Zintegrowane i skoncentrowane tematycznie podejście do perspektywy finansowej w świetle wyników badań ewaluacyjnych

Transkrypt

1 Zintegrowane i skoncentrowane tematycznie podejście do perspektywy finansowej w świetle wyników badań ewaluacyjnych Stanisław Bienias Krajowa Jednostka Oceny Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 1

2 Rola ewaluacji w ukierunkowywaniu interwencji publicznych w ramach Polityki Spójności 1. Ocena zasadności interwencji publicznej: identyfikacja zakresu, skali i przyczyn występowania zjawiska zawodności rynku (market failure) + identyfikacja istotnych problemów społecznych niemożliwych do rozwiązania bez interwencji państwa pozwala to na identyfikacje obszarów których wsparcie powinno zostać ograniczone ze względu na ryzyko wystąpienia efektu deadweight i tym samym umożliwia koncentrację uwolnionych środków na interwencjach uzasadnionych z punktu widzenia celów rozwojowych 2. Ocena skuteczności i efektywności interwencji publicznych: identyfikacja najskuteczniejszych i najefektywniejszych rodzajów interwencji/instrumentów umożliwia koncentrację zasobów na działaniach przynoszących najlepsze efekty społeczno- ekonomiczne 2

3 Zintegrowane podejście i koncentracja tematyczna w świetle badań ewaluacyjnych Wnioski z realizacji PS w świetle wyników badań ewaluacyjnych: Evidence- based Cohesion Policy and its role in achieving Europe 2020 objectives (2011) Wnioski z realizacji Polityki Spójności w świetle wyników prac analitycznoewaluacyjnych okresu (2011) Ewaluacja ex-post Narodowego Planu Rozwoju na lata (2010) 3

4 Zintegrowane podejście i koncentracja tematyczna w świetle badań ewaluacyjnych Wnioski z realizacji PS w świetle wyników badań ewaluacyjnych w tym w szczególności ewaluacji ex-post NPR : Koncentracja tematyczna interwencji najefektywniejszym sposobem zwiększania wartości dodanej i skuteczności Polityki Spójności. Pozwala na osiągnięcie masy krytycznej mającej realny wpływ na sytuację społeczno-ekonomiczną krajów i regionów Koncentracja to nie tylko unikanie rozdrobnienia i wybór kilku priorytetowych obszarów, ale również konieczność skupienia się na najskuteczniejszych i najefektywniejszych instrumentach służących osiągnięciu zamierzonych rezultatów Sektorowe rozumienie problemów i wyzwań społeczno- ekonomicznych skutkuje nieefektywną fragmentaryzacją polityki rozwoju 4

5 Zintegrowane podejście i koncentracja tematyczna w świetle badań ewaluacyjnych Wnioski z realizacji PS w świetle wyników badań ewaluacyjnych w tym w szczególności ewaluacji ex-post NPR : Konieczność wdrażanie katalogu interwencji w postaci komplementarnych i ściśle ukierunkowanych pakietów dóbr i usług publicznych Konieczność dostosowania zintegrowanej interwencji do specyfiki terytorialnej Realizacja interwencji (zarówno w ramach EFS jak i EFRR) w oparciu i zgodnie z ogólną wizją strategiczną zapewnia trwałość efektów realizacji Polityki Spójności. Ścisła zależność skuteczności i efektywności Polityki Spójności od jakości pozostałych krajowych i europejskich polityk publicznych 5

6 Badanie ewaluacyjne: Komplementarność i synergia interwencji realizowanych w ramach EFS i EFRR w okresie Wyniki: niski poziom świadomości administracji i beneficjentów na temat korzyści wynikających ze stosowania zintegrowanego podejścia do rozwoju społecznoekonomicznego brak rozwiązań instytucjonalnych i proceduralnych służących realizacji koncepcji podejścia zintegrowanego projekty uwzględniające zasadę komplementarności osiągały lepsze efekty mierzone wskaźnikami realizacji niż projekty niekomplementarne Rekomendacje: przypisanie odpowiednim komórkom zadań związanych z zapewnieniem/koordynacją komplementarności wdrażanych interwencji uwzględnienie zasady komplementarności i synergii w procedurach (np. w formatach dokumentów dla beneficjentów) działania promocyjno- informacyjne zwiększające poziom wiedzy o korzyściach wynikających z komplementarności i synergii programy/projektów wielofunduszowe 6

7 Kierunki koncentracji a cele strategii EU2020 w świetle wyników badań ewaluacyjnych 7

8 Wzrost inteligentny (smart growth) Kształcenie postaw proinnowacyjnych niski poziom świadomości i postaw proinnowacyjnych, zarówno po stronie gospodarki i nauki, jak i również po stronie władz publicznych jako jedna z najistotniejszych barier dla rozwoju kraju i regionów konieczność promocji postaw proinnowacyjnych (np. program kształcenia postaw proinnowacyjnych) w celu aktywizacji działalności innowacyjnej przedsiębiorców, zwiększenia zakresu współpracy nauki z gospodarką i możliwości komercjalizacji wyników badań naukowych Wzmacnianie sektora badawczo- rozwojowego i rozwój jego współpracy z sektorem przedsiębiorstw realizacja założeń koncepcji inteligentnej specjalizacji tj. koncentracji zasobów na kluczowych priorytetach pozwalających na wykorzystanie regionalnych potencjałów rozwojowych (np. parki technologiczne jako instrumenty wykorzystania istniejącego potencjału) zwiększenie pomocy dla inicjatyw klastrowych - udzielanie wsparcia dla pojawiających się oddolnie inicjatyw klastrowych, a nie na próbach kreacji powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami 8

