Tajemnice neutrin. Ewa Rondio. Instytut Problemów Jądrowych im. A. Sołtana
|
|
- Karol Jóźwiak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Tajemnice neutrin Ewa Rondio Instytut Problemów Jądrowych im. A. Sołtana Festiwal Nauki, Warszawa,
2 Neutrina najbardziej nieuchwytne Neutrino? cząstki materii F. Reines:...najmniejsza porcja rzeczywistosci, jaką kiedykolwiek człowiek wymyślił. masa neutrina < 10-6 masy elektronu ładunek elektryczny = 0 bardzo rzadko obserwowane A tymczasem: Słońce emituje: 2x10 38 ν/sec Na Ziemię przybywa: > 4x10 10 ν/sec/cm 2 We wszechświecie: 330 ν/cm 3 (3 razy mniej niż fotonów, ale 10 9 razy więcej niż nukleonów)
3 Jak małe jest neutrino? neutrino
4 Rozpad dwuciałowy m 1 M m 2 Energy-momentum conservation => E 2 = m p 2 = M 2 + m 2 m M Energy of the decay products always the same
5 : zagadka rozpadu β ciągłe widmo energii cząstek β czy energia nie jest zachowana? czy pęd nie jest zachowany??
6 Physikalisches Institut Der Eidg. Technischen Hochshule Zurich Dear Radioactive Ladies and Gentlemen Zurich 4 dec Gloariastr. As the bearer pf these lines will explain to you in more detail and I beg you to listen to him with benevolence I have considered, in connection with the wrong statistics of 14 N and 6 Li as well as with the continuous β spectrum, a way out for saving the law of change of statistics and the conservation of energy: i.e. the possibility that inside the nuclei there are particles electrically neutral, that I will call neutrons, which have spin ½ and follow the exclusion principle and that in addition differ from photons because they do not move with the velocity of light. The mass of neutrons should be of the same order of magnitude of that of the electrons and anyhow not greater than 0.01 protonic masses. The continuous β spectrum would then be understandable, assuming that in the β decay together with the electron, in all cases, also a neutron is emitted, in such a way that the sum of the energy of the neutron and of the electron remains constant. The question is now to see which forces act on the neutrons. The most probable model appears to me to be, for wave mechanical reasons (the detail can be given to you by the bearer of these lines), for the neutron at rest to be a magnetic dipole pf a certain moment µ. The experimental data certainly require for the ionizing power of such a neutron to be not greater than that of a gamma ray and therefore µ should not be greater than e cm. I do not consider advisable, for the moment, to publish something about these ideas and first I apply to with confidence, dear Radioactives, with the question: what do you think about the possibility of providing the experimental proof of such a neutron, if it would possess a penetrating power equal or ten times greater of that of gamma rays? I admit that my solution may appear to you not very probable, because it the neutron would exist, they would have been observed long since. But only who dares wins, and the gravity of the situation in regard to the continuous? spectrum is enlightened by the opinion of my predecessor in the chair Mr. Debye, who long since told me in Brussels: Oh, the best thing to do is not to talk about, like for new taxes. For this reason one should consider seriously any way towards safety. Thus, dear Radioactives, consider and judge. Unfortunately I cannot come personally to Tubingen, because I am necessary here for a ball that will take place in Zurich the night from 6 to 7 December. With many greetings to you as well as to Mr. Back. Your devoted servant, 1930: desperacki pomysł A e A I have done something very bad today by proposing a particle that cannot be detected; it is something no theorist should ever do. W.Pauli
7 Jak więc wygląda rozpad β według naszej dzisiejszej wiedzy? Jądro1 Jądro2+ e+ ν w jądrze jeden nukleon ulega przemianie, n p A to znaczy, że w nukleonie zmienia się jeden z jego składników u d d u+ W W e + ν
8 Neutrina znalazły ważne miejsce wśród elementarnych składników materii trzy rodzaje neutrin wszystkie już były obserwowane Jak to się zaczęło??
