ORGANIZMY TRANSGENICZNE BEZPIECZEŃSTWO DLA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA
|
|
- Lidia Kwiatkowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ORGANIZMY TRANSGENICZNE BEZPIECZEŃSTWO DLA CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKA Anna Werner Efekt końcowy Po zakończeniu seminarium powinieneś umieć: zdefiniować pojęcie organizmu transgenicznego, omówić korzyści płynące z zastosowania GMO w rolnictwie i medycynie, omówić zagrożenia związane ze stosowaniem organizmów transgenicznych. Biotechnologia, a szczególnie inżynieria genetyczna, to najszybciej rozwijające się działy nauki. Inżynierowie genetyczni zajmują się uzyskaniem wybranych cech w organizmach zmienionych za pomocą technik biologii molekularnej, a więc organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO) lub organizm transgeniczny - to organizm, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji (Dz.U. nr 76, poz. 811, ). Geny przenoszone za pomocą technik inżynierii genetycznej do innego organizmu nazywamy transgenami. Warto nadmienić, że człowiek już od tysiącleci zmieniał organizmy będące źródłem jego pożywienia, służące do produkcji tkanin lub rośliny ozdobne. Z dzikich przodków roślin uprawnych uzyskiwano bardzo niskie plony. W związku z tym, już od dawna krzyżowano ze sobą rośliny o wybranych cechach (np. odporne na niską temperaturę, suszę lub choroby). W pokoleniach potomnych następowało wzmocnienie pożądanej cechy. Procesy te trwały zawsze bardzo długo i wiązały się z wykonywaniem dużej liczby krzyżówek, z których niestety większość była nieudana. W taki sposób otrzymano dzisiejsze odmiany warzyw, owoców i kwiatów, a także różne rasy zwierząt hodowlanych i domowych. Hodowcom udało się także stworzyć krzyżówki międzygatunkowe, np. muły, żubronie, pszenżyto, nektarynki. Natomiast nowoczesne metody biotechnologiczne umożliwiają znacznie szybsze tworzenie organizmów posiadających pożądane cechy. Związane jest to głównie z tym, iż obecnie można powiązać daną cechę z konkretnym genem. Istnieje kilka typów modyfikacji genetycznych polegających na: - usunięciu genów, - zmianie aktywności genów, - wprowadzeniu dodatkowej kopii genu do organizmu, - wprowadzeniu obcego genu do organizmu. Metody otrzymywania organizmów transgenicznych można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej grupy należą techniki, w których materiał genetyczny jest przekazywany do organizmu za pomocą wektorów. Natomiast druga grupa uzyskiwania organizmów transgenicznych obejmuje techniki bez wykorzystania wektorów; np. elektroporacja, mikrowstrzeliwanie, użycie glikolu polietylowego (PEG), fuzja liposomów lub mikroiniekcja (patrz seminarium Podstawy biotechnologii). Postęp, jaki dokonał się w biotechnologii i coraz częstsze wykorzystywanie nowoczesnych technik biologii molekularnej, stworzył nowe możliwości rozwoju rolnictwa, ochrony środowiska, a także medycyny. Organizmy transgeniczne wykorzystywane w rolnictwie Głównym celem współczesnej biotechnologii żywności jest zwiększenie wydajności produkcji oraz polepszenie wartości żywieniowych i technologicznych surowców. Genetycznej modyfikacji poddawane są rośliny o dużym znaczeniu gospodarczym (np. soja, kukurydza, ryż, bawełna i rzepak). Również producenci roślin ozdobnych coraz częściej sięgają po nowo- 1
2 czesne metody biotechnologiczne, aby uzyskać rośliny o bardziej intensywnym kolorze, zapachu czy trwałości. Tabela. Przykłady modyfikacji organizmów transgenicznych. Gatunek Modyfikacja Odporność na zakażenie wirusami X i Y Morele i śliwy Odporność na zakażenie wirusem szarki Kalafior Odporność na zakażenie wirusem mozaiki kalafiora Tytoń, soja, rzepak, kukurydza, pomidory, Oporność na herbicydy (Glifosfat) Bt Odporność na stonkę Odporność na szkodniki (lektyna) Odporność na mróz (gen flądry arktycznej) Pomidor Flavr-Savr. Zwiększenie trwałości owoców (poligalakturynazę) Złoty ryż Ulepszone cechy odżywczych (β-karoten) Soja Ulepszone cechy odżywczych (metionina) Pomidory, ogórki Ulepszenie smaku (taumaryna) i Zwiększenie trwałości (oksydaza polifenolowa) Rośliny uprawne modyfikuje się najczęściej w celu uzyskania: - odporności na choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze, - oporności na herbicydy - odporności na szkodniki - lepszej adaptacji do niekorzystnych warunków środowiska (susza, mróz, zasolenie gleby) - lepszych cech jakościowych i odżywczych. Uodpornienie roślin na choroby wywołane przez bakterie i grzyby uzyskuje się przez wprowadzenie fragmentu DNA kodującego chitynazę lub glukanazę. Są to enzymy, które niszczą ścianę komórkową w.w. patogenów. Inną metodą stosowaną w celu uodpornienia roślin jest włączenie transgenu kodującego osmotynę - toksynę powodującą uszkodzenie błony komórkowej patogenu. W celu uodpornienia roślin na choroby wirusowe najczęściej stosuje się wprowadzenie do genomu rośliny białek osłonki wirusa (kapsydu) lub jego enzymów (replikazy lub proteazy). Także wprowadzenie genu łagodnego