Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Raport z badania. Gmina wiejska Stoczek Łukowski

Transkrypt

1 Raport z badania Razem jesteśmy najsilniejsi - wdrożenie modelu współpracy w 6 gminach powiatu łukowskiego realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre Rządzenie; Działanie: 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie Rozwój dialogu obywatelskiego realizowanego przez Fundację EOS Gmina wiejska Stoczek Łukowski Powiat łukowski 1

2 Spis treści I. Metodologia badania desk research opis założeń... 4 II. Metodologia badania kwestionariusz ankiety, wywiadów pogłębionych... 5 III. Ogólny opis gminy... 9 IV. Warunki życia materialnego Warunki życia materialnego mieszkańców gminy wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Poziom pomocy społecznej Problemy społeczne rodzin Stan lokalnych dróg V. Warunki mieszkaniowe Warunki mieszkaniowe analiza ankiet i wywiadów pogłębionych Warunki mieszkaniowe VI. Rozwój ekonomiczny i dostępność miejsc pracy Rozwój ekonomiczny i dostępność miejsc pracy wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Dostęp do podstawowych usług handlu Połączenia komunikacyjne z innymi miejscowościami Dostęp do Internetu Utworzenie punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy VII. Edukacja i kultura Edukacja i kultura wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Poziom zadowolenia z jakości edukacji szkolnej Dostęp do przedszkola

3 1.3. Problemy społeczne w obszarze edukacji Problemy społeczne w obszarze kultury i sportu VIII. Poziom aktywności obywatelskiej Poziom aktywności obywatelskiej wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Ważność obszarów życia społecznego Dostęp do gmininnej biblioteki Udział mieszkańców w uroczystościach gminnych i religijno patriotycznych IX. Zdrowie publiczne Zdrowie publiczne wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Poziom zadowolenia z opieki zdrowotnej Problemy społeczne w obszarze opieki zdrowotnej X. Jakość środowiska naturalnego XI. Nierówności społeczne Nierówności społeczne wyniki ankiet Problemy społeczne osób w podeszłym wieku Problemy społeczne dzieci i młodzieży Wnioski Literatura Bibliografia Spis tabel

4 I. Metodologia badania desk research opis założeń Desk research jako niereaktywna metoda badań polegająca na analizie danych zastanych polega na wykorzystaniu dostępnych danych wtórnych takich jak publikacje, raporty, biuletyny, katalogi, informacje dostępne na stronach WWW itp. Przed wykorzystaniem danych w badaniu są one analizowane pod kątem wiarygodności, rzetelności i aktualności. Analiza danych zastanych objęła cztery różne źródła informacji, do których zdefiniowano cele, a następnie przyporządkowano określone pytania badawcze, na które zgodnie z zapisami SOPZ Wykonawca poszukiwał odpowiedzi. Materiały objęte analizą przyporządkowano do czterech grup, dla których określono cele i pytania badawcze. W koncepcji analizy desk research przedstawiono cele badawcze, które sprowadzono do siedmiu podstawowych obszarów badania, takich jak: 1. Warunki życia materialnego mieszkańców gminy 2. Warunki mieszkaniowe mieszkańców gminy 3. Rozwój ekonomiczny gminy i dostępność miejsc pracy 4. Edukacja i kultura 5. Poziom aktywności obywatelskiej 6. Zdrowie publiczne 7. Jakość środowiska naturalnego 8. Nierówności społeczne W badaniu desk research wykorzystano analizę zagregowanych danych statystycznych dostępnych na stronach Głównego Urzędu Statystycznego, opracowania i analizy z poprzednich badań (o ile takie raporty były dostępne), jak również strony internetowe Urzędu Gminy. Ponadto w badaniu desk research wykorzystano dane uzyskane bezpośrednio od pracowników Urzędu Gminy oraz Powiatowego Urzędu Pracy w Łukowie, dzięki czemu badanie ma charakter partycypacyjny. Model partycypacyjny zastosowany w trakcie całego procesu badawczego podzielono na trzy etapy. Etap 1. I spotkanie plenarne: 4

5 W pierwszej części spotkania firma badawcza (inicjator spotkania) zaprezentował zebranym cel spotkania, informując o zamiarze prowadzenia badań a realizator projektu przedstawił jego ogólny zarys. W drugiej przeprowadzono dyskusje nad dotychczasowymi doświadczeniami władz lokalnych, organizacji społecznych i biznesowych oraz poddano zaopiniowaniu propozycje pytań ankietowych. W trzeciej części nastąpiło podsumowanie prac i ostateczne ustalenie wniosku dla prowadzącego badania. Etap 2. Prace zespołu konsultacyjnego: Przez cały okres prowadzenia procesu badawczego trwały prace zespołu konsultacyjnego złożonego z pracowników gminy i innych instytucji, który na bieżąco konsultował wyniki cząstkowe prowadzonych badań. Etap 3. II spotkanie plenarne: Celem tego spotkania było przedstawienie przez przedstawiciela władz lokalnych (wójt, burmistrz) wyników badań oraz wniosków zawartych w raportach. II. Metodologia badania kwestionariusz ankiety, wywiadów pogłębionych Na terenie gminy Stoczek Łukowski przeprowadzono 60 ankiet i 5 wywiadów pogłębionych z mężczyznami i kobietami w przedziale wiekowym lat. Założenie zakładało celowy dobór próby mieszkańców gminy Stoczek Łukowski, zarówno w przypadku kwestionariusza ankiety jak i wywiadu. Badanie metodą kwestionariusza ankiety odbywało się od 18 grudnia 2013 roku do 9 stycznia 2014 roku. W badaniu ankietowym wgięło udział 41 kobiet i 19 mężczyzn, co daje stosunek 68% udziału kobiet w badaniu i 32% mężczyzn. 5

6 Wykres 1. Udział kobiet i mężczyzn w badaniu Wykres 2. Wiek respondentów 6

7 Wykres 3. Wykonywany zawód Wykres 4. Wykształcenie Kwestionariusz wywiadu pogłębionego zakładał przeprowadzenie rozmowy i próbę odpowiedzi na 20 pytań z kwestionariusza ankiety. W gminie Stoczek Łukowski kwestionariusz pogłębiony przeprowadzono z 5 osobami kobietą, pracownicą gminnej 7

8 biblioteki publicznej i czterema mężczyznami, w tym pracownikami urzędu gminy Stoczek Łukowski. Udział kobiet i mężczyzn przedstawia wykres 5. Wykres 5. Udział kobiet i mężczyzn w kwestionariuszu pogłębionym 8

9 III. Ogólny opis gminy Rysunek 1. Źródło: Rysunek 2. Źródło: Gmina Stoczek Łukowski jest gminą wiejską położoną w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim. W latach gmina położona była w województwie siedleckim. Siedzibą gminy jest Stoczek Łukowski. Gmina Stoczek Łukowski zajmuje powierzchnię 173,5 km2. W 34 sołectwach mieszka łącznie 8976 osób (stan na dzień 31 grudnia 2007 r.). Położona na Wysoczyźnie Żelechowskiej oraz Równinie Łukowskiej odznacza się zróżnicowaniem krajobrazu, atrakcyjnym pod względem turystycznowypoczynkowym również dzięki przecinającej gminę malowniczej dolinie rzeki Świder. Gmina ma typowo rolniczy charakter. W produkcji zwierzęcej dominuje hodowla trzody chlewnej i bydła. Podmioty zajmujące się działalnością gospodarczą specjalizują się głównie w handlu i usługach (budowlane, stolarskie, transportowe, mechanika i blacharstwo samochodowe). Gmina Stoczek Łukowski i miasto Stoczek Łukowski tworzyły wspólną gminę, jednak na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie utworzenia 9

