Czasowniki modalne Can - Can t Could Couldn't May - Might Must Have to Must Mustn't Mustn't Don't have to Don't need to Needn't Should Ought to Shall

Transkrypt

1 Czasowniki modalne Can - Can t Could Couldn't May - Might Must Have to Must Mustn't Mustn't Don't have to Don't need to Needn't Should Ought to Shall Will Zestawienie czasowników modalnych według funkcji językowych Czasowniki modalne w przeszłości.

2 Czasowniki modalne Can Can't Czasownika can użyjemy by wyrazić: teraźniejszą umiejętność, zdolność She can speak English. Can you swim fast? I can t cook. Umie mówić po angielsku. Czy potrafisz szybko pływać? Nie umiem gotować.

3 teraźniejszą możliwość Eating too much chocolate can be unhealthy. Can smoking be good for your health? He can't be at school. I saw him in town five minutes ago. Zjadanie za dużo czekolady może być niezdrowe. Czy palenie papierosów może być korzystne dla zdrowia? Niemożliwe, żeby już w szkole. Widziałem go w mieście pięć minut temu. pytanie o pozwolenie Can I go swimming? Czy mogę pójść popływać? udzielanie pozwolenia You can't see Kim tonight, but you can see her tomorrow if you like. Nie możesz spotkać się z Kim dzisiaj wieczorem, ale możesz się z nią zobaczyć jutro, jeśli chcesz. prośbę Can you help me with my French homework please? Czy możesz mi pomóc z zadaniem z francuskiego?

4 sugestię What shall we do tonight? We can go to the cinema. Co będziemy robili dzisiaj wieczorem? Może pójdziemy do kina. czasownik can często występuje z następującymi czasownikami ('zmysłowymi'): hear Speak up! I can't hear you. Mów głośniej! Nie słyszę cię. see Can you see that man on a bike? Widzisz tego człowieka na rowerze. remember I can remember my first day at work. Pamiętam mój pierwszy dzień w pracy. feel I can t feel anything in my leg. Zupełnie nie mam czucia w nodze smell Can you smell lemons? Czy czujesz cytryny? understand Sorry, I can't understand the question. Przepraszam, nie rozumiem pytania.

5 can't może wyrażać zakaz You can't go to the party tonight! Nie wolno ci iść na imprezę dzisiaj wieczorem! Could Couldn't Czasownik could wyraża: zdolność lub umiejętność w przeszłości: I could swim when I was three. She couldn t find the keys. Umiałam pływać, kiedy miałam trzy lata. Nie mogła znaleźć kluczy. pytanie o pozwolenie (bardziej uprzejme niż w pytaniach z can) Could I leave at 3 o'clock? Czy mógłbym wyjść o trzeciej?

6 prośbę (bardziej uprzejme niż w prośbach z can) Could you go and buy some eggs? Czy mógłbyś pójść kupić jajka? sugestię What shall we do tonight? We could go to the cinema. Co będziemy robili dzisiaj wieczorem? Moglibyśmy pójść do kina. UWAGA! 'Can 'występuje tylko w czasie teraźniejszym i przyszłym. W innych czasach gramatycznych stosujemy 'be able to'. present simple: can, am/is/are able to past simple: could, was/were able to present perfect: have/has been able to past perfect: had been able to future simple: will be able to future perfect: will have been able to

7 May - Might Czasowniki may i might wyrażają: teraźniejszą i przyszłą możliwość/ przypuszczenie Where s Aunt Julia? She may/ might still be at work. We might leave tonight. Gdzie jest ciocia Julia? Może wciąż jest w pracy. Moglibyśmy wyjechać dzisiaj wieczorem. UWAGA! May i might wyrażają silniejsze przypuszczenie, czyli wyższy stopień prawdopodobieństwa niż could, przy czym czynność opisywana przez may ma nieco wyższy stopień prawdopodobieństwa niż might. Czasownik could jest od nich obu słabszy w wymowie. pytanie o pozwolenie May/ Might I ask you another question? Czy mogę zadać jeszcze jedno pytanie?