wirusa powoduje uodpornienie rośliny na zakażenie wirulentną odmianą. Jedną z najpowszechniej wykorzystywanych modyfikacji genetycznych jest uzyskanie roślin opornych na działanie środków chwastobójczych (herbicydów). Najczęściej modyfikacja ta związana jest z opornością na herbicyd, którego substancją czynną jest glifosfat. Działanie tego herbicydu polega na blokowaniu aktywności enzymu EPSPS (syntazy 3-enolopirogroniano-5-fosfoszikimianowej), który bierze udział w produkcji związków aromatycznych na drodze tzw. szlaku szikimowego. Ten szlak metaboliczny występuje tylko u roślin, a produktami jego przemiany są takie aminokwasy aromatyczne (tryptofan, fenyloalanina i tyrozyna). Oporność roślin na glifosfat uzyskano poprzez: zwielokrotnienie genu kodującego enzym EPSPS, wprowadzenie genu kodującego enzym niewrażliwy na działanie herbicydu lub wprowadzenie genu, którego produkt rozkłada herbicyd. Uprawa roślin opornych na glifosfat nie wymaga stosowania wielu herbicydów o wąskim zakresie działania, ponieważ glifosfat jest środkiem chwastobójczym o szerokim spektrum działania. Innymi zaletami glifosfatu jest jego mniejsza toksyczność i szybszy rozkład tego związku w glebie. Uzyskanie roślin odpornych na szkodniki związane jest z wprowadzeniem do genomu roślin genu bakterii glebowych (Bacillus thuringiensis), który koduje toksyczne białko. Rośliny transgeniczne, które zawierają gen kodujący tę toksynę nazwano roślinami Bt lub odmianami Bt. Dotychczas odkryto kilkaset genów kodujących różne odmiany tych silnych toksyn. 2
3 Geny pochodzące z różnych szczepów B. thuringiensis działają na różne grupy owadów, co pozwala producentom dobrać odpowiedni rodzaj toksyny do szkodnika zagrażającego danej uprawie. Istotną zaletą wykorzystania roślin Bt jest fakt, że białka te są toksyczne tylko dla określonych szkodników: chrząszczy (Coleoptera), meszek (Diptera), ciem i motyli (Lepidoptera); natomiast nie są szkodliwe dla innych organizmów, w tym dla człowieka. Wybiórcza toksyczność jest związana z faktem, iż uaktywnienie tej toksyny zachodzi tylko w silnie zasadowym środowisku, a właśnie takie ph jest w jelicie wrażliwych owadów. Rośliny zmodyfikowane w taki sposób, aby dobrze znosiły złe warunki środowiska (suszę, mróz lub zasolenie gleby), umożliwiają ich uprawę na terenach dotąd dla nich niekorzystnych lub też, na wcześniejsze rozpoczęcie ich uprawy. i odporne na niską temperaturę uzyskano przez wprowadzenie do ich genomu genu fladry arktycznej; wskutek tej modyfikacji genetycznej znacznie wydłużono okres uprawy tego warzywa. Zupełnie inne podejście do zwiększenia odporności na niskie temperatury zastosowano w przypadku bakterii z rodzaju Ervinia. Są to bakterie glebowe, które mogą rozwijać się na sadzonkach roślin. Wiosną wokół kolonii bakterii gromadzi się woda, która podczas przymrozków zamarza powodując uszkodzenia rośliny. Usunięcie genu odpowiedzialnego za syntezą białka wchodzącego w skład otaczającej bakterie błony sprawia, że kryształki lodu powstają w temperaturze niższej o 6 C. Ta modyfikacja genetyczna pozwala na szybsze uzyskanie plonów. Biotechnologia może także przyczynić się do wprowadzenia na rynek produktów o ulepszonych cechach jakościowych i odżywczych. Pierwszym takim produktem (1994) był pomidor o nazwie Flavr-Savr, który zachowuje dłużej jędrność, lepiej znosi warunki transportu i przechowywania. Uzyskanie pomidora Flavr-Savr polegało na wyłączeniu genu kodującego poligalakturynazę (PG). Jest to enzym odpowiedzialny za rozpad ścian komórkowych, a tym samym za mięknięcie owocu. Innym przykładem rośliny o poprawionych cechach jakościowych są ziemniaki z obniżoną aktywnością enzymu - oksydazy polifenolowej. Enzym ten powoduje ciemnienie miąższu, a więc prowadzi do znacznych ubytków podczas obierania ziemniaków i zwiększa straty podczas ich przechowywania. Przykładem żywności o ulepszonych cechach odżywczych jest złoty ryż. Roślina ta została tak zmodyfikowana, aby produkować β-karoten, który jest prekursorem witaminy A. Naturalne odmiany ryżu nie wytwarzają β-karotenu. Wydaje się, iż masowa uprawa złotego ryżu pozwoli zlikwidować problem niedoboru witaminy A w wielu rejonach Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej, gdzie ryż stanowi podstawę pożywienia. Prowadzone są także prace nad wzbogaceniem w witaminy i składniki mineralne także innych roślin uprawnych (pszenicy, kukurydzy, fasoli i sorgo). Organizmy transgeniczne wykorzystywane w medycynie Początki biotechnologii leków sięgają czasów II Wojny Światowej, kiedy to opracowano proces wielkoprzemysłowej produkcji penicyliny. Wdrożenie nowych technologii utorowało drogę dla rozwoju przemysłu farmaceutycznego i pozwoliło na wprowadzenie do leczenia między innymi takich produktów jak: aminokwasy, kwasy organiczne, enzymy, inhibitory enzymów, witaminy, alkaloidy, dekstran i leki steroidowe. Już w latach 80-tych ubiegłego wieku możliwa stała się produkcja na skalę przemysłową: - hormonów (insuliny, hormonu wzrostu AGH, gonadotropiny), - cytokin (interferony α, β, γ) i interleukin (IL-2, TNF-α), - czynników wzrostu (insulinopodobnego czynnika wzrostu, czynnika wzrostu skóry, erytropoetyny - EPO), - białek hemostazy (czynników krzepnięcia VIII, IX, XII i XIII), - czynników trombolitycznych (tkankowego aktywatora plazminogenu - t-pa, streptokinazy, stafylokinazy, α-1 antytrypsyna), - antygenów patogenów, - swoistych przeciwciał. 3
