PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSPORTU SZYNOWEGO, SYMBOL O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO, SYMBOL O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Z INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW Elektrotechnika i elektronika Sieci zasilające i trakcje elektryczne Środki transportu szynowego Język obcy w transporcie szynowym. 5.Działalność gospodarcza w transporcie szynowym.. 6.Miernictwo i diagnostyka w transporcie szynowym Montaż i utrzymanie sieci zasilających i trakcji elektrycznej Eksploatacja środków transportu raktyki zawodowe ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 TY SZKOŁY: TEHNIKUM 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Zdzisław Szkudlarek, inż. Krzysztof Zieliński Recenzenci: dr inż.marcin hrzan, mgr inz. Henryk Krystkowiak Konsultanci: mgr Sławomir Duch 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. (Dz. U. z 2004r.Nr 256 poz.257 z późniejszymi zmianami) Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. (Dz.U. z 2012r. poz.7) Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. (Dz.U. z 2012r. poz.184) Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r.(dz.u.z 2012r. poz.204) Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 r.(dz.u. z 2009r.Nr89 poz.730) Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 r. z późn. zm.(dz.u.z 2007r.Nr83 poz.562 z późniejszymi zmianami) Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r.(dz.u.z 2010r.Nr228 poz.1487) Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zm.(dz.u.z 2003r.Nr6 poz.69 z późniejszymi zmianami) Ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U.z 2007 r. Nr 16 poz. 94 z późn. zm.). Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 1 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz.U. z 1998 Nr 151 poz. 987). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 18 lutego 2011 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych oraz pojazdów metra (Dz.U.z 2011Nr59 poz.30). Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 30 kwietnia 2007 w sprawie poważnych wypadków, wypadków i incydentów na liniach kolejowych (Dz. U. z 2007 Nr 89poz. 593 ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 18 lipca 2005 w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji ( Dz. U. z 2005 Nr172 poz.1444 ) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 października 2005 w sprawie zakresu badań koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typów budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych (Dz. U. z 2005 Nr 212 poz.1772) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 października 2005 w sprawie ogólnych warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych (Dz. U. z 2005 Nr212 poz. 1771) - Rozporządzenie Ministra Gospodarki, racy i olityki Społecznej z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. (Dz. U. z 2003 r., nr 89, poz. 828 wraz z późniejszymi zmianami). - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. (Dz. U. nr 80 z 1999 r., poz. 912). - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 75 z 2002 r., poz. 690 wraz z późniejszymi zmianami). - Rozporządzenie Ministra racy i olityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzaju prac, które powinny być wykonywane przez, co najmniej dwie osoby. (Dz. U. Nr 62 z 1996 r., poz. 228). - Rozporządzenie Ministra racy i olityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. (Dz. U. nr 62 z 1996 r., poz. 287). - Ustawa z dnia r. rawo budowlane (tekst jednolity). Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej olskiej z dnia r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rawo budowlane. (Dz. U., nr 156 z 2006 r., poz. 1118, z późniejszymi zmianami). - Ustawa z dnia rawo energetyczne (tekst jednolity) załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej olskiej z dnia 16 maja 2006 r. (Dz. U. nr 89 z 2006 r., poz. 625, z późniejszymi zmianami rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata i wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematyka i fizyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. Dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego wybrano dwa obowiązkowe zajęcia edukacyjne z zakresu kształcenia ogólnego, powiązane z zawodem, realizowane w zakresie rozszerzonym: matematyka 180 h, fizyka 240 h. Zgodnie z ustawodawstwem, przy takiej propozycji przedmiotem uzupełniającym musi być historia i społeczeństwo, w wymiarze 120 h. Matematyka będzie realizowana w zakresie rozszerzonym od klasy 1, natomiast fizyka będzie realizowana w zakresie rozszerzonym od klasy 2, po zrealizowaniu jej w zakresie podstawowym. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania i uczenia się. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: 1) matematyka: wykorzystuje definicje i wyznacza wartości funkcji sinus, cosinus i tangens kątów o miarach od 0 do 180 ; korzysta z przybliżonych wartości funkcji trygonometrycznych (odczytanych z tablic lub obliczonych za pomocą kalkulatora); oblicza miarę kąta ostrego, dla której funkcja trygonometryczna przyjmuje daną wartość (miarę dokładną albo korzystając z tablic lub kalkulatora przybliżoną); stosuje proste zależności między funkcjami trygonometrycznymi znając wartość jednej z funkcji: sinus lub cosinus, wyznacza wartości pozostałych funkcji tego samego kąta ostrego. wykorzystuje definicje i wyznacza wartości funkcji sinus, cosinus i tangens dowolnego kąta o mierze wyrażonej w stopniach (przez sprowadzenie do przypadku kąta ostrego); stosuje wzory na sinus i cosinus sumy i różnicy kątów, sumę i różnicę sinusów i cosinusów kątów; -stosuje zależności między kątem środkowym i kątem wpisanym; korzysta z własności stycznej do okręgu i własności okręgów stycznych; rozpoznaje trójkąty podobne i wykorzystuje (także w kontekstach praktycznych) cechy podobieństwa trójkątów; korzysta z własności funkcji trygonometrycznych w łatwych obliczeniach geometrycznych, w tym ze wzoru na pole stosuje twierdzenie Talesa i twierdzenie odwrotne do twierdzenia Talesa do obliczania długości odcinków i ustalania równoległości prostych, trójkąta ostrokątnego o danych dwóch bokach i kącie między nimi. oblicza współrzędne punktu przecięcia dwóch prostych; wyznacza współrzędne środka odcinka; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 oblicza odległość dwóch punktów; znajduje obrazy niektórych figur geometrycznych (punktu, prostej, odcinka, okręgu, trójkąta itp.) w symetrii osiowej względem osi układu współrzędnych i symetrii środkowej względem początku układu. bada równoległość i prostopadłość prostych na podstawie ich równań ogólnych; wyznacza równanie prostej, która jest równoległa lub prostopadła do prostej danej w postaci ogólnej i przechodzi przez dany punkt; oblicza odległość punktu od prostej; wyznacza punkty wspólne prostej i okręgu; 2) fizyka: posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu; przelicza jednostki prędkości; odczytuje prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi i prędkości od czasu oraz rysuje te wykresy na podstawie opisu słownego; podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych; opisuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki Newtona; odróżnia prędkość średnią od chwilowej w ruchu niejednostajnym; posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego; opisuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona; stosuje do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą; posługuje się pojęciem siły ciężkości; opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona; wyjaśnia zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; opisuje wpływ oporów ruchu na poruszające się ciała. wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; posługuje się pojęciem pracy i mocy; opisuje wpływ wykonanej pracy na zmianę energii; posługuje się pojęciem energii mechanicznej jako sumy energii kinetycznej i potencjalnej; - stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej; wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego oraz rolę izolacji cieplnej; odróżnia przewodniki od izolatorów oraz podaje przykłady obu rodzajów ciał; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się (intuicyjnie) pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego, stosuje prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych; posługuje się pojęciem pracy i mocy prądu elektrycznego; przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki mikro-, mili-, centy-, hekto-, kilo-, mega-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina, doba); rozróżnia wielkości dane i szukane; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 odczytuje dane z tabeli i zapisuje dane w formie tabeli; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą; sporządza wykres na podstawie danych z tabeli (oznaczenie wielkości i skali na osiach), a także odczytuje dane z wykresu; rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu oraz wskazuje wielkość maksymalną i minimalną; posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej; zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 cyfr znaczących), a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Technik elektroenergetyk transportu szynowego organizuje prace przy przeglądach i naprawach taboru kolejowego, maszyn i urządzeń na nim zainstalowanych oraz urządzeń zasilania trakcji elektrycznej (sieci i podstacji trakcyjnych) w celu zapewnienia bezawaryjnej pracy tych urządzeń oraz bezpieczeństwa ruchu