9 SirArthurEddington: In an ordinary way I might say that I do not believe in neutrinos. Dare I say that experimental physicists will not have sufficient ingenuity to make neutrinos. A jednak. Jeśli obserwujemy reakcje rozpadu beta n p+ e + ν to możliwy jest też proces odwrotny: ν + n p+ e H.Bethe ocenił prawdopodobieństwo oddziaływania przekrój czynny cm 2 Oznacza to, że potrzebujemy cm np..wody, albo bardzo wielu neutrin Ziemia ma średnice ok cm
10 Reines i Cowan: propozycja pomiaru ciekły scyntylator wtedy: teraz: " ν " + p e + n ν e + p e + n e + + n+ + +e - γ Cd γ + 48 Cd Woda, Kadm chlor ciekły scyntylator Fotony produkują elektrony Comptona, które powodują powstanie światła scyntylacyjnego Światło jest rejestrowane w fotopowielaczach Sygnał wymaga koincydencji sygnału szybkiego i opóżnionego (ok 15 µsec) z absorpcji neutronu przez jądro kadmu.
11 Reines i Cowan: odkrycie neutrina Reaktor w Savannah River jako żródło neutrin z jąder z przewagą neutronów. Detektor: 12 m pod ziemią scyntil scyntil water water scyntil W 1956 telegram do Pauli ego: We are happy to inform you that we have definitely detected neutrinos Nagroda Nobla dla Reines a
12
13 Neutrina oddziałują tylko słabo Średnia droga na oddziaływanie neutrina o energii 10 MeV przechodzącego przez Ziemię: 13 λ km Czyli jedno neutrino oddziałuje średnio po przebyciu około miliarda średnic Ziemi 6 2 Ale jeżeli mamy np. strumień neutrin: 10 ν / sec/ cm to przez detektor o rozmiarach ok. 40m *40m *40m przechodzi ok neutrin dziennie i z tego neutrin mogłoby oddziałać Czy mamy tak potężne źródła neutrin?
14 Naturalne źródła neutrin
15 ν narodziły się w wielkim wybuchu Według obecnej wiedzy neutrina powstały 15 bilionów lat temu zaraz po narodzeniu się Wszechświata. Od tego czasu obserwujemy rozszerzanie się i stygnięcie Wszechświata a neutrina odbyły długą drogę. Obecnie jest ich wiele i tworzą cosmiczne tło, którego temperatura wynosi 1,9K Ale tych neutrin nie umiemy w tej chwili zaobserwować
16 Jak świeci Słońce? Słońce świeci dzięki energii z reakcji termojądrowych w rdzeniu gwiazdy. Φ ν = 2L sun 1 25MeV 4π (1AU) 2 = sec 1 cm 2 gdzie L sun to świetlność Słońca 1AU to odległość ze Słońca do Ziemi
17 Reakcje fuzji termojądrowej w Słońcu p+p > ν e +e + +d 0.42MeV max p+ e - +p >ν e +d 1.44 MeV d+p > γ+ 3 He 3 He+ 3 He > 4 He+p+p ppi (85%) 3 He+ 4 He > 7 Be+γ 7 Be+ e - > ν e + 7 Li.86 MeV 7 Li+p > 4 He+ 4 He 7 Be+p > 8 B+γ 8 B > e - +ν e + 8 Be 15 MeV max 8 Be > 4 He+ 4 He rzadkie ale łatwiejsza detekcja ppii (15%) ppiii (0.01%)
18 Gdy żelazny rdzeń osiąga 1,4 masy Słońca zwycięża grawitacja Zapaść gwiazdy supernowa Ewolucja gwiazd Grawitacja walczy z ciśnieniem Rdzeń się zapada i zapala
19 Supernowa typu II - zapaść grawitacyjna Główne reakcje jądrowe: Reakcja Temperatura zapłonu (w milionach stopni K) 4 1 H --> 4 He He --> 8 Be + 4 He --> 12 C C + 4 He --> 16 O 2 12 C --> 4 He + 20 Ne Ne + 4 He --> n + 23 Mg 2 16 O --> 4 He + 28 Si O --> 2 4 He + 24 Mg Si --> 56 Fe 6000
20 Neutrina z Supernowych 56 Fe ma maksymalną energię wiązania koniec reakcji fuzji oraz koniec produkcji ciepła Gdy rdzeń osiąga masę = 1.4 masy Słońca wtedy zwycięża grawitacja i rdzeń się zapada Elektrony atomów żelaza są absorbowane przez protony: e + p ν + n krótki impuls neutrin (ok. 1 msec) e gwiazda neutronowa Z energii termicznej powstają kwanty γ, które anihilują w pary e + e - e e Z νe+ e e Z ν ν µ + µ e e Z ντ + ν ν e τ neutrina termiczne
21 Neutrina z Supernowych Neutrina unoszą 99% całkowitej energii z wybuchu SN Puls termiczny trwa kilka sekund W ciągu tych kilku sekund energia neutrin przekracza całą widzialną energię Wszechświata Neutrina są jedynym źródłem informacji o tym, co się działo w rdzeniu zapadającej się gwiazdy, z którego tworzy się gwiazda neutronowa Neutrina docierają wcześniej niż światło Neutrina są w stanie dotrzeć z SN niewidocznych w świetle widzialnym Jedyny problem: Jak je zaobserwować?
