SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI REALIZOWANY W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. MARIANA KOWALSKIEGO W RZYKACH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI REALIZOWANY W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. MARIANA KOWALSKIEGO W RZYKACH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 Zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu r. Wykaz aktów prawnych zobowiązujących szkołę do prowadzenia działań profilaktycznych: - Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) - Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku, ratyfikowana przez Polskę 30 września 1991 r. (Dz. U. nr 120, poz. 526) - Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) - Rozporządzenie Ministra edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zm.) - Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół( Dz. U. z 2009r. NR4, poz. 17) - Ustawa z dnia 26 października 1982 r.o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi( tekst jednolity Dz. U. z 2002r.Nr 147, poz. 1231; Dz. U z 2007r. Nr 70, poz. 473) - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. ( Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485 z późniejszymi zmianami: DZ. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48 ; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz.469; Nr 120 po. 8264) - Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982( tekst jednolity: Dz.U. z 2002r.Nr11,poz.109 z późniejszymi zm.) - Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych(dz. U. Nr 10, poz. 55 z późniejszymi zmianami) - Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem( Dz. U. Nr 26 z 2003r., poz.226 ) - Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46) - Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach(dz. U. Nr 11 poz. 114) - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011.r. w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata (Dz. U.z 2011.r.Nr78, poz. 428) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. nr 61, poz. 624) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2002 r. nr 15, poz. 142) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. z 2002 nr 51 poz. 458) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznej i pedagogicznej (Dz. U r. nr 11, poz. 114) - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U r. nr 13, poz. 226). - Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach(dz. U. z dnia 2 grudnia 2010 r.)

2 Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój, zaburzają zdrowy styl życia (w literaturze określonych jako zachowania ryzykowne). Istota działalności wychowawczej i działalności profilaktycznej wskazuje, że są to odrębne procesy, różniące się głównie celem, do którego zmierzają, są jednak ściśle ze sobą powiązane. Z jednej strony bowiem wychowanie pełni rolę nadrzędną, nadającą profilaktyce sens. Z drugiej zaś strony profilaktyka, poprzez swoje działania zapobiegawcze i korekcyjne, tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego. Charakter działań profilaktycznych może być różny w zależności od potrzeb osób, do których jest kierowany. Populacje dzieci i młodzieży możemy podzielić na grupy: niskiego ryzyka - należą tu osoby, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych, są przed inicjacją. Do tej grupy niskiego ryzyka skierowana jest profilaktyka pierwszorzędowa polegająca na promocji zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom poprzez budowanie i rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia - jej celem jest odroczenie inicjacji; podwyższonego ryzyka - należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych. Do tej grupy ryzyka skierowana jest profilaktyka drugorzędowa (wczesna identyfikacja), która ma na celu ujawnianie osób przejawiających pierwsze objawy zaburzeń oraz pomagać im w zrozumieniu istoty problemów i wycofaniu się z dysfunkcjonalnych zachowań; wysokiego ryzyka - należą tu osoby o utrwalonych zachowaniach ryzykownych. Do tej grupy ryzyka skierowana jest profilaktyka trzeciorzędowa rozumiana jako interwencja po wystąpieniu dysfunkcji. Ma ona na celu: przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego, umożliwienie osobie objętej terapią i rehabilitacją powrotu do społeczeństwa. Należą tu działania ściśle terapeutyczne, rehabilitacyjne i resocjalizacyjne. W Szkole Podstawowej w Rzykach realizujemy profilaktykę pierwszorzędową z elementami profilaktyki drugorzędowej. Jej zadaniem jest przeciwdziałanie zagrożeniom, wspieranie procesu wychowania oraz identyfikacja osób będących w grupie podwyższonego ryzyka. Szkolny Program Profilaktyki realizowany w naszej szkole jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły, oraz statutu placówki, dostosowany jest do warunków szkoły i wieku rozwojowego uczniów, odpowiada na realne problemy oraz zagrożenia pojawiające się w szkole i w środowisku. Program został opracowany, po przeprowadzeniu diagnozy problemów dzieci, a na podstawie ewaluacji opracowano cele, treści, zadania, przewidywane efekty pracy profilaktycznej skierowanej do uczniów. Program opiera się na strategiach profilaktycznych tj. informacyjnych, edukacyjnych, działań alternatywnych, wzmacniających, pracy z rodziną, pracy z grupa rówieśniczą, pracy w środowisku lokalnym. Taki model zajęć profilaktycznych nastawiony jest na rozwijanie ogólnych umiejętności 2

