWNEJ POSTACI ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Załącznik B.36. LECZENIE CIĘŻKIEJ, AKTYWNEJ POSTACI ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW ŚWIADCZENIOBIORCY W PROGRAMIE
Bardziej szczegółowoLECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 732 Poz. 71 Załącznik B.36. LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoPowikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych imatinibem 1.1 Kryteria kwalifikacji Świadczeniobiorcy
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie glejaków mózgu Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r.
Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r. Nazwa programu: LECZENIE GLEJAKÓW MÓZGU ICD-10 C71 nowotwór złośliwy mózgu Dziedzina medycyny: Onkologia kliniczna,
Bardziej szczegółowoPROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH
PROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH DOROTA ROMANISZYN KATEDRA MIKROBIOLOGII UJCM KRAKÓW Zakażenie krwi
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwdrobnoustrojowe - wytyczne postępowania w neutropenii
Leczenie przeciwdrobnoustrojowe - wytyczne postępowania w neutropenii Zakażenia są częstym powikłaniem i główną przyczyną zgonów pacjentów z nowotworami zarówno krwi jak i narządów litych. Wynikają one
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS
Borgis Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 6, 2015 PRACE ORYGINALNE ORIGINAL PAPERS *Jan Styczyński 1, Karolina Siewiera 2, Krzysztof Czyżewski 1, Jowita Frączkiewicz 2, Krzysztof Kałwak 2, Ewa Gorczyńska
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoRopniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 764 Poz. 86 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoObrazy CT w fazie tętniczej wykrywają infekcje grzybicze
Obrazy CT w fazie tętniczej wykrywają infekcje grzybicze Pacjenci o obniżonej odporności są w dużym stopniu narażeni na inwazyjne infekcje grzybicze, szczególnie wątroby i śledziony Pacjenci o obniżonej
Bardziej szczegółowoPozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Polityka antybiotykowa w oddziale pediatrycznym Adam Hermann Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa Fundacja Instytut Profilaktyki Zakażeń Adam Hermann Stare Jabłonki 05-07.10.2014r.
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 144/2013 z dnia 21 października 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia świadczenia gwarantowanego
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHORYCH NA PRZEWLEKŁĄ BIAŁACZKĘ SZPIKOWĄ (ICD-10 C 92.1)
Załącznik B.14. LECZENIE CHORYCH NA PRZEWLEKŁĄ BIAŁACZKĘ SZPIKOWĄ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej dazatynibem 1.1. Kryteria kwalifikacji 1) przewlekła białaczka
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoAnna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała
Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.
Bardziej szczegółowoRegina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Regina B.Podlasin Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie http://www.ptnaids.pl/ Gorączka, zapalenie gardła, powiększenie węzłów chłonnych Zakażenie wirusem Epsteina-Barr (EBV) = mononukleoza zakaźna Zakażenie
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 765 Poz. 42 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ POSTACI ŁUSZCZYCY PLACKOWATEJ (ICD-10 L 40.0)
Załącznik B.47. LECZENIE CIĘŻKIEJ POSTACI ŁUSZCZYCY PLACKOWATEJ (ICD-10 L 40.0) Kwalifikacja do programu ŚWIADCZENIOBIORCY A. Kryteria kwalifikacji do leczenia ustekinumabem albo adalimumabem w ramach
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoMoje dziecko czeka TORAKOTOMIA - zabieg operacyjny klatki piersiowej
Moje dziecko czeka TORAKOTOMIA - zabieg operacyjny klatki piersiowej Jednym z najczęstszych miejsc, gdzie nowotwory narządu ruchu dają przerzuty, są płuca Część zmian stwierdzanych w płucach będzie wymagała
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoPLATFORMA DIALOGU DLA ONKOHEMATOLOGII Model kompleksowej i koordynowanej opieki onkohematologicznej Wyniki badania ankietowego
