profesorów Genialnych Doktor Query Profesor Challenge Profesor kaizen Ha, ha, ha. To mi kogoś przypomina...

Transkrypt

1 3 profesorów Mikroskop Genialnych Okno na mikroświat Soczewka Ha, ha, ha. To mi kogoś przypomina... Doktor Query Profesor Challenge Profesor kaizen

2 Historia mikroskopu Mogłoby się zdawać, że soczewki są stosunkowo młodym wynalazkiem. Wiadomo jednak, że były znane już w starożytności. Badania archeologiczne sugerują, że niektóre z małych inskrypcji na przedmiotach znalezionych w grobowcu w Minos w Egipcie wykonano z pomocą szkła powiększającego.. W V w. p.n.e. Grecy, Rzymianie i Arabowie stosowali kule wypełnione wodą do skupiania promieni słonecznych i zapalania ognia. Taki przyrząd był jednak zbyt niedoskonały do badania świata bardzo małych rzeczy. Na mikroskop trzeba było poczekać aż do XVI w. Jego odkrycie niosło ze sobą zupełnie nowe wyzwanie odkrywanie tego, co ma bardzo małe rozmiary. EWOLUCJA MIKROSKOPU Prawdopodobnie jednym z pierwszych pionierów nowej dziedziny był ANTONI VAN LEEUWENHOEK ( ). Ten holenderski kupiec bławatny korzystał ze szkła powiększającego do oceny jakości materiałów. Uzbrojony w soczewkę, dostrzegał w fakturze materiału wspaniałe doliny i góry. Zafascynowany postanowił skonstruować własne szkło powiększające. Udało mu się stworzyć soczewki, które powiększały 270 razy z niezwykłą wyrazistością, tym samym otwierając drzwi do nieznanego dotychczas świata rzeczy niewidzialnych. Przy pomocy takiego prostego mikroskopu jako jeden z pierwszych oglądał i opisał fascynujący świat komórek (krwinki, bakterie żyjące w ślinie czy pierwotniaki we wodzie). Mikroskop udoskonalano wraz z upływem czasu i rozwojem nauki, dochodząc do nowoczesnych mikroskopów elektronowych, które mogą powiększać widziany obraz aż siedem tysięcy razy.

3 Mikroskop i zdrowie Powstanie mikroskopu odsłoniło przed ludźmi jakby nową planetę, zamieszkaną przez bardzo małe organizmy. Co więcej, dzięki mikroskopowi człowiek mógł zrozumieć, w jaki sposób te niewielkie istoty wpływają na nasze życie. BAKTERIE WIRUSY PIERWOTNIAKI GLONY GRZYBY W dawnych czasach ludzie masowo umierali na choroby, których przyczyny nie były znane. Nie rozumiano, dlaczego jedzenie fermentuje i psuje się. I właśnie mikroskop pomógł odpowiedzieć na te i inne pytania. Nie było to jednak łatwym zadaniem. CHORA KURA ZDROWA KURA Niemiecki lekarz ROBERT KOCH jako pierwszy odkrył, że niewielkie organizmy, które oglądał pod mikroskopem, były przyczyną wielu chorób. Zaobserwował, że gdy zwierzę zaraziło się chorobą o nazwie wąglik, w jego krwi było mnóstwo bakterii, które nie pojawiały się w krwi zdrowych zwierząt. Czy wiesz, że bakterie są odpowiedzialne za to, że stopy brzydko pachną? Doktor Pytalska stwierdza, że do tego odkrycia nie jest jej wcale potrzebny mikroskop.

4 Gdy było już wiadomo, że te mikroskopijne organizmy są przyczyną wielu chorób, zaczęto poszukiwać sposobów na zapobieganie ich rozprzestrzeniania się. Jednym z nich jest przestrzeganie aseptyki w szpitalach, czyli np. sterylizacja narzędzi używanych w czasie operacji. Pierwszym, który to zastosował był JOSEP LISTER, który w roku 1860 zaczął prać ubrania i myć narzędzia bakteriobójczą substancją chemiczną o nazwie fenol. Obecnie sterylizację przeprowadza się przy pomocy pary i wysokiej temperatury. Innym środkiem zaradczym na rozprzestrzenianie się bakterii są szczepionki, odkryte w 1880r. przez francuskiego biologa LUDWIKA PASTEUR. Szczepionka to niegroźna, osłabiona bakteria wywołująca daną chorobę, którą wprowadza się do organizmu człowieka. W odpowiedzi na jej obecność organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała i tym samym hartuje się. OSŁABIONA BAKTERIA Kolejnym kamieniem milowym w walce z bakteriami było odkrycie z 1928 r. dokonane przez angielskiego biologa ALEXANDRA FLEMINGA. Zaobserwował on, że mikroskopijny grzyb Penicilium Notatum p o t r a f i ł z a b i ć kultury bakterii. Ekstrakt z tego grzyba nazwał p e n i c y l i n ą. B y ł t o pierwszy antybiotyk. W ł a ś n i e d z i ę k i antybiotykom można z a b i ć w i e l e c h o r o b o t w ó r c z y c h b a k t e r i i. T r u d n o byłoby znaleźć kogoś, k t o n i e z a ż y w a ł antybiotyków. CHODŹ DO MNIE PROFESORKU. TO TYLKO LEKKIE UKŁUCIE AAUUUUUU! Doktor Pytalska poszukuje ochotników do przetestowania nowej szczepionki.