8 udzielanie pozwolenia (bardziej formalne niż can) Passengers may take only one item of hand luggage on board. Students may not wear outdoor shoes on the basketball court. Pasażerowie mogą zabrać tylko jeden bagaż podręczny na pokład. Uczniowie nie mogą nosić obuwia zewnętrznego na boisku do koszykówki. prośbę May I have a pen and some paper, please? Czy mogę prosić o długopis i papier? UWAGA! Przeczenia tworzymy dodając not po may i might: Might might not lub mightn t May may not Forma skrócona jest rzadziej spotykana Forma skrócona nie istnieje!

9 Must Have to Czasowniki must i have to wyrażają konieczność/ przymus, ale z niewielką różnicą znaczeniową. Konieczność wynikająca z naszego wewnętrznego przekonania wyrażenia jest czasownikiem must: You must come to my party. I must buy their new album. Musisz przyjść na moje przyjęcie. (Czuję do ciebie sympatię więc chciałbym, żebyś przyszedł.) Muszę kupić ich nową płytę. (Muszę, nie dlaczego, że ktoś mi każe, ale bardzo ten zespół lubię.) Konieczność wynikająca z okoliczności zewnętrznych, np. z czyjegoś polecenia, rozkazu lub przepisu wyrażana jest czasownikiem have to: I have to be at home before 8 o clock. You have to wear a seat belt in a car. Muszę być w domu przed 8:00. (Muszę być przed 8:00, bo tak każe mi mama, nie dlatego, że ja tak uważam.) W samochodzie trzeba mieć zapięty pas. (Taki jest przepis.)

10 Konieczność wynikającą z tzw.,,siły wyższej`` wyrażamy za pomocą have to: She has to go to hospital We have to find another seat. Musi iść do szpitala. (Coś jej dolega, czyli okoliczności ją do tego zmuszają.) Musimy znaleźć inne miejsce.(miejsce, na którym siedzimy, nie spełnia naszych oczekiwań.) Must Mustn't Czasownik must wyraża: obowiązek/ konieczność/ zobowiązanie You must listen to me carefully. Musisz słuchać mnie uważnie. radę/ zalecenie You must go to the dentist. Musisz iść do dentysty.

11 zakaz You mustn't park here. Nie wolno tutaj parkować. UWAGA! Czasownik must występuje tylko w czasie teraźniejszym. W innych czasach teraźniejszych stosujemy formy have to. Have to - formy gramatyczne czas twierdzenie przeczenie pytanie Present Simple have to / has to don't / doesn't have to do you/ does she have to Present Perfect have/ has had to haven't/ hasn't had to have you/ has she had to Past Simple had to didn't have to did you/ she have to Future Simple will have to won't have to will you/ she have to

12 Mustn't Don't have to Don't need to Needn't mustn't wyraża zakaz They mustn't play on the railway track. Nie wolno im bawić się na torach. don't have to don't need to needn't wyrażają brak konieczności The farmer doesn't need to/ doesn't have to / needn't/buy any eggs. Farmer nie musi kupować jajek. Should Ought to Czasowniki should i ought to wyrażają radę You should look for another job. They ought to visit us some day. Powinnaś poszukać innej pracy. Powinni nas kiedyś odwiedzić.

13 She shouldn't lie to me. You ought not to buy more food. Should I ask my boss for a rise? Nie powinna mnie okłamywać. Nie powinieneś kupować więcej żywności. Czy powinnam poprosić szefa o podwyżkę? Pytania z ought to są rzadko używane. Czasownik shall wyraża: propozycje Shall Shall I take you to the airport? Podwieźć cię na lotnisko? sugestie Shall we watch TV tonight? Może pooglądamy telewizję wieczorem?

14 Czasownik will wyraża: prośby Will Will you give me a lift? Podwieziesz mnie? propozycje I ll get you something to drink. Przyniosę ci coś do picia.