10 gmin, przejęcia zadań i kompetencji oraz nadania statusu miasta w województwach katowickim i siedleckim, z dniem1 stycznia 1998 r. utworzono dwie oddzielne gminy. Tabela 1. Ludność wg płci Ludność wg grup wieku i płci ogółem ogółem osoba 8976 mężczyźni osoba 4730 kobiety osoba 4246 Źródło: dane GUS stat.gov.pl Na stu mieszkańców gminy płci męskiej przypada 98 kobiet, natomiast na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 69,1 osób w wieku nieprodukcyjnym. Strukturę ludności w podziale na płeć i przedziały wiekowe przedstawia wykres 6. W zakresie dochodów własnych budżetu gminy na jednego mieszkańca gmina plasuje się na 9 miejscu w skali powiatu i na 188 w skali województwa. W zakresie wydatków gmina plasuje się na 1 miejscu w skali powiatu i 88 w skali województwa. W roku 2011 w zakresie dochodów budżetu gminy na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych gmina plasuje się na 1 miejscu w skali powiatu i na 9 w skali województwa. Łączne środki w dochodach budżetu gminy na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych w 2011 r. wyniosły 7,7 mln zł. Źródło: GUS Statystyczne Vademecum Samorządowca

11 Wykres 6. Ludność według płci i wieku w 2012 r. Źródło: IV. Warunki życia materialnego Odnosząc się do warunków materialnych mieszkańców gminy Stoczek Łukowski należy wspomnieć, że w ujęciu ogólnopolskim widoczne są wyraźne różnice wartości średniego rocznego dochodu ekwiwalentnego. Najwyższy przeciętny roczny ekwiwalentny dochód został odnotowany w regionie centralnym (woj. mazowieckie i woj. łódzkie) - 109,4% wartości średniej dla Polski, natomiast najniższy w regionie wschodnim (woj. lubelskie, woj. świętokrzyskie, woj. podkarpackie i woj. podlaskie) - 88,2%. Poza tym co czwarte gospodarstwo domowe (24,9%) z regionu wschodniego jest zagrożone ubóstwem (wskaźnik 11

12 dla ogółu Polski wynosi 17,1%) (Główny Urząd Statystyczny Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, 2013 r.). Gmina Stoczek Łukowski leży więc w regionie uboższym niż centralna część kraju. W stosunku do województwa Gmina Stoczek Łukowski leży w powiecie, który odznacza się niskim wskaźnikiem dochodów na 1 mieszkańca (95,5%), ale wysokimi wydatkami budżetu powiatu na jednego mieszkańca (103,7%) oraz bardzo niskimi nakładami inwestycyjnymi na 1 mieszkańca (50,9%). Według danych GUS 1 w gminie wiejskiej Stoczek Łukowski nastąpił spadek dochodów gminy ogółem pomiędzy 2011 a 2012 rokiem. Wykres 7 Dochody gminy ogółem Źródło: dane GUS Wynikać to może z tego, iż w 2011 roku gmina realizowała wiele inicjatyw współfinansowanych ze środków zewnętrznych. 1 Dochody i wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego grupuje się zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o finansach publicznych, tj. na działy i rozdziały - określające rodzaj działalności oraz paragrafy - określające rodzaj dochodu lub wydatku; prezentowane dane w podziale na działy, rozdziały i paragrafy opracowano zgodnie ze szczegółową klasyfikacją dochodów i wydatków, ustalaną przez Ministra Finansów na mocy kolejnych rozporządzeń z lat Dane dla lat prezentowane są z dokładnością do 1 zł. 12

13 Wykres 8 Finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych Źródło: dane GUS Niższe przychody z budżetu środków europejskich spowodowały spadek dochodu na 1 mieszkańca gminy. Wykres 9 Dochód na 1 mieszkańca 13

14 Wykres 10 Wydatki gminy ogółem Źródło: dane GUS Pomimo zmniejszenia wydatków gminy w niektórych, ważnych obszarach gmina zwiększyła poziom finansowania. W dziale 801 Oświata i Wychowanie gmina zwiększyła poziom wydatków na szkolnictwo podstawowe, gimnazjalne oraz na dowożenie uczniów. 14

15 Wykres 11 Wydatki gminy w dziale Oświata i Wychowanie Źródło: dane GUS Gmina zwiększyła również finansowanie Kultury i dziedzictwa narodowego. Udział wydatków w Dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego w wydatkach ogółem wzrósł z 2,20 zł w 2011 do poziomu 7,60 zł w 2012 roku. 15

16 Wykres 12 Wydatki w dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Źródło: dane GUS Gmina pomimo mniejszych dochodów zwiększyła wydatki na pomoc społeczną w szczególności na zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia społeczne, przy jednoczesnym zmniejszeniu wydatków na Ośrodek Pomocy Społecznej. Prezentuje to wykres nr

17 Wykres 13 Wydatki w dziale 852 Pomoc społeczna Źródło: dane GUS W latach we wszystkich województwach wystąpił spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej. Średnioroczny spadek w analizowanym okresie w Polsce kształtował się na poziomie ok. 4%, od najwyższego w woj. lubuskim (7,2%) do najniższego w woj. pomorskim (1,8%). W 2012 r. w porównaniu do 2010 r. udział korzystających z pomocy społecznej w Polsce zmniejszył się o 0,6 p. proc. (w 2012 r. 8,1%, a w 2010 r. 8,7%). Spadek wskaźnika wystąpił we wszystkich województwach, największy o 1,1 p. proc. odnotowano w woj. lubuskim oraz o 1,0 p. proc. w świętokrzyskim. Wyraźny spadek powyżej 0,5 p. proc. odnotowano zarówno w województwach, w których skala korzystania z pomocy społecznej jest wysoka (podkarpackie, zachodniopomorskie, warmińsko-mazurskie i kujawsko-pomorskie), jak również w województwach, w których poziom korzystania z pomocy społecznej jest relatywnie niski (dolnośląskie i mazowieckie). W Województwie lubelskim udział gospodarstw beneficjentów w gospodarstwach ogółem wynosi 9,4% (Jakóbika, 2013). 17

18 Odnosząc się do wskaźnika mieszkańców w poszczególnych przedziałach dochodowych brak jest jakichkolwiek danych wskazujących na rozkład dochodów mieszkańców gminy Stoczek Łukowski. Warto wspomnieć, że w gminie występuje wyższy niż w skali województwa i powiatu odsetek osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej (wykres 14), chociaż na przestrzeni lat wskaźnik ten spada zbliżając się do poziomu powiatowego i wojewódzkiego. W 2011 r. wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej wyniosły 4907,5 tys. zł. Wykres 14. Udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem Źródło: Na terenie gminy 244 gospodarstw domowych korzystało w 2012 roku ze środowiskowej pomocy społecznej (900). Można powiedzieć, że udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem wynosił 10,9% i uległ zmniejszeniu w stosunku do roku ,2%. Tabela 2. Korzystający ze środowiskowej pomocy społecznej w 2012 roku Kategoria gospodarstwa domowe korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej Jednostka miary wartość 244 gosp.dom. 18

19 osoby w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej osoba 900 udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem % 10,9 Źródło: Odnosząc się do świadczeń rodzinnych warto zaznaczyć, że w 2012 roku 496 rodzin otrzymywało zasiłki rodzinne na łącznie dzieci 1128 dzieci, w tym na 1017 dzieci do 17 roku życia. Tabela 3. Świadczenia rodzinne Kategoria rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci dzieci, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny - ogółem dzieci w wieku do lat 17, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny Jednostka miary rodzina osoba osoba wartość udział dzieci w wieku do lat 17, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny w ogólnej liczbie dzieci w tym wieku % 60,3 Źródło: Z kolei kwota świadczeń rodzinnych w 2012 roku wyniosła 2578 tys. zł, kwota zasiłków rodzinnych (wraz z dodatkami) wyniosła 1926 tys. zł, zaś kwota zasiłków pielęgnacyjnych wyniosła 347 tys. zł. Tabela 4. Kwoty świadczeń rodzinnych wypłaconych w roku - ogółem Kategoria kwota świadczeń rodzinnych Jednostka miary wartość 2578 tys. zł kwota zasiłków rodzinnych (wraz z dodatkami) kwota zasiłków pielęgnacyjnych Źródło: tys. zł tys. zł

