ZINTEGROWANE SYSTEMY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI OPTYMALNY SCENARIUSZ GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA KRAKOWA

Transkrypt

1 ZINTEGROWANE SYSTEMY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI OPTYMALNY SCENARIUSZ GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIASTA KRAKOWA Zbigniew Grabowski Instytut Inżynierii Cieplnej i Ochrony Powietrza Politechnika Krakowska 1. Strategia gospodarki odpadami komunalnymi realizowana od roku 1998 przez Miasto Kraków Kraków, jako jedno z pierwszych miast w Polsce już w roku 1998 roku uchwalił Program Gospodarki Odpadami Komunalnymi (opracowanie IETU) dokument wyprzedzający obecnie opracowywane plany gospodarki odpadami. Program rekomendował strategię gospodarki odpadami komunalnymi opartą o selektywną zbiórkę i sortowanie surowców wtórnych (w założeniu do 10% strumienia wytwarzanych odpadów komunalnych) kompostowanie odpadów zielonych (ok. 6% strumienia wytwarzanych odpadów komunalnych) oraz spalanie odpadów resztkowych w spalarni, z założenia obsługującej również 17 gmin otaczających aglomerację krakowską. Pozostałości po spalaniu miały być składowane w nowej kwaterze lokalnego składowiska Barycz. 2. Model gospodarki odpadami przyjęty w Planie Gospodarki Odpadami na lata W PGO w 2004r rozważano cztery scenariusze - scenariusz zerowy, scenariusz zakładający rozbudowę systemu segregacji surowców wtórnych, scenariusz wprowadzający obok rozbudowanego systemu segregacji surowców wtórnych kompostowanie frakcji mokrej odpadów oraz scenariusz zakładający termiczne przekształcanie. Dla analizowanych scenariuszy oszacowano czas wypełniania składowiska oraz spełnienie przez scenariusze wymogów ilościowych i jakościowych obowiązujących przepisów prawa polskiego i UE. Wyboru scenariusza optymalnego dokonano metodą analizy wielokryterialnej. Rekomendowano do realizacji scenariusz, w którym funkcjonował Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów, a więc model zgodny ze strategią realizowaną do tej pory przez miasto. Pomimo wykazanej w badaniach ankietowych akceptacji społecznej dla termicznej metody unieszkodliwiania odpadów oraz zaawansowania prac przygotowawczych, projekt planu nie uzyskał aprobaty zarówno organizacji ekologicznych jak i opiniujących komisji Rady Miasta.

2 W efekcie, w ostatecznej przyjętej pod presją polityczną i społeczną wersji planu wprowadzono system gospodarki odpadami oparty o następujące priorytety: poszerzenie zakresu zbiórki selektywnej na terenie miasta, obejmującej zarówno frakcje użytkowe jak i odpady problemowe, wprowadzenie sortowania zarówno odpadów zebranych selektywnie jak i zmieszanych w celu wydzielenia surowców wtórnych właściwościach użytkowych, kompostowanie odpadów zielonych oraz częściowo frakcji organicznej wydzielonej ze strumienia odpadów komunalnych, selektywne zbieranie i przetwarzanie odpadów wielkogabarytowych, przetwarzanie i odzysk surowców z odpadów budowlanych, składowanie odpadów resztkowych. Budowa zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów została odsunięta w czasie poza okres planowania. Przewidywane jest natomiast uruchomienie niezależnej instalacji do suszenia i spalania osadów ściekowych wytwarzanych w krakowskich oczyszczalniach ścieków. Wprowadzenie proponowanego systemu gospodarki odpadami odbywać się miało w dwóch etapach inwestycyjnych: Etap I realizowany przez okres około 3 lat. W tym czasie zrealizowane miały być przede wszystkim główne inwestycje, dla których zapreliminowane były środki z funduszu ISPA. Proponowane w Etapie I rozwiązania zakładały zwiększenie zakresu zbiórki