LIVE Instrukcja użytkowania Wersja 1.0

Transkrypt

1 LIVE Instrukcja użytkowania Wersja 1.0

2 2012 FLYMASTER Avionics Ltd. R. de Fundőes,nş S. Joăo da Madeira Portugalia Tel: Fax: Wszystkie prawa zastrzeżone. Poza wymienionymi wyjątkami, żadna część niniejszej instrukcji nie może być przesyłana, rozpowszechniana lub zapisywana na jakimkolwiek nośniku bez uprzedniej pisemnej zgody ze strony FLYMASTER Avionics Lda. (w dalszym ciągu FLYMASTER avionics). FLYMASTER Avionics Ltd. niniejszym udziela zgody na ściągnięcie tej instrukcji na dysk twardy lub inny nośnik informacji w celu przeglądania oraz wydrukowania egzemplarza tej instrukcji i jej dalszych wersji, pod warunkiem że taki elektroniczny lub wydrukowany egzemplarz będzie zawierał kompletny tekst niniejszego zastrzeżenia praw, oraz że wszelkie dalsze nieautoryzowane rozpowszechnianie tej instrukcji lub jej dalszych wersji jest zabronione. Informacje zawarte w instrukcji mogą ulec zmianom bez uprzedzenia. FLYMASTER Avionics zastrzega sobie prawo do zmian i ulepszania swoich produktów oraz zmiany ich zawartości bez obowiązku powiadamiania kogokolwiek o takich zmianach. Na stronie internetowej FLYMASTER Avionics ( zawsze znajdziesz bieżące aktualizacje oraz dodatkowe informacje dotyczące użytkowania tego i innych urządzeń FLYMASTER Avionics Ltd. Wersja dokumentu : 1.0 Strona 2

3 Uwaga Pilot ponosi całkowitą i wyłączną odpowiedzialność za bezpieczne użytkowanie statku powietrznego, posiadanie pełnej informacji o stanie pogody i nie rozpraszanie uwagi przez urządzenie Flymaster. Flymaster Avionics nie odpowiada za uszkodzenia czy zniszczenia powstałe w wyniku niewłaściwych danych lub ich braku ze strony urządzenia Flymaster. Bezpieczeństwo lotu jest wyłączną odpowiedzialnością pilota. Operowanie urządzeniem FLYMASTER podczas lotu nie jest bezpieczne. Odwrócenie uwagi pilota posiadającego FLYMASTER od aktualnej sytuacji i warunków pogodowych podczas lotu może doprowadzić do wypadku oraz uszkodzeń mienia lub zdrowia. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 3

4 Spis treści 1 Wstęp...LIVE, NAV, GPS, VARIO Wygląd Wprowadzenie Ładowanie akumulatora Przyciski Używanie przycisków w menu... LIVE, NAV, GPS, VARIO Włączanie i wyłączanie Resetowanie Tryb lotu Elementy Elementy graficzne Akumulator Siła głosu... LIVE, NAV, GPS, VARIO Operator sieci komórkowej...live GPS Wariometr analogowy Wskaźnik nawigacyjny... LIVE, NAV, GPS,...15 Wskaźniki kierunku...16 Wskaźnik centrum komina... LIVE, NAV, GPS, Pola danych Ekran Menu Punkty zwrotne i trasa Menu edycji punktów zwrotnych Edycja konkurencji (trasy) Edytuj punkt trasy Przenieś punkt trasy Usuń punkt trasy Usuń trasę Definicja konkurencji Wpisywanie konkurencji Opóźnienie konkurencji... LIVE, NAV Task Navigator Pobliskie lądowiska Książka lotów Stan GPS... LIVE, NAV, GPS, Menu ustawień Kalibracja wysokościomierza Czas Uśredniacz wariometru... LIVE, NAV, GPS, VARIO Zapis śladu Dźwięk wariometru Ustawienia zaawansowane... LIVE, NAV, GPS, VARIO Tłumienie Kadencja Zmienna wysokość dźwięku Wykrywacz kominów- Kominiarz... LIVE, NAV, GPS, VARIO Automatyczne wyciszanie Kontrast wyświetlacza Język/jednostki...43 Wersja dokumentu: 1.0 Strona 4

5 13.7 Definiowalne pola danych... LIVE, NAV, Przyciski funkcyjne Dane GSM Konfiguracja serwera Firmware...48 Wersja dokumentu: 1.0 Strona 5

6 1 Wstęp Dziękujemy za wybór przyrządu FLYMASTER. W razie jakichkolwiek pytań lub uwag dotyczących użytkowania wariometru prosimy o wizytę na naszej stronie lub kontakt z Działem Obsługi (support@flymaster-avionics.com). Niniejsza instrukcja obejmuje zagdnienia dotyczące obsługi urządzeń LIVE, NAV, GPS i VARIO. Jeśli masz nowszą wersję firmware, to niektóre funkcje mogą nie być ujęte w tekście. W spisie treści określiliśmy, funkcje jakie dotyczą poszczególnych urządzeń. W dalszej części będziemy urzywać określenia LIVE, ale tekst może również dotyczyć NAV, GPS, lub VARIO. Wygląd Rys. 1 Widok ogólny LIVE Wersja dokumentu: 1.0 Strona 6

7 3 Wprowadzenie Przed pierwszym uruchomieniem FLYMASTER LIVE całkowicie naładuj akumulator. Rys. 2 złącze USB Ładowanie wykonuje się przez podłączenie ładowarki ściennej lub kabla USB do portu USB wariometru, który znajduje się na prawym boku urządzenia. (patrz rys. 2). 3.1 Ładowanie akumulatora Flymaster LIVE ma całkowicie nowe zarządzanie energią, dające pilotowi dokładniejszą informację o stanie akumulatora, oraz czasie ładowania i pozostałym czasie pracy. Do ładowania akumulatora Flymaster LIVE można użyć ładowarki ściennej, kabla USB lub ładowarki samochodowej. Aby uniknąć uszkodzeń modułu sterowania energią zalecamy używanie akcesoriów Flymaster. Ładowanie bądź informacja o stanie akumulatora są widoczne w menu wyłączania. Kiedy urządzenie nie jest ładowane, stan akumulatora jest pokazywany w procentach. Dodatkowo pokazywany jest szacowany pozostały czas pracy. Obie wartości są oceniane na podstawie przeciętnego zużycia energii od czasu poprzedniego ładowania. Oczywiście, wszelkie zmiany w sposobie użytkowania poskutkują błędnym oszacowaniem. Flymaster LIVE ma dwa tryby ładowania, szybki i wolny. Wybór trybu ładowania dokonywany jest automatycznie. Szybkie ładowanie stosowane jest tylko w przypadku ładowarki ściennej bądź samochodowej, natomiast ładowanie wolne jest wybierane przy podłączeniu kabla USB do PC. UWAGA: Ładowanie nie jest możliwe kiedy urządzenie jest włączone, lub połączone z PC. Aby ładowanie się rozpoczęło, należy wyłączyć urządzenie. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 7

8 Informacja o przebiegu ładowania widoczna jest w menu wyłaczania, lub na środku ekranu kiedy urządzenie jest wyłączone. W obu przypadkach informacja zawiera: tryb ładowania (szybki lub wolny), bieżący stan akumulatora w procentach i pozostały czas ładowania w formacie hh:mm. UWAGA: Należy unikać ładowania w wysokich temperaturach, aby zmniejszyć szansę przegrzania akumulatora. 3.2 Przyciski LIVE Do sterowania FLYMASTER LIVE wykorzystuje cztery przyciski (patrz rys. W tej instrukcji przycisk MENU będzie określany jako S1, przycisk ENTER jako S2, UP jako S3 i DOWN jako S4. Każdy przycisk ma dwie funkcje, zależące od tego czy przyrząd jest w trybie lotu czy w trybie ustawień. Dodatkowo przycisk MENU jest używany do włączania LIVE. Rys. 3: Przyciski W trybie lotu przyciski S2, S3 i S4 pełnią przypisane przez użytkownika funkcje F1, F2 i F3, które można zmieniać w Menu->Settings->FS Keys (menu->ustawienia->przyciski, patrz pkt. 13.8). W trybie ustawień wszystkie przyciski mają ustalone funkcje zgodnie z nadrukowanymi symbolami. 3.3 Używanie przycisków w Menu Zmianę ustawień przyrządu LIVE wykonuje się poprzez menu. Aby zmienić dany parametr należy wejść do menu, wybrać opcję i zmienić zawartość odpowiedniego pola. W menu wchodzimy wciskając w trybie lotu przycisk MENU. Po wejściu do menu klawiszami UP i DOWN przewijamy kolejne pozycje. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 8