20 1. Warunki życia materialnego mieszkańców gminy wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych W tej części raportu został opisany stosunek mieszkańców gminy do pomocy społecznej, przytoczone zostały również wypowiedzi z przeprowadzonych wywiadów pogłębionych na ten temat. Następnie przeanalizowane zostały wyniki z pytania zadanego w ankiecie: Które z wymienionych problemów społecznych rodzin uważa Pan/i za najważniejsze na terenie naszej gminy? Analizując warunki życia mieszkańców poddany został również stopień zadowolenia mieszkańców ze stanu lokalnych dróg. Rozdział 2 Ustawy o samorządzie gminnym z 1990 roku opatrzony tytułem Zakres działania i zadania gminy wskazuje, co należy do zadań gminy w poszczególnych dziedzinach życia i dotyczy to np.; wspierania, prowadzenia ośrodków i zakładów opiekuńczych Poziom pomocy społecznej Wyniki ankiet o stan zadowolenia mieszkańców z poziomu pomocy społecznej przedstawia wykres 15. Wykres 15. Poziom zadowolenia mieszkańców z dostępu do pomocy społecznej Z powyższego wykresu wynika, że poziom zadowolenia mieszkańców z pomocy społecznej w gminie Stoczek Łukowski jest dość wysoki (50%). Z kolei 27% badanych 20

21 deklaruje niezadowolenie. Niezadowolenie może być wynikiem niezrozumienia systemu pomocy społecznej. Korzystający z niego często swoje zadowolenie mierzą poziomem wypłacanych świadczeń, zaś osoby, które nie korzystają z pomocy społecznej często wyrażają swoje niezadowolenie wobec tej instytucji, jako obejmującej bezpłatną opieką zbyt wiele osób. Spośród badanych prawie co czwarty wyraża obojętność wobec poziomu pomocy społecznej w gminie (23%). Jakkolwiek obojętność wobec poziomu pomocy społecznej jest odczuwalna także w wypowiedziach respondentów w ramach indywidualnych wywiadów pogłębionych, to poziom pomocy społecznej jest wysoko oceniany przez dyrekcję jednej ze szkół z terenu gminy: na przykład uczniowie mogą za darmo korzystać z obiadów. Wiele osób jest też uzależnionych od pomocy systemu, trudno zmotywować niektóre osoby żeby podjęły pracę na miejscu, na dojazdy do większych miast też niewiele osób się decyduje. Niekoniecznie też OPS może zapewnić pracę w danym zawodzie. Ośrodek Pomocy Społecznej jest często ostatnią deską ratunku dla niektórych rodzin - tak wynika z wywiadów pogłębionych. W 2013 roku 115 rodzin pobierało zasiłki okresowe, są zapewniane posiłki dla biedniejszych rodzin. Wiele osób korzysta też z porad - chodzą do psychologa, świadczona jest pomoc w przygotowaniu pism urzędowych, w przypadku problemów ze starszymi osobami OPS i jego pracownicy pomagają w dokumentacji potrzebnej do umieszczenia w DPS-ie lub ZOL-u. Największy problem to jednak niebieskie karty, czyli przemoc w rodzinach. Przy założeniu karty jest mnóstwo papierkowej roboty i często nawet osoby, które padły ofiarą przemocy, mają dość biurokracji i rezygnują z pomocy. Niestety, takie są wymogi i my musimy to robić. Są też przypadki, że ofiary przemocy nie chcą korzystać ze wsparcia ośrodka, bo nie życzą sobie ingerencji w sprawy rodziny. Nie korzystają też z pomocy psychologa. Bywa też, że policja zakłada karty bez potrzeby, bo okazuje się na przykład, że karta miała być argumentem w sporach majątkowych Problemy społeczne rodzin Zapytano respondentów z gminy Stoczek Łukowski Które z wymienionych problemów społecznych rodzin uważa Pani/Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? Odpowiedzi respondentów przedstawia wykres

22 Wykres 16. Które z wymienionych problemów społecznych rodzin uważa Pani / Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? Wyniki pokazują, że największym problemem, na którzy wskazują ankietowani mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski, jest bezrobocie (32%) badanych i alkoholizm (19%) ankietowanych. Jako problem społeczny respondenci wskazują również ubóstwo (14%). Spośród ankietowanych 14% zwraca uwagę na nieporadność życiową; 6% na niski poziom więzi między rodzinami i sąsiadami oraz brak wsparcia psychologiczno-prawnego. Na zanikanie tradycyjnych form spotkań rodzinnych wskazuje 4% ankietowanych Stan lokalnych dróg Poziom zadowolenia ze stanu lokalnych dróg przedstawia wykres

23 Wykres 17. Poziom zadowolenia ze stanu lokalnych dróg Jak wynika z powyższego zestawienia zadowolonych ze stanu lokalnych dróg jest 26% badanych. Na uwagę zasługuje fakt, że co ósmy badany nie ma na ten temat zdania (12%). Połowa ankietowanych mieszkańców gminy jest niezadowolona ze stanu lokalnych dróg (52%), co pozostaje w sprzeczności z wynikami wywiadów pogłębionych. Z wywiadów pogłębionych wynika jednak, że drogi w są bardzo dobrym stanie. Dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych - mówi że mamy takiego wójta, taką gminę, że możemy być wzorem, także to też o czymś świadczy. Słowa z innych wywiadów mogą być jedynie potwierdzeniem zdania pracownika urzędu. Drogi są dobre, wyremontowane, większość jest utwardzona, dróg gruntowych praktycznie nie ma. Z odśnieżaniem nie ma problemu. Drogi gminne odśnieżają strażacy, a za powiatowe odpowiedzialny jest już powiat, więc tu nie ma problemu. V. Warunki mieszkaniowe Na terenie gminy rozprowadzonych jest 125,9 km sieci wodociągowej, do której podłączonych jest 188,9 gospodarstw. Łącznie z sieci wodociągowej korzysta 7514 mieszkańców. Długość sieci kanalizacyjnej, odprowadzającej ścieki od 352 gospodarstw, 23

24 łącznie z budynkami zbiorowego zamieszkania, wynosi 22,6 km. Średnioroczne zużycie wody w 2012 roku na jednego mieszkańca wynosi 22,9 m3. Z danych uzyskanych od Urzędu Gminy około 1,0% obywateli mieszka w mieszkaniach komunalnych. Według danych GUS około 91,5% ludności korzysta z wodociągów i 18,4% z kanalizacji nie licząc gospodarstw czerpiących wodę ze studni jak również wyposażonych w przydomowe oczyszczalnie ścieków lub szamba. Na terenie gminy rozprowadzona jest także sieć gazowa o łącznej długości 5663 m doprowadzająca gaz do 14 osób. Pod względem przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania w zasobach mieszkaniowych w 2010 r gmina plasuje się na 8 miejscu w skali powiatu i na 100 w skali województwa. 1. Warunki mieszkaniowe analiza ankiet i wywiadów pogłębionych W tej części raportu omawiać będziemy poziom zadowolenia z warunków mieszkaniowych osób z terenu gminy Stoczek Łukowski. Ustawa o samorządzie gminnym z 1990 roku w rozdziale 2 Zakres działania i zadania gminy wskazuje zadania gminy w poszczególnych dziedzinach życia. W myśl Art. 6. pkt 7, 2 i 3 gmina jest zobowiązana do gminnego budownictwa mieszkaniowego, utrzymania gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, budowy i utrzymania wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz Warunki mieszkaniowe Mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski zostali zapytani w ankiecie o stopień zadowolenia z warunków mieszkalnych, którego wyniki przedstawia wykres