4 Leki, antygeny i przeciwciała uzyskane przy pomocy technik inżynierii genetycznej są wytwarzane w swoistych bioreaktorach. Takimi bioreaktorami mogą być hodowle zmodyfikowanych genetycznie komórek lub transgeniczne rośliny i zwierzęta. Prowadzone są także badania nad szczepionkami genetycznymi i jadalnymi oraz uzyskaniem transgenicznych zwierząt, których organy mogą być wykorzystane do transplantacji. Szczepionki Szczepionki są używane od dawna w walce z chorobami zakaźnymi. Tradycyjne metody produkcji szczepionek polegają na namnażaniu patogenów (zabitych lub atenuowanych 1 ) w hodowlach komórkowych (zwierzęcych lub bakteryjnych) lub w zwierzętach. Stosowanie szczepionek z żywych atenuowanych organizmów nie zawsze jest bezpieczne, ponieważ może dojść do powrotu organizmu do wirulentnej postaci i zakażenia osoby uodparnianej zjadliwą formą patogenu. Produkcja nowych generacji szczepionek oparta jest na wykorzystaniu oczyszczonych antygenów lub kombinacji różnych epitopów w hodowlach komórkowych zmodyfikowanych wirusów, bakterii lub drożdży. Prowadzone są też prace nad wykorzystaniem w tym celu roślin. Przykładem szczepionki otrzymanej tą metodą jest szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) wyprodukowana przy użyciu drożdży (Saccharomyces cerevisiae). Trwają też badania nad produkcją szczepionek genetycznych. Zasada ich działania polega na wywołaniu odpowiedzi immunologicznej, poprzez wprowadzenie fragmentu DNA patogenu kodującego antygen, bezpośrednio do komórek uodpornianego organizmu. Zaletą szczepionek genetycznych jest ich duża stabilność, niski koszt produkcji oraz możliwość podawania w jednej szczepionce kilku genów kodujących różne antygeny. Mechanizm działania szczepionki DNA przypomina zakażenie wirusem. Wiele zespołów badawczych pracuje nad stworzeniem szczepionek genetycznych przeciwko WZW typu B i C, grypie, wściekliźnie, AIDS oraz przeciw gruźlicy. Prowadzone są także badania nad szczepionkami jadalnymi. Ich produkcja polega na wprowadzeniu do genomu rośliny jadalnej genu kodującego antygen lub antygeny patogenu. Zasada ich działania opiera się na wzbudzeniu odporności śluzówkowej oraz ogólnoustrojowej. Antygeny patogenu znajdujące się w jadalnej szczepionce są wychwytywane przez komórki M znajdujące się w śluzówce jelita. Komórki te przekazują pobrane antygeny makrofagom i limfocytom B, które zapoczątkowują reakcję odpowiedzi immunologicznej. Po prezentacji antygenu przez makrofagi, pomocnicze limfocyty T pobudzają limfocyty B do produkcji przeciwciał. Aktywowane limfocyty B produkują i uwalniają przeciwciała swoiście wiążące się z antygenem patogenu. Podanie antygenu powoduje także przekształcanie się niektórych limfocytów T i B w długowieczne limfocyty pamięci, pozwalające zabezpieczać organizm przed ponownym zakażeniem. Szczepionki jadalne mają szereg zalet: - transgeniczne rośliny można hodować na miejscu przeznaczenia (eliminacja transportu), - możliwość kilkukrotnych zbiorów i mniejsze koszty produkcji, - bezbolesny i bezpieczny sposób podania szczepionki. Dotychczas udane próby wykorzystania jadalnych szczepionek w celu immunizacji zwierząt dotyczyły takich patogenów jak: wirusów Norwalk, zapalenia wątroby typu B i wścieklizny oraz enteropatogennych pałeczek okrężnicy, przecinkowca cholery i pałeczek Helicobacter pylori. Wyniki wstępnych badań przeprowadzonych na ludziach są obiecujące. U osób, które spożyły ziemniaki zawierające fragment toksyny produkowanej przez pałeczki okrężnicy lub antygen wirusa Norwalk doszło do wzbudzenia odporności immunologicznej. Podobne wyniki uzyskano we wstępnych badaniach dotyczących wzbudzenia odporności u ludzi po spożyciu transgenicznej sałaty zawierającej gen kodujący antygeny wirusa zapalenia wątroby 1 Atenuacja - sztuczne otrzymywanie niezjadliwych, niechorobotwórczych szczepów wirusów lub bakterii. 4