9 Po wybraniu odpowiedniej opcji zostaje on podświetlona i przyciskiem ENTER możemy w nią wejść. W zależności od opcji menu pokazuje się albo kolejna lista opcji, albo od razu pole danych. Z menu wychodzimy ponownie przyciskiem MENU. Po wejściu w pole danych odpowiednia opcja menu szarzeje, a pole danych zostaje podświetlone. Przyciskami UP i DOWN zmieniamy wartości w każdym polu. Po wybraniu właściwych wartości wciśnięcie ENTER przenosi nas do następnego pola, w niektórych przypadkach do następnej liczby. Natomiast przycisk MENU przenosi do poprzedniego pola, lub do poprzedniej liczby. Jeśli ENTER zostaje wciśnięte na ostatnim polu, wszystkie dane zostają zapisane i kursor wraca do menu ustawień. I odwrotnie jeśli MENU zostaje wciśnięte na pierwszym polu, wybrane ustawienia zostają anulowane i wracamy do menu bez zapisania zmian. Kiedy wypełniamy pole wymagające wpisania kilku znaków, np. przy wpisywaniu nazwy punktu zwrotnego, to po wybraniu odpowiednich symboli wciśnięcie ENTER na dłużej niż 2 sekundy przeniesie kursor do następnego pola danych lub wróci do menu ustawień, jeśli żadne pola nie wymagają już wpisu. 3.4 Włączanie i wyłączanie LIVE Aby uruchomić LIVE, należy krótko wcisnąć przycisk S1 (MENU). Pojawi się ekran uruchamiania z dziesięciosekundowym odliczaniem. Wciśnięcie S2 (ENTER) przed upływem 10 sekund uruchomi LIVE. LIVE uruchamia się w trybie lotu (Flight mode). Jeśli przycisk S2 nie zostanie wciśnięty w ciągu 10 sekund, LIVE wróci w tryb czuwania. Aby całkowicie wyłączyć LIVE, przyciskiem S1 (MENU) wejdź w tryb ustawień, następnie za pomocą S3 (w górę) lub S4 (w dół) wybierz Shutdown i wciśnij przycisk S2 (ENTER). 3.5 Resetowanie LIVE Procedura resetu umożliwia również ponowne uruchomenie LIVE jeśli się zawiesi (przestanie odpowiadać). Wykonujemy ją przez jednoczesne wciśnięcie S1 (MENU) i S4 (strzałka w dół) na przynajmniej dwie sekundy. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 9

10 4 Tryb lotu Flymaster LIVE ma dwa główne tryby pracy, czyli tryb lotu (Flight mode) i ustawień (Menu mode). Tryb lotu jest oczywiście używany w powietrzu, podaje on pilotowi takie informacje jak wysokość, prędkość i wariometr. LIVE ma do 16 stron pamięci (patrz rys. 4). Każda strona odpowiada innemu ekranowi, który może zostać dowolnie skonfigurowany przez pilota. Zestaw 16 stron tworzy konfigurację urządzenia. Po zdefiniowaniu kompletnej konfiguracji użytkownik może w trybie lotu przełączać ekrany za pomocą jednego z programowalnych przycisków funkcyjnych (patrz punkt 13.8). Rys. 4 Przykłady wyglądu ekranów Wygląd ekranu może być skomponowany przez pilota za pomocą darmowej aplikacji Flymaster Designer którą można pobrać ze strony Flymaster ( To łatwe narzędzie pozwala użytkonikowi stworzyć nieograniczoną liczbę konfiguracji, które można zgrać do komputera, załadować do przyrządu lub nawet przesłać innym pilotom. Dalsze szczegóły znajdziesz w instrukcji obsługi programu Designer na naszej stronie. Projektowanie konfiguracji polega na rozmieszczeniu zestawu elementów w pożądanych miejscach i wymiarach na każdej z 16 stron (ekranów). Designer działa na zasadzie masz co widzisz. Oznacza to, że po umieszczeniu elementu na Wersja dokumentu: 1.0 Strona 10

11 stronie i załadowaniu wyglądu do urządzenia, zobaczysz na ekranie LIVE dokładnie to samo. Dla LIVE dostępne są różne elementy, przedstawione bliżej w następnym rozdziale. 5 Elementy LIVE Główną funkcją elementu jest dostarczenie użytkownikowi informacji. Elementy mogą mieć charakter graficzny lub pola danych. Każdy element ma swoje właściwości, które można zmieniać aby modyfikować działanie elementu i/lub jego kształt. 5.1 Elementy graficzne Elementy graficzne przekazują informacje obrazowo. Większość elementów graficznych ma stałe wymiary, jednak można zmieniać ich pozycję. W miarę rozwoju firmware LIVE lista elementów graficznych będzie rosła. Bieżąca lista zawiera następujące elementy Akumulator Element akumulatora graficznie pokazuje bieżący stan naładowania. W tabeli 1 widać związek między pokazywanym stanem i poziomem naładowania wyrażonym w procentach. Ten element ma stałe wymiary. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 11

12 Tabela 1 Wskaźnik stanu akumulatora Symbol Opis Poziom akumulatora powyżej 90% Poziom akumulatora między 70% a 89% Poziom akumulatora między 50% a 69% Poziom akumulatora między 30% a 49% Poziom akumulatora między 15% a 29% Pozostało mniej niż 15% energii Siła głosu Wskaźnik siły głosu opisany jest w poniższej tabeli. Ten element ma stałe wymiary. Tabela 2 Wskaźnik siły głosu Symbol Opis Siła głosu 6 (poziom maksymalny) Siła głosu 5 Siła głosu 4 Siła głosu 3 Siła głosu 2 Siła głosu 1 Dźwięk wytłumiony (cisza) Wersja dokumentu: 1.0 Strona 12

13 5.1.3 Operator sieci Ten element podobnie jak w telefonie komórkowym podaje informację o operatorze sieci oraz sile sygnału GSM. Jakość sygnału pokazywana jest graficznie. Tabela 3 Graficzny wskaźnik jakości sygnału GSM Symbol Opis Poziom sygnału GSM 5 Poziom sygnału GSM 4 Poziom sygnału GSM 3 Poziom sygnału GSM 2 Poziom sygnału GSM 1 Dodatkowo obok symbolu podawana jest informacja o operatorze sieci. Opis poszczególnych komunikatów podaje tabela 4. Tabela 4 Komunikaty sieciowe Operator No service Komunikat Opis Nazwa operatora sieci GSM LIVE nie odnalazł sieci GSM No SIM Card Disabled Nie wykryto karty SIM. Moduł GSM wyłączony. Można to zrobić ręcznie w ustawieniach, lub automatycznie jeśli przyrząd nie wykryje karty SIM. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 13

14 5.1.4 GPS Wskaźnik podaje graficzną informację o sile sygnału GPS. Zasadniczo im niższa wartość PDOP (precyzji pozycjonowania), tym dokładniejsze jest obliczanie pozycji. Wartości poniżej 3,0 są całkiem dokładne. Tabela 5 Informacje GPS Symbol Opis Pozycja 3D z dokładnością poniżej 1,5 Pozycja 3D z dokładnością pomiędzy 1,5 a 2,0 Pozycja 3D z dokładnością pomiędzy 2,0 a 3,0 Pozycja 3D z dokładnością większą niż 3,0 Pozycja 2D (brak danych o wysokości) Brak sygnału GPS Warto zauważyć, że przepisy FAI wymagają tracklogu 3D, zawierającego dane o wysokości. Dlatego LIVE zacznie zapisywać tracklog dopiero, kiedy uzyska dane 3D. LIVE ma bardzo czuły 50-kanałowy odbiornik GPS, oferujący doskonałą skuteczność w trudnym otoczeniu (czułość -160 dbm) i bardzo krótkie czasy wyszukiwania satelitów. LIVE ma częstotliwość odświeżania GPS 4 Hz (większość innych ma tylko 1Hz) co pozwala użytkownikowi LIVE widzieć bardzo małe zmiany prędkości i pozycji. Co więcej, ruch strzałki kierunku jest bardziej płynny a zmiany pozycji pokazywane są cztery razy szybciej niż w innych urządzeniach. Uwaga: odświeżanie 4 Hz wymaga widoczności więcej niż 5 satelitów). Więcej informacji o dokładności GPS i innych danych technicznych można uzyskać pod Wariometr analogowy Analogowy wskaźnik wariometru analogowego podaje dane o chwilowej Wersja dokumentu: 1.0 Strona 14

15 prędkości pionowej. Ten element można przesuwać oraz zmieniać jego rozmiary. Rys. 5 Analogowy wskaźnik wariometru Ten element graficznie przedstawia prędkość pionową w zakresie od 0 m/s do +/-10 m/s. Kiedy LIVE wykryje wznoszenie, po lewej stronie zaczyna rosnąć czarny pasek od dołu do góry, z krokiem 0,1 m/s. Taki sam pasek pojawia się po prawej stronie od góry w dół w przypadku wykrycia opadania Wskaźnik nawigacyjny Wskaźnik nawigacyjny to element wielofunkcyjny, graficznie wskazujący kurs i centrum komina. Dodatkowo, jeśli został wybrany cel lotu (punkt zwrotny), wskaźnik będzie pokazywał również kierunek do środka cylindra oraz do jego krawędzi. Ten element można przesuwać, ale nie można zmienić jego rozmiarów. Rys. 6 Wskaźnik nawigacyjny Aby widoczne były dane nawigacyjne, LIVE musi mieć dobrą pozycję GPS. Dane nawigacyjne wyświetlane są w wewnętrznym kręgu. Zewnętrzny krąg zawiera kierunki geograficzne. Bieżący kierunek lotu (kurs) odpowiada puktowi znajdującemu się na szczycie zewnętrznego okręgu. Na przykład, w przypadku ukazanym na rys. 6, 6 kurs wynosi ok. 200 stopni. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 15