25 Wykres 18. Stopień zadowolenia z warunków mieszkaniowych Jak przedstawia wykres 82% ankietowanych z terenu gminy jest zadowolonych z warunków mieszkaniowych, na terenie gminy Stoczek Łukowski, a 10% mieszkańców deklaruje swoje niezadowolenie. Z wypowiedzi w wywiadach pogłębionych dowiadujemy się, że na terenie gminy jest coraz lepiej, wiele osób pracuje i dojeżdża do stolicy, co wiąże się z większymi zarobkami. Gmina jednak nie posiada mieszkań komunalnych. Tłumaczy to tym, że ich w ogóle nie potrzeba mieszkańcy radzą sobie. VI. Rozwój ekonomiczny i dostępność miejsc pracy Na koniec listopada 2013 roku stopa bezrobocia w skali kraju wynosiła 13,2%, w skali województwa lubelskiego 14%. Odnosząc się do innych województw można powiedzieć, że wyższa stopa bezrobocia została odnotowana w województwach świętokrzyskim, zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim, kujawsko-pomorskim, podlaskim i podkarpackim. 25

26 Według danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie w roku 2013 wzrosła liczba zarejestrowanych bezrobotnych w stosunku do roku poprzedniego (+5,543 os.). Największy wzrost odnotowano wśród osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy, długotrwale bezrobotnych, bez wykształcenia średniego oraz osób powyżej 50 r. życia. Największe problemy ze znalezieniem pracy mają bezrobotni do 25 r. życia (Stan bezrobocia w województwie lubelskim, 2013). Dane uzyskane od Powiatowego Urzędu Pracy w Łukowie wskazują, że w 2013 r. największe bezrobocie jest odczuwalne w sektorze przetwórstwa przemysłowego, budownictwa oraz handlu hurtowego i detalicznego (Dane PUP w Łukowie). Dokładne dane prezentuje Tabela 5. Tabela 5. Bezrobotni zarejestrowani w PUP w Łukowie (2013 r.) Sektor N % Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 187 2% Górnictwo i wydobywanie 8 0% Przetwórstwo przemysłowe % Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę 16 0% i powietrze do układów klimatyzacyjnych dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z 73 1% rekultywacją Budownictwo % Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając % motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 279 3% Transport i gospodarka magazynowa 344 4% Informacja i komunikacja 56 1% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 105 1% Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 29 0% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 142 2% Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 220 3% Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 466 5% społeczne Edukacja 306 4% Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 170 2% Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 82 1% Pozostała działalność usługowa 270 3% Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 4 0% 26

27 Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0% Działalność niezidentyfikowana 67 1% % Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych PUP w Łukowie W regionie puławskim, do którego, w statystykach GUS, należy powiat łukowski stopa bezrobocia wynosiła 13,6%. W ciągu ostatnich 3 lat gminie wiejskiej Stoczek Łukowski można odnotować wzrost liczby bezrobotnych. Wykres 19 Bezrobocie wskaźniki Jednostka miary BEZROBOCIE Bezrobotni zarejestrowani wg płci ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wg płci ogółem % 5,4 7,0 mężczyźni % 5,1 7,1 kobiety % 5,8 7,0 PRACUJĄCY WEDŁUG INNEGO PODZIAŁU NIŻ PKD Pracujący wg płci ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: dane GUS Bezrobocie dotyka głównie osoby wchodzące na rynek pracy (Wykres 19). W roku 2013 w kategorii wiekowej było zarejestrowanych 34% bezrobotnych, w tym 55 kobiet i 66 mężczyzn; w kategorii wiekowej było zarejestrowanych 27% bezrobotnych, w tym 43 kobiety i 97 mężczyzn. Dokładne dane ze względu na kategorię wiekową oraz płeć przedstawia tabela 6. Tabela 6. Bezrobotni w latach ze względu na płeć oraz kategorię wiekową (dane w liczbach) Kobiety Mężczyźni Ogółem Kategorie

28 Razem Wykres 20. Bezrobotni w kategoriach wiekowych (dane w %) Odnosząc się do liczby bezrobotnych ze względu na wykształcenie można powiedzieć, że najczęściej wśród bezrobotnych można spotkać osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (32%) oraz gimnazjalnym i niższym (24%). Dokładne dane prezentuje tabela 7. 28

29 Wykres 21. Bezrobotni ze względu na wykształcenie (dane w %) Tabela 7. Bezrobotni w latach ze względu na płeć oraz wykształcenie (dane w liczbach) Kobiety Mężczyźni Ogółem Kategorie Wyższe 17% 14% 15% 4% 6% 5% 21% 20% 20% policealne i śr. zawodowe 14% 18% 14% 26% 21% 18% 40% 39% 32% średnie ogólnokształcąc e 21% 24% 30% 11% 12% 12% 32% 36% 42% zasadnicze zawodowe 31% 24% 25% 31% 32% 35% 62% 56% 60% 29

30 gimnazjalne i poniżej 17% 20% 16% 28% 29% 30% 45% 49% 46% Razem 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% W roku 2013 na terenie gminy wiejskiej Stoczek Łukowski było zarejestrowanych 444 podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON, spośród których 22 należało do sektora publicznego, a 422 do sektora prywatnego. Jak widać na wykresie 22 w gminie nastąpił wzrost zarejestrowanych podmiotów o 25 podmiotów. Wykres 22 Podmioty gospodarki narodowej ogółem Źródło: dane GUS Wzrost ten nastąpił w sektorze prywatnym co oznacza zwiększenie aktywności gospodarczej wśród mieszkańców gminy. 30

31 Wykres 23 Sektor prywatny ogółem W ramach wszystkich przedsiębiorstw 56,6% wykonuje pozostałą działalność gospodarczą, 38,4% działa w ramach przemysłu i budownictwa, a 5,0% to rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Najwięcej jest mikroprzedsiębiorstw 96,4%, pozostałe to firmy zatrudniające od 10 do 49 pracowników (3,1%) oraz od 50 do 249 pracowników (0,5%). Dane prezentuje wykres

32 Wykres 24. Przedsiębiorstwa z terenu gminy. Podział według sektora (2012 r.) Źródło: Wykres 25 Podmioty gospodarki narodowej wg PKD 2007 Źródło: 32

33 W ramach sektora publicznego spośród 26 podmiotów 21 należy do państwowych i samorządowych jednostek prawa budżetowego. Z kolei sektor prywatny to przede wszystkim osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, 9 spółek handlowych oraz osiemnaście stowarzyszeń i organizacji społecznych. Wykres 26 Podmioty gospodarki narodowej - sektor prywatny Źródło: 33

34 Wykres 27. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON (sektor prywatny) Źródło: W roku 2013 na terenie gminy Stoczek Łukowski powstały 55 firmy z sektora prywatnego, spośród których 53 to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i 1 spółka prawa handlowego (wykres 29). Wykres 28 Nowo zarejestrowane podmioty gospodarcze Źródło: 34

35 Wykres 29 Nowo zarejestrowane podmioty w sektorze prywatnym Źródło: Największy wzrost można odnotować w zakresie handlu hurtowego i detalicznego (25%), budownictwa (23%) oraz przetwórstwa przemysłowego (20%). Odnosząc się do wyrejestrowanych firm należy stwierdzić, że głównie są to firmy budowlane (38%). Tabela 8. Podmioty nowo zarejestrowane wg sekcji i działów PKD 2007 oraz sektorów własnościowych (rok 2012) Zarejestrowane Wyrejestrowane N % N % Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo % Przetwórstwo przemysłowe 8 20% 2 10% Budownictwo 9 23% 8 38% Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 10 25% 6 29% samochodowych, włączając motocykle Transport i gospodarka magazynowa 2 5% - - Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 1 3% 1 5% gastronomicznymi Informacja i komunikacja 1 3% - - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 1 3% 0% 35