5 typu B. Wydaje się, że jadalne szczepionki mogą stanowić w niedalekiej przyszłości bardzo ważną role w zapobieganiu zakażeniom, szczególnie w krajach rozwijających się, w których dostęp do opieki medycznej jest niewystarczający. Organizmy transgeniczne - kontrowersje Organizmy zmienione genetycznie mają niewątpliwie wiele zalet. Nie wszystkich jednak zachwycają biotechnologiczne nowinki. Organizmy transgeniczne, a szczególnie żywność zmodyfikowana genetycznie, wywołują wiele kontrowersji. Dotyczą one: - możliwości przekazania oporności na antybiotyki organizmom żyjącym w przewodzie pokarmowym osób spożywających GMO, - zagrożenia dla bioróżnorodności, - działania alergizującego (np. białko Cry9c kukurydza StarLink, białko 2S soja), - możliwości powstania superchwastów, - zagrożenia dla nieszkodliwych i pożytecznych zwierząt związane z roślinami Bt (gąsienice monarcha), - możliwości uzyskania przez owady oporności na toksynę produkowaną przez rośliny Bt, - utraty kontroli nad zachowaniem czystości upraw, - względów ekonomicznych (potrzeba corocznego zakupu ziarna do siewu). Organizmy zmienione genetycznie, a szczególnie produkty spożywcze, mają licznych przeciwników. Wiele osób w różnych krajach protestuje przeciwko uprawie oraz importowi GMO. Należy jednak podkreślić, że organizmy transgeniczne mają wiele zalet i mogą być użyteczne dla człowieka i środowiska. Jednak wiedza o skutkach długotrwałej konsumpcji zmodyfikowanej żywności jest nadal niewystarczająca. Zatem bardzo ważnym problemem jest właściwe oznakowanie produktów spożywczych, ponieważ każdy konsument powinien mieć prawo wyboru żywności. Innym ważnym problemem jest możliwość wykorzystania technik inżynierii genetycznej do konstruowania broni biologicznej. Zatem wprowadzanie w życie tej technologii musi się wiązać z koniecznością zachowania ostrożności, a także opracowania odpowiednich ustaw prawnych regulujących oraz zabezpieczających ludzi i środowisko przed wprowadzeniem niedostatecznie zbadanych organizmów transgenicznych. Zalecane strony internetowe: pl
Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO)
Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) Organizmy modyfikowane genetycznie Organizm zmodyfikowany genetycznie (międzynarodowy skrót: GMO Genetically Modified Organizm) to organizm o zmienionych cechach,
Bardziej szczegółowoOrganizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne
Organizmy Modyfikowane Genetycznie Rośliny transgeniczne Co to GMO? GMO to organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany
Bardziej szczegółowo"Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska
"Dlaczego NIE dla GMO w środowisku rolniczym" Prof. zw. dr hab. inż. Magdalena Jaworska Kierownik Katedry Ochrony Środowiska Rolniczego Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Ekspert EU Biotechnology in Agriculture
Bardziej szczegółowoOrganizmy modyfikowane genetycznie
Organizmy modyfikowane genetycznie C o to jest G M O? Organizmy Modyfikowane Genetycznie GMO (z ang. Genetically Modified Organism) - Organizmy Transgeniczne - są to organizmy, które zawierają w swoim
Bardziej szczegółowoOd kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii. Renata Szymańska
Od kapusty do mamuta wyzwania biotechnologii Renata Szymańska Biotechnologia Biotechnologia świadczy dobra i usługi z wykorzystaniem metod biologicznych (definicja wg OECD) Towarzyszy człowiekowi od dawna
Bardziej szczegółowoKolory biotechnologii
Autor artykułu: Mariusz Kosakowski (http://www.e-biotechnologia.pl/artykuly/podzial_biotechnologia) Biotechnologia to świadczenie dóbr i usług z wykorzystaniem metod biologicznych. Tak brzmi oficjalna
Bardziej szczegółowoBiotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych
Bardziej szczegółowoMikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie
Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,
Bardziej szczegółowoOrganizmy Zmodyfikowane Genetycznie
Organizmy Zmodyfikowane Genetycznie Co to jest GMO? Historia GMO Rodzaje GMO Zalety GMO Wady GMO Ciekawostki Spis Treści Co to jest GMO? GMO (Organizmy modyfikowane genetycznie) - organizmy, których genom
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoRośliny Genetycznie Zmodyfikowane
Rośliny Genetycznie Zmodyfikowane Zastosowanie roślin uprawnych Człowiek od zawsze wykorzystywał rośliny jako poŝywienie A takŝe jako źródło: energii, leków i innych produktów przemysłowych Ludzie od dawna
Bardziej szczegółowoPasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują?
https://www. Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują? Autor: agrofakt.pl Data: 3 marca 2017 Genetycznie modyfikowana żywność budzi w ostatnich latach wiele kontrowersji. Przemysł paszowy wykorzystuje
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju biotechnologii w Polsce
Perspektywy rozwoju biotechnologii w Polsce dr Anna Czubacka Zakład ad Hodowli i Biotechnologii Roślin Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - PIB Biotechnologia Zastosowanie systemów biologicznych,
Bardziej szczegółowoJakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)?
Jakie są dotychczasowe efekty prac Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO w zakresie Genetycznie Modyfikowanych Organizmów (GMO)? W latach 2000-2007 kwestie związane z GMO omawiane były na forum, powołanej
Bardziej szczegółowoŻywność i uprawy GMO - argumenty za i przeciw. Dr Iwona Wrześniewska Wal 1 października 2018
Żywność i uprawy GMO - argumenty za i przeciw Dr Iwona Wrześniewska Wal 1 października 2018 Modyfikacje NIE genetyczne Klasyczne metody selekcji odmian korzystające ze zmienności wewnątrzgatunkowej - naturalnej.