15 Zestawienie czasowników modalnych według funkcji językowych 1. wyrażanie prośby a) Can/Will you help me with this exercise? (potocznie) b) Could/Would you help me with this exercise? (bardziej uprzejmie) c) May I have one of those leaflets? (oficjalnie) d) Might I have one of those leaflets? (bardzo oficjalnie) Możesz mi pomóc z tym ćwiczeniem? Czy mógłbyś mi pomóc z tym ćwiczeniem? Czy mogę prosić o jedną z tych ulotek? Czy mógłbym prosić o jedną z tych ulotek? 2. pytanie o pozwolenie a) Can I open the window, please? (potocznie) b) Could I open the window, please?( bardziej uprzejmie) c) May / Might I open the window, please? (oficjalnie) (Do you mind if...?/would you mind if...?) Mogę otworzyć okno? Czy mógłbym otworzyć okno? Czy mógłbym otworzyć okno?

16 3. udzielanie pozwolenia a) You can leave your luggage here. (You are allowed to do sth; potocznie) b) You may leave your luggage in this area. (You are allowed to do sth; formalnie język pisany) Możesz zostawić bagaż tutaj. Tutaj można zostawiać bagaż. 4. odmowa pozwolenia a) You can't/mustn't park here. (You are not allowed to do sth; potocznie) b) You may not park in this area. (You are not allowed to do sth; formalnie język pisany) Nie wolno ci tutaj zaparkować. Parkowanie zabronione. 5. umiejętność, zdolność a) Kim is five years old. She can read and write. (teraźn.) b) When she was three, she could count to ten. (przeszłość- czynność powtarzająca się) c) Tony was able to win the race. (managed to do; przeszłość czynność jednorazowa) Kim ma 5 lat. Umie czytać i pisać. Kiedy miała 3 lata potrafiła liczyć do dziesięciu. Toniemu udało się wygrać wyścig.

17 d) Ann can't play the piano. (teraźniejszość) e) She couldn't swim fast when she was young. (przeszłość- czynność powtarzająca się) f) She couldn't reach the top shelf, even though she tried. (przeszłość czynność jednorazowa) Ann nie potrafi grać na pianinie. Nie potrafiła szybko pływać, kiedy była młoda. Nie udało jej się sięgnąć do górnej półki, mimo, że bardzo się starała. 6. możliwość/ prawdopodobieństwo She could/may/might finish her work by six o'clock, (it is possible/it is likely/perhaps) Być może skończy pracę do szóstej. 7. obowiązek/ konieczność/ zobowiązanie a) You must sign the contract. (You are obliged to/you have to/you need to/it is necessary.) b) I must sign the contract. (I have decided.) c) I have to sign the contract. (Someone else has decided.) Musisz podpisać kontrakt. Muszę podpisać kontrakt. Jestem zmuszony podpisać kontrakt.

18 8. brak konieczności / przymusu a) He doesn't need to/doesn't have to/needn't get a taxi. I'll give him a lift. (It isn't necessary.) b) He didn't need to get a taxi because I gave him a lift. (It wasn't necessary for him to get a taxi.). Nie musi brać taksówki. Ja go podwiozę. Nie musiał brać taksówki ponieważ go powiozłem. 9. zakaz You mustn't/can't lie in court, (it's forbidden/you aren't allowed to/it's against the rules) Nie wolno kłamać w sądzie. 10. udzielanie rad a) You ought to/should revise for your test. (I advise you to/you had better) b) You must revise for your test. (I strongly advise you to.) Powinnaś powtarzać przed egzaminem. Musisz powtarzać przed egzaminem.

19 11. sugestie a) We can/could go out for a meal later. b) Shall we go out for a meal later? (Let's.../Why don't we...?/how about...?/what about...?) Moglibyśmy pójść coś zjeść później. A może pójdziemy coś zjeść później? 12. propozycje Shall/Can/Could I help you cross the road? (Would you like me to help you cross the road?) I ll give you a lift. Pomóc ci przejść przez ulicę? Podwiozę cię.