36 Działalność w zakresie usług administrowania i 5 13% 1 5% działalność wspierająca Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 1 3% 1 5% Pozostała działalność usługowa; gospodarstwa domowe 2 5% 1 5% zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Razem % % Źródło: Odnosząc się do wyrejestrowanych firm można powiedzieć, że liczba wyrejestrowanych podmiotów działalności gospodarczej w roku 2013 wynosiła 29. Jednocześnie widać spadek wskaźnika zaprzestania działalności gospodarczej w stosunku do roku Wykres 30 Podmioty wyrejestrowane ogółem 36

37 Odnosząc się do wskaźników podmiotów gospodarki narodowej należy stwierdzić, że na 10 tys. ludności z terenu gminy Stoczek Łukowski przypada 511 firm. Na 10 tys. ludności w roku 2012 powstało więcej firm (48) niż zostało wyrejestrowanych (25). W tej kwestii można zauważyć wyraźny progres. Na 100 osób w wieku produkcyjnym 7,4 osób prowadzi działalność gospodarczą. Z kolei na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym przypada 82 nowo zarejestrowanych przedsiębiorstw. Odnosząc się do fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych można powiedzieć, że na 10 tys. mieszkańców przypada 22 tego typu instytucji. Dokładne dane prezentuje tabela 9. Tabela 9. Podmioty gospodarki narodowej - wskaźniki PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ - WSKAŹNIKI Podmioty - wskaźniki podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym podmioty na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp ,8 7, ,8 85,8 - Źródło 1. Rozwój ekonomiczny i dostępność miejsc pracy wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych W tym rozdziale zaprezentowane zostaną wynik badań dotykające problemów dostępności do podstawowych usług handlu dla mieszkańców gminy i połączeń komunikacyjnych z najbliższymi miejscowościami. Analizie został poddany również poziom 37

38 zadowolenia z dostępu do Internetu. Zapytano respondentów o potrzebę utworzenia punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy 1.1. Dostęp do podstawowych usług handlu Poziom zadowolenia mieszkańców gminy Stoczek Łukowski z dostępu do podstawowych usług handlu przedstawia wykres 31. Wykres 31. Dostęp do podstawowych usług i handlu Jak wynika z zebranych danych ankietowani w 71% zadeklarowali zadowolenie z dostępności do podstawowych usług i handlu na terenie gminy Stoczek Łukowski, spośród których 23% jest zdecydowanych. Tylko 5% ankietowanych wyraża zdecydowane niezadowolenie z dostępu do podstawowych usług i handlu, natomiast 17% ankietowanych zadeklarowało umiarkowane zadowolenie. Z wywiadów pogłębionych dowiadujemy się, że główne centrum handlowe to Stoczek Łukowski, gdzie mieszkańcy gminy mogą zaopatrzyć się w podstawowe produkty handlowe i spożywcze. Upadłość ogłosiło wiele sklepów GS, ale w większości wiosek nadal funkcjonują sklepy prywatne. Po terenach wiejskich jeżdżą samochody z podstawowymi artykułami takimi 38

39 jak pieczywo oraz sklep obwoźny z wędliną. Największą popularnością cieszy się wtorkowy targ, wśród starszych ludzi uchodzi to już jako tradycja. Co tydzień jest tu kilka tysięcy osób, również z sąsiednich miejscowości. Można powiedzieć, że wtorkowy targ to platforma spotkań dla mieszkańców okolicznych wsi i miast. Ludzie przyjeżdżają nawet z Warszawy, by kupić regionalną żywność, warzywa, owoce, swojskie wyroby. ( ) Jeśli chodzi o usługi, to raczej też niczego nie brakuje. Zakład Gospodarki Komunalnej załatwia kwestię odpadów i wody. Istnieje kilka firm hydraulicznych Połączenia komunikacyjne z innymi miejscowościami Poziom zadowolenia z połączeń komunikacyjnych z innymi miejscowościami przedstawia wykres 32. Wykres 32. Poziom zadowolenia z połączeń komunikacyjnych Odnosząc się do powyższego wykresu mieszkańcy w 39% deklarują zadowolenie z połączeń komunikacyjnych z innymi miejscowościami i 17% ankietowanych opowiada się za zdecydowanym zadowoleniem w tym temacie. Natomiast 13% ankietowanych wyraża zdecydowane niezadowolenie i 18% badanych, umiarkowane. Spośród badanych 13% osób nie wyraziło swojego poziomu zadowolenia. 39

40 Z wywiadu pogłębionego dowiadujemy się o dobrej komunikacji na terenie gminy i z innymi miejscowościami, która jest zorganizowana w różny sposób busy prywatne, PKS czy autobusy szkolne. Jednakże były również opinie, które wskazywały na problem dojazdu do małych wsi w gminie usytułowanych na obrzeżach Komunikacja jest utrudniona. W niektórych rejonach jest jeszcze w porządku, ale do miejscowości położonych na obrzeżach, gdzie nie ma instytucji takich jak szkoła, nie dojeżdża żaden PKS. Wiele osób korzysta z autobusów szkolnych, które rano przyjeżdżają po dzieci. W większych miejscowościach większość osób posiada samochody, jednakże samotne starsze osoby nie posiadają auta Dostęp do Internetu Poziom zadowolenia z dostępu do Internetu przedstawia wykres 33. Wykres 33. Poziom zadowolenia mieszkańców z dostępu do Internetu Z przeprowadzonych badań wynika, że mieszkańcy deklarują wysoki stopień zadowolenia z dostępu do Internetu 88% w tym zdecydowanie zadowolonych jest 28%. Natomiast 14% ankietowanych wyraża niezadowolenie z dostępu do Internetu. 40

41 Z wywiadów pogłębionych wynika, że większość rodzin korzystających z pomocy społecznej ma dostęp do Internetu. Na terenie gminy 60 rodzin wzięło udział w programie unijnym Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie powiatu Łukowskiego i oni mają darmowy dostęp do Internetu na przestrzeni 10 lat. Na terenie gminy sieć zainstalowała firma Lukman, Orange, T-mobile. Obecnie trwają prace nad budową linii światłowodowej. Jednak z szacunków OPS wynika, że 20% rodzin z dziećmi chodzącymi do szkoły nie ma dostępu do sieci. Jeśli jest taki problem, to można korzystać z sal informatycznych w szkole. W każdym gimnazjum jest dobrze wyposażona sala komputerowa. W ramach projektów utworzone zostały dwa telecentra, jedno w bibliotece w Adamowie, gdzie znajduje się 10 stanowisk komputerowych, drugie w Woli Gułowskiej Utworzenie punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy Zapytano respondentów o potrzebę utworzenia punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy. Wyniki przedstawia wykres 34. Wykres 34. Utworzenie punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy 41

42 Dla respondentów utworzenie punktu informacyjnego, oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy, jest bardzo ważne. Opowiedziało się za nim 69% ankietowanych. Dla 20% taki punkt wydał się mało ważny, a dla 11% średnio ważny. Wywiad pogłębiony nie przewidywał pytania o utworzenie punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy. VII. Edukacja i kultura Od 1999 roku, w związku z reformą oświaty, na terenie gminy Stoczek Łukowski funkcjonuje pięć zespołów oświatowych obejmujących szkołę podstawową i gimnazjum: - Zespół Oświatowy w Starych Kobiałkach - Zespół Oświatowy w Szyszkach - Zespół Oświatowy w Kisielsku - Zespół Oświatowy w Starej Prawdzie - Zespół Oświatowy w Jedlance - Zespół Oświatowy w Starej Róży Ponadto działa filialna Szkoła Podstawowa dla klas 0-III w Toczyskach, podporządkowana Zespołowi Oświatowemu w Starych Kobiałkach oraz samodzielna Szkoła Podstawowa w Kamionce. Na terenie gminy znajdują się 8 szkół podstawowych prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego, do której w 2012 roku łącznie uczęszczało 526 uczniów. Na terenie gminy znajduje się także 6 szkół gimnazjalnych z 292 uczniami (148 mężczyzn, 144 kobiet). 42