22 Zdjęcia z teleskopu Hubbla Pojawiła się w Wielkim Obłoku Magellana 23 lutego Odległość: ly Pierwsza tak bliska SN zauważona od 1604r. Pierwsza obserwacja neutrin spoza układu słonecznego. SN1987A SN 1987A
23 Neutrina z SN1987A Szczęśliwie działały wtedy 4 wielkie detektory podziemne zdolne wykryć po kilka(naście) neutrin każdy! Kamiokande (Nobel 2002) Japonia 11 przypadków IMB USA 8 przypadków Baksan Rosja 5 przypadków LSD Francja??? Obserwacje te potwierdziły, że procesy poznane w laboratoriach oraz wymyślone na ich podstawie modele tego, co dzieje się w odległości ly, w zupełnie innych warunkach niż znane na Ziemi są słuszne!
24 Neutrina atmosferyczne Z supernowych przybywają promienie kosmiczne Na wysokości ok. 40 km produkują mezony π, K Mezony rozpadają się na miony i neutrina Miony też się rozpadaja na neutrina i elektrony Jeśli chcemy obserwować neutrina musimy uciekać pod Ziemię gwiazdy można obserwować z kopalni!
25 Astrofizyka neutrin wielkich energii Źródła przyśpieszające protony generują z grubsza te same liczby neutrin co i kwantów gamma Neutrina nie są absorbowane w żródłach Neutrina nie oddziałują podczas propagacji Background: atmospheric neutrinos Signal from cosmic accelerators
26 Mamy też sztuczne źródła neutrin produkowanych przez protony z akceleratorów Protons Target Horns Decay Pipe Absorber Rock Detector π + ν µ π + µ + 50 m 675 m Near Detector: 1.04 km Far Detector 735 km Wiązki neutrin o różnych energiach były/są używane w CERN, Fermilabie, KEK
27 Jak obserwować neutrina? Skoro tak słabo oddziałują, że mogą uciec niezaburzone z gwiazd, to jak je złapać? Trzeba: Zbudować wielkie detektory pod Ziemią czyli najlepiej obserwować Słońce z kopalni! Np. Detektor Super-Kamiokande
28 Detektory Czerenkowa Gdy cząstka porusza się Cząstka poruszająca się z prędkością z prędkością większą niż światło w tym ośrodku świeci, powstaje stożek emitowane są fotony światła pod kątem: cosϑ = 1 nβ gdzie n to współczynnik załamania światła; w wodzie n=1.33
29 42m Super-Kamiokande detector 50,000 tons of ultra-pure water 1000 m underground 11,146 photomultipliers (PMT) 20 dimension 1,885 PMTs in outer layer
30 PMT photo
31 Super-Kamiokande w trakcie napełniania
32 Mion zarejestrowany w SK µ ν ν e e µ czas życia mionu 2.2 µsec
33 Neutrinografia Słońca z kopalni Kamioka faktyczny rozmiar Słońca pół pixela
34 Neutrina przybywają ze Słońca
35 ν Detektory umieszczne w głębinach morskich Można też wykorzystać naturalne zbiorniki wodne morza i oceany światło Czerenkowa rejestrują fotopowielacze zawieszone na długich linach. 1 km deep under water µ Planowane eksperymenty: Morze Śródziemne, okolice Tuluzy (ANTARES) część detektora już działa
