Związek Komunalny Gmin Czyste Miasto, Czysta Gmina

Transkrypt

1 Związek Komunalny Gmin Czyste Miasto, Czysta Gmina

2 Część I Przepływ opłaty śmieciowej pomiędzy gminą/związkiem, a Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów Komunalnych w praktyce.

3 Region X Gospodarki Odpadami Obszar działania ZKG teren województwa wielkopolskiego i łódzkiego, 21 miast i gmin członkowskich, powierzchnia 2,4 tys. km 2, ludność ok. 320 tys. mieszkańców*. Gminy członkowskie ZKG *(dane wg rocznika statystycznego lipiec 2013r.)

4 Realizowane przetargi na odbiór i zagospodarowanie odpadów na obszarze X Regionu Gospodarki Odpadami (ZKG) (nieruchomości zamieszkałe)

5 Przepływ opłaty śmieciowej pomiędzy gminą/związkiem, a Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów Komunalnych w przypadku przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów (nieruchomości zamieszkałe) (m-c) Nieruchomości zamieszkałe Nieruchomości niezamieszkałe zł. (100%) Umowa Należności za usługi zł zł. (17,6%) Umowa Należności za usługi zł. (82,4%) Umowa Należności za usługi Umowa Należności za usługi zł (51,2%) zł. Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych zł. (48,8%)

6 Realizowane przetargi na odbiór odpadów na obszarze X Regionu Gospodarki Odpadami (ZKG) (nieruchomości zamieszkałe i niezamieszkałe)

7 Przepływ opłaty śmieciowej pomiędzy gminą/związkiem, a Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów Komunalnych w przypadku przetargu na odbiór odpadów (nieruchomości zamieszkałe i niezamieszkałe) (m-c) Nieruchomości zamieszkałe Nieruchomości niezamieszkałe zł. (100%) zł. (38,2%) zł. (61,8%) Umowa Należności za usługi zł. (37,9%) zł. (62,1%) Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych Umowa

8 Realizowane przetargi na odbiór i zagospodarowanie odpadów na obszarze X Regionu Gospodarki Odpadami (ZKG) (nieruchomości zamieszkałe i niezamieszkałe)

9 Przepływ opłaty śmieciowej pomiędzy gminą/związkiem, a Regionalną Instalacją Przetwarzania Odpadów Komunalnych w przypadku przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów (nieruchomości zamieszkałe i niezamieszkałe) (m-c) Nieruchomości zamieszkałe Nieruchomości niezamieszkałe zł. (100%) zł. (35,4%) Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych Umowa Należności za usługi zł. (64,6%) Umowa Umowa Należności za usługi zł. (28%) zł. (72%)

10 Część II Podział dochodów z opłat i kar za składowanie odpadów do kogo i w jakich proporcjach trafią.

11 Analiza stanu prawnego ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w części dot. opłaty środowiskowej, wraz z propozycją zmian. (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.)

12 PODZIAŁ OPŁATY POWSZECHNEJ ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI ( w skali kraju w PLN ) X X 12 m-cy = ,- + ok. 25 % z nieruchomości niezamieszkałych, tj. razem: ,- z tej kwoty, na zagospodarowanie odpadów należy przeznaczyć ok. 40% tj.: ,- z tego, w ramach opłaty za korzystanie ze środowiska z tytułu opłaty za składowanie i magazynowanie odpadów do UM należy odprowadzić ok.: ,- tj.ok.24 % z tej kwoty ok.: ,-tj. 60 % w wyniku redystrybucji opłaty za korzystanie ze środowiska, wraca do gmin i powiatów, z przeznaczeniem na inne cele nie związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

13 Wpływy i redystrybucja opłat za korzystanie ze środowiska na przykładzie 2012 roku. Polska Województwo Wielkopolskie Związek Komunalny Gmin "Czyste Miasto, Czysta Gmina" Liczba Mieszkańców Ogółem (za emisję do powietrza, za korzystanie z wód i za składowanie odpadów) Z tego za składowanie odpadów w zł Z tego za składowanie odpadów w % ,28% 46,19% 99,56% Udział wg POŚ GMINA % POWIAT % WFOŚiGW % NFOŚiGW %

14 Stawka opłaty za składowanie odpadów komunalnych zmieszanych (kod ) [PLN/Mg] 120,00 zł 100,00 zł 80,00 zł 60,00 zł 40,00 zł 20,00 zł 0,00 zł

15 Artykuł Art. 277 ust. 4 Art. 402 ust. 1 Art. 402 ust. 4 Stan na dzień Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią przychody Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz dochody budżetów powiatów i budżetów gmin. Zarząd województwa oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzą wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia i redystrybucji wpływów, o których mowa w art. 401 ust. 1. Wpływy te, powiększone o przychody z oprocentowania środków na rachunkach bankowych, są przekazywane na rachunki bankowe Narodowego Funduszu, wojewódzkich funduszy oraz na rachunki budżetów powiatów i budżetów gmin, w terminie do końca następnego miesiąca po ich wpływie na wyodrębnione rachunki bankowe zarządu województwa i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią w 20 % dochód budżetu gminy, a w 10 % - dochód budżetu powiatu, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6.