43 Źródło: GUS Statystyczne Vademecum Samorządowca 2013 Współczynnik skolaryzacji brutto dla szkół podstawowych w roku 2012 wynosił 98,32%, z kolei dla gimnazjów 95,11%. Zebrane w Urzędzie Gminy Stoczek Łukowski dane statystyczne dotyczące wyników testów gimnazjalnych wskazują na wynik na poziomie 60,25%. Na terenie gminy znajduje się 1 przedszkole prowadzone przez jednostkę samorządu terytorialnego, do którego w roku 2012 uczęszczało 86 dzieci. Według danych GUS wskaźnik komputeryzacji w gminie wynosi 87,50%. Wykres 35 Komputeryzacja szkół Wskaźniki komputeryzacji szkół podstawowych i gimnazjalnych udział % szkół wyposażonych w komputery przeznaczone do użytku uczniów z dostępem do Internetu 43

44 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych % 87,50 87,50 - gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych % 66,67 66,67 - uczniowie przypadający na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży bez specjalnych osoba 5,46 5,11 - gimnazja dla dzieci i młodzieży bez specjalnych osoba 5,73 5,21 - Źródło W województwie lubelskim średni wynik sprawdzianu szóstoklasisty wyniósł 24,04 pkt, w powiecie łukowskim 23,3 pkt. W gminie Stoczek Łukowski do sprawdzianu szóstoklasisty w roku szkolnym 2012/2013 przystąpiło 103 uczniów, którzy wypracowali średni wynik gminy na poziomie 24,7 pkt. 2 W poszczególnych szkołach wyniki kształtują się następująco: 1) Szkoła Podstawowa im. ppłk. Wacława Rejmaka ps Ostoja w Jedlance 29,25 pkt. 2) Szkoła Podstawowa w Kamionce - 23,33 pkt. 3) Szkoła Podstawowa w Kisielsku 24,62 pkt. 4) Szkoła Podstawowa im. Wandy Chotomskiej w Starej Prawdzie 25,46 pkt. 5) Szkoła Podstawowa im. Mieczysława Jastrzębskiego w Starej Róży 27,40 pkt. 6) Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Starych Kobiałkach 22,88 pkt. 7) Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Szyszkach 24,00 pkt 1. Edukacja i kultura wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych W tej części raportu znajdują się dane odnoszące się do poziomu zadowolenia z jakości edukacji szkolnej i dostępu do przedszkola. Zapytani respondenci odpowiadali 2 Dane z 44

45 również na pytanie: Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze edukacji uważa Pani/Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? oraz Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze sportu i kultury uważa Pani/Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? 1.1. Poziom zadowolenia z jakości edukacji szkolnej Poziom zadowolenia z jakości edukacji szkolnej przedstawia wykres 36. Wykres 36. Poziom zadowolenia z jakości edukacji szkolnej Z powyższego zestawienia wynika, że mieszkańcy są zadowoleni z poziomu edukacji szkolnej (75%). Spośród badanych tylko 17% wyraża niezadowolenie z jakości edukacji szkolnej, a 8% nie zajmuje stanowiska w tej sprawie. W indywidualnego wywiadu pogłębionego przeprowadzonego z dyrektorem jednej ze szkół wynika, że wyniki osiągnięte przez uczniów w teście gimnazjalnym plasują się na wysokim poziomie jest dobrze, wyniki są bardzo wysokie, gmina plasuje się bardzo wysoko Dostęp do przedszkola Poziom zadowolenia z dostępu do przedszkola przedstawia wykres

46 Wykres 37. Poziom zadowolenia z dostępu do przedszkola Z powyższego wykresu wynika, że mieszkańcy są zadowoleni z dostępu do przedszkola (72%), a tylko co dziesiąty wyraża niezadowolenie 10%. Spośród ankietowanych 15% nie ma sprecyzowanego zdania na ten temat. Z wywiadu pogłębionego dowiadujemy się, że dostęp do przedszkoli na terenie gminy Stoczek Łukowski jest stuprocentowy. W opinii urzędu gminy jest dobry. Problemem, na który wskazali w wywiadach mieszkańcy gminy są nieodpowiednie godziny otwarcia: jedyny minus to czas otwarcia przedszkoli - tylko jedno, w Starych Kobiałkach, jest czynne do godziny 16. Rodzic musi zapłacić około 100 zł miesięcznie, by odbierać dziecko o tej porze. Pozostałe działają jedynie do 13. Jeśli ktoś nie może korzystać z pomocy rodziców, którzy odbiorą dzieci o 13, to ta sytuacja może uniemożliwić mu podjęcie pracy w odleglejszych miejscowościach. Same budynki przedszkolne są ładne, wyposażone ze środków unijnych Problemy społeczne w obszarze edukacji Respondenci odpowiadali na pytanie Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze edukacji uważa Pani/Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? Wyniki na tak zadane pytanie przedstawia wykres

47 Wykres 38. Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze edukacji uważa Pani/Pana za najważniejsze na terenie naszej gminy? Jak wynika z powyższego wykresu co czwarty badany za problem społeczny uważa brak wykorzystania bazy szkolnej w czasie wolnym od nauki (25%); 50% wskazuje na niedostateczne wsparcie psychologiczne lub pedagogiczne; 7% wskazuje brak placówek wychowania przedszkolnego; 16% wskazuje na brak stołówek szkolnych. Zaledwie 1% ankietowanych wskazuje na inne problemy społeczne w obszarze edukacji Problemy społeczne w obszarze kultury i sportu Problemy społeczne w obszarze kultury i sportu przedstawia wykres

48 Wykres 39. Problemy społeczne w obszarze kultury i sportu Z wykresu wynika że 21% badanych wskazuje, na niewykorzystany potencjał uzdolnionej i utalentowanej młodzieży w gminie Stoczek Łukowski. Prawie dwóch na siedmiu badanych podkreśliło, że jest zbyt mało imprez i wydarzeń kulturalnych (27%). Mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski w 15% deklarują, że brak jest pozarządowych organizacji, które by inspirowały działalność kulturalną i sportową. Jakkolwiek w opinii 11% ankietowanych nie jest wykorzystany potencjał historii i kultury regionu, to tyle samo podkreśla, że brak jest lokalnego ośrodka sportowego bądź klubu sportowego. Nie mniej niż co szósty badany wskazuje na brak świetlic wiejskich (15%). Z wywiadu pogłębionego można się dowiedzieć, że na terenie gminy działa kilka klubów sportowych, które otrzymują dotacje z urzędu gminy, a każda ze szkół wyposażona jest w dobrej jakości boisko. Według respondentów wywiadów pogłębionych w okresie 48