36 Amanda / Ice Cube Można też wykorzystać światło Czerenkowa w lodzie i umieścić fotopowielacze pod warstwą 1 km deep under water / ice 2 km lodu na Antarktydzie. Planowany: ICE CUBE, m 3 ~ 5000 PMTs
37 AMANDA/ICECUBE - eksperyment na Antarktydzie Biegun Południowy AMANDA Pas startowy - 80 Strings PMTs - 1 km IceCube Planowana lokalizacja 1 km na wschód
38 Zagadka neutrin atmosferycznych
39 Atmosph
40 Rozkłady kątowe ν e i ν µ M.C. simulations (without oscillations) czyli ν e pokonują drogę przez Ziemię tak, jak oczekiwano natomiast ν µ gubią się tym bardziej im dłuższa droga
41 Asymetria góra-dół w Super-Kamiokande
42 Co się stało z ν µ po drodze przez Ziemię? A co by było gdyby: ν ν µ τ
43 Przekroje czynne ν τ Prawdopodobieństwo oddziaływania ντ + N τ + X znacznie mniejsze niż: ν µ + N µ + X bo masy: µ 106 MeV τ 1777 ΜeV Czyli jeśli do detektora docierają ν τ zamiast ν µ to je znacznie trudniej obserwujemy.
44 Oscylacje neutrin ν = cosϑ ν + sin ϑ ν e µ 1 2 ν = sinϑ ν + cos ϑ ν 1 2 m Stany o masach: , m2 : m = m1 m2 ν ν 1 2 zmienia się w czasie propagacji i stąd: ν µ ν e z prawdopodobieństwem: P 1.27 = E ( ) 2 2 νµ νe sin 2θ sn i 2 ml L odl. do detektora E energia neutrina
45 Neutrino oscillations
46 Prawdopodobieństwo oscylacji Prawdopodobieństwo zmiany stanu α w stan β: ml α β = sin 2 sin Eν ( ) P ν ν θ where m = m m parametry oscylacji m masa (w ev) θ kąt mieszania warunki eksperymentalne: E ν energia neutrin (w GeV) L odległośc od źródła do detektora (km) Długość oscylacji: ml L sin sin( ) E = π ν Losc 2.5E ν Losc = 2 m
47 Jak ν µ znikają w funkcji zmiennej L/E? Oscillation Decay Decoherence Prawdopodobieństwo przeżycia ν µ Data/Prediction (null oscillation) L/E (km/gev) Alternatywne (do oscylacji) hipotezy wykluczone.
48 Zagadka neutrin słonecznych i jej rozwiązanie
49 Widmo energetyczne neutrin słonecznych Uwaga: tylko ν e
50 Eksperymenty słoneczne Radio-Chemiczne(CC): Homestake (Chlor), Gallex (Gal), SAGE (Gal), GNO (Gal) Rozpraszanie elastyczne na elektronach (CC+NC): Kamiokande (Water-Cherenkov), Super-Kamiokande (Water-Cherenkov), Borexino (ciekły scyntylator) Cherenkov (CC): SNO (Deuter) Cherenkov (NC): SNO (Deuter)
51 Wyniki eksperymentu SNO Calculated/measured: Neutron bkg 78±12 (Cher) bkg 45±15 Fit: CC 1968 ES 264 NC+n bkg 654 ϕ ϕ ϕ CC ES NC ( 10 = = = / cm ± ± / s ) ( stat ) ± ( stat ( stat 0.09 ) ) ± ( syst 0.12 ( syst ) ( syst ) )
52 Oscylacje neutrin wyniki ze SNO i SK SNO φ φ CC = CC = 1.76±0.11 φ e [x10 SK φ 6 /cm 2 /s] φ ES = φ e ES = 2.32±0.09 φ µ,τ φ µ,τ = 3.45±0.65 φ X = 5.21±0.66 (całkowity strumień) (φ SSM = /-0.81) SK