3 psychologicznych oraz społecznych i opiera się na założeniu, że to nie sama używka jest groźna, lecz pewne braki tkwiące w człowieku. Działania profilaktyczne prowadzone w naszej szkole wspomagają młodego człowieka, ograniczają i likwidują czynniki ryzyka, inicjują i wzmacniają czynniki chroniące. Profilaktyka prowadzona jest na dwóch poziomach: uniwersalnym i selektywnym. Cele programu profilaktyki Celem nadrzędnym programu profilaktyki jest wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności słusznych wyborów, zdrowych zachowań wobec współczesnych zagrożeń oraz tworzenie w szkole atmosfery sprzyjającej uczniom i ich rodzicom. Cele szczegółowe podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów, podniesienie poziomu wiedzy na temat zachowań agresywnych i przemocy, przekazanie informacji o konsekwencjach przyjmowania używek, środków psychoaktywnych, przekazanie uczniom informacji na temat zdrowego stylu życia; dostarczenie wiedzy o powodach wchodzenia w uzależnienie; zapoznanie ze szkodliwością alkoholu, nikotyny, nadużywania leków, narkotyków i innych używek, w celu zapobiegania potencjalnym szkodom; dostrzeganie znaczenia dbałości o prawidłowy rozwój swojego organizmu; dbanie o higienę miejsca pracy; wdrażanie do zachowania codziennej higieny ciała, ubioru; właściwa organizacja odrabiania prac domowych; przekonanie uczniów dotyczące dbania o własne zdrowie; stworzenie modelu właściwego wypoczywania; uświadomienie uczniom, które z ich zachowań stwarzają zagrożenie dla innych; poszukiwanie sposobów na bezpieczne zachowania w szkole, w drodze do szkoły i podczas zabaw; możliwość uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych; kształtowanie empatycznych umiejętności, prawidłowej komunikacji, współpracy z rówieśnikami; nabycie przez uczniów umiejętności rozwiązywania konfliktów; nabycie umiejętności tolerowania inności ; kształtowanie świadomych wzorców konsumpcyjnych; rozwijanie związków z grupą społeczną, poczucia odpowiedzialności za grupę (klasa, rodzina, społeczność lokalna); rozumienie swoich uczuć, umiejętne określanie ich; praca nad sobą, znajomość swoich atutów oraz słabości; rozwijanie samoświadomości, samooceny, samodyscypliny; przestrzeganie zasad i norm etycznych; rozwijanie umiejętności asertywnych; przekazanie informacji o niebezpieczeństwach związanych z Internetem, cyberprzemocą; przekazanie informacji dotyczących radzenia sobie w sytuacjach trudnych, kryzysowych bez uciekania do zachowań autodestrukcyjnych; dbanie o komfort psychiczny uczniów, pracowników szkoły i rodziców w szkole. 3

4 Zadania szkolnego programu profilaktyki I. Profilaktyka pierwszorzędowa. 1. Podniesienie poziomu wiedzy na temat zachowań agresywnych i przemocy: Program profilaktyczny w zakresie zachowań agresywnych i przemocy m.in. rówieśniczej obejmuje całe środowisko szkolne rodziców, uczniów i nauczycieli. Edukacja rodziców: zapoznanie z formami agresji w szkole, jej przyczynami oraz skutkami w świetle przeprowadzonych wśród uczniów ankiet oraz literatury (spotkanie nauczycieli, rodziców i uczniów); agresja w świetle ankiet przeprowadzonych wśród rodziców analiza ankiet, dyskusja (spotkanie z wychowawcą); poinformowanie rodziców o szkolnych procedurach postępowania wobec dzieci, które zachowają się agresywnie lub używają przemocy; uświadomienie, jaka pomoc zostanie skierowana do uczniów poszkodowanych; pedagogizacja rodziców w zakresie tematyki związanej z przemocą Edukacja uczniów: Działania edukacyjne w klasach obejmują: A. Tworzenie norm klasowych, które obowiązują wszystkie dzieci i są egzekwowane przez Wychowawcę i innych nauczycieli uczących. B. Zajęcia warsztatowe dotyczące wiedzy o problemie i nabycie konkretnych umiejętności: wiedza o zjawisku agresji i przemocy; budzenie empatii; konstruktywne radzenie sobie ze złością; sposoby radzenia sobie z agresją i przemocą rówieśników; pomaganie słabszym w sytuacjach przemocy; przeciwdziałanie izolowaniu innych uczniów; informowanie dorosłych o sytuacjach przemocy wśród dzieci; rozwiązywanie konfliktów; asertywność; prawa dziecka, prawa człowieka; budowanie poczucia własnej wartości. 2. Promocja zdrowego stylu życia i odpowiedzialność za własne zdrowie: - zajęcia edukacyjne "Owoce i warzywa w szkole", Szklanka mleka, egzamin na kartę rowerową kl. IV-V - na godzinach wychowawczych realizacja zagadnień dotyczących zdrowia, higieny osobistej, zdrowego odżywiania się, właściwego wypoczynku, - bezpieczeństwo dzieci w ruchu drogowym, spotkania z policjantem, Strażą Miejską - udział uczniów w apelach konkursach, festiwalach, spektaklach, apelach - prelekcje dla rodziców 0 i klas I-III SP na temat promocji zdrowego stylu życia. 4