20 Czasowniki modalne w przeszłosci Przy pomocy czasowników modalnych must, can't, could, may/might, should, needn't wyrażamy różne stopnie prawdopodobieństwa zaistnienia sytuacji w przeszłości. Wtedy po czasownikach modalnych używamy tzw. perfect infinitive (have + past participle). Must have + past participle Czasownik must + perfect infinitive wyraża pewność, że jakieś wydarzenie miało miejsce w przeszłości. You must have been delighted when you heard you d won the lottery. The thieves must have come in through the window. Look it s still open. Where s my car? Someone must have stolen it! Na pewno byłaś zachwycona, kiedy usłyszałaś, że wygrałaś na loterii. Złodzieje na pewno weszli przez okno. Spójrz, jest wciąż otwarte. Gdzie jest mój samochód? Ktoś na pewno go ukradł!

21 Can't have + past participle Czasownik can't + perfect infinitive wyraża pewność, że jakieś wydarzenie nie miało miejsca w przeszłości. I thought I saw John in town this morning but it can t have been him he s in Greece this week. I can t have left it in the supermarket I had it on the bus on the way home. You can t have read the instructions properly. Myślałem, że widziałem Johna w mieście dzisiaj rano, ale to na pewno nie był on jest w Grecji w tym tygodniu. Na pewno nie zostawiłam go w supermarkecie miałam go w autobusie w drodze do domu. Na pewno nie przeczytałeś instrukcji jak należy. Could have + past participle Czasownik could + perfect infinitive wyraża: przypuszczenie, że jakieś wydarzenie mogło mieć miejsce w przeszłości, ale nie miało You were so stupid to go skiing there - you could have broken your leg. Głupio zrobiłeś jeżdżąc tam na nartach mogłeś złamać nogę.

22 krytykę, gdy ktoś czegoś nie zrobił, a mógł to zrobić You could have told me you had invited Mary to dinner. Mogłeś mi powiedzieć, że zaprosiłeś Mary na obiad. Couldn't have + past participle Czasownik couldn't + perfect infinitive służy do mówienia o tym, co nie mogło się stać,było niemożliwe. She couldn t have met him before. It s impossible. He couldn t have gone to the shopping centre. It s closed on Sundays. Nie mogła go wcześniej spotkać. To nie możliwe. Nie mógł pojechać do centrum handlowego. Jest zamknięte w niedziele.

23 May / might have + past participle Czasowniki may / might + perfect infinitive wyrażają przypuszczenie, że jakieś wydarzenie mogło mieć miejsce w przeszłości, ale nie wiemy, czy tak było. He may have gone cycling in the park. I might have lost it in the city. Mógł pójść na rower do parku. Być może poszedł na rower do parku. Mogłam to zgubić w mieście. Być może zgubiłam to w mieście. Should / ought to have + past participle Czasowniki should / ought to + perfect infinitive wyrażają sytuację, że coś powinno było być zrobione w przeszłości, ale tak się nie stało. The taxi should/ ought to have arrived. I ought to have spent more time with my family. Taksówka powinna była przyjechać. Powinienem był spędzać więcej czasu z rodziną.

24 Analogicznie, czasowniki shouldn't / oughtn't to + perfect infinitive wyrażają sytuację, że coś nie powinno było być zrobione w przeszłości, ale zostało zrobione. You shouldn't / oughtn't to have told her about it. She's so disappointed now. Nie powinnaś była jej tego mówić. Jest taka rozczarowana. Needn't have + past participle Czasownik needn't + perfect infinitive wyrażaja sytuację, gdy coś zostało zrobione w przeszłości, ale niepotrzebnie. You needn t have woken me up- I don t have to go to work today. I needn t have bought all that wine - only three people came. Niepotrzebnie mnie budziłaś nie muszę iść dzisiaj do pracy. Niepotrzebnie kupiłem tyle wina przyszły zaledwie trzy osoby.