Bardziej szczegółowoModyfikacje genetyczne. Doc. dr hab. Katarzyna Lisowska
Modyfikacje genetyczne w rolnictwie Doc. dr hab. Katarzyna Lisowska Odwieczny problem rolników: Chwasty Szkodniki http://www.farmer.pl/resources/266/mak.jpg http://www.ediblegeography.com/wp-content/uploads/2009/09/
Bardziej szczegółowoZdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska
Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska InŜynieria genetyczna - badania biomedyczne Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań nowych technologii opartych na przenoszeniu genów z jednego
Bardziej szczegółowoORGANIZMY GENETYCZNIE MODYFIKOWANE
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Cooperation Agency for Local Authorities ORGANIZMY GENETYCZNIE MODYFIKOWANE PODSTAWOWE INFORMACJE Materiał opublikowany z funduszy Unii Europejskiej Co
Bardziej szczegółowoŻywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna
Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa
Bardziej szczegółowoInżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka
Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN
Bardziej szczegółowoSukces kultur in vitro oparty jest na zjawisku totipotencji, czyli nieograniczonej zdolności komórek do dzielenia się i odtwarzania całego organizmu
Rośliny z probówki Kultury in vitro to uprawa części roślin, tkanek, pojedynczych komórek, a nawet protoplastów poza organizmem macierzystym, na sztucznych pożywkach w warunkach sterylnych Sukces kultur
Bardziej szczegółowo1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
Bardziej szczegółowoOrganizm modyfikowany genetycznie, organizmy transgeniczne Konwencja o Różnorodności Biologicznej
warto wiedzieć Organizm modyfikowany genetycznie, w skrócie GMO (z ang. Genetically Modified Organism), to organizm inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący
Bardziej szczegółowoINFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS
1 INFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS Nourivit jest produkowany w kilku etapach z naturalnych składników mineralnych w kontrolowanym procesie kruszenia i sortowania bez użycia
Bardziej szczegółowoGMO zyski i straty. 1. Co to jest GMO? Wprowadzenie. Agnieszka Mickiewicz, Tomasz Twardowski, Marek Figlerowicz
LISTY, OPINIE GMO zyski i straty Agnieszka Mickiewicz, Tomasz Twardowski, Marek Figlerowicz Instytut Chemii Bioorganicznej, Polska Akademia Nauk, Poznañ 1. Co to jest GMO? Wprowadzenie Adres do korespondencji
Bardziej szczegółowoNowe nawozy dolistne co pojawiło się na rynku w 2017 roku?
.pl https://www..pl Nowe nawozy dolistne co pojawiło się na rynku w 2017 roku? Autor: Anna Banaszkiewicz Data: 29 grudnia 2017 Nawozy dolistne dostarczają niezbędne składniki pokarmowe bezpośrednio na
Bardziej szczegółowoMożliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego
Możliwości substytucji genetycznie modyfikowanej soi krajowymi roślinami białkowymi w aspekcie bilansu paszowego dr Piotr Szajner mgr Wiesław Dzwonkowski Zakład Badań Rynkowych IERiGŻ-PIB Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoLEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE
LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania
Bardziej szczegółowoBloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka
Bloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka INSTYTUT BIOLOGII EKSPERYMENTALNEJ W Katedrze Genetyki Ogólnej, Biologii Molekularnej
Bardziej szczegółowoFOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach
FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach FOCUS Plus to dodatek dostępny dla standardowych pasz tuczowych BioMaru, dostosowany specjalnie do potrzeb ryb narażonych na trudne
Bardziej szczegółowoAnna Skop. Zachęcam do zapoznania się z prezentacja na temat szczepień.
W ostatnim tygodniu kwietnia obchodziliśmy Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia, WHO. W związku z tą inicjatywą w naszej szkole w maju prowadzona jest kampania,
Bardziej szczegółowoWykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc
Wykonał: Krzysztof Kliszewski IIIc Organizmy zmodyfikowane genetycznie Organizmy zmodyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. Genetically Modified Organisms) to organizmy, których geny zostały celowo
Bardziej szczegółowoDR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin
DR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin czyli rzecz o brokułach i pomidorach Sposoby ochrony prawnej roślin wprowadzenie Ochrona prawna odmian roślin - Międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian
Bardziej szczegółowoWYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE. Ewa Waszkowska ekspert UPRP
WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE W POLSCE Ewa Waszkowska ekspert UPRP Źródła informacji w biotechnologii projekt SLING Warszawa, 9-10.12.2010 PLAN WYSTĄPIENIA Umocowania prawne Wynalazki biotechnologiczne Statystyka
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI. TEMAT LEKCJI: Podstawowe techniki inżynierii genetycznej. Streszczenie
SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH Autorzy scenariusza:
Bardziej szczegółowoINFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS
1 2 INFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS Nourivit jest produkowany w kilku etapach z naturalnych składników mineralnych w kontrolowanym procesie kruszenia i sortowania bez użycia
Bardziej szczegółowoSystemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności
Systemy rolnicze i wpływ na środowisko produkcji żywności Jakie będzie rolnictwo przyszłości? dr inż. Jerzy Próchnicki Bayer CropScience Polska oraz Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA I ODPOWIEDZI ZE STRONY
ZAGADNIENIA I ODPOWIEDZI ZE STRONY WWW.GMOANSWERS.COM Na GMOAnswers.com zamieszczono setki pytań i odpowiedzi; poniżej znajdują się fragmenty odpowiedzi na najczęściej poruszane zagadnienia i obawy związane
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
Bardziej szczegółowoDobierając optymalny program szczepień, jesteśmy w stanie zapobiec chorobom, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia Państwa pupila.