selektywnej, przy utrzymaniu dotychczasowego sposobu postępowania z odpadami pozostałymi po segregacji, tj. ich deponowaniu na składowisko Barycz i częściowo na składowiskach poza Krakowem. Po realizacji zamierzonych inwestycji w systemie funkcjonować miały następujące obiekty unieszkodliwiania odpadów: składowisko Barycz (III etap) o pojemności około 2 mln m 3, kompostownia Ekokonsorcjum Efekt przetwarzająca odpady zielone w ilości Mg/rok z możliwością rozbudowy do 1 Mg/rok, kompostownia Barycz przetwarzająca odpady zielone o wydajności ok Mg/rok. Z możliwością rozbudowy do 1 Mg/rok lub nawet do 2 Mg/rok dla kompostowania zbieranej selektywnie frakcji mokrej i wydzielonej w sortowni frakcji organicznej. sortownia surowców wtórnych oraz odpadów zmieszanych Barycz o przepustowości Mg/rok surowców wtórnych oraz Mg/rok odpadów zmieszanych zakłady demontażu odpadów wielkogabarytowych o łącznej wydajności do 1 Mg/rok. w realizacji instalacje do sortowania i odzysku odpadów budowlanych o łącznej wydajności do Mg/rok. nie zrealizowano zbiorcze Punkty Gromadzenia Odpadów (surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych i problemowych) nie zrealizowano. 2

3 Instalacje do demontażu odpadów wielkogabarytowych oraz sortowania odpadów budowlanych przewidywane były jako przedsięwzięcia komercyjne, pozostałe inwestycje jako komunalne. Plan zakładał, że znaczna część odpadów trafiać będzie na składowiska położone poza terenem Krakowa, jednocześnie system w dotychczasowym zakresie przyjmować miały odpady z obsługiwanych obecnie gmin z terenu powiatu krakowskiego (ok. 5 tys. Mg/rok). Wobec braku termicznego przekształcania zrezygnowano z pierwotnej koncepcji systemu regionalnego obsługującego poza Krakowem również większość okolicznych gmin. Zwiększenie zakresu zbiórki selektywnej planuje się uzyskać poprzez: zwiększenie zakresu selektywnej zbiórki (450 kompletów pojemników: czerwony na tworzywa sztuczne, niebieski na papier i makulaturę, zielony na szkło i pomarańczowy na metal). organizację Zbiorczych Punktów Gromadzenia Odpadów (7-9 na terenie miasta). zbiórkę selektywną bezpośrednio w gospodarstwach domowych, poprzez zastosowanie modelu dwupojemnikowego w rejonach zabudowy jednorodzinnej i dobrze zorganizowanych wspólnotach mieszkaniowych, a także obiektach takich jak szkoły, biurowce instytucje itp. (frakcja sucha - surowcowa i frakcja mokra pozostałość trafiająca na składowisko). Ocenia się, że potencjał zbiórki selektywnej w 600 zestawach pojemników wynosi około Mg, Zbiorcze Punkty Gromadzenia Odpadów (7-9 na terenie miasta) zapewnią odbiór rzędu Mg surowców wtórnych (przyjęto ok. 120 Mg/ punkt). Pozostała ilość surowców kierowanych do sortowni pozyskana zostanie w drodze zbiórki dwupojemnikowej (co najmniej Mg dla zapewnienia nominalnego jednozmianowego obciążenia sortowni). Zbiórka odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych prowadzona będzie w Zbiorczych Punktach Gromadzenia Odpadów, a także poprzez sieć punktów zbiórki odpadów poużytkowych objętych opłatami produktowymi (organizowanych przez przedsiębiorców). Równolegle w ramach pierwszego etapu prowadzone będą prace studialne nad dalszym rozwojem systemu, uwzględniające przede wszystkim zagadnienia lokalizacji wszystkich branych pod uwagę na kolejnych etapach inwestycji - kolejnych kompostowni i sortowni oraz instalacji do termicznego przekształcania odpadów oraz nowego składowiska. Etap II Po realizacji inwestycji przewidzianych w ramach etapu pierwszego pojawi się w latach potrzeba weryfikacji kierunków rozwoju systemu. Podstawowym kryterium oceny będzie zdolność systemu do wypełniania zaleceń dyrektywy składowiskowej 99/31/WE dotyczących ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych w latach (wymagana 25% redukcja w stosunku do bilansu odpadów biodegradowalnych składowanych w roku 1995) 3