16 Artykuł Art. 402 ust. 6 Art. 402 ust. 7 Stan na dzień Wpływy z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów stanowią w 50 % dochód budżetu gminy, a w 10 % - dochód budżetu powiatu, na których obszarze są składowane odpady. Jeżeli składowisko odpadów jest zlokalizowane na obszarze więcej niż jednego powiatu lub więcej niż jednej gminy, dochód podlega podziałowi proporcjonalnie do powierzchni zajmowanych przez składowisko na obszarze tych powiatów i gmin. Wpływy z tytułu opłat i kar po dokonaniu podziału, o którym mowa w ust. 4 albo 6, stanowią w 35 % przychód Narodowego Funduszu i w 65 % - wojewódzkiego funduszu.

17 Gminne, zamknięte składowiska odpadów komunalnych na terenie X Regionu wg WPGO dla Województwa Wielkopolskiego

18 Artykuł Art. 402 ust. 6 Stan na dzień Wpływy z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów stanowią w 50% dochód budżetu gminy, a w 10% dochód budżetu powiatu, na których obszarze są składowane odpady. Jeżeli składowisko odpadów jest zlokalizowane na obszarze więcej niż jednego powiatu lub więcej niż jednej gminy, dochód podlega podziałowi proporcjonalnie do powierzchni zajmowanych przez składowisko na obszarze tych powiatów i gmin. W przypadku gdy gmina należy do związku międzygminnego, którego zadaniem statutowym jest gospodarka odpadami, wpływy należne gminie stanowią wyłączny dochód budżetu tego związku międzygminnego i są przeznaczone na jego cele statutowe.

19 RIPOK (wraz z SPO w Sieradzu) w X Regionie wg WPGO dla Województwa Wielkopolskiego

20 Artykuł Art. 277 ust. 4 Art. 402 ust. 1 Proponowany stan prawny przez OSKZG Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią przychody Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz dochody budżetów powiatów, budżetów związków międzygminnych i budżetów gmin. Zarząd województwa oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzą wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia i redystrybucji wpływów, o których mowa w art. 401 ust. 1. Wpływy te, powiększone o przychody z oprocentowania środków na rachunkach bankowych, są przekazywane na rachunki bankowe Narodowego Funduszu, wojewódzkich funduszy oraz na rachunki budżetów powiatów, budżetów gmin i budżetów związków międzygminnych realizujących zadania w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, w terminie do końca następnego miesiąca po ich wpływie na wyodrębnione rachunki bankowe zarządu województwa i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

21 Artykuł Art. 402 ust. 4 Art. 402 ust. 6 Proponowany stan prawny przez OSKZG Wpływy z tytułu opłat i kar stanowią w 20% dochód budżetu gminy, a w 10% dochód budżetu powiatu, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 6a. Wpływy z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów stanowią w 30% dochód budżetu gminy, na której obszarze są składowane odpady, z zastrzeżeniem ust. 6a. Jeżeli składowisko odpadów jest zlokalizowane na obszarze więcej niż jednej gminy, dochód podlega podziałowi proporcjonalnie do powierzchni zajmowanych przez składowisko na obszarze tych gmin.

22 Artykuł Art. 402 ust. 6a Art. 402 ust. 7 Proponowany stan prawny przez OSKZG Dodaje się ust.: 6a. W przypadku, gdy gmina na której obszarze są składowane odpady, należy do związku międzygminnego, realizującego zadania w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi lub związek zarządza bezpośrednio lub poprzez spółkę instalacją regionalną lub zastępczą o których stanowi art. 35 ustawy z dnia14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21), to wpływy z tytułu opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów stanowią: 1) w 30% dochód budżetu gminy, na której obszarze są składowane odpady. Jeżeli składowisko odpadów jest zlokalizowane na obszarze więcej niż jednej gminy, dochód podlega podziałowi proporcjonalnie do powierzchni zajmowanej przez składowisko na obszarze tych gmin, 2) w 40% dochód budżetu tego związku międzygminnego i są przeznaczone na jego cele statutowe. Wpływy z tytułu opłat i kar po dokonaniu podziału, o którym mowa w ust. 4, 6 albo 6a, stanowią w 35% przychód Narodowego Funduszu i w 65% wojewódzkiego funduszu.