16 Wskaźniki kierunku Kiedy trasa jest aktywna, duża strzałka wskazuje kierunku do następnego optymalnego punktu. Punkt optymalny oznacza to miejsce na krawędzi cylindra punktu zwrotnego, które leży na optymalnej trasie (czerwona linia na rys. 7). Jeśli nie zdefiniowano żadnej trasy, strzałka będzie wskazywała kierunek do startu (po wykryciu startu, tzn. po tym jak średnia prędkość przekroczy 5 km/h). Podczas konkurencji korzystanie z nawigacji wg. punktów optymalnych daje znaczną oszczędność czasu. Mniejsza strzałka wskazuje kurs na środek następnego punktu, a połączenie obu strzałek pozwala na przestrzenną lokalizację cylindra punktu zwrotnego. Rys. 7 Optymalizacja trasy Rys. 7 ukazuje przykładową trasę konkurencji. Pilot nawigujący do środków cylindrów (według mniejszych strzałek) poleci kursem niebieskim, a pilot wykorzystujący optymalizację pokona o wiele krótszą czerwoną trasę. Czasem konieczne są drobne korekty kursu, dlatego LIVE ma również wskaźnik precyzyjny w postaci trzeciej, małej strzałki. Skierowana w lewo oznacza, że pilot powinien minimalnie dokręcić w lewo, i odwrotnie strzałka w prawo oznacza małą korektę w prawo. Na przykładzie z rys. 7 mała strzałka skierowana w prawo znaczy, że pilot powinien lekko skorygować kurs w prawo. Kiedy kurs jest utrzymywany z dokładnością do jednego stopnia, LIVE wskazuje to Wersja dokumentu: 1.0 Strona 16

17 dużą strzałką skierowaną w przód, jak na rys. 8). Rys. 8 - Perfekcyjny kurs Start zostaje automatycznie zaliczony kiedy pilot prawidłowo przetnie linię. Dopóki start nie będzie uznany za ważny, LIVE nie przejdzie do następnego punktu trasy. Innym ważnym elementem startu jest to, że LIVE nie wskazuje kierunku do cylindra startowego, ale od razu do pierwszego punktu zwrotnego na liście. Odległość do linii startu zostaje podświetlona kiedy pilot znajduje się w niewłaściwym miejscu, np. wewnątrz cylindra jeśli powininen być na zewnątrz i odwrotnie. Wskaźnik centrum komina Kolejną ciekawą funkcją krążka nawigacyjnego jest wskaźnik środka noszenia. Stanowi on czarną kropkę w środku wewnętrznego kręgu nawigacyjnego (obok strzałek wskazujących kierunek). W krążeniu LIVE śledzi najsilniejsze noszenia dla każdej warstwy o grubości 50 m. Następnie punkt w którym było najlepsze noszenie zostaje wskazany na ekranie nawigacji jako czarna kropka, dzięki czemu widać pozycję pilota w stosunku do środka komina. Pozycja czarnej kropki (centrum komina) jest na bieżąco aktualizowana podczas lotu. Kiedy pilot odleci dalej niż 300m od środka noszenia, kropka znajdzie się na krawędzi okręgu. W miarę zbliżania się pilota do rdzenia również kropka przesunie się do środka. Na rysunku 9 rdzeń komina jest z tyłu za pilotem, w odległości ok. 150 metrów (połowa kręgu o promieniu 300m). Rys. 9 - Wskaźnik centrum komina Wersja dokumentu: 1.0 Strona 17

18 5.2 Pola danych Elementy zawierające pola danych pokazują cyfrowo takie informacje jak prędkość, wysokość, doskonałość itp. Te elementy można przesuwać i skalować, chociaż tekst ma tylko trzy dostępne rozmiary. Dostępne pola danych zawiera tabela 6. W miarę rozwoju oprogramowania LIVE ta lista będzie się wydłużać. Tabela 6 Pola danych Oznaczenie Opis A.OverGoal Wysokość nad metą to różnica wysokości między bieżącą pozycją i metą w oparciu o wysokość barometryczną. Above Toff Wysokość nad startem. Abs. Pressure Active TP Alt Gain Wysokość Altitude2 Arrival Goal Arrival Next Ave.Rot Ave.Speed Ave.Vario Absolutne ciśnienie atmosferyczne w pascalach. Nazwa aktywnego punktu zwrotnego. Wysokość zdobyta w bieżącym kominie (patrz Uwaga 1). Wysokość bieżąca. Ta wysokość odpowiada wysokości barometrycznej i zależy od wartości QNH (patrz Uwaga 4). Drugi wysokościomierz który można ustawiać niezależnie od pierwszego. Szacowana wysokość dolotu nad metę. Wysokość jest obliczana w oparciu o średnią doskonałość lotu. Oznacza to, że w obliczeniach używane są wiatr, jakość dnia i doskonałość paralotni. Szacowana wysokość przylotu nad następny punkt zwrotny. Oznacza to, że w obliczeniach używane są wiatr, jakość dnia i doskonałość paralotni. Średnia prędkość zakrętu w stopniach na sekundę. Średnia prędkość względem ziemi obliczona z użyciem filtra aby wyeliminować chwilowe zmiany wynikające ze zmiany kąta natarcia itp. Przeciętna prędkość wznoszenia obliczona wg. uśredniacza. Cur G.R. Data Chwilowa doskonałość. obliczona wg. średniej wartości vario i średniej prędkości względem ziemi. Aktualna data. Ta wartość wpisywana jest automatycznie kiedy urządzenie uzyska pewny sygnał GPS. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 18

19 Dist. Edge Dist. Goal Distance Edge. Najkrótsza odległość do optymalnego miejsca następnego punktu zwrotnego wyliczona z optymalizacją trasy. (patrz rozdział 5.1.6). Całkowita odległość od aktualnej pozycji do mety. Odległość jest obliczana wg. zoptymalizowanej trasy przechodzącej przez wszystkie punkty zwrotne. Dist. Line Dist. Next Dist. Start Dist. Thermal Dist. Toff Distance Line. Najkrótsza odległość do cylindra następnego punktu zwrotnego. Odpowiada ona odległości Distance Next minus promień cylindra. Distance Next. Najkrótsza odległość do środka następnego punktu zwrotnego. Distance Next.odpowiada odległości Distance Line plus promień punktu zwrotnego. Distance to start. Najkrótsza odległość do cylindra startowego. Najkrótsza odległość do środka ostatniego noszenia. Odległość do miejsca startu. Dur. Flight Duration. Czas trwania bieżącego lotu. Flight Level Bieżąca wysokość w setkach stóp. Fuel Level G.R.Goal G.R.M.G G.R.Next G.R.Toff Goal close GPS Alti Heading Land in Max.Alti Ilość paliwa w litrach (dostępne przy połączeniu z Flymaster M1). Doskonałość do mety. Doskonałość konieczna do osiągnięcia mety przy założeniu optymalnej trasy przez pozostałe punkty zwrotne. Glide ratio made good. Bieżąca doskonałość względem najbliższego punktu zwrotnego. Jest obliczana jest przez złożenie danych z uśredniacza i VMG. Glide Ratio to Next. Doskonałość potrzebna do następnego punktu zwrotnego. Glide ratio to takeoff. Doskonałość potrzebna do osiągnięcia miejsca startu. Czas pozostały do zamknięcia mety. Wysokość podawana przez GPS. Kurs w stopniach wg. GPS. Na zawodach zwykle z powodów bezpieczeństwa podaje się godzinę o której musimy być na ziemi. Wpisujemy ją do przyrządu przez dodanie punktu zwrotnego (zazwyczaj mety) do wpisanej już trasy konkurencji, nazywając go Landing i określając czas. Land in pokazuje czas pozostały do chwili kiedy musimy być na ziemi. Maksymalna wysokość osiągnięta w bieżącym locie. Oparta o wysokość barometryczną. Max.Climb Po rozpoczęciu lotu pokazuje maksymalne wznoszenie napotkane w locie. Jest to wznoszenie uśrednione a nie chwilowe, dlatego mogą służyć jako dobry wskaźnik do oceny jakości termiki. Kiedy LIVE zostaje wyłączony, ta wartość jest kasowana. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 19