4 Wprowadzone w pierwszym etapie rozwiązania, takie jak zbiórka dwupojemnikowa oraz próby kompostowania frakcji mokrej uzyskanej zarówno ze zbiorki dwupojemnikowej jak i z sortowania zmieszanych odpadów komunalnych poddane miały być ocenie, po co najmniej roku funkcjonowania w skali pilotowej. W zależności od rezultatów, system gospodarki odpadami może rozwijać się dwu kierunkach: w przypadku wysokiej efektywności segregacji odpadów zmieszanych, chłonnego rynku na surowce wtórne oraz dostatecznej jakości kompostu po kompostowaniu frakcji organicznej wydzielonej na sortowni z odpadów zmieszanych - rozbudowa linii sortowniczych i dobudowa dalszych modułów kompostowni Barycz lub budowa następnej kompostowni w innym miejscu. w przypadku małej efektywności procesu segregacji i pozaklasowej jakości kompostu, oraz braku perspektyw spełnienia wymagań co do redukcji składowanych odpadów biodegradowalnych, a także szybkiego wypełniania składowiska Barycz, podjęcie decyzji o budowie Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów. 3. Ocena możliwości wypełnienia w planowanym systemie limitów narzuconych przepisami prawa 3.1. Wielkości limitów wyznaczone dla Krakowa Przepisy prawa oraz strategie przyjęte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami wymagają od gminnych systemów następujących efektów: ograniczenia ilości składowanych odpadów ogółem ograniczenia ilości składowanych odpadów biodegradowalnych wydzielenia z odpadów komunalnych frakcji niebezpiecznych współuczestnictwa systemów gminnych w osiąganiu krajowych limitów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych prowadzenia zorganizowanej zbiórki oraz demontażu odpadów wielkogabarytowych odzysku i przetwarzania odpadów budowlanych W tabeli 1 przedstawiono ilościowe ujęcie limitów odniesionych do bilansu i prognoz wytwarzania odpadów komunalnych w Krakowie. 4

5 Tabela 1. Bilans oraz limity wyznaczone dla poszczególnych strumieni odpadów wytwarzanych w Krakowie Bilans oraz limity Odpady komunalne ogółem (łącznie z 308,4 312,4 316,7 319,6 322,7 325,2 budowlanymi) prognoza [tys.mg] Limit składowania 1 [%] 80% 77% 74% 71% 67% 65% Ilość dopuszczonych do składowania na składowiskach odpadów innych niż 246,7 240,5 234,4 226,9 216,2 211,4 niebezpieczne i obojętne [tys.mg] Wymagana redukcja [tys. Mg/rok] 61,7 71,9 82,3 92,7 106,5 113,8 Odpady biodegradowalne Prognoza [tys.mg] 139,9 141,5 143,3 145,1 147,0 149,0 Dopuszczone do składowania 2 [tys.mg] Wymagana redukcja [tys.mg] b.o. 0 b.o. 0 b.o. 0 b.o. 0 84, ,0 65 Odpady wielkogabarytowe Prognoza [tys.mg] Udział zbieranych Ilość zbieranych [tys.mg] 26% 3,1 33% 4,0 40% 4,8 46% 5,5 50% 6,0 52% 6,2 Odpady budowlane prognoza [tys.mg] 32,5 33,7 35,1 36,5 38,0 39,5 Udział odzysku 1 [%] 20% 27% 32% 37% 40% 42% Strumień odzysku [tys.mg] 6,5 9,1 11,2 13,5 15,2 16,6 Odpady niebezpieczne Ilość [Mg] Limit odzysku 1 [%] 22% 30% 38% 44% 50% 52% Do odzysku [Mg] Limity dla kolejnych lat na podstawie zapisów PGO dla województwa małopolskiego 2 Jako podstawę redukcji przyjęto zbilansowaną ilość odpadów biodegradowalnych w Krakowie w roku 1995, a nie średni poziom krajowy Z kolei w tabeli 2 przedstawiono obliczone dla Krakowa limity odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych pochodzących z terenu miasta oraz stopień ich wypełnienia w ostatnich dwóch latach. 5