PLATFORMA DIALOGU DLA ONKOHEMATOLOGII Model kompleksowej i koordynowanej opieki onkohematologicznej Wyniki badania ankietowego Warszawa, 24 kwietnia 2018 r. Cancer Care: Assuring quality to improve survival,
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 618 Poz. 51 Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej dazatynibem 1.1. Kryteria
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoKURS KWALIFIKACYJNY Pielęgniarstwo onkologiczne. OTWARCIE KURSU KWALIFIKACYJNEGO Kierownik kursu: mgr Anna Kosowska godz.14:30
OTWARCIE KURSU KWALIFIKACYJNEGO Kierownik kursu: godz.14:30 Wywiad, dane biograficzne, sytuacja psychospołeczna i socjoekonomiczna - ważne elementy w badaniu psychoonkologicznym 8 września 2017 r. Wskazania
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoAktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych
Bardziej szczegółowoLECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
Bardziej szczegółowoZALECENIA RECOMMENDATIONS. Jerzy R. Kowalczyk 1, Maria J. Stefaniak 1, Krzysztof Kałwak 2, Michał Matysiak 3, Tomasz Szczepański 4, *Jan Styczyński 5
Borgis ZALECENIA Post N Med 2016; XXIX(8): 528-533 RECOMMENDATIONS Jerzy R. Kowalczyk 1, Maria J. Stefaniak 1, Krzysztof Kałwak 2, Michał Matysiak 3, Tomasz Szczepański 4, *Jan Styczyński 5 Standardy postępowania
Bardziej szczegółowoLECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51)
Załącznik B.55. LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO 1. Kryteria włączenia ŚWIADCZENIOBIORCY Do leczenia infliksymabem mogą
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ POSTACI ŁUSZCZYCY PLACKOWATEJ (ICD 10: L40.0)
Załącznik B.47. LECZENIE CIĘŻKIEJ POSTACI ŁUSZCZYCY PLACKOWATEJ (ICD 10: L40.0) ŚWIADCZENIOBIORCY Kwalifikacja do programu A. Kryteria kwalifikacji do leczenia ustekinumabem w ramach programu 1.Do programu
Bardziej szczegółowoROLA LIPOSOMALNEJ AMFOTERYCYNY B W LECZENIU INWAZYJNYCH CHORÓB GRZYBICZYCH U CHORYCH NA NOWOTWORY HEMATOLOGICZNE
PRACA POGLĄDOWA ROLA LIPOSOMALNEJ AMFOTERYCYNY B W LECZENIU INWAZYJNYCH CHORÓB GRZYBICZYCH U CHORYCH NA NOWOTWORY HEMATOLOGICZNE THE ROLE OF LIPOSOMAL AMPHOTERICIN B IN THE TREATMENT OF INVASIVE FUNGAL
Bardziej szczegółowoRak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa
Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej dazatynibem 1.1. Kryteria kwalifikacji 1) przewlekła białaczka szpikowa
Bardziej szczegółowoDefinicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23
Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 589 Poz. 86 Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 624 Poz. 71 Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej dazatynibem 1.1. Kryteria
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY 1.Kryteria kwalifikacji 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2010 Leczenie raka nerki Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku Nazwa programu: LECZENIE RAKA NERKI ICD-10 C 64 Dziedzina medycyny: Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki
Bardziej szczegółowoNazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Bardziej szczegółowoLECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 492 Poz. 66 Załącznik B.3. LECZENIE NOWOTWORÓW PODŚCIELISKA PRZEWODU POKARMOWEGO (GIST) (ICD-10 C 15, C 16, C 17, C 18, C 20, C 48) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie adjuwantowe
Bardziej szczegółowoLECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 615 Poz. 27 Załącznik B.36. LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 8 grudnia 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 269 15678 Poz. 1593 1593 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 8 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych Na podstawie
Bardziej szczegółowoCzęść A Programy lekowe
Wymagania wobec świadczeniodawców udzielających z zakresu programów zdrowotnych (lekowych) Część A Programy lekowe 1.1 WARUNKI 1. LECZENIE PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU B 1.1.1 wymagania formalne Wpis w rejestrze
Bardziej szczegółowoDostępność leczenia hematoonkologicznego w Polsce. 2015-06-26 Paweł Nawara
