PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM, SYMBOL O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM, SYMBOL O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Z INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW Elektrotechnika i elektronika Urządzenia sterowania ruchem kolejowym Działalność gospodarcza transporcie kolejowym Język obcy w branży kolejowej omiary elektryczne Budowa i montaż urządzeń sterowania ruchem kolejowym Eksploatacja urządzeń sterowania ruchem kolejowym raktyki zawodowe ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 TY SZKOŁY: Technikum Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Zdzisław Szkudlarek, inż. Krzysztof Zieliński Recenzenci: dr inż. Marcin hrzan mgr inż. Henryk Krystkowiak Konsultanci: mgr Sławomir Duch 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004r.Nr 256 poz.257 z późniejszymi zmianami) Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r.(dz. U. z 2012r. poz.7) Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. (Dz.U. z 2012r. poz.184) Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r.(dz. U. z 2012r. poz.204) Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r.(dz.u. z 2009r. Nr 89 poz.730) Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 r. z późn. zmianami.( Dz.U.z 2007r. Nr 83 poz.562 z późniejszymi zmianami) Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r.(dz.u.z 2010r. Nr 228 poz.1487) Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r.(dz.u. z 2003r. Nr 6 poz.69 z późn. zmianami). Ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2007r.Nr16 poz94) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 1 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz.U. z 1998 Nr151poz.987). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 18 lutego 2011 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych oraz pojazdów metra (Dz.U. z 2011Nr59 poz.30) Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 30 kwietnia 2007 w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów na liniach kolejowych (Dz. U. z 2007 Nr 89 poz. 593) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 18 lipca 2005 w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji ( Dz. U. z 2005 Nr 172 poz. 1444) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 października 2005 w sprawie zakresu badań koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typów budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych (Dz. U. z 2005 Nr 212 poz. 1772) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, racy i olityki Społecznej z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. (Dz. U. z 2003 r., nr 89, poz. 828 wraz z późniejszymi zmianami). - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. nr 80 z 1999 r., poz. 912). - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 75 z 2002 r., poz. 690 wraz z późniejszymi zmianami). - Rozporządzenie Ministra racy i olityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzaju prac, które powinny być wykonywane przez, co najmniej dwie osoby. (Dz. U. Nr 62 z 1996 r., poz. 228). - Rozporządzenie Ministra racy i olityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. (Dz. U. nr 62 z 1996 r., poz. 287). - Ustawa z dnia r. rawo budowlane (tekst jednolity). Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej olskiej z dnia r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rawo budowlane. (Dz. U., nr 156 z 2006 r., poz. 1118, z późniejszymi zmianami). - Ustawa z dnia rawo energetyczne (tekst jednolity) załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej olskiej z dnia 16 maja 2006 r. (Dz. U. nr 89 z 2006 r., poz. 625, z późniejszymi zmianami -Rozporzadzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 20 marca 1996r.Nr 33 poz. 144 z późniejszymi zmianami) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Opracowany program nauczania dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematyka i fizyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. Dla zawodu wybrano dwa obowiązkowe zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnego, powiązane z zawodem, realizowane w zakresie rozszerzonym: matematyka 180 h, fizyka 240 h. Zgodnie z ustawodawstwem, przy takiej propozycji przedmiotem uzupełniającym musi być historia i społeczeństwo, w wymiarze 120 h. Matematyka będzie realizowana w zakresie rozszerzonym od klasy 1, natomiast fizyka będzie realizowana w zakresie rozszerzonym od klasy 2, po zrealizowaniu jej w zakresie podstawowym. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania i uczenia się. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak:.1) matematyka: wykorzystuje definicje i wyznacza wartości funkcji sinus, cosinus i tangens kątów o miarach od 0 do 180 ; korzysta z przybliżonych wartości funkcji trygonometrycznych (odczytanych z tablic lub obliczonych za pomocą kalkulatora); oblicza miarę kąta ostrego, dla której funkcja trygonometryczna przyjmuje daną wartość (miarę dokładną albo korzystając z tablic lub kalkulatora przybliżoną); stosuje proste zależności między funkcjami trygonometrycznymi; znając wartość jednej z funkcji: sinus lub cosinus, wyznacza wartości pozostałych funkcji tego samego kąta ostrego; wykorzystuje definicje i wyznacza wartości funkcji sinus, cosinus i tangens dowolnego kąta o mierze wyrażonej w stopniach (przez sprowadzenie do przypadku kąta ostrego); stosuje wzory na sinus i cosinus sumy i różnicy kątów, sumę i różnicę sinusów i cosinusów kątów; stosuje zależności między kątem środkowym i kątem wpisanym; korzysta z własności stycznej do okręgu i własności okręgów stycznych; rozpoznaje trójkąty podobne i wykorzystuje (także w kontekstach praktycznych) cechy podobieństwa trójkątów; korzysta z własności funkcji trygonometrycznych w łatwych obliczeniach geometrycznych, w tym ze wzoru na pole stosuje twierdzenie Talesa i twierdzenie odwrotne do twierdzenia Talesa do obliczania długości odcinków i ustalania równoległości prostych; trójkąta ostrokątnego o danych dwóch bokach i kącie między nimi; oblicza współrzędne punktu przecięcia dwóch prostych; wyznacza współrzędne środka odcinka; oblicza odległość dwóch punktów; znajduje obrazy niektórych figur geometrycznych (punktu, prostej, odcinka, okręgu, trójkąta itp.) w symetrii osiowej względem osi układu współrzędnych i symetrii środkowej względem początku układu. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 bada równoległość i prostopadłość prostych na podstawie ich równań ogólnych; wyznacza równanie prostej, która jest równoległa lub prostopadła do prostej danej w postaci ogólnej i przechodzi przez dany punkt; oblicza odległość punktu od prostej; wyznacza punkty wspólne prostej i okręgu;.2) fizyka: posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu; przelicza jednostki prędkości; odczytuje prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi i prędkości od czasu oraz rysuje te wykresy na podstawie opisu słownego; podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych; opisuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki Newtona; odróżnia prędkość średnią od chwilowej w ruchu niejednostajnym; posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego; opisuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona; stosuje do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą; posługuje się pojęciem siły ciężkości; opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona; wyjaśnia zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; opisuje wpływ oporów ruchu na poruszające się ciała; wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; posługuje się pojęciem pracy i mocy; opisuje wpływ wykonanej pracy na zmianę energii; posługuje się pojęciem energii mechanicznej jako sumy energii kinetycznej i potencjalnej; - stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej; wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego oraz rolę izolacji cieplnej; odróżnia przewodniki od izolatorów oraz podaje przykłady obu rodzajów ciał; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego, stosuje prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych; posługuje się pojęciem pracy i mocy prądu elektrycznego; przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-, hekto-, kilo-, mega-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina, doba); rozróżnia wielkości dane i szukane; odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą; sporządza wykres na podstawie danych z tabeli (oznaczenie wielkości i skali na osiach), a także odczytuje dane z wykresu; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu oraz wskazuje wielkość maksymalną i minimalną; posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej; zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących); a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym wykonuje i nadzoruje prace na różnych stanowiskach związanych bezpośrednio z urządzeniami sterowania ruchem kolejowym w celu zapewnienia bardzo