20 Max.Sink Po rozpoczęciu lotu pokazuje maksymalne opadanie napotkane w locie. Warto zauważyć, że wyświetlane są wartości uśredniacza. Kiedy LIVE zostaje wyłączony te wartości są resetowane. Max.Speed Maksymalna prędkość (wg. GPS) osiągnięta w locie. Kiedy LIVE jest wyłączany, ta wartość jest resetowana. Motor Temp. Page Number RPM Speed Speed Strt Time TTG Temperatura silnika (dostępna przy połączeniu z Flymaster M1). Numer strony aktualnego wyglądu. Obroty silnika (dostępne przy połączeniu z Flymaster M1). Prędkość względem ziemi w km/h. Prędkość jest dostępna tylko jeżeli odbiornik GPS ma pewny sygnał. Speed to Start. Prędkość z którą pilot musi lecieć aby zaliczyć bramkę startową dokładnie w chwili otwarcia. Aktualny czas. Ta wartość jest automatycznie sprawdzana kiedy urządzenie uzyska pewny sygnał GPS. (patrz Uwaga 2) Czas pozostały do otwarcia startu. (patrz Uwaga 3) Trans.G.R. Doskonałość na przeskoku. Średnia doskonałość na bieżącym przeskoku. UDF1 UDF2 UDF3 UDF4 UDF5 UDF6 Vario VMG Pole definiowane przez użytkownika 1. Pole definiowane przez użytkownika 2. Pole definiowane przez użytkownika 3. Pole definiowane przez użytkownika 4. Pole definiowane przez użytkownika 5. Pole definiowane przez użytkownika 6. Cyfrowa wartość chwilowych wskazań wariometru. Velocity made good prędkość, z jaką pilot zbliża się do aktywnego punktu zwrotnego. Voltage Wind Speed Stan akumulatora w woltach. Prędkość wiatru obliczona ze znoszenia. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 20

21 Uwaga 1 - LIVE uważa, że weszliśmy w komin kiedy uśredniacz wariometru przekracza 0.5m/s oraz że wyszliśmy z komina kiedy uśredniacz wariometru spada poniżej -1.0 m/s. W kominie wskaźnik zdobytej wysokości będzie zliczał wysokość osiągniętą w bieżącym kominie. Jeśli wysokość jest mniejsza od maksymalnie osiągniętej, to ujemna liczba określi ile nam brakuje do najwyższego punktu. Jeśli wysokość jest równa lub większa od maksymalnej, liczba dodatnia wskazuje ilość metrów zdobytych od chwili wejścia w noszenie. Wskaźnik przez cały czas wyświetla liczbę metrów zdobytych w noszeniu. Kiedy pilot wchjodzi w noszenie, LIVE restuje ten wskaźnik do 0 i zaczyna zliczanie zdobytych metrów. W pewnych miejscach komina noszenie może stać się pourywane. W takich momentach wskaźnik pokaże utratę wysokości i ponownym wycentrowaniu wróci do wyświetlania wysokości zdobytej od chwili wejścia w noszenie. Uwaga 2- Wszystkie obliczenia czasu LIVE wykonuje według UTC (Coordinated Universal Time). To samo dotyczy czasu zapisywanego w track-logu. Jednak czas wyświetlany na górze ekranu to czas lokalny (z dodanym przesunięciem wobec czasu UTC, uzyskanego z odbiornika GPS). UTC offset powinien zostać zdefiniowany w menu ustawień (patrz pkt. 13.2), aby lokalny czas był prawidłowy. Uwaga 3 - Drugie pole zegara jest dynamiczne, jego zawartość zmienia się zależnie od sytuacji w locie i rodzaju wpisanej konkurencji. Przed otwarciem startu lotnego będzie wskazywać TTG (time to go) pozostały do otwarcia, po czym przełączy się na DUR (duration), wskazując czas lotu od otwarcia startu. Jeśli w konkurencji nie wpisano czasu startu lub w ogóle jej nie definiowano, pole będzie wskazywać czas lotu (DUR) od chwili jego rozpoczęcia. Za rozpoczęcie lotu uważa się (przy GPS zalogowanym w 3D) moment, w którym prędkość względem ziemi przekroczy 5 km/h. Uwaga 4- Pole wysokości (patrz rys.6) podaje wysokość absolutną w metrach lub stopach, zależnie od ustawienia. Ta wysokość odpowiada wysokości barometrycznej i dlatego jest całkowicie zależna od QNH (absolutne ciśnienie w danym czasie i miejscu odniesione do ciśnienia MSL (mean sea level średni poziom morza). Wysokościomierza nie można zresetować, ale możliwe są regulacje w odpowiedniej opcji menu (patrz pkt 13.1). Wersja dokumentu: 1.0 Strona 21

22 6 Tryb ustawień Kiedy przyrząd jest w trybie lotu, do menu ustawień wchodzimy wciśnięciem przycisku MENU (S1). Ponowne wciśnięcie przycisku menu (S1) spowoduje powrót do trybu lotu. Rys. 10- Menu główne Poszczególne opcje wybieramy przyciskami S3 i S4 (strzałki w górę i w dół).w podświetloną opcję wchodzimy wciskając przycisk S2 (Enter). Ekran menu ustawień jest widoczny na rys. 10. Opis poszczególnych komunikatów podaje tabela 7. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 22

23 Tabela 7 Opcje menu głównego Pozycja menu Waypoints/Task Task delay Task Navigator Near Airfields Flight log GPS Settings Shutdown Opis Otwiera edycję punktów i tras. (patrz rozdział 7). Przesuwa wszystkie czasy w aktywnej konkurencji (patrz rozdział 8). Pozwala na ręczne przejęcie nawigacji (patrz rozdział 9). Wyświetla ekran lądowisk. Stale pokazuje on doskonałości i odległości do najbliższych lądowisk, zaczynając od najłatwiejszego dolotu. (patrz rozdział 10). Otwiera książkę lotów. (patrz rozdział 11). Wyświetla szczegółowy status GPS i umożliwia reset modułu GPS (patrz pkt 12). Otwiera szczegółowe menu ustawień (patrz str. 36). Wyłącza LIVE i wyświetla stan akumulatora. 7 Punkty zwrotne i trasa Rys. 11 Punkty zwrotne i trasa Jak sama nazwa wskazuje, w tym miejscu zarządzamy danymi punktów zwrotnych i tras, również wtedy, gdy stanowią konkurencje. Jak widać na rys. 11, ekran podzielony jest na trzy części listę punktów (WL), trasę (TK) i szczegóły/opcje wybranego punktu (DO). Sekcja DO może się zmieniać zależnie od sytuacji. Może np. pokazywać szczegóły/opcje wybranego punkt, lub listę Wersja dokumentu: 1.0 Strona 23

24 możliwych działań dotyczących punktów. Wejście na stronę aktywuje sekcję WL. Pierwszy punkt zwrotny zostaje podświetlony, a jego dane pokazane w sekcji DO. Przy przesunięciu kursora na inny punkt zwrotny odpowiednio zmieniają się również dane. Jeśli pamięć jest czysta, w sekcji DO ukazuje się lista możliwych działań. Ponieważ punktów nie ma, dostępne jest tylko wpisanie nowego punktu ( Insert new Waypoint ). Wciśnięcie przycisku Enter gdy podświetlony jest jakiś punkt uruchamia menu edycji punktów zwrotnych. (WAM Waypoint Action Menu). Lista dostępnych działań jest widoczna w sekcji DO (patrz rys. 12). 7.1 Menu edycji punktów zwrotnych Rys Menu edycji punktów zwrotnych Po wejściu w menu edycji podświetlony punkt szarzeje, co znaczy że wykonywane zmiany będą dotyczyły właśsnie jego. Po aktywacji WAM w obszarze DO pojawia się lista działań. Opis poszczególnych komunikatów podaje tabela 8. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 24

25 Tabela 8 Główne opcje menu Czynność Add WP to Task Insert New WP Opis Dodaje wybrany punkt na koniec trasy. Dodaje nowy punkt zwrotny. Automatycznie zostaje użyta bieżąca lokalizacja. Edit WP Delete WP Delete all waypoints Edit Task Rozpoczyna edycję wybranego punktu zwrotnego. Usuwa wybrany punkt zwrotny. Jeżeli punkt zwrotny jest używany do konkurencji, to ta opcja jest nieaktywna. Usuwa wszystkie punkty zwrotne i trasę. Rozpoczyna edycję trasy. Jeżeli nie dodano do trasy żadnych punktów zwrotnych, to ta opcja jest nieaktywna. (patrz rozdział 7.2). Listę przewijamy przyciskami UP i DOWN. 7.2 Edycja konkurencji (tras) LIVE ma miejsce na tylko jedną trasę. Zabezpiecza to przed omyłkowym lotem po złej trasie. Trasę edytujemy po wyborze opcji Edit Task w menu WAM. Wybór opcji Edit Task podświetli pierwszy punkt trasy/konkurencji (patrz rys. 12). Dodatkowo w dolnym obszarze pokażą się szczegóły punktu. Uwaga: Po zakończeniu edycji konkurencji nawigacja wznowi się od początku trasy. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 25

