NIEMIECKIE GĄSIENICE DLA POLSKIEGO PANCERZA?

Transkrypt

1 aut. Marcin Kamassa NIEMIECKIE GĄSIENICE DLA POLSKIEGO PANCERZA? Niemiecka firma DST produkuje różne typy taśm gąsienicowych z nakładkami gumowymi pozwalające na poruszanie się ciężkich pojazdów bojowych po drogach publicznych. Gąsienice DST są używane na wielu rodzajach wozów bojowych Wojska Polskiego, niedawno firma otrzymała też zamówienie na taśmy dla transporterów pływających PTS-M. Aktualnie niemiecka spółka proponuje swoje gąsienice dla nowo budowanych polskich wozów pancernych, w tym BWP Borsuk i armatohaubic Krab. Rozwiązania spółki DST są obecne w Polsce od lat 90. XX wieku, kiedy rozpoczęto wysiłki w celu unifikacji elementów systemów napędowych polskich pojazdów z wozami NATO. Produkujący wówczas pod szyldem koncernu Diehl ośrodek został wzięty pod uwagę jako potencjalny dostawca nowej generacji taśm gąsienicowych dla modyfikowanych bojowych wozów piechoty BWP-1 i czołgów T-72/PT-91. Po przeprowadzeniu badań i prób pod nadzorem Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej (WITPiS) w latach , do użytku w Wojsku Polskim włączono pierwsze typy gąsienic: obecnie znane jako idst-156c (dla transporterów opancerzonych ) oraz 840I (ogniwa czołgowe). Systemy gąsienicowe DST (wówczas jeszcze grupy Diehl) znalazły w Polsce szersze zastosowanie wraz z przyjęciem przez Siły Zbrojne RP niemieckich czołgów podstawowych Leopard 2A4 oraz pojazdów wsparcia. Były one domyślnie wyposażone w układy bieżne wytwarzane w Remscheid, ze szczególnym uwzględnieniem ogniw gąsienicowych idst-570. Równolegle niemieckie taśmy wprowadzano do kolejnych rodzajów sprzętu gąsienicowego Wojska Polskiego. Są wśród nich haubice samobieżne 2S1 Goździk oraz niektóre typy wozów technicznych i dowodzenia (w oparciu o ogniwa typu 156C).

2 Fot. DST Kolejne odrębne polskie zamówienie na taśmy gąsienicowe zorganizowano w zakresie planowanej modernizacji transporterów pływających PTS-M. Firma oferująca ogniwa idlt-364d wzięła udział w przetargu już pod nową marką DST Defence Service Tracks GmbH, przynależącą do niemieckiej grupy zbrojeniowej Krauss-Maffei Wegmann. Spółka została powołana do życia w 2014 roku, przejmując bezpośrednią kontrolę nad zakładami przemysłowymi w Remscheid. Nowy podmiot został wyłoniony w przetargu, uzyskując w maju 2017 roku kontrakt na dostawę 20 sztuk gotowych taśm gąsienicowych z wymiennymi nakładkami gumowymi dla transportera PTS-M. Mnogość obszarów zaangażowania DST oferuje swoje gąsienice również w celu zastosowania w nowo produkowanych polskich pojazdach gąsienicowych: bojowych wozach piechoty Borsuk oraz haubicach Krab. W tym ostatnim przypadku DST oferuje przede wszystkim ogniwa gąsienicowe idst-640i. Spółka liczy także na kontynuację modernizacji układów bieżnych pozostałych egzemplarzy PTS-M. Jednocześnie DST bierze pod uwagę produkcję gąsienic na zasadach współpracy przemysłowej (licencji), szczególnie w wypadku wyboru tego rozwiązania do programu BWP Borsuk.

3 Fot. DST Przedstawiciele niemieckiej firmy wskazują, że zgodnie z ich założeniami Huta Stalowa Wola mogłaby wytwarzać metalowe elementy gąsienic dla tych pojazdów według wzoru użytkowego DST. W zakres ten mogą wchodzić m.in. wieńce kół napędzających, łączniki i sworznie ogniw gąsienicowych oraz części grzebieni gąsienic. W DST miałyby natomiast powstawać w dalszym ciągu elementy wulkanizowane i system ich mocowania na grzebieniu, innymi słowy gumowe nakładki na taśmy gąsienicowe. Tło technologiczne Zastosowanie grubych nakładek gumowych i określonego sposobu ich mocowania pozostaje cechą charakterystyczną ogniw gąsienicowych DST. Przedstawiciele spółki podkreślają, że w trakcie użytkowania potwierdzono odpowiedni stopień ochrony metalowych elementów, przy zachowaniu właściwości jezdnych. Ogniwa tego typu produkowane są na bazie własnej technologii, której stosowanie sięga lat 70. XX wieku. Wprowadzono wówczas do użycia pierwsze segmenty serii idst (ideal System Tracks), które użyto najpierw w czołgach podstawowych Leopard 1A5. Główną jej cechą jest sposób łączenia elementu wulkanizowanego z grzebieniem ogniwa. Zrezygnowano przy nim ze śrub mocujących na rzecz systemu szybkozłączy zaciskowych, zarejestrowanego pod nazwą Quick-Fit. Specyfika rozwiązania dotyczyła głównie sposobu segmentacji elementów i procesu wulkanizacji nakładki.