49 zimowym sytuacja z dostępnością obiektów sportowych jest utrudniona głównie do sal gimnastycznych. Warto dodać, że w opinii badanych istnieje możliwość darmowego wynajęcia sal gimnastycznych w Starych Kobiałkach, w Starej Prawdzie i Starej Róży. Jeśli chodzi o kulturę, to od roku w Stoczku Łukowskim istnieje biblioteka gminna. Odbywają się tam spotkania grup literackich, teatralnych. Według badanych poprawia się sytuacja z organizacją czasu wolnego w gminie, coraz więcej jest inicjatyw stworzonych z myślą o dzieciach, jednak w opinii badanych to wciąż za mało;( ) Szerzą się patologie społeczne, alkoholizm wśród młodzieży, być może ma to jakiś związek z tą sytuacją; ( ) na przykład, nawet jeśli istnieje możliwość wynajęcia sali, to szkoły nie chcą się na to godzić, bo muszą zapewnić osobę, która będzie to wszystko kontrolować. Wciąż nie wszystko jest dobrze zorganizowane wynika z wywiadów pogłębionych. VIII. Poziom aktywności obywatelskiej Poziom aktywności obywatelskiej można mierzyć na wiele sposobów. Najbardziej powszechnym, a jednocześnie najbardziej trafnym pomiarem jest zaangażowanie społeczne i polityczne obywateli. Zaangażowanie polityczne można mierzyć poprzez udział w wyborach czy różnego rodzaju akcjach społecznych organizowanych na terenie gminy (Stypułkowski, 2012). W roku 2013 na terenie gminy funkcjonuje 22 organizacji społecznych oraz 2 biblioteki z łącznym księgozbiorem egzemplarzy. W przeliczeniu na 1000 osób można odnotować 158 czytelników bibliotek, gdzie jeden czytelnik wypożyczył około 25,1 książek w ciągu roku. Szczegółowe dane przedstawia tabela 10. Tabela 10. Biblioteki - wskaźniki Kategoria Jednostka miary Wartość ludność na 1 placówkę biblioteczną osoba 2093 księgozbiór bibliotek na 1000 ludności czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika w woluminach Źródło wol. osoba wol. 3689, ,1 49

50 Jakkolwiek na terenie gminy funkcjonują 22 stowarzyszenia i organizacje społeczne, nie ma jednak obiektywnych i miarodajnych danych odnoszących się do zaangażowania obywateli w wolontariat i działalność społeczną. Odnosząc się z kolei do wskaźnika politycznego aktywności obywatelskiej można stwierdzić, że w wyborach samorządowych w 2010 r. wzięło udział 60%, w wyborach prezydenckich 55,7%, z kolei w wyborach parlamentarnych w 2011 roku 42,3%. 1. Poziom aktywności obywatelskiej wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych. Ta część raportu zawiera informacje z przeprowadzonych ankiet i wywiadów pogłębionych na terenie gminy. Poziom aktywności obywatelskiej badaliśmy, przez wskazanie stopnia ważności w 20 wskazanych kategoriach określających obszary życia społecznego: 1. Utworzenie punktu informacyjnego w gminie oferującego usługi doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy 2. Mobilny punkt pomocy specjalistycznej dla osób uzależnionych 3. Dzienny dom pomocy społecznej 4. Likwidacja barier architektonicznych w urzędach 5. Mieszkania chronione, lokale socjalne 6. Usługi opiekuńcze dla osób starszych i/lub niepełnosprawnych 7. Stworzenie sieci pomocy sąsiedzkiej 8. Założenie grupy wsparcia dla osób niepełnosprawnych 9. Założenie grupy wsparcia dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie 10. Organizacja miejsc zakwaterowania dla sprawców przemocy 11. Założenie wolontariatu 12. Finansowanie płatnych szczepionek dla dzieci 13. Zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów (kardiolog, diabetolog, onkolog) 14. Pomoc psychologa/terapeuty, profilaktyka uzależnień dla dzieci, młodzieży i dorosłych 15. Stypendia dla dzieci z ubogich rodzinami 50

51 16. Zapewnienie dostępu do pedagoga, logopedy i opieki medycznej w szkołach i przedszkolach 17. Wydłużenie czasu otwarcia przedszkoli 18. Poszerzenie oferty o oddział żłobkowy 19. Zwiększenie liczby obiektów sportowo-rekreacyjnych na terenie placówek oświatowych 20. Potrzeba pedagogizacji rodziców i dzieci Dodatkowo zapytano ankietowanych o poziom zadowolenia z dostępu do biblioteki i poziom zadowolenia z udziału mieszkańców w wydarzeniach gminnych i religijno-patriotycznych Ważność obszarów życia społecznego W kwestionariuszu ankiety badani zostali poproszeni o udzielenie odpowiedzi odnoszących się do kwestii, które według nich są najważniejsze a dotyczą ich miejsca zamieszkania. Ważność obszarów życia społecznego obrazuje wykres

52 Wykres 40. Ważność obszarów życia społecznego (dane w %) Jak wynika z wykresu jednym z najważniejszych kwestii społecznych dla mieszkańców gminy Stoczek Łukowski jest brak dostępu do lekarzy specjalistów - wskazuje na to ponad 87% ankietowanych. Bardzo ważnym obszarem jest również zwiększenie dostępności do lekarzy specjalistów (ponad 90%) i stypendia dla dzieci z ubogich rodzin (ponad 86%). Na usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych wskazuje tylko 52

53 40,4% badanych. Ponad 82% ankietowanych wskazuje, że ważna jest pomoc psychologa lub terapeuty, profilaktyka uzależnień dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Respondenci wywiadów pogłębionych dostrzegają, że ośrodek zdrowia zatrudnia psychologa na umowę-zlecenie, jednak mieszkańcy nie posiadają jeszcze świadomości, że wizyta u psychologa to nie jest nic złego, że to nie jest patologia. W opinii badanych można dostrzec obawę przed lekarzem psychiatrą. Pomimo istnienia bardzo dobrze rozwiniętej bazy sportowej respondenci wskazują na potrzebę zwiększenia liczby boisk i obiektów sportowych. Może to wskazywać na problem z dostępnością ww. obiektów dla mieszkańców gminy w godzinach pozalekcyjnych. Ankietowani mieszkańcy wskazują także na potrzebę refundacji płatnych szczepionek dla dzieci, co wydaje się być problemem do rozwiązania na wyższym poziomie (rządowym), nie gminnym. Program stypendialny, obejmujący dzieci z najuboższych rodzin, realizowany jest w gminie poprzez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Respondenci wskazują jednak na potrzebę prowadzenia-rozszerzenia takiego programu, co może stanowić pole do poszukiwań funduszy przez organizacje pozarządowe działające na terenie gminy Dostęp do gmininnej biblioteki Poziom zadowolenia mieszkańców z dostępu do gminnej biblioteki przedstawia wykres

54 Wykres 41. Dostęp do gminnej biblioteki Ankietowani w 80% deklarowali zadowolenie z dostępu do biblioteki. Tylko 2% badanych opowiedziało się za tym, że są zdecydowanie niezadowoleni z dostępu do biblioteki. Z pogłebionego wywiadu można dowiedzieć się, że na terenie gminy oprócz biblioteki znajdującej się w Starych Kobiałkach funkcjonują jeszcze biblioteki szkolne Udział mieszkańców w uroczystościach gminnych i religijno patriotycznych Udział mieszkańców w uroczystościach gminnych i religijno patriotycznych przedstawia wykres 42 i

55 Wykres 42. Udział mieszkańców w wydarzeniach gminnych Wykres 43. Udział mieszkańców w wydarzeniach religijno-patriotycznych. Jak wynika z powyższych wykresów większym zadowoleniem wśród mieszkańców gminy Stoczek Łukowski cieszą się wydarzenia gminne (50%), niż religijno-patriotyczne (49%). W obu przypadkach występuje grupa mieszkańców, która wykazuje brak zainteresowania uroczystościami 13%. W sumie 17% ankietowanych jest 55