26 Rys Edycja konkurencji (trasy) Na przykładzie z rys. 13 trasa ma jeden punkt zwrotny (B01) zdefiniowany jako cylinder o promieniu 400 metrów. Kiedy konkurencja ma tylko jeden punkt, uważana jest za trasę typu Idź do ( Go To ). LIVE automatycznie rozpocznie nawigację do tego punktu. Kiedy trasa zawiera więcej niż jeden punkt, to pierwszy z punktów zostanie automatycznie uznany za miejsce startu ( Take-Off ). Miejsce startu jest ignorowane przy nawigacji,używane jest przy obliczaniu całkowitej długości trasy. Każdy punkt zwrotny trasy stanowi określony rodzaj. Tabela 9 podaje wszystkie rodzaje punktów zwrotnych. Parametry punktów zwrotnych takie jak ich rodzaj ( Type ) można zmieniać (patrz pkt 7.2.1). Dodatkowo, punkty zwrotne konkurencji można przenosić ( Move, pkt ) i usuwać ( Remove, patrz pkt 7.2.3). Można usunąć również całą trasę ( Delete, ). Tabela 9 Główne opcje menu Rodzaj Miejsce startu Cylinder Wersja dokumentu: 1.0 Nawigacja Pierwszy punkt zwrotny jest automatycznie określany jako miejsce startu (Take-Off). Ten punkt jest jednak tylko markerem do obliczania całkowitej długości trasy, LIVE zignoruje go przy nawigacji Cylinder definiowany jest przez koordynaty środka i promień. Koordynaty pochodzą z danych wybranego punktu, a promień może być określony przez pilota. Domyślnie pronień cylindra wynosi 400 m, bo taki jest standard FAI. Podczas nawigacji LIVE przejdzie do następnego punktu zwrotnego tylko po wykryciu pozycji wewnątrz cylindra bieżącego punktu. Strona 26

27 Start In Start Out Cylinder mety Linia mety Lądowanie Punkty Start in to cylindry startowe z wyjściem na zewnątrz. LIVE zaliczy taki punkt i przejdzie do następnego na trasie tylko wtedy, jeśli po chwili otwarcia konkurencji pilot będzie wewnątrz cylindra. Zauważ że kolejność w jakiej ten punkt widać na liście jest bardzo ważna (patrz Uwaga 5). Punkty Start out to najczęściej używany rodzaj cylindrów startowych. LIVE zaliczy taki punkt i przejdzie do następnego na trasie tylko wtedy, jeśli po chwili otwarcia konkurencji pilot będzie na zewnątrz cylindra. Zauważ, że kolejność w jakiej ten punkt widać na liście jest bardzo ważna (patrz Uwaga 5). Cylinder mety jest bardzo podobny do cylindra punktu zwrotnego z wyjątkiem faktu, że ma czas zamknięcia Closing Time. Czas zamknięcia jest używany do obliczania definiowalnego pola Goal Close. Linia mety to linia o określonej długości ze środkiem na pewnej koordynacie. Z definicji ta linia jest prostopadła do kierunku wiodącego od poprzedniego punktu zwrotnego do jej środka. Na zawodach z powodów bezpieczeństwa zwykle ogłasza się konkurencje używające cylindra mety do pomiaru czasu (koniec odcinka prędkościowego - end of speed section) po którym następuje linia lub inny cylinder. W takiej konkurencji punkt mety należy wpisać dwukrotnie, a pierwszym razem jako Cylinder mety, a za drugim jako Cylinder mety lub Linię mety. Koniec odcinka prędkościowego nastąpi po osiągnięciu pierwszego punktu mety. Większość lądowań ma miejsce na mecie. W takim przypadku punkt mety można wpisać ponownie, co pozwoli określić czas zamknięcia mety. LIVE użyje wtedy podanego czasu do obliczenia pola Land In. W pewnych sytuacjach dla bezpieczeństwa lądowanie może być zalecane w innym miejscu, więc można wtedy użyć innego punktu zwrotnego. Uwaga 5 wg. Części 7 Kodeksu Sportowego FAI, momentem startu jest przekroczenie linii po ustalonym czasie. Kiedy LIVE zalicza punkt zwrotny, wydaje dźwięk informujący pilota że nawigacja przeszła do następnego punktu trasy Edytuj punkt trasy Punkty trasy automatycznie są określane jako cylindry o promieniu 400 m (z wyjątkiem pierwszego, ustawianego jako miejsce startu. Aby zmienić dane punktu wciśnij przycisk Enter S2) po wybraniu punktu. Na dole ekranu ukazuje się lista możliwych działań. Jeśli wybieramy Edit Route Point, ponowne wciśnięcie przycisku Enter podświetli pierwszy parametr, jakim jest rodzaj punktu ( Type rys. 13) Wersja dokumentu: 1.0 Strona 27

28 Rys Edycja punktu trasy Każdy punkt ma swój rodzaj, którym może być miejsce startu (automatycznie przypisywany do pierwszego punktu), start-out, start-in, cylinder mety, linia mety i lądowanie. Jeżeli jakiś punkt trasy wymaga wpisania punktu o kilku rodzajach (np. punkt zwrotny który jednocześnie jest bramką startową, należy go wpisać osobno dla każdego rodzaju. Bardzo ważne: Kolejność w jakiej punkty są widoczne jest bardzo wazna, ponieważ LIVE będzie nawigował według tej listy, więc w przypadku bramki startowej która jednocześnie jest punktem zwrotnym (bardzo częste na zawodach) start musi być wpisany przed punktem zwrotnym. Wpisanie czasu jest możliwe tylko w tych rodzajach punktów które są z nim związane, dlatego ta opcja pojawi się tylko kiedy jest potrzebna (np. przy bramce startowej i mecie).tabela poniżej wylicza rodzaje punktów zrwotnych, oraz pola czasu i ich znaczenie. Pole czasu jest wyświetlane wg. czasu lokalnego. Rodzaj PZ Użycie pola czasu Miejsce startu Cylinder Start out Start in Cylinder mety Linia mety Lądowanie Brak pola czasu Brak pola czasu Czas otwarcia startu. Start zostaje zaliczony tylko jeśli po wyznaczonym czasie pilot jest na właściwym miejscu (wewnątrz lub poza cylindrem). TTG (time to go) będzie wskazywać pozostały do otwarcia startu, czyli różnicę między polem czasu a aktualną godziną czasu lokalnego. Nawigacja do następnego punktu nastąpi tylko po zaliczeniu startu. Czas zamknięcia mety. Pole Goal Close pokazuje ile czasu pozostało do zamknięcia mety. Czas obowiązkowego lądowania. Czas zostanie wykorzystany do obliczenia pola Land In Przenieś punkt trasy Kolejność punktów zwrotnych w tasku można łatwo zmienić. Aby to zrobić wystarczy Wersja dokumentu: 1.0 Strona 28

29 przyciskami UP i DOWN wybrać punkt zwrotny i wcisnąć przycisk ENTER żeby otworzyć menu edycji punktów. Następnie wybrać opcję Move Route Point i wcisnąć ENTER. Obok wybranego punktu pojawi się kursor. Przyciskami kierunku (S3,S4) należy przenieść punkt zwrotny w obrębie trasy. Na koniec, wcisnąć przycisk ENTER aby zatwierdzić zmianę Usuń punkt trasy Aby usunąć punkt zwrotny, wybieramy go przyciskami UP i DOWN oraz wciskamy ENTER otwierając menu edycji punktu. Ponownie wcisnąć przycisk ENTER Następnie wybieramy opcję Remove Route Point i ponownie wciskamy ENTER żeby zatwierdzić zmianę Kasowanie trasy Kasowanie trasy usunie całą trasę. Na dowolnym punkcie wciśnij przycisk Enter aby tworzyć menu edycji punktów. Wybierz z menu opcję Delete Route i wciśnij przycisk ENTER żeby potwierdzić zmianę. Trasa zostanie usunięta i uaktywni się obszar WL. 7.3 Definicja konkurencji Rozważmy konkurencję przedstawioną na rys. 15, gdzie T01 to miejsce startu, następnie dwa punkty zwrotne W06 i W03 o promieniach 400 m, oraz meta G05 również jako cylinder o promieniu 400 metrów. Meta zamyka się o 17:00, a ostatnie lądowanie to 17:30. Rys. 15 Przykład konkurencji Wersja dokumentu: 1.0 Strona 29