9 Wzrost inteligentny (smart growth) Wspieranie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw zróżnicowany charakter potrzeb i problemów leżących u podstaw niskiego poziomu konkurencyjności i innowacyjności małych i średnich przedsiębiorstw konieczność zachowania różnorodnego charakteru wsparcia: wsparcie bezpośrednie, wsparcie systemu otoczenia biznesu oraz rozwoju kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach analiza luki finansowej jako warunek optymalnego ukierunkowania wsparcia dla przedsiębiorstw stosunkowo wysoki poziom efektu deadweight w przypadku wsparcia dla dużych przedsiębiorstw (znacząca większość dużych przedsiębiorstw zrealizowałaby inwestycje bez wsparcia polityki spójności) stosunkowo niski poziom efektu deadweight oraz duża skala efektów netto w przypadku projektów badawczo- rozwojowych relatywnie wysoka skuteczność i efektywność wsparcia dla funduszy pożyczkowych i poręczeniowych oraz funduszy kapitału zalążkowego potrzeba zwiększenia zakresu stosowania wsparcia zwrotnego 9

10 Wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) Podnoszenie jakości edukacji formalnej interwencje koncentrujące się na działaniach wspierających proces formalnej edukacji, w tym w szczególności na wczesnym jej etapie charakteryzują się najwyższym poziomem efektywności i skuteczności w zakresie rozwoju kapitału ludzkiego szczególnie wysoki poziom efektywności obserwowany w przypadku grup zagrożonych wykluczeniem społecznym w tym na obszarach wiejskich najwyższy poziom skuteczności i efektywności zapewniają interwencje zintegrowane dostarczające pakiety kompleksowych form wsparcia w tym m.in. w zakresie rozwoju infrastruktury edukacyjnej (projekty/inicjatywy wielofunduszowe). Wspieranie osób rozpoczynających działalność gospodarczą powstałe w wyniku wsparcia firmy cechują się wysoką przeżywalnością (niezależnie od przeżywalności firm nabyte doświadczenie znacząco podnosi pozycję na rynku pracy) często też zatrudniają więcej niż jedną osobę Potrzeba zróżnicowania form wsparcia 10

11 Wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) Promocja koncepcji uczenia się przez całe życie (edukacja nieformalna i szkolenia) systematyczna promocja koncepcji lifelong learning w ramach systemu edukacji formalnej na wszystkich etapach kształcenia w celu kształtowania postaw proedukacyjnych najskuteczniejsze formy wsparcia szkolenia w miejscu pracy dostarczające wiedzę i umiejętności specyficzne dla danego zapotrzebowania istniejącego na rynku pracy efektywność szkoleń dla bezrobotnych jako instrumentu podnoszenia poziomu zatrudnienia była stosunkowo niska i uwarunkowana wieloma czynnikami najskuteczniejsze szkolenia krótkoterminowe, prowadzone w ścisłej współpracy z pracodawcami (z praktyczną możliwością zastosowania nowych umiejętności), zakończone uzyskaniem certyfikatu uznanego na rynku pracy. Ostatnie badania wskazują, że zmiana podejścia do prowadzenia szkoleń w perspektywie przyniosła pozytywne skutki Promowanie mobilności na rynku pracy minimalizacja kosztów zmiany miejsca zamieszkania lub transportu ze szczególną preferencją dla migracji międzyregionalnych 11

12 Wzrost zrównoważony (sustainable growth) Zintegrowane podejście do ochrony środowiska maksymalizacja efektów ekologicznych i społeczno-gospodarczych dzięki interwencjom kompleksowym o zintegrowanym podejściu do rozwiązywania problemów, nastawionym zarówno na efekty ekologiczne, ekonomiczne jak i społeczne inwestycje infrastrukturalne powinny być przygotowywane łącznie z realizacją działań miękkich, ukierunkowanych na inwestowanie w zielone umiejętności i kwalifikacje, niezbędne dla wdrażania i utrzymywania inwestycji przyjaznych dla środowiska konieczność sprzężenia działań inwestycyjnych z odpowiednim kształtowaniem lokalnej polityki (np. dotyczącej produkcji i dystrybucji energii cieplnej, rynku pracy) 12

13 Infrastruktura transportowa a cele EU2020 Wyniki badań ewaluacyjnych wskazują że infrastruktura transportowa bezpośrednio i pośrednio wpływa na tworzenie inteligentnego, zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu zwiększenie wymiany handlowej, mobilności i rozpowszechniania wiedzy (wzrost inteligentny) zwiększenie spójności terytorialnej, dzięki czemu wzrost w większym stopniu sprzyja włączeniu społecznemu inwestycje w zrównoważony transport sprzyjający gospodarce bardziej ekologicznej, efektywniej korzystającej z zasobów Priorytetem powinna być konsekwentna realizacja inwestycji transportowych wskazanych w KPZK 13

14 Stanisław Bienias Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej, Dziękuję za uwagę 14