4 Fot. DST Nowa konstrukcja ułatwiła obsługę i zapewniła możliwość szybkiej wymiany pojedynczych nakładek przez załogę pojazdu w warunkach polowych. Rozłączny sposób mocowania nakładki gumowej na ogniwie gąsienicy za pomocą uchwytów zaciskowych znacznie skrócił czas montażu i demontażu, ograniczając trwanie koniecznych czynności do kilku minut. W kolejnych wariantach ogniw DST wdrażano dodatkowo coraz lżejsze materiały i bardziej efektywne sposoby dopasowania elementów, zapewniając m.in. ograniczenie wagi całych gąsienic. Poza zmniejszeniem swojej masy, zredukowano również hałas i wibracje. Zmodyfikowane w ten sposób taśmy gąsienicowe znalazły się niebawem na wyposażeniu kolejnych typów pojazdów pancernych Bundeswehry. Z czasem zaczęły również trafiać do innych krajów, zarówno członków NATO, jak i spoza Sojuszu. Wśród ich użytkowników znalazło się do tej pory ponad 60 różnych państw, w tym USA i Zjednoczone Emiraty Arabskie. System szeregowo ułożonych nakładek gumowych umożliwia nawet najcięższym obecnie maszynom pancernym nie tylko znaczne wydłużenie żywotności układu bieżnego, ale również ogranicza ryzyko uszkodzenia dróg publicznych. Należy pamiętać, że w wielu państwach na przykład w Niemczech nadal praktykuje się przerzut pojazdów gąsienicowych (włącznie z czołgami Leopard 2, czy haubicami PzH 2000) w ruchu drogowym. Użycie gąsienic z gumowymi nakładkami jest więc w zasadzie warunkiem eksploatacji wozów bojowych zgodnie z założeniami.

5 Technologie kompozytowe DST chce dalej rozwijać swoje technologie gąsienicowe, ze szczególnym uwzględniem rozwiązań kompozytowych i zwiększania udziału elastycznych tworzyw niemetalowych w konstrukcji ogniw. Przykładowo, jako alternatywne rozwiązanie dla BWP Borsuk przedstawia się gumowe taśmy gąsienicowe oparte na ogniwach idbt-35. Tworzywa sztuczne są więc wykorzystywane nie tylko do ochrony taśmy gąsienicowej (i nawierzchni dróg), ale też do konstrukcji samej taśmy. Zmianom będą podlegały zresztą nie tylko same ogniwa gąsienic, ale również pozostałe podzespoły układu jezdnego wozów pancernych: wieńce zębate, rolki podtrzymujące czy koła napinające. Nowe technologie materiałowe mają pozwolić wydłużyć ich żywotność i zachować wydajność w całym cyklu użytkowania. Do chwili obecnej DST rozwinęła i wyprodukowała ponad 100 różnych rodzajów taśm gąsienicowych dla rozmaitych typów pojazdów głównie czołgów Leopard 1 i 2, Challenger 1 i 2, Leclerc, T-72/PT-91, a także bojowych wozów piechoty i transporterów opancerzonych: Marder, Puma, M2 Bradley, M113 oraz sowieckich BMP w różnych konfiguracjach. Fot. DST Obok dwóch najwcześniej rozwiniętych serii produktów gąsienicowych: idst (ideal System Track) oraz idlt (ideal Lightweight Track), niemiecki producent rozwija też na szeroką skalę trzeci segment wspomnianych taśm z większym udziałem tworzyw, o bardziej jednolitej i ciągłej konstrukcji (idbt ideal Band Track). W kategorii idlt znajdują się głównie ogniwa o zredukowanej masie. Podstawowym kierunkiem prac rozwojowych jest jednak rozszerzenie zakresu stosowania kompozytowo-segmentowych taśm gąsienicowych. Przedstawiciele firmy DST deklarują, że obecnie mogą one obsługiwać wozy pancerne o masie do 35 ton, a więc np. dużą część używanych bojowych wozów piechoty. Przygotowywane są jednak również cięższe systemy, pozwalające obsługiwać pojazdy o masie nawet 70 ton. Dzięki temu kompozytowo-segmentowe taśmy będą mogły być stosowane nawet w czołgach podstawowych.

6 Artykuł przygotowano z wykorzystaniem materiałów DST Defence Service Tracks GmbH