5 Działanie Gdy spojrzysz przez szklankę pełną wody na jakiś przedmiot, zauważysz, że obraz tego przedmiotu będzie zniekształcony. Dzieje się tak, dlatego, że promienie światła załamują się, gdy przechodzą przez szkło. Jeżeli szkło będzie wygięte, zniekształcony obraz oglądanego przedmiotu zostanie skorygowany i to jest właśnie soczewka. Łącząc ze sobą więcej soczewek, otrzymuje się większe powiększenie. Rysunek przedstawia złożony mikroskop, czyli taki, który ma przy najmniej dwie soczewki BUDOWA MIKROSKOPU 1. OKULAR 2. TUBUS 3. REWOLWER 4. OBIEKTYW 5. PŁYTKA 6. KONDENSOR 7. LUSTERKO

6 Przygotowanie preparatu Nadszedł czas na samodzielne poznawanie fascynującego mikroświata. Weź dwa szkiełka do próbek. Nalej na jedno z nich kroplę wody ze stawu lub kałuży. Następnie nałóż drugie szkiełko. Organizmy, które żyją w tej kropli wody są uwięzione pomiędzy szybkami. Teraz umieść szkiełka w mikroskopie i możesz rozpocząć obserwacje. Zamiast kropli wody możesz umieścić płatek kwiatka lub inny preparat o podobnej grubości. Od tej chwili stajesz się odkrywcą, ale nie zapomnij, że mikroskop jest przyrządem bardzo delikatnym. Kieruj się naszymi wskazówkami, bądź ostrożny i... dobrej zabawy PROFESORZE WYZWANIE, PROSZĘ MI TERAZ NIE PRZESZKADZAĆ. WŁAŚNIE OBSERWUJĘ JAJO MODLISZKI.

7 Pytania doktor pytalskiej Kilka pytań doktor Pytalskiej, która uwielbia mikroskop i wszystko, co można przez niego obejrzeć. To, co teraz przeczytasz może wydać się tobie dość obrzydliwe. Ale czy wiesz, że poduszka, którą masz w nocy pod głową jest nie tylko twoja? Dzielisz ją z milionami organizmów zwanymi roztoczami? Roztocze żywi się nieżywym, złuszczonym naskórkiem. CZY WIESZ JAKIEJ WIELKOŚCI JEST TEN STWÓR? Wielkość roztocza kurzu to 2 3 mikronów. Podziel jeden milimetr na tysiąc to właśnie jest mikron. 500 ułożonych obok siebie roztoczy mierzy jeden milimetr. ROZTOCZE POŻERACZ NASKÓRKA CZY WIESZ, KTO JAKO PIERWSZY ZAPROPONOWAŁ UŻYCIE SOCZEWKI DO KOREKCJI WAD WZROKU? Leonardo da Vinci Komórki naszego mózgu nazywają się neuronami. CZY WIESZ, JAKIEJ WIELKOŚCI SĄ ROZGAŁĘZIENIA NEURONÓW? ILE MAMY MNIEJ WIĘCEJ NEURONÓW? Mają nie mniej nie więcej niż 100 cm! Nie wiadomo, ile dokładnie mamy w mózgu neuronów, ale w przybliżeniu aby dać o nich jakieś pojęcie tyle, ile jest gwiazd w Drodze Mlecznej. Gdybyś jednak zdecydował się na liczenie w tempie jeden neuron na sekundę, trwałoby to 3000 lat. NEURON

8 Z a w s z e g o t o w y d o e k s p e r y m e n t o w a n i a. Ruchliwy i roztargniony. Pracę przerywa jedynie na popołudniową herbatę. Miłośnik muzyki popularnej, zwłaszcza polek. Jeśli jest ktoś taki, który nigdy nie przestaje zadawać pytań, to jest to właśnie doktor Pytalska. Oprócz zagadek uwielbia czekoladę i wszelkie ciasta. Niestrudzony w pracy, stale dążący do doskonałości. Systematyczny, dociekliwy i bardzo cierpliwy. Zawsze skory do płatania psikusów, zwłaszcza swoim dwóm współpracownikom. DO ZOBACZENIA W NASTĘPNYCH PRZYGODACH! Miniland S.A. P.Ind. La Marjal I C/ La Patronal s/nº ONIL (Alicante) ESPAÑA Tel. Atención al Cliente Call Center miniland@miniland.es MICROSCOPIO Microscopio polaco