6 Tabela 2. Wymagane i uzyskane roczne poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych dla miasta Krakowa (ilość odpadów opakowaniowych przekazanych przez Miasto Kraków do recyklingu z systemów selektywnego zbierania oraz przez przedsiębiorców) w latach r r. Rodzaj odpadów opakowaniowych Wymagane Uzyskane Wymagane Uzyskane Opakowania z tworzyw sztucznych [%] 18% 94% 22% 244% 2,5 12,96 3,2 33,47 Opakowania z aluminium [%] 30% 35% Opakowania ze stali [%] 0,30 14% 509% 0,35 21,87 18% 552% 23,75 0,46 0,60 Opakowania z papieru i tektury [%] 42% 150% 45% 53% 15,6 53,56 17,4 18,95 Opakowania ze szkła [%] 29% 7% 35% 18% 7,5 1,79 9,3 4,54 Opakowania wielomateriałowe [%] 16% 9% 20% 0% 0,47 0,24 0,61 0,00 Razem wymagany recykling [%] 30,5% 103,0% 35,9% 91,9% 26,8 90,42 31,5 80,71 Z powyższych danych zawartych tabeli wynika, że w Mieście Krakowie został osiągnięty w 2005 r. i w 2006 r. wymagany poziom recyklingu odpadów opakowaniowych uwzględniając łącznie ilości zebranych odpadów przez przedsiębiorców oraz w wyniku selektywnej zbiorki prowadzonej przez Miasto Kraków. Uzyskany poziom recyklingu opakowań pozyskanych w wyniku selektywnej zbiórki prowadzonej przez Miasto Kraków wyniósł w 2005 r. 1,5%, a w 2006 r. 3,7%. Z aktualizacji Krajowego planu gospodarki odpadami wynika, że recykling opakowań pochodzących z selektywnej zbiórki odpadów komunalnych wynosi zaledwie 1,5% wytwarzanych odpadów opakowaniowych. O ile przewidziana w planie realizacja takich przedsięwzięć jak instalacja do demontażu odpadów wielkogabarytowych, instalacja do sortowania i odzysku odpadów budowlanych oraz umożliwienie zbiórki selektywnej odpadów niebezpiecznych w wydzielonych kontenerach rozmieszczonych w zbiorczych punktach gromadzenia odpadów powinny zapewnić bezproblemowe osiągnięcie limitów w tym zakresie problematyczne pozostaje spełnienie wymagań, co do ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych, oraz odpadów składowanych ogółem na składowiskach odpadów komunalnych. Odrębnym zagadnieniem jest 6

7 możliwość zagospodarowania zarówno wysegregowanych surowców wtórnych jak i wytworzonego kompostu Odzysk surowców O efektywności systemu odzysku surowców wtórnych decyduje z jednej strony bilans zebranych selektywnie lub wysortowanych frakcji, z drugiej strony możliwości zbytu uzyskanych surowców. Popyt na surowce uzależniony jest od wymaganych poziomów recyklingu. Jak wynika z tabeli 2 dla przyjętych prognoz łączny wymagany poziom recyklingu opakowań statystycznie pochodzących z terenu miasta wzrastać będzie od 22,4 tys. Mg do 35,7 tys. Mg w roku 2007, a przyjmując prognozy wzrostu limitów recyklingu zgodnie z dyrektywą 2004/12/WE do około 55 tys. Mg w roku Należy tu podkreślić, że według najnowszych statystyk wskaźnik emisji opakowań (bez opakowań z drewna) wynosi zaledwie 54,7 kg/m*rok, a więc około 50% wartości wskaźnika przyjętego do prognoz. Ponieważ głównym źródłem surowców przeznaczonych do recyklingu są nie odpady komunalne i gminne systemy zbiórki selektywnej, ale zbiórka odpadów opakowaniowych w sklepach wielkopowierzchniowych i w zakładach produkcyjnych (szczególnie dotyczy to opakowań z papieru i tektury, a wyjątek stanowi stłuczka szklana.), należy się liczyć z faktem, że wysortowane w nadmiernej ilości surowce wtórne nie zostaną wykorzystane. Konstrukcja przepisów dotyczących gospodarki opakowaniami zakłada zróżnicowanie poziomów odzysku (całej masy opakowań) i poziomów recyklingu (poszczególnych rodzajów). Oznacza to, że różnica bilansowa powinna być poddana procesom recyklingu termicznego (spalania). Dotyczy to przede wszystkim palnych frakcji opakowań pozyskiwanych z odpadów komunalnych (papieru i tworzyw sztucznych). W systemie