dobrego ich stanu technicznego, gwarantującego pracę całego systemu transportu kolejowego z zastosowaniem obowiązujących przepisów i instrukcji oraz uniwersalnych i specjalistycznych urządzeń kontrolno- pomiarowych. Montuje, utrzymuje w ruchu i naprawia podstawowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym: ręczne (kluczowe), mechaniczne, przekaźnikowe i komputerowe oraz na górkach rozrządowych, a także ich zasilanie. Montuje, sprawdza działanie, reguluje i kontroluje napęd zwrotnicowy, mechaniczny i elektryczny, rygiel zamków zwrotnicowych i zależnościowy. Sprawdza działanie, reguluje i konserwuje semafory i obwody sterujące. Układa kable sygnalizacyjne, wykonuje ich połączenia oraz przygotowuje kable do umieszczenia w głowicach, skrzynkach kablowych i sprawdza izolację żył kablowych. Zabudowuje i sprawdza parametry torowych urządzeń samoczynnego hamowania pociągów i kontroli hamowania pociągów oraz sprawdza parametry tych urządzeń. Instaluje, sprawdza,, reguluje i konserwuje czujniki torowe, magnetyczne, mechaniczne i magnetoindukcyjne, urządzenia samoczynnej sygnalizacji przejazdowe, urządzenia zasilające prądu stałego (baterii akumulatorów) i prądu przemiennego (przetwornic sygnałowych, prostowniki i zespoły prądotwórcze). Kieruje i nadzoruje pracę podległego personelu przy utrzymaniu urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym zna podstawowe zasady systemu ERTMS (European Rail Traffic Management System) i jego części składowych: GSM-R kolejowej odmiany cyfrowej łączności komórkowej GSM przeznaczonej do celów m. in. lokalizacji, telemetrii i telematyki oraz ETS służący do sygnalizacji kabinowej i automatyzacji procesu prowadzenia pociągów. raca technika automatyka sterowania ruchem kolejowym odbywa się na wolnym powietrzu- na szlakach i przejazdach kolejowych w zmiennych warunkach atmosferycznych i różnych porach doby oraz w pomieszczeniach stacyjnych, nastawniach, przekaźnikowniach, siłowniach, akumulatorowniach, kablowniach, pomieszczeniach naprężaczy, w budynkach strażnic przejazdowych, w warsztatach monterskich oraz w pomieszczeniach zamkniętych biur. Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym może pracować w jednostkach eksploatacyjnych K i warsztatach naprawczych w kolejowych zakładach automatyki. 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Zawód automatyk sterowania ruchem kolejowym jest niezbędny do zapewnienia bezpieczeństwa ruchu na szlakach i stacjach kolejowych. Kształcenie w tym zawodzie powinno się odbywać w miejscowościach, w których znajdują się duże i bardzo duże węzły kolejowe. Lokalizacja kształcenia w tych miejscach zapewnia absolwentowi pracę w wyuczonym zawodzie. O potrzebach kształcenia w poszczególnych rejonach kraju powinny decydować władze zarządzające liniami kolejowymi w olsce w porozumieniu z samorządami prowadzącymi szkołę. Do kształcenia należy wykorzystać byłe szkoły kolejowe, które w przeszłości nauczały w zawodzie technik elektryk o specjalności rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 urządzenia sterowania ruchem kolejowym lub we wprowadzonym do klasyfikacji zawodzie - technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, ponieważ te szkoły posiadają wyposażenie umożliwiające kształcenie zawodowe zgodnie z podstawą programową. Należy również wziąć pod uwagę, że aktualnie trwająca modernizacja linii kolejowych w olsce jest ściśle związana z wprowadzaniem nowoczesnych systemów sterowania ruchem kolejowym. otrzeby kształcenia powinny uwzględniać postęp technologiczny w tym zakresie oraz współpracę z pracodawcami. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy oraz własnych. W zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym wskazano jedną kwalifikację E.21. Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym, którą należy potwierdzić zdając egzamin zawodowy. Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym posiada w podstawie programowej wspólne efekty kształcenia dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach określone kodem KZ(E.a) i KZ(E.d). Do zawodów posiadających efekty KZ(E.a) należą: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, monter-elektronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik awionik, technik mechatronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych, technik automatyk sterowania ruchem kolejowym i technik elektroenergetyk transportu szynowego. Natomiast wspólne efekty kształcenia w ramach obszaru oznaczone kodem KZ(E.d) przypisane są do zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym i technik elektroenergetyk transportu szynowego. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) montowania, diagnozowania, remontowania i utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym; 2) montowania i eksploatowania urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego na przejazdach kolejowych; 3) montowania i utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń łączności przewodowej i bezprzewodowej 4) budowania i eksploatowania urządzeń sieci zasilającej systemy sterowania ruchem kolejowym; 5) prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej i technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, takich jak: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ,KS, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(E.a) i (E.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie E.21. Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK AUTOMATYK STEROWANIA RUHEM KOLEJOWYM Zgodnie z rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji E.21. przeznaczono minimum 950 godzin - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 400 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej klasa Liczba godzin Nazwa przedmiotu I II III IV I II I II I II I II tygodniowo łącznie rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym Elektrotechnika i elektronika Urządzenia i systemy sterowania ruchem kolejowym Działalność gospodarcza w transporcie kolejowym Język obcy w branży kolejowej Łączna liczba godzin rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym* omiary elektryczne Budowa i montaż urządzeń sterowania ruchem kolejowym Eksploatacja urządzeń sterowania ruchem kolejowym Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego raktyki zawodowe 4 tygodnie w klasie trzeciej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. Egzamin potwierdzający kwalifikację E.21. Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 Wykaz działów programowych dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym Nazwa przedmiotu 1. Elektrotechnika i elektronika 2. Urządzenia i systemy sterowania ruchem kolejowym 3. Działalność gospodarcza w transporcie kolejowym 4. Język obcy w branży kolejowej 5. omiary elektryczne 6. Budowa i montaż urządzeń sterowania ruchem kolejowym 7. Eksploatacja urządzeń sterowania ruchem kolejowym 8 raktyki zawodowe Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Obwody elektryczne Elementy i układy elektroniczne odstawy miernictwa i automatyki Organizacja transportu kolejowego rzygotowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym do pracy odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej rowadzenie przedsiębiorstwa w transporcie kolejowym orozumiewanie się w procesie pracy w języku obcym Informacja o usługach i ofertach transportowych Wykonywanie pomiarów Diagnozowanie i konserwacja urządzeń sterowania ruchem kolejowym 70 i linii zasilających 6.1.Budowa urządzeń sterowania ruchem kolejowym Montaż urządzeń sterowania ruchem kolejowym Obsługa urządzeń sterowania ruchem kolejowym Utrzymanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym Instalacja urządzeń zasilających oraz urządzeń sterowania ruchem 80 kolejowym na szlaku i w obiektach sterowania ruchem 8.2. Diagnostyka i utrzymanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym 80 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko 1.Elektrotechnika i elektronika 120 godzin 2. Urządzenia i systemy sterowania ruchem kolejowym 480 godzin 3. Działalność gospodarcza w transporcie kolejowym 60 godzin 4. Język obcy w branży kolejowej 90 godzin 5. omiary elektryczne 150 godzin 6.Budowa i montaż urządzeń sterowania ruchem kolejowym 300 godzin 7. Eksploatacja urządzeń sterowania ruchem kolejowym 300 godzin 8. raktyki zawodowe 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