Dostępność leczenia hematoonkologicznego w Polsce 2015-06-26 Paweł Nawara Dostępność Możliwość dojścia, wejścia Osiągalność, łatwość zdobycia Zrozumiałość, przystępność Wg. SJP Kolejki do oddziałów hematologicznych
Bardziej szczegółowoTERAPIA DEESKALACYJNA INWAZYJNYCH ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
PRACA POGLĄDOWA TERAPIA DEESKALACYJNA INWAZYJNYCH ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH DE-ESCALATION THERAPY OF INVASIVE FUNGAL INFECTIONS BEATA SULIK-TYSZKA 1, 2, DANUTA BIEŃKO 1, OLGA SARAN 1, MARTA WRÓBLEWSKA 1, 2 1
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoEpidemiologia i diagnostyka mikrobiologiczna inwazyjnej choroby grzybiczej. Epidemiology and microbiologic diagnostics of invasive fungal disease
Borgis PRACE POGLĄDOWE Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 6, 2015 REVIEW PAPERS Danuta Dzierżanowska 1, Lidia Gil 2, Beata Jakubas 3, Sławomira Kyrcz-Krzemień 4, *Jan Styczyński 5 Epidemiologia i diagnostyka
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) ŚWIADCZENIOBIORCY ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU
Bardziej szczegółowoProtokół sekcji makroskopowej mózgu Nr
Protokół sekcji makroskopowej mózgu Nr Przekroje przez półkule tu płaszczyźnie czołowej Pień Móżdżek Rdzeń Rozpoznanie makroskopowe Obducent Skrócony odpis historii choroby Chory ur 15.07.1955 r. w Warszawie
Bardziej szczegółowoCentrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)
Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia
Bardziej szczegółowoProgram dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008.
załącznik nr 7 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Program dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia 30.03.2008. 1. Nazwa programu:
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe W dniu 10 marca 2016 r. Komisja Europejska została poinformowana, że niezależna grupa monitorowania danych dotyczących bezpieczeństwa zaobserwowała w trzech badaniach
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 22 grudnia 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 grudnia 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 22 grudnia 2017 r. Poz. 2423 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoWYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Bardziej szczegółowoPowikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe standardy leczenia szpiczaka plazmocytowego w roku 2014
Międzynarodowe standardy leczenia szpiczaka plazmocytowego w roku 2014 Wiesław Wiktor Jędrzejczak, Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Tak
Bardziej szczegółowoROPNIAKI OPŁUCNEJ LECZONE TORAKOSKOPOWO
M.Murawski, M.Królak, L.Komasara, P.Czauderna ROPNIAKI OPŁUCNEJ LECZONE TORAKOSKOPOWO Klinika Chirurgii Dziecięcej Akademii Medycznej w Gdańsku Kierownik Kliniki: dr hab. med. Piotr Czauderna DEFINICJA
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoDefinicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA
INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Definicja Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
Bardziej szczegółowoProfilaktyka i leczenie inwazyjnych zakażeń grzybiczych u chorych z neutropenią według zaleceń ECIL-3
PRACA POGLĄDOWA Hematologia 2011, tom 2, nr 2, 140 148 Copyright 2011 Via Medica ISSN 2081 0768 Profilaktyka i leczenie inwazyjnych zakażeń grzybiczych u chorych z neutropenią według zaleceń EL-3 Prophylaxis
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoNowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej
Nowe możliwości leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej Dr hab. med. Grzegorz W. Basak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 17.12.15
Bardziej szczegółowoMUKORMYKOZA OBRAZ KLINICZNY, DIAGNOZOWANIE I LECZENIE
PRACA POGLĄDOWA MUKORMYKOZA OBRAZ KLINICZNY, DIAGNOZOWANIE I LECZENIE MUCORMYCOSIS CLINICAL MANIFESTATIONS, DIAGNOSIS AND MANAGEMENT MARIA J. STEFANIAK Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Lublinie m m Maria
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 79/2014 z dnia 24 marca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Noxafil
Bardziej szczegółowo