gospodarki odpadami pozbawionym instalacji do termicznego przekształcania lub wytwarzania paliwa z odpadów zachodzi obawa, że pozyskane przy znacznych kosztach surowce pozostaną w dalszym ciągu odpadem, trafiającym na składowisko Redukcja odpadów składowanych Odpady zmieszane trafiają na składowisko BARYCZ, ale także część z nich deponowana na składowiskach w Ujkowie Starym, Trzebini, Brzeszczach, Niepołomicach, Sobuczynie, Myślenicach, Knurowie oraz w Balinie. W 2005 r. trafiło łącznie na inne składowiska odpadów komunalnych Mg odpadów, co stanowiło 32% ilości składowanych odpadów, natomiast w 2006 r. na innych składowiskach zdeponowano Mg odpadów komunalnych, co stanowiło 25,6% ilości wszystkich składowanych odpadów. W PGO założono, że na składowiska poza teren Miasta Krakowa trafi ok Mg odpadów rocznie odebranych z miasta od właścicieli nieruchomości. Tabela 3 Ilość odpadów komunalnych z terenu Miasta Krakowa składowanych na składowiskach odpadów w latach

8 Składowisko 2005r. [Mg] 2006r. [Mg] Składowisko BARYCZ , ,00 Inne składowiska , ,60 RAZEM , ,60 źródło danych: składowiska odpadów W wyniku wdrożenia Planu z prognozowanych na 2011 rok 325,2 tys. Mg odpadów wytworzonych, składowaniu na składowiskach podlegać będzie około Mg odpadów, w tym na lokalnym składowisku Barycz około Mg. Redukcja strumienia odpadów składowanych może w planowanym systemie wynieść około 23%, co zapewnia utrzymanie narzuconych limitów, jedynie do roku Z przeprowadzonych analiz wynika, że ukończona na początku 2005 roku nowa kwatera składowiska Barycz będzie mogła być eksploatowana przez nie więcej niż 14 lat, przy utrzymaniu dotychczasowego poziomu eksportu na inne, znacznie oddalone od Krakowa składowiska. Jest to zaledwie o trzy lata dłużej niż w przypadku niepodejmowania żadnych inwestycji zmierzających do redukcji strumienia odpadów. Przy odrzuconym scenariuszu z termicznym przekształcaniem. czas eksploatacji składowiska oszacowano na lat, z zastrzeżeniem, że eksport odpadów na inne składowiska ograniczony byłby, do co najwyżej 20 tys. Mg/rok, a termiczne przekształcanie objęłoby również odpady pochodzące z ościennych gmin oraz osady ściekowe wytwarzane w krakowskich oczyszczalniach Redukcja składowanych odpadów biodegradowalnych Ograniczenie ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji to jeden z najważniejszych celów wynikających z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a także podpisanych przez Polskę zobowiązań przedakcesyjnych. Zgodnie z ustawą o odpadach, ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania w kolejnych latach winna wynosić: w 2010 r. 75%, w 2013 r. 50%, w 2020 r., 35% wag. całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r. W sektorze komunalnym odpady ulegające biodegradacji to: odpady kuchenne, zielone, papier i tektura, niektóre tekstylia (np. bawełniane). Należy zauważyć, ze rzeczywista redukcja odpadów biodegradowalnych w kolejnych etapach, z uwagi na rok odniesienia, kształtować się będzie w roku 2010 na poziomie około 45% wytworzonych odpadów. Wyznaczona na 2010r redukcja o 63 tys. Mg odpadów bio przy aktualnym poziomie redukcji wynoszącym około 6 tys. Mg, nawet uwzględniając odpady opakowaniowe z papieru i makulaturę nie będzie możliwa do realizacji wyłącznie za pomocą selektywnej zbiórki surowców wtórnych i kompostowania odpadów zielonych. 8