30 Bramka startowa to cylinder Start Out 18km wokół W06, przedstawiony na rysunku jako czerwony okrąg. Oznacza to, że pilot musi pozostać dalej niż 18 km od punktu do chwili otwarcia startu, którą w tym przykładzie przyjmiemy na 12: Wpisywanie konkurencji Aby utworzyć task w LIVE, zacznij od skasowania istniejącego (patrz pkt ) Następnie dodaj do trasy we właściwym porządku T01, dwa razy W06, W03, i dwukrotnie G05 (patrz pkt ). LIVE automatycznie przyjmie T01 jako miejsce startu, ponieważ jest to pierwszy punkt na liście. Pierwszy wpis W06 zostanie użyty jako Start, a drugi G05 jako lądowanie. Po wpisaniu wszystkich punktów ich parametry należy zmienić aby pasowały do opisu konkurencji. Na liście taska wybierz pierwsze wystąpienie W06 i wejdź w edycję. Zmień rodzaj punktu na Start Out,, ustaw odległość na km i czas startu na 12:30 (pamiętaj że wszystkie czasy są w 24-godzinnym formacie). Uwaga: Bardzo ważne jest, aby jako Start ustawić pierwsze wystąpienie W06. W przeciwnym razie LIVE uzna że przed startem będziemy musieli zaliczyć punkt W06 a to przecież nie jest wymagane w konkurencji. W drugim wpisie W06 nic nie trzeba zmieniać, ponieważ domyślne wartości pasują do tasku. Rys. 16- Ekran konkurencji Co do mety, wejdź w edycję pierwszego wystąpienia G05 i zmień rodzaj punktu na Cylinder mety (Goal cylinder). Wersja dokumentu: 1.0 Strona 30

31 Promienia nie trzeba zmieniać, bo domyślnie wynosi 400m. Długie wciśnięcie przycisku ENTER przeniesie kursor do następnego parametru, jakim jest czas. Ustawiamy go na 17:00 - godzinę zamknięcia mety. Wejdź w edycję drugiego wystąpienia G05, zmień rodzaj na Lądowanie (Landing) a godzinę na 17:30. To ustanowi czas ostatniego lądowania na 17:30. Po tej procedurze task mamy gotowy, a powrót do ekranu lotu (Flight Mode Screen) przez wciśnięcie MENU automatycznie uruchomi task i rozpocznie nawigację. 8 Opóźnienie tasku Na zawodach często zdarza się, że z powodów bezpieczeństwa task zostaje opóźniony. Na ogół po prostu przesuwa się o tę samą ilość czasu start, okno startowe, zamknięcie mety i lądowanie. W takim przypadku w LIVE nie trzeba już wszystkiego wpisywać od nowa opcja opóźnienia tasku przesuwa wszystkie czasy o określoną ilość minut. Wystarczy w menu wybrać opcję Task delay i wcisnąć ENTER (patrz rys. 17). Następnie przyciskami UP i DOWN zmieniamy ilość minut opóźnienia. Na koniec, wciskamy ENTER aby zatwierdzić zmianę. Rys Opóźnienie tasku Wersja dokumentu: 1.0 Strona 31

32 9 Task Navigator Ta funkcja jest nadrzędna wobec automatycznej nawigacji po trasie i powinna być używana tylko jeżeli przy wpisywaniu tasku zrobiono jakiś błąd. Po jej wybraniu LIVE wyświetla listę punktów trasy. Przyciskami UP i DOWN wybieramy odpowiedni punkt. Wciśnięcie przycisku ENTER wznowi nawigację do wybranego punktu. Punkt Start będzie szary ponieważ nie można nawigować do startu. Wciśnięcie przycisku MENU przeniesie nas z powrotem do ekranu lotu bez zmiany w nawigacji. Funkcja Task Navigator zakłąda, że start został już zaliczony. Rys Task Navigator 10 Bliskie lądowiska Punktom zwrotnym można przypisać rodzaj Landing, co pozwoli pilotowi szybko sprawdzić dostępne lądowiska. Po uruchomieniu wyświetli się lista punktów (zdefiniowanych jako Landings ) dla których można wyliczyć konieczną doskonałość. Przy każdym punkcie pokaże się odległość w km od bieżącej pozycji i niezbędna doskonałość (patrz rys. 19). Wersja dokumentu: 1.0 Strona 32

33 Lądowiska wg. doskonałości. Ekran bliskich lądowisk wywołujemy bezpośrednio z ekranu lotu, używając przycisku skrótu (patrz pkt. 13.8). Punkty zwrotne można określić jako lądowiska ustawiając pole lądowanie (Landing) na Yes w menu edycji punktów (patrz pkt ). Punkt lądowania wybieramy strzałkami UP i DOWN, Wciśnięcie przycisku ENTER momentalnie rozpoczyna nawigację do tego punktu. Rys Bliskie lądowiska Na przykładzie z rys. 19 najbliższe lądowisko jest o km od aktualnej lokalizacji, a doskonałość konieczna do jego osiągnięcia wynosi Książka lotów Książka lotów (Flight Log) pozwala użytkownikowi na przegląd informacji o zapamiętanych lotach. Na górze ekranu znajduje się lista lotów. Każdy lot określany jest przez datę i godzinę startu oraz czas trwania lotu. Lot wybieramy przyciskami UP i DOWN. Wciśnięcie przycisku ENTER pokaże Flight Log Action List (patrz rys. 20), z opcjami: Upload via GSM; Delete Flight. Wersja 1.0 Strona 33

34 Rys Książka lotów Po wybraniu opcji Upload via GSM LIVE wyśle dane tego lotu na wybrany serwer przez sieć GSM (patrz pkt ). Wybór opcji Delete Flight usunie lot z pamięci. Przed usunięciem lotu ukaże się prośba o potwiedzenie (patrz rys. 21). Rys. 21 Usuwanie lotu Wersja 1.0 Strona 34

35 12 Stan GPS W głównym menu LIVE wyświetla szczegółowe informacje o stanie GPS oraz aktualną pozycję. Rys. 22 Odbiór satelitów Rys. 22 pokazuje ekran odbioru satelitów. W pokazanym przykładzie LIVE odbiera 9 satelitów, z których 7 wykorzystuje do ustalenia pozycji. Każdy pasek pokazuje siłę sygnału danego satelity. Wypełniony pasek oznacza, że LIVE ma maksymalną precyzję na tym satelicie. Jeżeli LIVE zostaje uruchomiony w miejscu, gdzie nie widzi żadnych satelitów (np. w pomieszczeniu), wchodzi w tryb szerokiego wyszukiwania ( od zera ). Jeśli w takim stanie wyjdziemy na dwór, LIVE będzie potrzebował nienormalnie długiego czasu do odnalezienia satelitów. W takim wypadku wciśnięcie Enter na na menu GPS otworzy opcję Reset GPS. Zmiana na yes spowoduje reset GPS i rozpoczęcie nowego wyszukiwania. Tak więc jeśli zauważysz że LIVE potrzebuje nienormalnie dużo czasu do zalogowania (ponad dwie minuty), reset gps zapewne pozwoli znaleźć fixa wcześniej. Wersja 1.0 Strona 35

36 13 Menu ustawień Menu ustawień służy do skonfigurowania wielu funkcji jakie ma LIVE. Menu jest podzielone na dwie części, właściwego menu oraz towarzyszących pól. Aby wejść w ustawienia tych pól, wybierz odpowiednią opcję strzałkami (UP i DOWN i wciśnij ENTER aby wejść w edycję zawartości pola. Rys Menu ustawień 13.1 Kalibracja wysokościomierza Funkcja Set Altimeter dopasowuje wskazania wysokościomierza barometrycznego. Wysokościomierz barometryczny oblicza wysokość w oparciu o ciśnienie atmosferyczne. Ponieważ ciśnienie może się zmieniać wraz z warunkami meteo, przed każdym startem należy je dopasować. Wysokościomierz można skalibrować wprowadzając do niego wysokość znanego miejsca. Wprowadzenie takiej wysokości automatycznie oblicza QNH. Także odwrotnie, jeśli QNH się zmieni, to wysokość zostaje odpowiednio dopasowana. Ta metoda pozwala na kalibrowanie wysokościomierza albo przez wpisanie znanej wysokości konkretnego miejsca, albo QNH dla danego miejsca i chwili. Wysokość może również zostać pobrana z GPS. Pod QNH zobaczysz pole Get from GPS, które można ustawić na Yes, No lub Auto. Wybranie Yes sprawi że LIVE pobierze wysokość z GPS i odpowiednio dopasuje. Ustawienie Yes nie jest zapamiętywane, Wersja 1.0 Strona 36

37 ponieważ jest to jednorazowa operacja. Poniżej widać to pole ze wskaźnikiem precyzji lokalizacji ( position dilution of precision pdop, patrz rys. 24). Informuje on na ile rzetelna jest wysokość GPS w chwili kalibrowania wysokościomierza. Im niższa wartość pdop, tym dokładniejsza lokalizacja. Wartości poniżej 2.5 są całkiem dokładne. Pole Get from GPS można również ustawić na Auto, i to ustawienie zostanie zapamiętane. Po wyborze Auto LIVE automatycznie ustawi wysokościomierz według wskazań GPS kiedy wartość pdop osiągnie 1.8. Robi się to raz w ciągu lotu. Aby wyzerować kalibrację wg. Auto trzeba wyłączyć i włączyć przyrząd. Rys. 24 Kalibracja wysokościomierza 13.2 Czas W tym miejscu możemy ustawić czas uśredniacza, zapis tracka oraz przesunięcie w stosunku do Universal Coordinated Time (UTC offset) (patrz rys. 25) Rys. 25 Parametry czasu Bieżąca wersja firmware obsługuje dwa parametry: uśredniacz wariometru (Vario Integrator) oraz interwał zapisu (Track Interval). Wersja 1.0 Strona 37