56 niezadowolonych z udziału w uroczystościach gminnych, a 25% w uroczystościach religijno-patriotycznych. Z wywiadów pogłębionych dowiadujemy się, że udział mieszkańców jest bardzo duży w wydarzeniach gminnych takich jak Dzień Dziecka czy dożynki gminne. Wiele wydarzeń dla mieszkańców organizują szkoły, są nimi spotkania świąteczne, dyskoteki organizowane z różnych okazji. Jeśli chodzi o uczestnictwo mieszkańców w uroczystościach religijnopatriotycznych, to w te wydarzenia angażuje się jeszcze więcej ludzi. Takie imprezy organizowane są wspólnie z gminą, najczęściej połączone z Mszą Świętą w kościele. Potem składane są wieńce, wygłaszane przemowy, szkoły przygotowują przedstawienia. Kiedyś takie wydarzenia były okrojone tylko do Maszy Świętej, teraz szkoły rywalizują między sobą o to, która przygotuje akademię. A kiedy młodzież występuje, to przychodzą oglądać ich rodzice i zwiększa się grono uczestniczących w uroczystości. IX. Zdrowie publiczne Na terenie gminy Stoczek Łukowski funkcjonuje przychodnia podległa samorządowi terytorialnemu, w której w roku 2012 udzielono łącznie 6455 porad. Na terenie gminy znajduje się także 1 punkt apteczny 3. Tabela 11 Opieka zdrowotna PRZYCHODNIE - AMBULATORYJNA OPIEKA ZDROWOTNA (STAN W DNIU 31 XII) Przychodnie ogółem ob. 1 1 publiczne ob. 1 - placówki ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na 10 tys. ludności Przychodnie podległe samorządowi terytorialnemu ob Dane dotyczące cywilnej służby zdrowia, informacje o szpitalach, (łącznie z zamiejscowymi oddziałami szpitalnymi) lecznictwie uzdrowiskowym (spr.zd-1,zd-2);od 2004 r. dane o szpitalach na podstawie spr. MZ-29; dane o personelu służby zdrowia (do 1998 r. spr. MZ-10, od 1999 r. spr. MZ-88), dane o aptekach i punktach aptecznych (spr.zd-5), o placówkach ambulatoryjnej (ZD-3, ZD- 3a, ZD-3b) i doraźnej opieki zdrowotnej (ZD-4), o żłobkach (spr. ZD-6), dane o placówkach stacjonarnej pomocy społecznej - domach lub zakładach pomocy społecznej (spr.zd-7), od danych za 2003r. spr. PS-03; informacje dot. opieki nad dziećmi i młodzieżą - domy dziecka, rodzinne domy dziecka, pogotowia opiekuńcze, rodziny zastępcze, wioski dziecięce, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, ogniska wychowawcze, ośrodki socjoterapii (spr. S-13, S-14), placówki socjalizacyjne, placówki rodzinne, interwencyjne, wsparcia dziennego i wielofunkcyjne (PS-01); dane dot. stanu zdrowia ludności (MZ-56, MZ/G-1, MZ-15, 3-90/62/MZ). 56

57 przychodnie ogółem ob. 1 1 Podstawowa opieka zdrowotna - porady porady ogółem ogółem jd przychodnie podległe samorządowi terytorialnemu jd Ambulatoryjna opieka zdrowotna - porady lekarskie porady lekarskie ogółem ogółem jd APTEKI I PUNKTY APTECZNE Punkty apteczne punkty apteczne ob. 1 1 Źródło 1. Zdrowie publiczne wyniki ankiet i wywiadów pogłębionych Ta część raportu zawiera opinie mieszkańców odnoszące się do poziomu zadowolenia z opieki zdrowotnej w gminie, jak i również odpowiedź na zadane pytanie Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze opieki zdrowotnej uważa Pani/Pan za najważniejsze na terenie naszej gminy? 1.1. Poziom zadowolenia z opieki zdrowotnej Wyniki problemów w obszarze opieki zdrowotnej w gminie Stoczek Łukowski przedstawia wykres

58 Wykres 44. Poziom zadowolenia z opieki zdrowotnej. Przedstawione na wykresie dane wskazują, że nieco więcej niż pięciu na ośmiu badanych jest zadowolonych z poziomu opieki zdrowotnej w gminie wiejskiej Stoczek Łukowski (64%). Niezadowolenie wyraża dwóch na siedmiu badanych (28%), a 8% nie ma wyraźnie sprecyzowanego zdania na ten temat. Z wywiadu pogłębionego wynika, że ośrodek zdrowia znajdujący się na terenie gminy jest dość dobrze wyposażony. W tym roku powstanie nowy, z oddziałem rehabilitacyjnym, specjalistami z dziesięciu dziedzin. Do końca lipca będzie jednak przyjmować prywatnie; Obecnie jest to problem, że nie mamy dostępu do specjalistów takich jak kardiolog. Do tej pory przyjmował u nas tylko zwykły lekarz podstawowej opieki medycznej i ginekolog Problemy społeczne w obszarze opieki zdrowotnej Które z wymienionych w ankiecie problemów społecznych w obszarze opieki zdrowotnej uważają mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski za najważniejsze przedstawia wykres

59 Wykres 45. Które z wymienionych problemów społecznych w obszarze opieki zdrowotnej uważają mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski za najważniejsze? Jak wynika z powyższego zestawienia za największy problem w obszarze opieki zdrowotnej mieszkańcy gminy Stoczek Łukowski uznają małą liczbę lekarzy specjalistów (33%). Spośród ankietowanych 29% uważa, że problemem jest zbyt długi okres oczekiwania na wszelkie usługi medyczne oraz mała liczba specjalistycznych gabinetów (29%). Tylko 9% ankietowanych zwraca uwagę na problem ograniczonej liczby wizyt domowych lekarzy u osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych. X. Jakość środowiska naturalnego Na ha powierzchni gminy Stoczek Łukowski 4561,1 ha zajmują lasy (lesistość 26,3%). Jakkolwiek Gmina nie dysponuje informacją o stanie czystości wód i powietrza, to można powiedzieć, że Gmina Stoczek Łukowski leży na obszarze czystym w stosunku do województwa lubelskiego. Emisja dwutlenku siarki w tym rejonie waha się w granicach Mega Ton na rok, dwutlenku azotu Mega Ton na rok, pyłu Mega Ton na rok i jest stosunkowo niska w porównaniu z regionem lubelsko-puławskim i chełmsko-krasnostawskim. Można jednak powiedzieć, że emisja tlenku węgla dla tego 59

60 regionu jest zbliżona do regionu lubelsko-puławskiego Mega Ton na rok (red. A Roguska, T. Grzywaczewska, 2009). Na terenie gminy Stoczek Łukowski funkcjonuje jedna biologiczna oczyszczalnia ścieków, która obsługuje 487 mieszkańców. W roku 2012 zostało wytworzonych 40,18 ton odpadów komunalnych, z których 27 ton stanowią odpady zebrane z 898 gospodarstw domowych. Średnio jeden mieszkaniec wytworzył 6,4 kg odpadów komunalnych. Warto dodać, że do 2007 r. zwiększa się łączna masa zebranych odpadów komunalnych (wykres 30). Wykres 46. Zmieszane odpady komunalne zebrane w ciągu roku Źródło XI. Nierówności społeczne Podczas zbierania materiału badawczego nie napotkano na opis sytuacji kobiet i mężczyzn w różnym wieku, o różnym stopniu sprawności, o różnym pochodzeniu etnicznym, wyznaniu, pochodzeniu narodowościowych, orientacji seksualnej i statusie społeczno-ekonomicznym w lokalnej społeczności. Dlatego też nie była możliwa do wykonania diagnoza zaobserwowanych nierówności w poziomie i jakości życia odnosząca się m.in. do sposobu funkcjonowania instytucji publicznych, niedostosowania usług publicznych do potrzeb różnorodnych grup, zjawiska dyskryminacji i nierównego udziału w procesach podejmowania decyzji, jak również diagnoza specyficznych potrzeb wynikających z nierównego położenia konkretnych grup społecznych. 60