9 3.5. Problemy z realizacją PGO Nie udało się zrealizować, przewidzianych w PGO Zbiorczych Punktów Gromadzenia Odpadów oraz Zakładu Demontażu Odpadów Wielkogabarytowych. System pilotażowej zbiórki dwupojemnikowej, pomimo dużego zainteresowania ze strony mieszkańców nie przyniósł oczekiwanych efektów w postaci założonej ilości odpadów. Nie zostały skontrolowane wszystkie placówki wytwarzające odpady medyczne i weterynaryjne pod względem zgodnego z prawem postępowania z odpadami tego typu. W trakcie realizacji Planu Gospodarki odpadami zostały zmienione przepisy prawa, które zmieniają rolę Miasta Krakowa w tworzeniu systemu gospodarki odpadami, poprzez przejęcie szeregu obowiązków przez przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbioru odpadów, co należy uwzględnić przy aktualizacji PGO. Udoskonaleniu w dalszym ciągu wymagają następujące strefy: objęcie 100% mieszkańców umowami na wywóz odpadów komunalnych. selektywna zbiórka odpadów, w tym przede wszystkim odpadów biodegradowalnych oraz niebezpiecznych. zwiększenie kontroli nad prawidłowością postępowania z odbieranymi odpadami. rozliczanie przedsiębiorców z wymogu składania sprawozdań dotyczących ilości odbieranych odpadów. doskonalenie edukacji ekologicznej mieszkańców. udoskonalenie bazy danych o odpadach pochodzących z sektora gospodarczego. 6. Analiza scenariuszy gospodarki odpadami na terenie Krakowa. `W celu spełnienia wymagań przepisów prawa europejskiego zawartego w dyrektywach: 91/33/WE, 94/62/WE oraz założeń zawartych w PGO dla Krakowa zostały przeanalizowane na użytek referatu dwa scenariusze gospodarki odpadami, nie uwzględniające metody termicznej. Przedstawiały możliwości redukcji odpadów ulegających biodegradacji w wyniku zbiórki selektywnej i kompostowania odpadów: Scenariusz 1: uwzględniając maksymalne wykorzystanie istniejących instalacji Scenariusz 2: uwzględniając rozbudowę kompostowni i pracę sortowni na 3 zmiany: 1 zmiana sortowanie odpadów zebranych selektywnie, 2 i 3 zmiana sortowanie odpadów zmieszanych Do redukcji odpadów zostaną wykorzystane istniejące instalacje do odzysku odpadów: sortownia Barycz oraz dwie kompostownie Barycz i Ekokonsorcjum Efekt. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że Scenariusz 1 i 2 nie są w stanie sprostać wymogom Dyrektywy Rady 99/31/WE w sprawie składowania odpadów. Żaden z 9

10 rozpatrywanych Scenariuszy nie zapewnia wymaganej redukcji odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska już w 2010 roku, kiedy wymagany limit redukcji wyniesie 25% całkowitej ilości odpadów wytworzonych w 1995 roku. Scenariusz 1 przedstawia rzeczywiste możliwości redukcji odpadów z terenu Krakowa przy zastosowaniu istniejących instalacji do odzysku i unieszkodliwiania. W wyniku zastosowania tego Scenariusza można odzyskać jedynie Mg/rok odpadów biodegradowlanych. Oznacza to, że już w 2011 roku należy unieszkodliwić innymi metodami Mg/rok odpadów. W 2006 roku sortownia Barycz unieszkodliwiła tylko Mg odpadów zebranych selektywnie, co stanowiło 30% wydajności sortowni. Natomiast w kompostowni Barycz i Ekokonsorcjum Efekt poddano kompostowaniu Mg odpadów zielonych, co stanowi niecałe 50% wydajności tych dwóch instalacji. Uzyskanie założonych stopni odzysku wymaga rozpowszechnienia systemu selektywnej zbiórki. W scenariuszu 1 dowiedziono, że nawet przy maksymalnej wydajności instalacji nie da się zapewnić wymaganych limitów odzysku. W Scenariuszu 2 należy dodatkowo unieszkodliwić innymi metodami [Mg/rok] odpadów biodegradowalnych już w 2010 roku. W tym przypadku należy pamiętać, że wariant ten jest niemożliwy do realizacji, gdyż założono, że sortowania surowców wtórnych Barycz będzie pracowała na trzy zmiany: 1 zmiana odpady pochodzące z selektywnej zbiórki, natomiast 2 i 3 - odpady zmieszane. Nie da się zapewnić ciągłej pracy sortowni, ponieważ po sortowaniu odpadów zmieszanych należy wyczyścić linię przed