pociągów. Organizuje stanowiska pracy do wykonywania przeglądów i napraw taboru kolejowego oraz urządzeń zasilania trakcji elektrycznej. Diagnozuje uszkodzenia maszyn i aparatów taboru kolejowego oraz urządzeń zasilania, podejmuje decyzje o zakresie napraw. Wykonuje naprawy maszyn, aparatów, urządzeń zainstalowanych w taborze oraz na sieci i podstacjach trakcyjnych. Montuje i demontuje aparaturę poszczególnych obwodów elektrycznych taboru. Dobiera i naprawia aparaturę zabezpieczającą, sygnalizacyjną i sterującą. rzeprowadza kontrolę techniczną we wszystkich fazach produkcji oraz naprawy maszyn elektrycznych, urządzeń elektrycznych i energoelektrycznych. Sprawdza obwody główne, pomocnicze i sterujące taboru kolejowego oraz usuwa występujące w nich usterki. Ocenia stan baterii akumulatorów, nastawia wartości prądu ładowania oraz reguluję pracę regulatora napięcia. Sprawdza działanie poszczególnych aparatów i urządzeń w pojeździe trakcyjnym zarówno przy przyjęciu jak i w trakcie jazdy. Ocenia stan techniczny urządzeń i aparatów elektrycznych pojazdów szynowych, linii zasilających oraz podstacji trakcyjnych.. osługuje się uniwersalnymi i specjalistycznymi urządzeniami, przyrządami kontrolno-pomiarowymi oraz komputerem w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych. Sporządza dyspozycje pisemne do wykonywania robót i utrzymania urządzeń zasilania elektroenergetycznego i elektrotrakcyjnego. Odpowiada za zabezpieczenie stanowiska pracy pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy. raca technika elektroenergetyka transportu szynowego odbywa się najczęściej w rozdzielniach,, w pomieszczeniach aparatury kontrolno-pomiarowej i przekaźnikowej lub na wolnym powietrzu. Technik elektroenergetyk transportu szynowego może pracować w zakładach taboru kolejowego, w zakładach naprawczych taboru kolejowego, zajezdniach tramwajowych, trolejbusowych i metra, przedsiębiorstwach produkujących tabor szynowy oraz w placówkach związanych z elektroenergetyką i taborem szynowym. Może także być zatrudniony jako maszynista elektrycznych pojazdów trakcyjnych po spełnieniu dodatkowych warunków kwalifikacyjnych i zdrowotnych a także jako dyspozytor pracy drużyn trakcyjnych oraz brygad utrzymania sieci i podstacji trakcyjnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Zawód technik elektroenergetyk transportu szynowego jest niezbędny do wykonywania sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej dla potrzeb transportu szynowego, a także do wykonywania zadań związanych z utrzymaniem i eksploatowaniem środków transportu szynowego, tj. pociągów, tramwajów oraz pojazdów metra. Kształcenie w tym zawodzie powinno się odbywać w miejscowościach, w których znajdują się duże i bardzo duże węzły kolejowe oraz w miastach posiadających sieć tramwajową oraz w miastach w których jest metro.. Lokalizacja kształcenia w tych miejscach zapewnia absolwentowi pracę w wyuczonym zawodzie. O potrzebach kształcenia w poszczególnych rejonach kraju powinny decydować władze zarządzające liniami kolejowymi w olsce w porozumieniu z samorządami prowadzącymi szkołę. Do kształcenia należy wykorzystać byłe szkoły kolejowe, które w przeszłości nauczały w zawodzie technik elektryk o specjalności trakcja elektryczna lub we wprowadzonym do klasyfikacji zawodzie - technik elektroenergetyk transportu szynowego, ponieważ te szkoły posiadają wyposażenie umożliwiające kształcenie zawodowe zgodnie z podstawą programową. Należy również wziąć pod uwagę, że aktualnie trwająca modernizacja linii kolejowych w olsce jest ściśle związana z wprowadzaniem nowoczesnych systemów trakcyjnych w sieciach i pojazdach szynowych. otrzeby kształcenia powinny uwzględniać postęp techniki w tym zakresie oraz współpracę z pracodawcami. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy i własnych. W zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego wskazano dwie kwalifikacje: E.25. Montaż i eksploatacja sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej i E.26. Montaż i eksploatacja środków transportu szynowego, które należy potwierdzić zdając egzaminy zawodowe. Technik elektroenergetyk transportu szynowego posiada w podstawie programowej wspólne efekty kształcenia dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach określone kodem KZ(E.a) i KZ(E.d). Do zawodów posiadających efekty KZ(E.a) należą: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, monterelektronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, elektromechanik, elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik awionik, technik mechatronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, mechanik pojazdów samochodowych, technik pojazdów samochodowych, technik elektroenergetyk transportu szynowego. Natomiast wspólne efekty kształcenia w ramach obszaru oznaczone kodem KZ(E.d) przypisane są do zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego i technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) montowania i eksploatacji sieci zasilających, doprowadzających energię do urządzeń trakcyjnych; 2) montowania i eksploatacji sieci trakcyjnej oraz pomocniczych urządzeń trakcyjnych; 3) wykonywania obsługi, diagnostyki i przeglądów środków transportu szynowego; 4) wykonywania napraw środków transportu szynowego; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 5) prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej i technicznej sieci trakcyjnych i środków transportu szynowego. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego, takich jak:: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ,KS, OMZ); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(E.a) i (E.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie E.25. Montaż i eksploatacja sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej i E.26. Montaż i eksploatacja środków transportu szynowego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK ELEKTROENERGETYK TRANSORTU SZYNOWEGO Zgodnie z rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne przeznaczono 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji E.25.Montaż i eksploatacja sieci zasilających oraz trakcji elektrycznej przeznaczono minimum 390 godzin, - na kształcenie w ramach kwalifikacji E.26.Montaż i eksploatacja środków transportu szynowego przeznaczono minimum 400 godzin, - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 400 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp Nazwa przedmiotu Klasa Liczba godzin I II III IV tygodniow łącznie I II I II I II I II o rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Elektrotechnika i elektronika Sieci zasilające i trakcje elektryczne Środki transportu szynowego Język obcy w transporcie szynowym Działalność gospodarcza w transporcie szynowym Łączna liczba godzin rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym* 6 Miernictwo i diagnostyka w transporcie szynowym Montaż i utrzymanie sieci zasilających i trakcji elektrycznej Eksploatacja środków transportu szynowego Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 raktyki zawodowe 5** 5** *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. **Liczba godzin tygodniowo dla praktyk realizowanych powyżej 160 godzin raktyki zawodowe ogółem 8 tygodni 320 godzin Druga praktyka 4 tygodnie 160godzin w klasie trzeciej EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ E.25.MONTAŻ I EKSLOATAJA SIEI ZASILAJĄYH ORAZ TRAKJI ELEKTRYZNEJ ODBYWA SIĘ OD KONIE KLASY TRZEIEJ. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY DRUGĄ KWALIFIKAJĘ E.26. MONTAŻ I EKSLOATAJA ŚRODKÓW TRANSORTU SZYNOWEGO ODBYWA SIĘ OD KONIE IERWSZEGO SEMESTRU KLASY ZWARTEJ rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

14 Wykaz działów programowych dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Elektrotechnika i elektronika 1.2. Obwody elektryczne Elementy i układy elektroniczne Sieci zasilające Sieci zasilające i trakcje elektryczne 2.2. Trakcje elektryczne Organizacja transportu szynowego Środki transportu szynowego 3.1. Tabor szynowy Wykorzystanie taboru szynowego w transporcie kolejowym Język obcy w transporcie szynowym 4.1. orozumiewanie się w procesie pracy w języku obcym Informacja o usługach i ofertach transportowych Działalność gospodarcza w transporcie szynowym 5.1. odstawy formalno- prawne działalności gospodarczej rowadzenie przedsiębiorstwa w transporcie szynowym Miernictwo i diagnostyka w transporcie szynowym 6.1. omiary w transporcie szynowym Diagnostyka w transporcie szynowym Montaż i utrzymanie sieci zasilających i trakcji elektrycznej 7.1. Montaż i utrzymanie sieci zasilających Montaż i utrzymanie sieci trakcyjnych Eksploatacja środków transportu szynowego 8.1. Montaż zespołów i podzespołów w taborze kolejowym Obsługa i utrzymanie taboru szynowego Utrzymanie i diagnostyka sieci zasilających raktyki zawodowe - z zakresu sieci zasilających i trakcji elektrycznych 9.2. Utrzymanie i diagnostyka trakcji elektrycznych 80 - z zakresu środków transportu szynowego 9.3. Diagnostyka pojazdów transportu szynowego Obsługa i naprawa zespołów i podzespołów w pojazdach transportu szynowego 100 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW 1. Elektrotechnika elektronika 120 godzin 2. Sieci zasilające i trakcje elektryczne 270 godzin 3. Środki transportu szynowego 270 godzin 4. Język obcy w transporcie szynowym 60 godzin 5. Działalność gospodarcza w transporcie szynowym 30 godzin 6. Miernictwo i diagnostyka w transporcie szynowym 120 godzin 7. Montaż i utrzymanie sieci zasilających i trakcji elektrycznej 240 godzin 8. Eksploatacja środków transportu szynowego 240 godzin 9. raktyki zawodowe 320 godzin W programie nauczania dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego zastosowano taksonomie celów AB B.Niemierko. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 1. Elektrotechnika i elektronika 1.1 Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki 1.2 Obwody elektryczne 1.3 Elementy i układy elektroniczne 1.1. Wprowadzenie do elektrotechniki i elektroniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczn a Materiał kształcenia KZ (E.a) (1)1.określić podstawowe wielkości elektryczne i ich jednostki; -Wielkości fizyczne i ich jednostki w elektrotechnice. KZ (E.a) (1)2.posłużyć się wielkościami elektrycznymi i ich -ole elektryczne. jednostkami; -ole magnetyczne i elektromagnetyzm. KZ(E.a) (1)3.wyjaśnić pojęcia: materiały przewodzące, półprzewodnikowe i -rąd elektryczny,napiecie elektryczne B dielektryczne; -Rezystancja, rezystywność, kondukcja, KZ (E.a) (2)1 opisać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i konduktywność elektromagnetycznym; -Źródła prądu elektrycznego. KZ (E.a) (2)2.wyjaśnić zjawiska zachodzące w półprzewodnikach ; B -Materiały stosowane w elektrotechnice i elektronice. KZ (E.a) (2)3.wyjaśnić zjawiska zachodzące przy przepływie prądu stałego i B -Dokumentacja techniczna. przemiennego; KZ (E.a) (3)1.zastosować prawa fizyki w zjawiskach związanych z prądem -Symbole graficzne i literowe w. przemiennym; w elektrotechnice KZ (E.a) (5)1.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania odstawowe prawa elektrotechniki do obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; obliczania obwodów elektrycznych KZ (E.a) (6)1.rozpoznać elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne na -Bezpieczeństwo przy przepływie prądu, działanie prądu na podstawie symbolu graficznego, wyglądu i parametrów; organizm człowieka, zapobieganie zagrożeniom. KZ (E.a) (6)2.wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych i elektronicznych; BH(6)1. opisać czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy obsłudze urządzeń elektrycznych; BH(6)2. dokonać analizy skutków przepływu prądu elektrycznego przez B B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16

17 organizm człowieka; BH(6)3. ustalić sposoby zapobiegania zagrożeniomdla życia i zdrowia w Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego podczas pracy przy urządzeniach elektrycznych; lanowane zadania Rozpoznaj elementy i układy elektryczne i elektroniczne na podstawie symbolu graficznego, wyglądu i parametrów. Wyjaśnij sposób oznakowania elementów i układów elektrycznych i elektronicznych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektrotechniki i elektroniki jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania dokumentacji technicznej. W procesie kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Zalecane metody dydaktyczne Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego.. Uczeń na progu kształcenia zawodowego musi poznać i wykształtować pewne nawyki potrzebne do wykonywania zawodu, ta metoda ma te nawyki wyuczyć, aby mogły być wykorzstane w dalszym kształceniu, Jest w tym przedmiocie szczególnie przydatna, bo tutaj uczeń nabiera pewnych treści gruntownych dla zawodu. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne, oraz testy wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Obwody elektryczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(E.a) (1)4.posłużyć się pojęciami dotyczącymi elementów obwodu - rawa obwodów elektrycznych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

18 elektrycznego; KZ(E.a) (1)6.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki dla obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ (E.a) (3)2.określić i obliczyć wartości wielkości elektrycznych w obwodach prądu przemiennego; KZ (E.a) (3)3.opisać zjawiska zachodzące w obwodach prądu przemiennego; KZ (E.a) (4)1.rozróżnić podstawowe parametry przebiegu sinusoidalnego; B KZ (E.a) (4)2.obliczyć wartości wielkości opisujące przebiegi sinusoidalne; KZ (E.a) (4)3.wyznaczyć wartości przesunięcia fazowego przebiegów sinusoidalnych prądu i napięcia; KZ (E.a) (5)2.zastosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ (E.a) (5)3.oszacować wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach elektrycznych; KZ (E.a) (5)4.obliczyć: rezystancję zastępczą obwodu, prądy, napięcia i moc w obwodach prądu stałego oraz parametry źródła napięcia w różnych stanach pracy; KZ (E.a) (6)2.wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych; B KZ (E.a) (6)4. omówić budowę i zastosowanie filtrów; B KZ (E.a) (7)1.odczytać schematy elektryczne ideowe i montażowe; B KZ (E.a) (7)4.rozróżnić poszczególne rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i B urządzeń elektrycznych i elektronicznych; KZ(E.a)(7)10.sporządzić schematy ideowe i montażowe układów elektrycznych; B KZ (E.a) (8)1.rozróżnić parametry elementów aparatów i urządzeń elektrycznych; BH(5)1. rozpoznać źródła zagrożen i czynniki szkodliwe występujące -Obwody elektryczne prądu stałego -Obliczanie obwodów elektrycznych prądu stałego ołączenia szeregowe,równoległe i mieszane rezystorów -Obliczanie obwodów jednofazowego prądu przemiennego sinusoidalnego -Wykresy wektorowe-obwody z elementami R,L, Stany nieustalone w obwodach szeregowych i równoległych RL -Układy trójfazowe- -rzebiegi niesinusoidalne -zwórniki i filtry -Badanie obwodów elektrycznych -Układy do pomiaru napięcia i prądu -omiar rezystancji metodą bezpośrednią i pośrednią -omiar mocy -omiar energii elektrycznejrzepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony od porażeń prądem elektrycznym pracy przy obsłudze urządzeń elektrycznych; BH(5)2. określić sposoby zabezpieczenia się przed czynnikami szkodliwymi w pracy przy obsłudze urządzeń elektrycznych. lanowane zadania Oblicz wartości prądów i napięć w obwodach elektrycznych na podstawie schematu układu elektrycznego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektrotechniki dla obwodów elektrycznych jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania z dokumentacji technicznej. W procesie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

19 kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z instruktażem, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne, oraz testy osiągnięć szkolnych. Szczegółowe kryteria oceny ustali prowadzący zajęcia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.3 Elementy i układy elektroniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi. oziom wymagań programowych ( lub ) KZ(E.a) (1)7.wyjaśnić podstawowe pojęcia stosowane w energoelektronice;; B Kategoria taksonomiczna KZ (E.a) (2)4.opisać zjawiska związane z przepływem prądu w półprzewodnikach; B KZ (E.a) (3)4.określić rodzaje jednostek prądu i napięcia w układach analogowych; KZ (E.a) (3)5.określić rodzaj mocy wydzielonej w układach analogowych; KZ (E.a) (4)4.wyznaczyć wartości skuteczne, maksymalne i międzyszczytowe prądu i napięcia w układach analogowych; KZ (E.a) (4)5. wyznaczyć wartości częstotliwości i okresu przebiegów sinusoidalnych prądu i napięcia w układach analogowych; KZ (E.a) (4)6/.wyznaczyć wartości przesunięcia fazowego przebiegu Materiał kształcenia -Bierne elementy elektroniczne -Diody prostownicze i stabilizacyjne -Tranzystory, tyrystory i triaki -Elementy optoelektroniczne -Filtry prostownicze -rostowniki niesterowane i sterowane jednofazowe i wielofazowe -Wzmacniacze tranzystorowe rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 sinusoidalnych prądu i napięcia w układach analogowych; KZ (E.a) (6)3.wyjaśnić oznaczenie elementów i układów elektrycznych i B elektronicznych; KZ (E.a) (6)5.wyjaśnić zasady działania i stosowania elektronicznych B przetworników; KZ (E.a) (6)6.omówić zasady działania układów energoelektronicznych; B KZ (E.a) (6)7.wyjaśnić zasady działania prostych układów elektronicznych; B KZ (E.a) (7)2.określić zastosowanie poszczególnych elementów elektronicznych; KZ (E.a) (7)3.zintepretować charakterystyki elementów elektronicznych; D KZ (E.a) (7)5.rozróżnić poszczególne rodzaje dokumentacji technicznej maszyn i B urządzeń elektronicznych; KZ (E.a) (7)6.opisać działanie układów elektrycznych i elektronicznych na B podstawie schematów ideowych i montażowych; KZ (E.a) (7)7.sporządzić schematy układów elektronicznych; KZ (E.a) (7)8. sporządzić schematy montażowe układów analogowych i cyfrowych na podstawie schematów ideowych; KZ (E.a) (8)2.rozróżnić parametry układów elektrycznych; B KZ (E.a) (8)3.rozróżnić parametry biernych, półprzewodnikowych i cyfrowych B elementów elektronicznych; KZ (E.a) (8)4rozróżnić parametry układów analogowych; B KZ (E.a) (8)5.rozróżnić elementy dynamiczne i statyczne układów cyfrowych; B KZ (E.a) (8)6.określić podstawowe parametry elementów elektrycznych oraz elektronicznych biernych i czynnych. lanowane zadania -Wzmacniacze operacyjne -Generatory elektroniczne -Stabilizatory napięcia -Operacje logiczne -Minimalizacja funkcji logicznych -Bramki, przerzutniki -Układy kombinacyjne i sekwencyjne -amięci półprzewodnikowe -Mikroprocesory(mikrokontrolery) -rzetworniki analogowo-cyfrowe i cyfrowoanalogowe -Zasady montażu i demontażu układów elektronicznych -Testowanie układów elektronicznych analogowych i cyfrowych Na podstawie schematu ideowego układu elektronicznego rozpoznaj poszczególne elementy znajdujące się w układzie i odczytaj ich parametry korzystając katalogu. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne oznanie podstawowych praw elektroniki jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik elektroenergetyk transportu szynowego. Realizując program należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz do korzystania dokumentacji technicznej. W procesie kształcenia należy rozwijać poczucie odpowiedzialności za jakość wykonanej pracy oraz kształtować nawyki przestrzegania regulaminów, przepisów i norm. Środki dydaktyczne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w: komputer z dostępem do Internetu, tablicę multimedialną, podstawowe przyrządy pomiarowe i elementy elektryczne i elektroniczne, zestawy ćwiczeń, komputerowe programy demonstracyjne i symulacyjne, czasopisma branżowe, katalogi, schematy ideowe i montażowe. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę nauczyciel kształcenia powinien wziąć pod uwagę: efekty jakie zamierza osiągnąć, możliwości percepcyjnych uczących się, stopień trudności i złożoności odpowiedni dla danej grupy uczniów, sposoby motywowania. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do bezpiecznego wykonywania zadań zawodowych technika rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 automatyka sterowania ruchem kolejowym. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej, metody ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędnych do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie. Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenia pozwolą na indywidualizację procesu nauczania, efektywniejsze wykorzystanie pomocy dydaktycznej oraz ułatwią zrozumienie realizowanych treści kształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. raca zespołowa sprzyja kształceniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, wyzwala aktywność uczniów i zainteresowanie tematyką realizowanych treści kształcenia. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany ustne i pisemne oraz testy wielokrotnego wyboru. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 2. Sieci zasilające i trakcje elektryczne 2.1. Sieci zasilające 2.2. Trakcje elektryczne 2.3. Organizacja transportu kolejowego 2.1. Sieci zasilające Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna BH(9) 1.przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pracach związanych z wykonywaniem sieci zasilających i trakcji elektrycznych; BH(9)2.przestrzegać przepisów związanych z ochroną przeciwpożarową w pracach związanych z wykonywaniem sieci zasilających i trakcji elektrycznych; BH(9)3.przestrzegać przepisów związanych z ochroną środowiska przy budowie i eksploatacji sieci zasilających i trakcji elektrycznych; KZ(E.a)(12)1.opisać schematy blokowe układu sieci zasilających; B KZ(E.a)(12)2.opisać układy trakcji elektrycznych wraz z urządzeniami wspomagającymi;. B KZ (E.a) (12)3. określić podstawowe człony układów na podstawie dokumentacji technicznej; KZ(E.a)(18)1.rozróżnić programy komputerowe stosowane w budowie i eksploatacji sieci zasilających; E.25.1(1)1.rozpoznać przewody elektryczne na podstawie oznaczeń i kolorów; E.25.1(1)2.rozpoznać kable elektryczne; E.25.1(1)3.rozróżnić powłoki ochronne i wyjaśnić cel ich stosowania; E.25.1(1)4.rozróżnić osprzęt instalacyjny wykorzystywany przy instalowaniu sieci trakcyjnych i trakcji elektrycznych; E.25.1(2)1.odczytać na schematach przebieg linii kablowych, lokalizacje muf kablowych i rozgałęzień końcowych; E.25.1(2)2. opisać tory przebiegu prądu stałego i przemiennego zasilającego trakcję elektryczną; E.25.1(2)3.opisać rozpływ prądów, spadków napięć i strat mocy czynnej i B B B Materiał kształcenia -Bezpieczeństwo i higiena pracy, zagrożenia dla zdrowia i życia, ochrona środowiska, środki ochrony indywidualnej i zbiorowej przy pracach związanych z wykonywaniem sieci zasilających i trakcji elektrycznej -Ogólne wiadomości o sieciach zasilających -Linie napowietrzne -Linie kablowe -Sieci niskiego napięcia -Ochrony sieci i obiektów w strefie oddziaływania trakcji elektrycznej -Sieć powrotna -Ogólne wiadomości o podstacjach trakcyjnych -Zasilanie i urządzenia rozdzielcze prądu przemiennego -Sieci wysokiego napięcia -Straty sieciowe i ich obliczanie -Regulacja napięcia w sieciach elektrycznych -Gospodarka mocą i energią elektryczną -Dokumentacja eksploatacji sieci zasilających rzekształtniki prądu w podstacjach -Urządzenia rozdzielni prądu stałego -Urządzenia rozdzielni bieguna minusowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