5 3. Zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z używaniem i nadużywaniem środków odurzających: - edukacja wśród uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie ryzyka zdrowotnego związanego z używaniem środków psychoaktywnych, - opóźnianie wieku inicjacji związanej z używkami, realizacja programów No promil No Problem, Zachowaj Trzeźwy umysł, Światowy Dzień bez tytoniu, Postaw na Rodzinę, - na godzinach wychowawczych realizacja zagadnień: prawidłowa komunikacja, umiejętności asertywne, tolerancja, odpowiedzialność, wypracowanie umiejętności radzenie sobie z przykrymi emocjami, zjawisko uzależnień, środki psychoaktywne. 4. Rozwój osobowości ucznia, jego zdolności społecznego przystosowania się: - zajęcia integrujące uczniów - klasy I, - zajęcia warsztatowe pt.: Moja klasa klasy I-VI SP mająca na celu: integrację zespołów klas, rozwijanie umiejętności interpersonalnych ucznia oraz rozwiązywanie konfliktów w klasie, - spotkanie uczniów, rodziców z psychologiem z PPP, - udział uczniów w V Szkolnym Festiwalu Talentów, - na godzinach wychowawczych realizacja zagadnień: przeżywanie oraz wyrażanie uczuć i emocji, funkcjonowanie w grupie, budowanie poczucia własnej wartości, rozwiązywanie problemów i konfliktów, tolerancja, - wdrażanie uczniów do przyjmowania odpowiedzialności za własne czyny poprzez udział uczniów w wycieczkach, wyjściach poza teren szkoły, akcjach, spotkaniach, uroczystościach szkolnych rozbudowujących i pogłębiających relacje międzyludzkie. 5. Umiejętność korzystania ze środków masowego przekazu: - na godzinach wychowawczych realizacja zagadnień dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu, - udział w projekcie DBI i innych, związanych z poznawaniem możliwości zagrożeń płynących ze środków masowego przekazu. 6. Kształtowanie wartości moralnych i etycznych: - stosowanie aktywnych metod pracy na wszystkich przedmiotach, - spotkanie z policjantem, pogadanka na temat odpowiedzialności nieletnich za czyny karalne: wagary, kradzieże, bójki, wymuszanie, używki, - przybliżanie tematyki aksjologii na godzinach wychowawczych, - realizacja ścieżek - elementy ścieżki prozdrowotnej, udział uczniów w spektaklach, uroczystości klasowe i szkolne, - spotkania z ciekawymi ludźmi. 5

6 II. Profilaktyka drugorzędowa. 1. Zapobieganie negatywnym skutkom korzystania ze środków masowego przekazu i ich redukowanie. 2. Zapobieganie popadaniu w uzależnienie oraz pomaganie w redukcji tego ryzyka - redukowanie zagrożenia uzależnień w grupach wysokiego ryzyka - indywidualne spotkania z psychologiem z PPP oraz w innych instytucjach zajmujących się problemem uzależnień dla rodziców, uczniów z problemami uzależnieniowymi - edukacja i terapia specyficznych grup w których wystąpiło lub może wystąpić uzależnienie (PPP) 3. Zapobieganie i redukcja zachowań niepożądanych, antyspołecznych, dysfunkcyjnych tj.: o agresja słowna i fizyczna wobec rówieśników i dorosłych, o przemoc grup rówieśniczych o hałas o negatywna presja rówieśnicza, o wandalizm, o kradzieże, o przemoc w rodzinie, o manipulacja, o wagary, - zajęcia edukacyjne dla rodziców i dzieci "Przemoc wobec dzieci " (przyczyny zaburzeń emocjonalnych u dzieci - rodzina, stres, negatywne presje rówieśnicze, brak umiejętności zaspokajania potrzeb w sposób konstruktywny). Osiągnięcia uczniów Uczeń: - potrafi samodzielnie dokonywać wyboru zachowań właściwych z uwagi na bezpieczeństwo, zdrowie własne i innych ludzi, - dostrzega, reaguje i nie jest obojętnym na krzywdy innych, - zna różne rodzaje zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia człowieka, wie, jak je minimalizować, - charakteryzuje się postawą odpowiedzialności za swoje bezpieczeństwo wraz z umiejętnością przewidywania skutków własnych zachowań - planuje swój czas pracy i wypoczynku, - właściwie odrabia prace domowe, - wybiera właściwe formy spędzania wolnego czasu, - zachowuje bezpieczeństwo podczas gier i zabaw, zajęć w szkole i w drodze do szkoły, - bezpiecznie uczestniczy w ruchu pieszym i rowerowym, - zna negatywne skutki wpływu używek i trucizn na organizm, - pomaga innym ludziom, którzy tego potrzebują, - żyje zgodnie, zachowuje zasady koleżeństwa i przyjaźni, 6

7 - dba o zdrowie, unika chorób, - właściwie odżywia się, - dostrzega, nazwa swoje uczucia, - współodczuwa, - szuka pomocy w sytuacjach dla niego trudnych, - dostrzega zagrożenie, - podejmuje właściwe decyzje związane z przeciwdziałaniem uzależnieniu od różnych substancji, - rozumie siebie, pracuje nad słabościami, wykorzystuje swoje mocne strony, - umiejętnie korzysta ze środków masowego przekazu, - podejmuje decyzje i ponosi za nie odpowiedzialność, - przestrzega norm etycznych i moralnych obowiązujących w społeczeństwie. 7