SZCZEPIENIA KOTÓW Działamy według zasady: Lepiej zapobiegać niż leczyć Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom oraz dbając o dobro Waszych pupili opisaliśmy program profilaktyczny chorób zakaźnych psów,
Bardziej szczegółowoDrożdże: ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym
https://www. Drożdże: ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym Autor: agrofakt.pl Data: 14 listopada 2017 Drożdże. Producentem drożdży Saccharomyces cerevisiae jest firma Lesaffre Polska S.A. z siedzibą
Bardziej szczegółowoKukurydza: jak wybrać nasiona?
.pl https://www..pl Kukurydza: jak wybrać nasiona? Autor: Katarzyna Dobroń Data: 23 grudnia 2015 Tegoroczna kukurydza osiągała nie więcej niż 1,5 m wysokości, po czym rośliny zaczynały wiechować. Ich kolby
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe Prawne instrumenty ochrony środowiska. Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie
Studia podyplomowe Prawne instrumenty ochrony środowiska Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie ORGANIZMY I MIKROORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE rolnictwo żywność handel międzynarodowy przemysł
Bardziej szczegółowoHistoria i przyszłość szczepień
IV Europejski Tydzień Szczepień 20-26 kwietnia 2009 Historia i przyszłość szczepień Prof. dr hab. Andrzej Zieliński Zakład Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Błonica Zapadalność i umieralność
Bardziej szczegółowoBiotechnologia w przemyśle farmaceutycznym
Drobnoustroje jako biologiczne źródło potencjalnych leków 1 2 Etanol ANTYBIOTYKI - substancje naturalne, najczęściej pochodzenia drobnoustrojowego oraz ich półsyntetyczne modyfikacje i syntetyczne analogi,
Bardziej szczegółowoZnakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Znakowanie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB 09.10.2017 Żywność i pasza GM Żywność i pasza GM - genetycznie zmodyfikowana żywność
Bardziej szczegółowoImmulina wzmacnia odporność
Immulina wzmacnia odporność Narodowe Centrum Badania Preparatów Naturalnych Immulina została opracowana przez zespół naukowców z Narodowego Centrum Badania Preparatów Naturalnych Uniwersytetu Missisipi
Bardziej szczegółowoAnna Augustyniuk-Kram Szkolenie "Organizmy genetycznie zmodyfikowane" : Warszawa 17 IX 2007 r. Studia Ecologiae et Bioethicae 6, 556-559
Anna Augustyniuk-Kram Szkolenie "Organizmy genetycznie zmodyfikowane" : Warszawa 17 IX 2007 r. Studia Ecologiae et Bioethicae 6, 556-559 2008 Anna AUGUSTYNIUK-KRAM Instytut Ekologii i Bioetyki UKSW Szkolenie
Bardziej szczegółowoNajlepszy sposób zapewnienia zrównoważonego nawożenia
ajlepszy sposób zapewnienia zrównoważonego nawożenia Poznaj zalety nawozów ICL PKpluS awozy PKpluS zawierają w jednej granulce makroelementy: fosfor (P), potas (K) oraz siarkę (S), magnez (Mg) i wapń (Ca).
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoBiotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Bardziej szczegółowoMetody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy
.pl https://www..pl Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 26 czerwca 2018 Kukurydza może być atakowana przez ponad 400 różnych patogenów powodujących różne
Bardziej szczegółowoZakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego
Zakazy stosowania GMO w świetle prawa europejskiego i krajowego Tomasz Zimny Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa Wykorzystanie GMO w uprawach na UE i na świecie Uprawy roślin GM w 2014 r. Na świecie Uprawiane
Bardziej szczegółowoOrganizmy genetycznie modyfikowane SYLABUS A. Informacje ogólne Opis
Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny
Bardziej szczegółowoFizyczne działanie kwasów humusowych: poprawa napowietrzenia (rozluźnienia) gleby. poprawa struktury gleby (gruzełkowatość) zwiększona pojemność wodna
Szkolenie Ogrodnicze ProCam Polska Fizyczne działanie kwasów humusowych: poprawa napowietrzenia (rozluźnienia) gleby poprawa struktury gleby (gruzełkowatość) zwiększona pojemność wodna zapobieganie erozji
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoRośliny, zwierzęta i żywność modyfikowana genetycznie. Za i przeciw GMO
Rośliny, zwierzęta i żywność modyfikowana genetycznie. Za i przeciw GMO Definicja GMO Organizm modyfikowany genetycznie (ang. genetically modified organism - GMO) to organizm inny niż organizm człowieka,
Bardziej szczegółowoCZYM JEST SZCZEPIONKA?
CZYM JEST SZCZEPIONKA? Szczepionka to preparat biologiczny, stosowany w celu uodpornienia organizmu. Ogólna zasada działania szczepionki polega na wprowadzeniu do organizmu antygenu, który jest rozpoznawany
Bardziej szczegółowoDobry rozkład resztek pożniwnych i wyższy plon - jak to zrobić?
https://www. Dobry rozkład resztek pożniwnych i wyższy plon - jak to zrobić? Autor: Karol Bogacz Data: 29 lipca 2017 Zagospodarowanie resztek pożniwnych jest ważnym elementem uprawy ściernisk. Prawidłowe
Bardziej szczegółowoMetody zwalczania zachodniej stonki kukurydzianej
https://www. Metody zwalczania zachodniej stonki kukurydzianej Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 20 czerwca 2018 Zachodnia stonka kukurydziana sprawia problem rolników w południowej części polski
Bardziej szczegółowo18 listopada. Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach
18 listopada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach Dlaczego obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach? Antybiotyki stały się ofiarą własnego sukcesu. Ich powszechne nadużywanie w leczeniu i
Bardziej szczegółowoEkologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu
Ekologiczne aspekty w biotechnologii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ekologiczne aspekty w biotechnologii Kod przedmiotu 13.4-WB-BTD-EAB-W-S14_pNadGenNH5UM Wydział Kierunek Wydział
Bardziej szczegółowoPOLACY WOBEC GMO RAPORT Z BADANIA. Plan badania i kwestionariusz - Julia Nowicka, raport - Artur Kalinowski, realizacja badania - TNS Pentor
POLACY WOBEC GMO RAPORT Z BADANIA styczeń 2012 Plan badania i kwestionariusz - Julia Nowicka, raport - Artur Kalinowski, realizacja badania - TNS Pentor Spis treści 2 Nr slajdu Informacje o badaniu 3 Główne
Bardziej szczegółowoR olnictwo a zdrowie. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (G M O), R olnictwo ekologiczne.