38 Uśredniacz wariometru Uśrednienie wariometru jest obliczane na podstawie prędkości pionowej z ostatnich X sekund, gdzie X to wartość którą sami definiujemy. W przykładzie z rys. 25 wartość uśredniacza wynosi 10 sekund (domyślnie) Interwał zapisu tracka Podczas lotu LIVE zapisuje punkt tracka co określoną ilość sekund. Zapis rozpoczyna się automatycznie kiedy przekroczona zostanie prędkość 5 km/h, a LIVE ma namiar GPS 3D. Jednak kiedy uruchomiona jest nawigacja po trasie, niezależnie od interwału LIVE zapisuje punkt tracka natychmiast po wejściu w cylinder punktu zwrotnego, bramki startowej lub mety. Za pomocą swojego GPS, LIVE automatycznie dopasowuje wewnętrzny zegar do czasu Universal Coordinated Time (UTC). Użytkownik powinien określić przesunięcie strefy czasowej względem UTC, tak aby czas wyświetlany przez LIVE był czasem lokalnym Akustyka wariometru Użytkownik może operować dźwiękami wznoszenia i opadania za pomocą odpowiednich wartości progowych. Progi te oznaczają prędkości wznoszenia lub opadania, przy których dźwięk się uruchamia. Użytkownik może również w tej opcji zdefiniować ostrzeżenie o duszeniu oraz siłę dźwięku LIVE (patrz rys. 26). Próg duszenia jest fabrycznie ustawiony na 2 m/s. Tę wartość można zmienić wciskając przycisk ENTER przy podświetlonej opcji Acoustic Thresholds. W ten sposób podświetlimy próg opadania Sink TH, który możemy zmienić przyciskami UP i DOWN, zwiększając lub zmniejszając wartość. Potwierdzamy wciśnięciem przycisku ENTER, co jednocześnie podświetla próg wznoszenia Climb TH który zmieniamy tak samo jak próg opadania. Po zatwierdzeniu progu wznoszenia Climb TH zostanie podświetlone ostrzeżenie o duszeniu Sink Alarm. Sink Alarm wyznacza prędkość opadania przy której rozlega się sygnał. Można go użyć do wyznaczenia nawet dużych prędkości, jak np. w spirali. Aby wyłączyć sygnał ustawiamy Wersja 1.0 Strona 38

39 Dodatkowo do preferencji użytkownika można dopasować częstotliwości dźwięków, zmieniając ustawienia Base Frq oraz Increments. Rys. 26 Akustyka wariometru Wysokość podstawowa ( Base Frq ) to pierwszy dźwięk wariometru po przekroczeniu wartości progowej, zazwyczaj wynoszącej 0,1 m/s. Później, w miarę wzrostu prędkości wznoszenia pojawia się pikanie wariometru którego ton i rytm również rosną. Wysokość podstawowa może być ustawiona w przedziale 500 do 1500 Hz. Im większa częstotliwość, tym wyższy dźwięk. Parametr kroku zmiany dźwięku ( Increments ) wyznacza zwiększenie częstotliwości dla każdego wzrostu noszenia o 0.1 m/s. Krok zmiany można ustawić między 1 a 99 Hz. Fabryczne ustawienia wysokości podstawowej i kroku zmiany wynoszą odpowiednio 700 Hz i 10 Hz. Przy wartości Increments wynoszącej 10 i Base Frq 700 Hz, częstotliwość wariometru przy 1 m/s to 800 Hz. Aby zmienić wysokość podstawową, po podświetleniu pozycji Audio Frequencies wciskamy przycisk ENTER. W ten sposób podświetlimy Base Frq, którą można zmienić przyciskami UP i DOWN. Wciśnięcie przycisku ENTER potwierdzi ustawienia Base Frq i podświetli opcję kroku zmiany ( Frequency Increments ). jak wyżej. Po ustawieniu przyciskiem ENTER zatwierdzamy wartości i wracamy do menu ustawień Ustawienia zaawansowane Ta opcja pozwala na jeszcze dokładniejsze dopasowanie akustyki LIVE. Wersja 1.0 Strona 39

40 Rys Ustawienia zaawansowane Dzięki niej można na przykład zmienić czułość sygnalizacji dźwiękowej wariometru albo włączyć lub wyłączyć brzęczyk. Do dyspozycji mamy cztery ustawienia zawansowane: Tłumienie Wszystkie obliczenia prędkości pionowej w LIVE są oparte na zmianie ciśnienia powietrza. Bardzo rzadko zdarza się, żeby ciśnienie powietrza pozostawało całkowicie stabilne. Nawet turbulencja spowodowana wiatrem wystarczy, aby spowodować niewielkie zmiany ciśnienia. Z tego powodu LIVE filtruje (uśrednia) dane z czujnika ciśnienia aby nie meldować ciągłych, niewielkich zmian. Wartość, która określa stopień filtrowania to tłumienie ( Damper ). Ustawienie niższych wartości tłumienia spowoduje, że LIVE będzie bardziej wrażliwy i ostry; odpowiednio wyższe wartości spowodują mniej czułą i płynniejszą pracę urządzenia. Według nas idealna wartość to 8 i takie właśnie jest ustawienie domyślne Kadencja Kiedy prędkość wznoszenia przewyższa ustanowiony próg, LIVE wydaje dźwięk. Kadencja dźwięku rośnie w miarę wzrostu prędkości wznoszenia. Ten wzrost nie jest linearny, parametr kadencji określa wg. której krzywej będzie przebiegał. Aktualnie istnieją dwie krzywe do wyboru, związek kadencji z prędkością wznoszenia pokazuje rysunek 28. Wersja 1.0 Strona 40

41 Rys. 28 Krzywe kadencji Zmienna wysokość dźwięku Zasadniczo LIVE ma stałą wysokość dźwięku dla konkretnej prędkości wznoszenia. Jeśli zmienna wysokość dźwięku jest wyłączona, dźwięk pozostanie stały nawet jeśli podczas jego trwania zmieni się wznoszenie. Po włączeniu tej opcji wysokość dźwięku będzie się zmieniać zgodnie ze zmianą prędkości wznoszenia podczas jego trwania Wykrywacz kominów- Kominiarz Jego dźwięk pojawia się, kiedy prędkość wznoszenia zbliża się do ustawionego progu, ale jeszcze go nie przekracza. Wartość określana jest w przedziale o 0 do 9, gdzie każda jednostka to 0.1 m/s, tzn. 3 oznacza 0.3m/s. Odjęcie tej wartości od wartości progu wznoszenia określa moment, kiedy włączy się nasz kominiarz.. Na przykład, przy ustawieniach fabrycznych (próg wznoszenia =0.1m/s i kominiarz =3, czyli 0.3 m/s), dźwięk pojawi się przy opadaniu -0.2m/s, ponieważ = Przy ostatnim 0.1m/s tuż pod progiem wznoszenia LIVE wyda stały dźwięk, gwałtownie rosnący od wysokości 100 Hz do ustalonej częstotliwości bazowej, od której dźwięk będzie przerywany. Ustawienie wartości wykrywacza kominów na 0 wyłącza go. Chociaż na ziemi dźwięk kominiarza wydaje się bardzo denerwujący, w powietrzu staje się cenną pomocą, pozwalającą pilotowi na zlokalizowanie noszeń, których normalnie by nie zauważył. Wersja 1.0 Strona 41

42 Masa powietrza Wznoszenie paralotni Rys. 29 Działanie Kominiarza Praktyczny przykład zastosowania kominiarza ilustruje rysunek 29. Zakładamy, że obie paralotnie mają opadanie -1.0 m/s. Na pomarańczowym skrzydle LIVE ma ustawiony próg wznoszenia na 0.1 m/s i brzęczyk ustawiony na 3 (0.3 m/s). Na zielonym skrzydle jest zwykły wariometr, z progiem 0.1 m/s. Jak widać na rysunku, kiedy obaj piloci wchodzą w noszenie, nic jeszcze nie słychać. Powietrze wznosi się o 0.1 m/s, czyli obie paralotnie opadają -0.9 m/s. Bliżej środka komina powietrze wznosi się o 0.8 m/s, czyli obie paralotnie opadają -0.2 m/s. W tym momencie pomarańczowy pilot słyszy dźwięk kominiarza w swoim urządzeniu, który pomaga mu wycentrować komin, o którym pilot zielonej paralotni wciąż jeszcze nie wie. Jeszcze bliżej środka powietrze wznosi się o 1.2 m/s, czyli obaj piloci mają wznoszenie 0.2 m/s. Pilot mający LIVE zaczyna słyszeć pikanie wariometru, a pilot zielonej paralotni dopiero w tym momencie ma pierwszy sygnał ze swojego przyrządu. Pilot zielonego skrzydła mógłby całkowicie przeoczyć komin, gdyby nie wyczuł mocniejszego noszenia lub gdyby nie patrzył na swojego kolegę mającego LIVE, NAV, GPS lub VARIO Automatyczne wyciszanie Przy włączonym automatycznym wyciszaniu kominiarz będzie milczał do chwili wykrycia początku lotu. Za początek lotu uznawany jest moment, w którym prędkość przekroczy wartość określoną w zaawansowanych ustawieniach, a GPS ma namiar 3D. Dźwięk pozostanie aktywny aż do wyłączenia LIVE. Domyślne ustawienie dla Wersja 1.0 Strona 42