23 biernej sieci niskiego napięcia; E.25.1(3)1.opisać sposoby uziemiania sieci zasilających urządzeń sterowania ruchem kolejowym; E.25.1(3)2.opisać metody instalowania i sprawdzania środków ochrony przeciwporażeniowej w sieciach zasilających urządzenia sterowania ruchem kolejowym; E.25.1(3)3.określić metody ochrony odgromowej w urządzeniach sterowania ruchem kolejowym; E.25.1(10)1.określić podzespoły izolacyjne stosowane w sieciach zasilających i trakcjach elektrycznych; E.25.1(10)2.dobrać podzespoły izolacyjne w zależności od miejsca lokalizacji i zastosowania; E.25.1(12)1.zastosować przepisy prawa i ustalenia dystrybutora energii w zakresie prowadzenia dokumentacji; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego E.25.1(12)2.wypełnić dokumentację stosując procedury dystrybutora energii. OMZ(1)1.dokonać analizy przydzielonych zadań; OMZ(1)2.zaplanować pracę zespołu; OMZ(2)1.rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ(2)2.rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; lanowane zadania B B -Urządzenia potrzeb własnych podstacji -Zabezpieczenia aparatury głównej i pomiary w podstacjach -Sterowanie zdalne -Eksploatacja podstacji trakcyjnych Wykonaj projekt doprowadzenia energii elektrycznej do urządzeń trakcji elektrycznej z wykorzystaniem sieci kablowych i podwieszonych. Dobierz przewody elektryczne i wskaż sposoby ich zamontowania i oznakowania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcie edukacyjne powinny być prowadzone w sali wyposażonej w rzutnik multimedialnej, rzutnik pisma, komputer z dostępem do Internetu i drukarką, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych. Dział programowy sieci zasilające jest podstawowym dla zawodu technik elektroenergetyk transportu szynowego i ma na celu przygotowanie zawodowe ucznia w zakresie sieci energetycznych i zasilania trakcji elektrycznych. Kształcenie teoretyczne powinno być poparte doborem odpowiednich środków dydaktycznych, a w szczególności ćwiczebnym modelami układów zasilania. Dodatkowo treści kształcenia powinny być upoglądawiane podczas wycieczek dydaktycznych. Środki dydaktyczne Szkoła powinna posiadać pracownię sieci i rozdzielni elektroenergetycznych, wyposażoną w: model układu zasilania trakcji elektrycznej, modele odbieraków prądu elektrycznego pojazdów trakcyjnych, model trzeciej szyny, elementy lub modele osprzętu sieci zasilającej, przesyłowej i trakcyjnej, modele fundamentów, konstrukcji wsporczych sieci trakcyjnej stacji i przęsła naprężenia sieci trakcyjnej, elementy ochrony przepięciowej i odgromowej, model sieci powrotnej, przyrządy pomiarowe do rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23

24 lokalizowania uszkodzonych kabli oraz układów zabezpieczających podstacje trakcyjne, sprzęt ochronny zabezpieczający przed porażeniem prądem, zestaw instrukcji i przepisów dotyczących ochrony przeciwporażeniowej, przekształtniki i ich elementy, makietę z wyposażeniem budynku podstacji i kabiny sekcyjnej, eksponaty lub modele rozdzielni prądu stałego, modele urządzeń pomocniczych, w tym filtrów podstacyjnych wygładzających, stanowisko do pokazu oddziaływania prądu elektrycznego na obwody sterowania ruchem kolejowym, model układu sterowania zwrotnicami tramwajowymi, makietę stanowiska sterowania zasilaniem elektroenergetycznym. Zalecane metody dydaktyczne Osiągnięcie efektów kształcenia jest możliwe przy zastosowaniu następujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Zajęcia teoretyczne mogą być prowadzone w dużej grupie (klasie) z zastosowaniem metod aktywizujących. Dominujące formy organizacyjne pracy uczniów: indywidualna lub praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Zaleca się stosowanie różnorodnych metod sprawdzana efektów kształcenia poprzez dyskusję kierowaną, odpowiedzi ucznia, sprawdzian pisemny, testy wiadomości, wykonanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2.Trakcje elektryczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ (E.a) (9)1.odczytać proste rysunki mechaniczne i elektryczne w dokumentacji B -Dokumentacja techniczna urządzeń technicznej urządzeń elektrycznych i trakcyjnych; trakcyjnych KZ (E.a) (9)2.narysować proste schematy elektryczne i trakcyjne; -Elementy rysunku mechanicznego i elektrycznego KZ (E.a) (18)2.dobrać programy komputerowe do obsługi i diagnozowania sieci -Symbole graficzne stosowane w rysunku zasilających i trakcji elektrycznych; elektrycznym E.25.1(2)4. obliczyć sieci trakcyjne; -Schematy elektryczne E.25.2(1)1.opisać budowę sieci trakcyjnych: kolejowych, - Typy i rodzaje sieci trakcyjnych B -Budowa sieci trakcyjnych różnych typów tramwajowych, trolejbusowych i metra; -Zawieszenie sieci E.25.2(1)2. opisać metody zawieszania sieci -Zasilanie i sekcjonowanie sieci B kompensowanych i niekompensowanych; - Organizacja prac przy sieciach trakcyjnych i urządzeniach elektroenergetycznych -Dokumentacja eksploatacji trakcji elektrycznej E.25.2(1)3. opisać wpływ temperatury na sieci i stosowane rozwiązania technologiczne; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24