14 1. Elektrotechnika i elektronika 1.1 Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki 1.2 Obwody elektryczne 1.3 Elementy i układy elektroniczne 1.1 Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.a)(1)1.określić podstawowe wielkości elektryczne i ich jednostki; -Wielkości fizyczne i ich jednostki w elektrotechnice. KZ(E.a)(1)2.posłużyć się wielkościami elektrycznymi i ich jednostkami; KZ(E.a)(1)3.wyjaśnić pojęcia: materiały przewodzące, półprzewodnikowe i dielektryczne; B KZ(E.a)(2)1. opisać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym; KZ(E.a)(2)2.wyjaśnić zjawiska zachodzące w półprzewodnikach; B KZ(E.a)(2)3.wyjaśnić zjawiska zachodzące przy przepływie prądu stałego i przemiennego; B KZ(E.a)(3)1.zastosować prawa fizyki w zjawiskach związanych z prądem przemiennym; KZ(E.a)(5)1.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ(E.a)(6)1.rozpoznać elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne na podstawie symbolu graficznego, wyglądu i parametrów; KZ(E.a)(6)2.wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych i elektronicznych; B BH(6)1. opisać czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy obsłudze B -ole elektryczne. -ole magnetyczne i elektromagnetyzm. -rąd elektryczny, napięcie elektryczne -Źródła prądu elektrycznego. -Materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice. -Dokumentacja techniczna.-symbole graficzne i literowe w elektrotechnice. -odstawowe prawa elektrotechniki do / oobliczaniaobliczania obwodów elektrycznych. -Bezpieczeństwo przy przepływie prądu, działanie prądu na organizm człowieka, zapobieganie zagrożeniom. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 urządzeń elektrycznych; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego BH(6)2. dokonać analizy skutków przepływu prądu elektrycznego przez organizm człowieka; BH(6)3. ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniom dla życia i zdrowia podczas pracy przy urządzeniach elektrycznych; lanowane zadania Rozpoznaj elementy, układy elektryczne i elektroniczne na podstawie symbolu graficznego, wyglądu i parametrów. Wyjaśnij sposób oznakowania elementów, układów elektrycznych i elektronicznych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektrotechniki i elektroniki jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania z dokumentacji technicznej. W procesie kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Zalecane metody dydaktyczne Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, tekstu przewodniego. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni: wyposażonej w komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne, sprawdziany praktyczne oraz testy wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 1.2 Obwody elektryczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.a)(1)4.posłużyć się pojęciami dotyczącymi elementów obwodu elektrycznego; - rawa obwodów elektrycznych KZ(E.a)(1)5.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki dla obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ (E.a)(3)2.określić i obliczyć wartości wielkości elektrycznych w obwodach prądu przemiennego; KZ (E.a)(3)3.opisać zjawiska zachodzące w obwodach prądu przemiennego; KZ (E.a)(4)1.rozróżnić podstawowe parametry przebiegu sinusoidalnego; B KZ (E.a)(4)2.obliczyć wartości wielkości opisujących przebiegi sinusoidalne; KZ (E.a)(4)3.wyznaczyć wartości przesunięcia fazowego przebiegów sinusoidalnych prądu i napięcia; KZ (E.a)(5)2.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ (E.a)(5)3.oszacować wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach elektrycznych ; KZ (E.a)(5)4.obliczyć: rezystancję zastępczą obwodu, prądy, napięcia i moc w obwodach prądu stałego, parametry źródła napięcia w różnych stanach pracy; KZ (E.a)(6)4. omówić budowę i zastosowanie filtrów; B KZ (E.a)(7)1.odczytać schematy elektryczne ideowe i montażowe; B KZ (E.a)(7)4.rozróżnić poszczególne rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń elektrycznych i elektronicznych; B KZ (E.a)(8)1.rozróżnić parametry elementów, aparatów i urządzeń elektrycznych; B BH(5)1. rozpoznać źródła zagrożeń i czynniki szkodliwe występujące przy obsłudze urządzeń elektrycznych; BH(5)2. określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi przy obsłudze urządzeń elektrycznych; lanowane zadania Oblicz wartości prądów i napięć w obwodach elektrycznych przedstawionych na schematach -Obwody elektryczne prądu stałego -Obliczanie obwodów elektrycznych prądu stałego ołaczene szeregowe, równoległe i mieszane rezystorów -Obliczanie obwodów jednofazowych prądy przemiennego -Wykresy wektorow -Obwody z elementami R,L,Układy trójfazowe Stany nieustalone w obwodach szeregowych i równoległych RL -rzebiegi niesinusoidalne -zwórniki i filtry -Badanie obwodów elektrycznych -Układy do pomiaru napięcia i prądu omiar -omiar rezystancji metodą bezpośrednią i pośrednią -omiar mocy - omiar energii elektrycznej -rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony od porażeń prądem elektrycznym rzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony od porażeń prądem elektrycznym rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16