wpuszczeniem odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki. Sortownia była zaprojektowana na unieszkodliwianie tylko odpadów zebranych selektywnie. Sortowanie odpadów zmieszanych może doprowadzić do utraty dotacji otrzymanych na budowę zakładu. Stosowanie tej metody wymaga sortowania odpadów domowych u źródła o wydajności około 80% przy udziale 80% gospodarstw domowych. Wydaje się nierealne wprowadzenie tej metody zbiórki w budynkach wielorodzinnych. Scenariusz ten wymaga unieszkodliwienia innymi metodami w 2010 roku Mg odpadów biodegradowalnych, a w 2013 aż Mg. Jak więc wynika z analizy przedstawionych scenariuszy, jedyną możliwą metodą pozwalająca na spełnienie wymaganych limitów redukcji odpadów bio jest budowa spalarni odpadów. 7. Rekomendacje Analiza stanu aktualnego gospodarki odpadami wykazała, że istniejące instalacje zaproponowane w Planie Gospodarki Odpadami nie zapewniają wymaganej redukcji. Możliwa jest zmiana sposobu unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych w myśl nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (projekt z 22 listopada 2004r ustawy o zmianie ustawy o odpadach), przewiduje miedzy innymi, że: zmiana warunków umowy w zakresie wskazania miejsca odzysku albo unieszkodliwiania odpadów jest z inicjatywy gminy możliwa w każdym czasie, o ile jest to niezbędne dla realizacji zasad gospodarki odpadami lub 10

11 wymagań planów gospodarki odpadami. Zakres niezbędnych zmian innych warunków umowy podlega wówczas uzgodnieniom pomiędzy stronami. Od 2008 roku wzrosła opłata składowiskowa z 15 do 75 PLN, a co za tym idzie wzrosły koszty składowania pozostałości po procesie sortowania i kompostowania. Koszt składowania 1 tony odpadów wynosi około 185 złotych. Uwzględniając również koszt sortowania i kompostowania części odpadów może okazać się, że podobny będzie koszt spalania odpadów, a w obu przypadkach spalanie jest niezbędne, gdyż jest to jedyny sposób pozwalający na zapewnienie wymaganej dodatkowej redukcji. Spełnienie wymaganych limitów odzysku zawartych w Dyrektywie 99/31/WE jest możliwe tylko w przypadku budowy spalarni odpadów, która rozwiąże problem w skali Krakowa. Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów dla Krakowa powinien mieć wydajność 250 tys. Mg/rok odpadów uwzględniając przy tym rok rozpoczęcia eksploatacji oraz prognozę wzrostu ilości odpadów. Szacunkowy koszt budowy spalarni o takiej wydajności wyniesie około 120 mln czyli 450 mln złotych. Ustalenie wysokości opłaty na bramie zależy od przyjętej metody finansowania inwestycji. W przypadku, gdy budowa będzie finansowana w 100% z kredytu komercyjnego, oprocentowanego 6% rocznie ze spłatą w okresie 15 letnim, opłata na bramie może wynosić od 260 do 300 zł/mg spalanych odpadów. Natomiast przy 60% udziale nakładów inwestycyjnych z subwencji i 40% z kredytu preferencyjnego o oprocentowaniu 3% na 15 lat, opłata wyniesie 160 do 200 zł/mg spalanych odpadów. W przypadku zysku ze sprzedaży uzyskanej podczas spalania energii elektrycznej wynoszącej kwh/rok, opłata na bramie znacznie maleje i będzie wynosiła dla pierwszego przypadku 170 do 215 zł/mg spalanych odpadów, a dla drugiego przypadku do około 120 zł/mg spalanych odpadów. W tym przypadku spalanie staje się tańsze do tradycyjnej metody składowania. Z przedstawionej analizy wynika, że przy budowie spalarni odpadów z odzyskiem energii, przy drugim wariancie finansowania inwestycji oraz przy wzroście opłat za składowanie, termiczna unieszkodliwianie staje się tańsze od tradycyjnej metody składowania. Dodatkowo tylko ta metoda daje możliwość spełnienia wymogów Dyrektywy składowiskowej. 11