Adrianna Mączyńska R olnictwo a zdrowie. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (G M O), R olnictwo ekologiczne. Organizmy zmodyfikowane genetycznie w skrócie GMO (ang. genetically modified organisms) lub
Bardziej szczegółowoPaweł Połanecki. Organizmy Genetycznie Modyfikowane w rolnictwie Zagadnienia prawne
Paweł Połanecki Organizmy Genetycznie Modyfikowane w rolnictwie Zagadnienia prawne 1 Konflikt interesów wokół zastosowania technologii transgenicznych w rolnictwie naukowcy oraz instytucje eksperymentalno-przemysłowe
Bardziej szczegółowoPLAN DYDAKTYCZNY ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ
PLAN DYDAKTYCZNY ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ EDUKACJA EKOLOGICZNA NA LEKCJACH BIOLOGII i GODZINIE WYCHOWAWCZEJ W KLASACH I i II TECHNIKUM i LICEUM ZAKRES PODSTAWOWY. 1.TREŚCI Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ: Podstawa
Bardziej szczegółowoCZY ROLNICTWO EKOLOGICZNE POWIATU SIEDLECKIEGO PODEJMIE UPRAWĘ ROŚLIN GENETYCZNIE MODYFIKOWANYCH?
J e r z y C h e ł s t o w s k i A kadem ia Podlaska w Siedlcach CZY ROLNICTWO EKOLOGICZNE POWIATU SIEDLECKIEGO PODEJMIE UPRAWĘ ROŚLIN GENETYCZNIE MODYFIKOWANYCH? Region Podlasia znany jest z produkcji
Bardziej szczegółowoWybrane zastosowania metod inżynierii genetycznej
Wybrane zastosowania metod inżynierii genetycznej Inżynieria genetyczna to inaczej ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Polega ona na wprowadzaniu do
Bardziej szczegółowoSPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO
Załącznik nr 2 SPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO CZĘŚĆ I - STRESZCZENIE DOKUMENTACJI I A IB I B 1 I
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt
.pl Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt Autor: dr inż. Barbara Król Data: 2 stycznia 2016 W ostatnich latach obserwuje się wzmożone zainteresowanie probiotykami i prebiotykami zarówno
Bardziej szczegółowoNawożenie dolistne. Jakość nawozu ma znaczenie!
https://www. Nawożenie dolistne. Jakość nawozu ma znaczenie! Autor: Małgorzata Srebro Data: 27 kwietnia 2018 Uzyskanie wysokich plonów roślin uprawnych zależy nie tylko od zastosowanych nawozów doglebowych,
Bardziej szczegółowoDziałania w kierunku ochrony żyzności gleb użytkowanych rolniczo. Magdalena Szczech Zakład Mikrobiologii Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach
Działania w kierunku ochrony żyzności gleb użytkowanych rolniczo Magdalena Szczech Zakład Mikrobiologii Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach Gleba - bogactwo naturalne podlega ciągłej degradacji w wyniku
Bardziej szczegółowoMariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Szkolny Konkurs Wiedzy o AIDS i HIV obejmuje dwa etapy. Etap pierwszy przeprowadzany jest ok. 25 października. Biorą w nim udział trój osobowe
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW. efekty kształcenia K6_U12 K6_W12 A Z O PG_ PODSTAWY BIOLOGII K6_W06 A Z K6_W01 K6_U01
WYDZIAŁ: KIERUNEK: poziom kształcenia: profil: forma studiów: Lp. O/F Semestr 1 kod modułu/ przedmiotu* Wydział Chemiczny Biotechnologia I stopnia - inżynierskie ogólnoakademicki stacjonarne w ć l p s
Bardziej szczegółowoSPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO
Załącznik nr 2 SPOSÓB PRZEDSTAWIANIA DOKUMENTACJI DOŁĄCZANEJ DO WNIOSKU O DOPUSZCZENIE DO OBROTU PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO IMMUNOLOGICZNEGO CZĘŚĆ I STRESZCZENIE DOKUMENTACJI I A Wniosek o dopuszczenie
Bardziej szczegółowoCONDIT. Środek poprawiający właściwości gleby. Plan oferty. Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o.
Środek poprawiający właściwości gleby Zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym pod numerem NE/115/2009 Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o., ul. Fabryczna
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Wydział Biologiczno - Rolniczy. Katedra Biotechnologii i Mikrobiologii
SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Podstawy biotechnologii Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki realizującej
Bardziej szczegółowoImmunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"?
Immunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"? Mikrobiologia kliniczna 1. Wymień serowary pałeczek Salmonella ważnych w
Bardziej szczegółowoPrzedmowa 9 Początki hodowli i oceny odmian roślin warzywnych w Polsce Hodowla roślin kapustnych Znaczenie gospodarcze Systematy
Przedmowa Przekazywana czytelnikowi książka jest podręcznikiem szczegółowej hodowli wybranych, uprawianych w Polsce gatunków roślin warzywnych. Do tej pory wydano w Polsce w 1967 roku jeden podręcznik
Bardziej szczegółowoKonstrukcja wektora plazmidowego DNA do klonowania genów i/lub wektora plazmidowego do sekrecji w bakteriach mlekowych
Konstrukcja wektora plazmidowego DNA do klonowania genów i/lub wektora plazmidowego do sekrecji w bakteriach mlekowych Łukasz Tranda Promotor: doc. dr hab. Jacek Bardowski, IBB Promotor: dr hab. Edward
Bardziej szczegółowoStanowisko. Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r.
Stanowisko Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia obszaru Województwa Kujawsko Pomorskiego strefą wolną od upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO)
Bardziej szczegółowoWiadomości wprowadzające.
- Wymagania edukacyjne z warzywnictwa. Wiadomości wprowadzające. znajomość różnych gatunków warzyw umiejętność rozróżniania podstawowych gatunków warzyw znajomość rodzajów produkcji warzywnej znajomość
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne
Rok szkolny 2018/2019 Wymagania edukacyjne Przedmiot Klasa Nauczyciel uczący Poziom biologia 1t Edyta Nowak podstawowy Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: przyswoił treści konieczne,
Bardziej szczegółowoSpecjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych
Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych Studia magisterskie przedmioty specjalizacyjne Bioinformatyka w analizie genomu Diagnostyka molekularna Elementy biosyntezy
Bardziej szczegółowoLiofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać w suchym
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany charakterystyki produktu leczniczego i ulotki informacyjnej
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy do zmiany charakterystyki produktu leczniczego i ulotki informacyjnej Ogólne podsumowanie oceny naukowej weterynaryjnych produktów leczniczych zawierających (fluoro)chinolony
Bardziej szczegółowoDYLEMATY ŚRODOWISKOWE I EKONOMICZNE WPROWADZENIA ROŚLIN TRANSGENICZNYCH DO ŚRODOWISKA NATURALNEGO 3
Magdalena Komur 1, Anna Matuszczak 2 DYLEMATY ŚRODOWISKOWE I EKONOMICZNE WPROWADZENIA ROŚLIN TRANSGENICZNYCH DO ŚRODOWISKA NATURALNEGO 3 1. Wstęp Według Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN transgeniczne
Bardziej szczegółowoŻYWNOŚĆ GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANA
ŻYWNOŚĆ GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANA Paula Drewniak Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Streszczenie Praca wyjaśnia czym są organizmy transgeniczne i jaka jest ich historia. Przeprowadzona
Bardziej szczegółowoSuplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin
Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub
Bardziej szczegółowoWspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów
Wspieranie kontroli rynku w zakresie genetycznie zmodyfikowanych organizmów Program: Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia
Bardziej szczegółowoZainwestuj w rozwój systemu korzeniowego!
.pl https://www..pl Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego! Autor: Karol Bogacz Data: 20 kwietnia 2017 Fundamentem każdej rośliny uprawnej jest jej system korzeniowy. To właśnie od niego zależy ilość
Bardziej szczegółowoOgólnopolski Dzień Biotechnologii DNA encyklopedia życia 20-21 Kwiecień 2013. Prof. dr hab. Małgorzata Robak Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Ogólnopolski Dzień Biotechnologii DNA encyklopedia życia 20-21 Kwiecień 2013 Prof. dr hab. Małgorzata Robak Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Spożywane produkty i trawienie Kampania anty- GMO : negatywne
Bardziej szczegółowoRośliny strączkowe zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej
.pl https://www..pl Rośliny strączkowe zamiast poekstrakcyjnej śruty sojowej Autor: dr Tomasz Hikawczuk Data: 19 kwietnia 2016 Ze względu na wysoką wartość biologiczną białka i brak substancji antyżywieniowych
Bardziej szczegółowoŻYWNOŚĆ TWÓJ CUDOWNY LEK
ŻYWNOŚĆ TWÓJ CUDOWNY LEK Nasz organizm jest wspaniale działającym samoregulującym się systemem Czynniki zewnętrzne: Pożywienie Gazy oddechowe Informacja NASZE ZDROWIE W DUŻEJ MIERZE ZALEŻY OD TEGO CO I
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA GENETYCZNA
INŻYNIERIA GENETYCZNA narzędzia i techniki: enzymy restrykcyjne, wektory, transformacja, PCR, klonowanie transgeniczne rośliny i zwierzęta znakowanie GMO Prowadzący wykład: dr Artur Dzialuk INŻYNIERIA
Bardziej szczegółowoKrętki: Leptospira spp
Krętki: Leptospira spp Taksonomia Spirochaetes; Spirochaetes (klasa); Spirochaetales; Leptospiraceae Gatunki fenotypowe: L. alexanderi, L. alstoni, L. biflexa sp., L. borgpetersenii sp., L. fainei, L.
Bardziej szczegółowoSzczepienia ochronne. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak
Szczepienia ochronne Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Szczepienie (profilaktyka czynna) Podanie całego
Bardziej szczegółowoTabela 42. Owies odmiany badane w 2013 r.
VIII Owies Owies jest tańszy w uprawie niż inne zboża. Wymaga, bowiem nie tylko mniej intensywnego nawożenia, ale również mniejszej ochrony chemicznej. Wadą natomiast jest niższa cena ziarna na rynku.
Bardziej szczegółowoLaboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia.
Laboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia www.ppnt.pl/laboratorium Laboratorium jest częścią modułu biotechnologicznego Pomorskiego Parku Naukowo Technologicznego Gdynia. poprzez:
Bardziej szczegółowo