17 Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektrotechniki dla obwodów elektrycznych jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania dokumentacji technicznej. W procesie kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni: wyposażonej w komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem,, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne oraz testy osiągnięć szkolnych. Szczegółowe kryteria oceny ustali prowadzący zajęcia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.3Elementy i Układy elektroniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.a)(1)6.wyjaśnić pojęcia układy analogowe i układy cyfrowe; B -Bierne elementy elektroniczne KZ(E.a)(1)7.wyjaśnić podstawowe pojęcia stosowane w energoelektronice; B -Diody prostowniczei stabilizacyjne KZ (E.a)(2)4.opisać zjawiska związane z przepływem prądu w półprzewodnikach; B Tranzystory, tyrystory i triaki rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

18 KZ (E.a)(2)5. opisać zjawiska związane z przepływem prądu w układach analogowych; B -Elementy optoelektroniczne KZ (E.a)(3)4.określić rodzaje jednostek prądu i napięcia w układach analogowych; -Filtry prostownicze KZ (E.a)(3)5.określić rodzaj mocy wydzielonej w układach analogowych; -rostowniki niesterowane i sterowane jednofazowe i KZ (E.a)(4)4.wyznaczyć wartości skuteczne, maksymalne i międzyszczytowe prądu i napięcia wielofazowe w układach analogowych; -Wzmacniacze tranzystorowe KZ (E.a)(4)5.wyznaczyć wartości częstotliwości i okresu przebiegów sinusoidalnych prądu i -Wzmacniacze operacyjne napięcia w układach analogowych; -Generatory elektroniczne KZ (E.a)(4)6.wyznaczyć wartości przesunięcia fazowego przebiegu sinusoidalnych prądu i -Stabilizatory napięcia napięcia w układach analogowych; -Operacje logiczne -Minimalizacja funkcji logicznych -Bramki i przerzutniki -amięci półprzewodnikowe KZ (E.a)(6)3.wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych i elektronicznych; B -Mikroprocesory (mikrokontrolery). KZ (E.a)(6)5.wyjaśnić zasady działania elektronicznych przetworników; B -rzetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowo-analogowe. KZ (E.a)(6)6.omówić zasady działania układów energoelektronicznych; B -Zasady montażu i demontażu układów elektronicznych. KZ (E.a)(7)2.określić zastosowanie poszczególnych elementów elektronicznych; -Testowanie układów elektronicznych analogowych i KZ (E.a)(7)3.zintepretować charakterystyki elementów elektronicznych; D cyfrowych. KZ (E.a)(7)5.rozróżnić poszczególne rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń elektronicznych; B KZ (E.a)(7)6.opisać działanie układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie B schematów ideowych i montażowych; KZ (E.a)(7)7.sporządzić schematy układów elektronicznych; KZ (E.a)(7)8.sporządzić schematy montażowe układów analogowych i cyfrowych na podstawie schematów ideowych; KZ (E.a)(8)2.rozróżnić parametry układów elektrycznych; B KZ (E.a)(8)3.rozróżnić parametry elementów elektronicznych; B KZ (E.a)(8)4rozróżnić parametry układów analogowych; B KZ (E.a)(8)5.rozróżnić elementy dynamiczne i statyczne układów cyfrowych; B KZ (E.a)(8)6.określić podstawowe parametry elementów elektrycznych oraz elektronicznych; ; lanowane zadania Na podstawie schematu ideowego układu elektronicznego. rozpoznaj poszczególne elementy znajdujące się w układzie i odczytaj ich parametry korzystając katalogu. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

19 Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektroniki jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania dokumentacji technicznej. W procesie kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni: wyposażonej w komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, zestawy ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę nauczyciel kształcenia powinien wziąć pod uwagę: efekty jakie zamierza osiągnąć, możliwości percepcyjnych uczących się, stopień trudności i złożoności odpowiedni dla danej grupy uczniów, sposoby motywowania. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do bezpiecznego wykonywania zadań zawodowych technika automatyka sterowania ruchem kolejowym. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie. Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem,, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne, oraz testy wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 2. Urządzenia sterowania ruchem kolejowym 2.1 odstawy miernictwa i automatyki 2.2 Organizacja transportu kolejowego 2.3 rzygotowanie urządzeń sterowania ruchem kolejowym do pracy Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 2.1 odstawy miernictwa i automatyki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ (E.a) (9)1.odczytać proste rysunki mechaniczne i elektryczne;; B - Materiały stosowane w elektrotechnice KZ (E.a) (9)2.narysować proste schematy elektryczne i elektroniczne; KZ (E.a) (10)1.wyjaśnić budowę i działanie analogowych mierników elektrycznych; B KZ (E.a) (10)2.rozpoznać metody pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych; B KZ (E.a) (10)3.dobrać przyrządy i metody pomiarowe do badanego układu; KZ (E.a) (10)4.opisać podstawowe rodzaje obróbki mechanicznej metali i stopów stosowanych w urządzeniach elektrycznych; KZ (E.a) (12)1.opisać schemat blokowego układu elementów elektrycznych lub elektronicznych; KZ (E.a) (12)2.opisać transmitancje układów; - Rodzaje obróbki mechanicznej i tworzyw sztucznych - Dokumentacja techniczna urządzeń - Miernictwo elektryczne i elektroniczne - ojęcia podstawowe z automatyki - złony układów w regulacji automatycznej - Funkcje wykonawcze elementów automatyki - rzetworniki pomiarowe -Elementy wykonawcze -Regulatory -Układy zabezpieczeń w automatyce -Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych KZ (E.a) (12)3.rozpoznać podstawowe człony układów na podstawie dokumentacji technicznej; KZ (E.a) (12)4.zmierzyć parametry urządzeń elektrycznych oraz przetestować ich pracę; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 KZ (E.a) (14)1. wyjaśnić budowę i działanie prostych mierników elektrycznych; B KZ (E.a) (14)2.dobrać metody pomiaru podstawowych wielkości magnetycznych; KZ (E.a) (14)3. wyjaśnić zasadę działania podstawowych cyfrowych przyrządów pomiarowych; B KZ (E.a) (14)4.rozróżnić układy pomiarowe stosowane do pomiaru parametrów elementów elektronicznych i układów automatyki; B KZ (E.a) (14)5.rozpoznać elementy regulujące przyrządy pomiarowe; B KZ (E.a) (14)6. scharakteryzować pomiary wielkości nieelektrycznych metodami elektrycznymi; KZ (E.a) (17)1.skorzystać z literatury i kart katalogowych elementów elektrycznych i elektronicznych; B KZ (E.a) (17)2.wykorzystać katalogi i instrukcje do doboru części elementów w elektrotechnice i elektronice; KZ (E.a) (17)3.zastosować olskie Normy i normy branżowe w zakresie budowy i użytkowania urządzeń elektrycznych i elektronicznych; BH(9)1. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas D wykonywania zadań technika automatyka sterowania ruchem kolejowym; BH(9)2. przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(9)3. przestrzegać zasad ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych. lanowane zadania (ćwiczenia) Opisz metody pomiarów urządzeń sterowania ruchem kolejowym, rodzaje błędów pomiarowych i sposoby ich obliczania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcie edukacyjne powinny być prowadzone w sali wyposażonej w rzutnik multimedialnej, rzutnik pisma, komputer z dostępem do Internetu i drukarką, stanowiska komputerowe ( jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych. Środki dydaktyczne W sali, gdzie odbywają się zajęcia, powinny znajdować się: elementy elektryczne, modele mierników elektrycznych, elektronicznych i cyfrowych, zestawy do ćwiczeń umożliwiające demonstracje podstawowych rodzajów pomiarów elektrycznych z zastosowaniem różnych rodzajów mierników, oprogramowanie symulacyjne do prezentacji multimedialnej układów elektrycznych i podstawowych metod pomiarowych oraz katalogi elementów elektrycznych. W sali lekcyjnej powinny znajdować się także: tablice poglądowe z charakterystykami podstawowych członów regulacji automatycznej, katalogi elementów i podzespołów automatycznej regulacji, programy symulacyjne układów automatyki, prezentacje multimedialne elementów wykonawczych i układów automatyki oraz instrukcje techniczno-ruchowe urządzeń automatyki. Zalecane metody dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 Dominującymi metodami powinny być metody problemowe, Zalecana jest również metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia teoretyczne mogą być prowadzone w dużej grupie(klasie), z zastosowaniem metod aktywizujących. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów: indywidualna lub praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Ocenianie powinno być dokonywane systematycznie w czasie całego procesu kształcenia. Należy korzystać z form takich jak: wypowiedzi ustne ucznia, aktywność podczas zajęć, testy lub sprawdziany pisemne wiadomości, prace domowe na zadany temat. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: -dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. -dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2 Organizacja transportu kolejowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. KZ (E.d ) (1)1.rozpoznać konstrukcje drogi kolejowej z uwzględnieniem podstawowych zagadnień związanych z wymaganiami toru kolejowego i konstrukcji nawierzchni; oziom wymagań programowych ( lub ) KZ (E.d ) (1)2.określić warunki techniczne dróg kolejowych; KZ (E.d ) (1)3.opisać zasady utrzymania torów i rozjazdów oraz zachowania skrajni budowli i taboru w zakresie wymaganym do prawidłowej współpracy przy naprawach i pomiarach urządzeń sterowania ruchem kolejowym; KZ (E.d ) (3)1.określić podstawy prawne funkcjonowania transportu; KZ (E.d ) (3)2.rozpoznać organizacje zrzeszające przedsiębiorstwa transportu kolejowego; KZ (E.d ) (3)3.opisać najważniejsze zasady prowadzenia ruchu kolejowego; Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia -odstawy funkcjonowania transportu kolejowego -Ustawa o transporcie kolejowym -Organizacja pracy przedsiębiorstw K -Zasady ruchu kolejowego -Sygnalizacja kolejowa -Drogi kolejowe-wypadki i incydenty kolejowe -rzepisy dotyczące przejazdów i przejść w poziomie szyn -Bezpieczeństwo i higiena pracy na torach kolejowych oraz udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

23 KZ (E.d ) (3)4.zastosować procedury i technikę prowadzenia ruchu w warunkach normalnych i awaryjnych; KZ (E.d ) (4)1.rozpoznać sygnały i wskaźniki; B KZ (E.d ) (4)2.rozróżnić sygnały na sygnalizatorach kształtowych i świetlnych; B KZ (E.d ) (4)3.rozróżnić wskaźniki ogólno eksploatacyjne i dotyczące elektrycznych pojazdów trakcyjnych, B KZ (E.d ) (4)4.zastosować sygnały w razie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu; KZ (E.d ) (4)5.zastosować sygnalizację dotyczącą przejazdów kolejowych; BH(10)1. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań technika B automatyka urządzeń sterowania ruchem kolejowym; BH(10)2. zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych; B BH(10)3. zidentyfikować stany zagrożenia zdrowia i życia; BH(10)4. udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; E (11)1.omówić procedury postępowania w stanach awaryjnych, w zagrożeniach bezpieczeństwa ruchu i podczas wypadków na torach B kolejowych; E (11)2. opisać procedurę zabezpieczenia urządzeń sterowania ruchem kolejowym w nastawniach i na torach po wypadku lub wydarzeniu kolejowym. lanowane zadania (ćwiczenia) Opisz procedury postępowania w razie zaistnienia w wypadku lub wydarzeniu kolejowego na szlaku, wskazując na postępowanie pracowników na torach (w terenie) i w pomieszczeniach nastawni. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział przedmiotowy Organizacja transportu kolejowego jest ważnym działem dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. W trakcie zajęć edukacyjnych wskazane jest w jak największym stopniu ilustrowanie omawianych tematów przykładami z praktyki, stąd wymogiem zasadniczym dla nauczyciela jest praktyka zawodowa w transporcie kolejowym. Środki dydaktyczne racownia infrastruktury kolejowej, wyposażona w: stanowiska, na których znajdują się: rozjazd, napędy zwrotnicowe, zamknięcia nastawcze, fragmenty torów z zamontowanymi złączami szynowymi i łącznikami szyn, złączami izolowanymi, komplet przyrządów do pomiaru toru, zwrotnic i zamknięć nastawczych, makiety, modele, foliogramy lub przezrocza przedstawiające nawierzchnię kolejową, konstrukcje rozjazdów, budowli inżynierskich, budowli i urządzeń stacyjnych, przejazdów kolejowych, elementy nawierzchni kolejowej: łączniki szynowe, łubki złącz szynowych, podkładki i tulejki izolacyjne, urządzenia łączności ruchowej, radiotelefonicznej, dyspozytorskiej, rozgłoszeniowej i wizualnej informacji dla podróżnych, oznaczniki na planach schematycznych, filmy dydaktyczne dotyczące budowy i remontów torów kolejowych, zwrotnic i montażu urządzeń sterowania ruchem kolejowym, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem, z projektorem multimedialnym, z pakietem programów biurowych oraz oprogramowaniem do wykonywania dokumentacji stacji kolejowej i symulacji pracy stacji kolejowej; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23