23 Słabe strony obowiązującego stanu prawnego Gmina, na której terenie zlokalizowana została instalacja zagospodarowania odpadów komunalnych (składowisko) staje się mimo woli beneficjentem wtórnego podziału opłaty środowiskowej w wielu przypadkach bez logicznego uzasadnienia. Gmina (beneficjent), która nie jest właścicielem instalacji zagospodarowania odpadów i nie partycypowała w kosztach budowy tej instalacji, w wyniku wtórnego podziału opłaty środowiskowej przejmuje 50% tej opłaty, tj. kwotę od kilkuset tys. do kilku mln PLN w skali roku. Pieniądze te po 1 lipca br., pochodzące z powszechnej opłaty mieszkańców za gospodarowanie odpadami komunalnymi wychodzą poza system zagospodarowania odpadów komunalnych z przeznaczeniem na inne cele nie związane z gospodarką odpadami. Znacząca część tych środków w wyniku wtórnego podziału opłaty środowiskowej trafia do powiatu mimo, że powiat od 2013 roku nie realizuje niemal żadnych zadań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.

24 Nowoczesne instalacje mechaniczno - biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych połączone ze składowiskiem balastu posortowniczego, mają znikomy negatywny wpływ na środowisko a ich lokalizacja jest w większości przypadków społecznie akceptowalna. Nie można ich porównywać z dawnymi wysypiskami. Mając na uwadze powyższe, w świetle obowiązującego prawa tak znaczące środki pochodzące z opłat i kar za składowanie i magazynowanie odpadów nie powinny być jedynie rekompensatą za zlokalizowanie składowiska - instalacji zagospodarowania odpadów na terenie danej gminy.

25 Inne, dodatkowe korzyści dla gmin, które wyraziły zgodę na lokalizację instalacji (składowiska). Właściciel lub zarządzający instalacją zagospodarowania odpadów komunalnych płaci na rzecz gminy (beneficjenta) podatek od nieruchomości w wymiarze rocznym od kilkuset tysięcy do miliona PLN. Gmina korzysta również z wpływów do budżetu z tytułu udziału w podatku PIT od dochodów osób fizycznych zatrudnionych na terenie instalacji oraz podatku CIT. Lokalizacja instalacji zagospodarowania odpadów na terenie własnej gminy powoduje, że koszty odbioru i zagospodarowania odpadów są korzystniejsze niż dla innych gmin oddalonych od instalacji kilkadziesiąt kilometrów.

26 Dodatkowe argumenty przemawiające za propozycją zmiany zapisów w Art. 277 i 402 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) Związki Komunalne Gmin występując w roli inwestora na terenie gminy, poniosły pełne koszty inwestycyjne, łącznie z wykupem gruntu, wykonaniem docelowym układu komunikacyjnego i uzbrojenia terenu. Z informacji publikowanych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, wg stanu na dzień 30 czerwca 2013 rok, w Polsce działa 67 Związków międzygminnych, które w całości lub w części przejęły od gmin realizację zadań w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. (wyciąg z rejestru Związków w załączeniu). Związki te posiadają odrębną osobowość prawną, realizują zadania własne gmin tworzących Związek, utrzymując się z wpłat wszystkich gmin członkowskich i prowadzonej działalności gospodarczej. Nadrzędnym zadaniem Związku międzygminnego powinna być kontrola, nadzór i monitorowanie procesu gospodarowania odpadami komunalnymi na szczeblu Regionu, wspomagając działania samorządu wojewódzkiego w tym zakresie. Związki międzygminne, specjalizujące się w gospodarowaniu odpadami z powodzeniem wpisują się w lukę jaka powstała po zdjęciu z powiatów zadań w zakresie gospodarki odpadami.

27 Łączenie gmin w Związki międzygminne w celu wspólnej realizacji zadań własnych wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie otwiera realną możliwość budowy nowoczesnych instalacji przetwarzania odpadów i ich efektywnego wykorzystania. Trudno dziś sobie wyobrazić, sprawne zarządzanie gospodarką odpadami na obszarze województwa, bez możliwości kontroli i nadzoru ze szczebla ponad gminnego jakim jest region gospodarki odpadami - zadania te mogą przejąć Związki międzygminne. Środki finansowe przejęte w ramach redystrybucji opłaty środowiskowej, Związki międzygminne mogłyby przeznaczyć na cele statutowe, w tym: budowę PSZOK, współtworzenie regionalnej bazy danych o odpadach, finansowanie systemu monitorowania gospodarki odpadami w regionie, działania edukacyjne, kontrolne itp.

28 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Daniel Tylak tel. +48 (62) , fax +48 (62)