43 automatycznego wyciszenia to włączone" (On) Kontrast wyświetlacza Kontrast wyświetlacza można dopasować do potrzeb pilota. Należy ostrożnie postępować z małymi wartościami kontrastu, bo mogą spowodować że ekran stanie się nieczytelny i przywrócenie poprzednich ustawień będzie bardzo trudne. Klawiszami UP i DOWN regulujemy pasek kontrastu (patrz rys. Przesuń pasek w prawo aby zwiększyć kontrast, i w lewo aby go zmniejszyć. pożądanej pozycji wciśnij ENTER aby zatwierdzić zmianę. Rys Kontrast wyświetlacza 13.6 Język / Jednostki Ta opcja menu pozwala pozwala użytkownikowi na zmianę języka interfejsu LIVE oraz używanych jednostek. Krótki opis dostępnych opcji jest podany w tabeli 10. Rys. Język/Jednostki Klawiszami UP i DOWN zmieniamy zawartość poszczególnych pól. Wciśnięcie przycisku ENTER zatwierdzi ustawione wartości i podświetli następne pole. Wciśnięcie MENU anuluje zmiany. Wersja 1.0 Strona 43

44 Tabela 10 Opcje menu Język/jednostki FUNKCJE Opis Język Alti. Roc. Units Units Zmienia język interfejsu. Jednostki wysokości. Mogą to być metry lub stopy. Jednostki prędkości wznoszenia. Wznoszenie może być wskazywane w m/s lub Dostępne jednostki odległości to kilometry lub mile. Dostępne jednostki prędkości to km/h, mile/h lub węzły. Format koordynat GPS. Dostępne są najpopularniejsze formaty Definiowalne pola danych LIVE ma 6 pól danych, które pilot może konfigurować według własnych potrzeb. Te pola są ponumerowane od 1 do 6. Opis dostępnych pól jest zamieszczony w punkcie 5.2. Ponieważ w bieżącej konfiguracji istnieją pola użytkownika, w tym menu można określić dane wskazywane w każdym z sześciu pól (patrz rys. 32). Rys. Definiowalne pola danych Klawiszami UP i DOWN zmieniamy zawartość poszczególnych pól. Wciśnięcie przycisku ENTER zatwierdzi ustawione wartości i podświetli następne pole. Wciśnięcie przycisku MENU anuluje zmiany. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 44

45 13.8 Przyciski funkcyjne W trybie lotu przyciski UP, DOWN, i ENTER mogą pełnić funkcje przypisane przez użytkownika. Ta część menu pozwala na zmianę przypisanie odpowiednich funkcji do klawiszy. Tabela 11 wymienia dostępne funkcje. Tabela 11 Funkcje definiowane przez użytkownika Funkcja Sound On/Off Switch Page Airfields Reset A2 Task Navigator Opis Otwiera regulację siły dźwięku. Umożliwia zmianę strony z konfiguracji Przechodzi z ekranu lotu bezpośrednio do ekranu bliskich lądowisk. Zeruje wysokościomierz 2. Przechodzi z ekranu lotu bezpośrednio do ekranu Task Navigator Dane GSM LIVE ma moduł pełnej czteropasmowej łączności z sieciami GSM/GPRS. Ten moduł pozwala na wysyłkę i odbiór danych ze wskazanego serwera. Zastosowania wynikające z tej możliwości są ogromne, pilotów (i ich rodziny) najbardziej ucieszy Live Tracking. Wtym celu należy użyć ważną kartę SIM, dającą możliwość przesyłu danych przez GPRS. W menu GSM Data możemy uruchomić/wyłaczyć modem GSM, oraz konfigurowanie operatora GSM. Pamiętaj że domyślnie modem GSM jest wyłączony. Nie powinno się go włączać bez potrzeby aby oszczędzić akumulator. W pewnych warunkach modem GSM jest wyłączany automatycznie, np. kiedy przyrząd nie wykrywa karty SIM. Rys Dane GSM Wersja dokumentu: 1.0 Strona 45

46 Ta część menu pozwala na zmianę operatora sieci. Konkretnie, możemy przypisać do konkretnego operatora punkt dostępu (Access Point Name - APN). Aby skonfigurować operatora GSM trzeba znać nazwę APN, nazwę użytkownika oraz hasło. Jeśli nie znasz tych danych dla swojego operatora, wejdź na stronę wiki.apnchanger.org. Dane APN są tam zorganizowane wg. krajów. Na rys. 34 widzimy przykład dla konkretnego kraju. Rys Dane GSM Aby uruchomić GSM wykonaj co następuje: 1. Zdejmij kod PIN z karty SIM (możesz to zrobić używając telefonu komórkowego). 2. Przy wyłączonym LIVE włóż do niego kartę SIM stykami w dół (rys. 35). 3. Włącz LIVE i w części menu GSM Data włącz modem GSM oraz wpisz dane operatora GSM. Konkretnie, ustaw Apn, Login i Hasło. Wersja dokumentu: 1.0 Strona 46

47 Rys. 35 Karta SIM Po ustawieniu danych GSM, jeśli na ekranie lotu jest obecny segment Mobile Operator (patrz pkt ), pownna być widoczna nazwa operatora ortaz symbol pokazujący siłę sygnału Konfiguracja serwera Menu Server Configuration pozwala na okreśslenie serwera na który powinny być kierowane dane. Mogą to być informacje o locie lub inne, zależnie od usług dostępnych na serwerze. Akutalny firmware pozwala tylko na kontakt z serwerem Leonardo Live ( Z czasem będzie dostępnych więcej serwerów. Aby uruchomić usługę Leonardo Live Tracking, należy mieć konto w Leonardo Live. Po utworzeniu konta, w menu konfiguracji serwera LIVE ustawiamy server na Leonardo, a User i Password wpisujemy nazwę użytkownika Leonardo i hasło. Rys Konfiguracja serwera Wersja dokumentu: 1.0 Strona 47

48 14 Aktualizacja oprogramowania Flymaster przyjął zasadę stałego udoskonalania swoich produktów. Oznacza to, że co pewien czas można z naszej strony www pobrać nowszą wersję firmware. Proces aktualizacji jest bardzo prosty. Przed rozpoczęciem aktualizacji upewnij się że pobrałeś ze strony LIVE następujące pliki: Drivery USB zgodne z używanym systemem operacyjnym (Windows, Windows 7 64bit lub MAC OS X) Najnowsza wersja firmware (LiveFirmware.fmf) Aplikacja wprowadzająca zmiany zgodna z używanym systemem (Flymaster firmware installer). Pierwszy krok to zainstalowanie sterowników USB. Aby to zrobić, po prostu otwórz plik instalacyjny i postępuj według instrukcji na ekranie. Następnie zainstaluj aplikację aktualizacji, uruchom plik Flymaster firmware installer setup i postępuj według instrukcji na ekranie. Po prawidłowym zainstalowaniu driverów i aplikacji aktualizacyjnej wykonaj następujące kroki: 1. Otwórz plik firmware, co uruchomi Flymaster Firmware installer z wprowadzoną już ścieżką. Ewentualnie możesz otworzyć Firmware installer i ręcznie wpisać ścieżkę do pliku firmware (patrz rys. 37) 2. Kliknij przycisk Send Firmware. Pojawi się komunikat waiting for Flymaster intrument Podłącz LIVE do komputera korzystając z załączonego kabla. Jeśli jest to pierwsze podłączenie, zaczekaj aż Windows zgłosi że wykrył nowe urządzenie i jest ono gotowe do użycia. 4. Aktualizacja powinna się zacząć automatycznie, co potwierdzi komunikat Programing... oraz rosnący pasek postępu. Jeśli przez kilka sekund nic się nie stanie, zresetuj LIVE jednocześnie wciśnij przyciski MENU oraz DOWN i przytrzymaj przez 2 sekundy (pkt. 3.5). Wersja dokumentu: 1.0 Strona 48

49 Po zakończeniu aktualizacji pojawi się komunikat complete. Następnie odłącz kabel USB i LIVE się uruchomi. Ewentualnie może pojawić się komunikat pytający o konfigurację wyglądu (Layout). W takim razie powinieneś użyć aplikacji Designer aby załadować swoją konfigurację. Rys. 37- Firmware Installer Wersja dokumentu: 1.0 Strona 49