53 Wyniki pomiarów neutrin słonecznych
54 Słoneczne ν e transformują się: ν ν ν a + b e µ τ w drodze z miejsca produkcji w rdzeniu Słońca do detektorów.
55 Oscylacje 3 zapachów Przy 3 generacjach są 3 m 2 s ale tylko 2 różnice są niezależne: m = m m, m = m m, m = m m
56 Co wiemy o masach neutrin? Atmosferyczne ν ν 2 2 µ τ < m < 0.004eV 2 2 ν cosθ ν sinθ ν Słoneczne e 23 µ 23 τ < m < eV Czyli co najmniej jedna masa: m3 > 0.04eV Z bezpośrednich pomiarów masy: m(ν e )< 2.2 ev Stąd: 3 i= 1 m i < 6.6eV
57 Neutrina reliktowe Pozostałe po Wielkim Wybuchu: n 410 cm nbaryon 3 3 nν Nν nγ 11 n γ ν 340 cm 3 Ων Neutrinowa ciemna materia: - neutrinowa część całkowitej energii Wszechświata Ω ν mn m = i νi = i ρ 93.8eVh crit 2
58 Wkład neutrin do energii Wszechświata Z oscylacji: m > 0.04eV 3 Ω ν 3 i= 1 m i 2 / 93h Z drugiej strony z pomiarów bezpośrednich: 3 i= 1 m i < 6.6eV (jest to 25% energii z całkowitej widzialnej materii) Ω ν < 0.26 Jednakże kosmologia ΛCDM wymaga, żeby: (jeżeli zbyt wiele energii niosą neutrina trudne jest zrozumienie jak formowały się galaktyki i wielkie struktury) Ω ν < 0.1
59 Podsumowanie Od 1998 roku dowiedzieliśmy się, że: Atmosferyczne neutrina mionowe oscylują: Eksperyment akceleratorowy K2K potwierdza oscylacje neutrin atmosferycznych ν ν µ τ Słoneczne neutrina elektronowe oscylują: ν ν cosϑ + ν sinϑ e µ 23 τ 23 Eksperyment reaktorowy KamLAND potwierdza to rozwiązanie Przyszłość: wiele nowych projektów...i możliwych niespodzianek
60 Detection of ν τ DONUT 800 GeV protons produced mesons containing c and s quarks, which decay into τ and ν τ
61 2000 Detection of ν τ
Neutrina i ich oscylacje. Neutrina we Wszechświecie Oscylacje neutrin Masy neutrin
Neutrina i ich oscylacje Neutrina we Wszechświecie Oscylacje neutrin Masy neutrin Neutrina wokół nas n n n γ ν ν 410 cm 340 cm 10 10 nbaryon 3 3 Pozostałe z wielkiego wybuchu: Słoneczne Już obserwowano
Bardziej szczegółowoSłońce obserwowane z kopalni Kamioka, Toyama w Japonii
Jak zobaczyć Słońce zkopalni? Ewa Rondio, CERN/IPJ Warsaw CERN, 16 kwietnia 2010. plan wykladu co chcemy zobaczyć, jakie cząstki mają szanse jaką metodą należy patrzeć patrzeć dlaczego takie eksperymenty
Bardziej szczegółowoNaturalne źródła neutrin, czyli neutrina sa
Naturalne źródła neutrin, czyli neutrina sa wszędzie Tomasz Früboes Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych 16 stycznia 2006 Proseminarium fizyki jadra atomowego i czastek elementarnych Tomasz Früboes
Bardziej szczegółowoRozdział 6 Oscylacje neutrin słonecznych i atmosferycznych. Eksperymenty Superkamiokande, SNO i inne. Macierz mieszania Maki-Nakagawy- Sakaty (MNS)
Rozdział 6 Oscylacje neutrin słonecznych i atmosferycznych. Eksperymenty Superkamiokande, SNO i inne. Macierz mieszania Maki-Nakagawy- Sakaty (MNS) Kilka interesujących faktów Każdy człowiek wysyła dziennie
Bardziej szczegółowoMaria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Neutrina i ich mieszanie
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 12 21.12.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Neutrina i ich mieszanie Neutrinos: Ghost Particles of the Universe F. Close polecam wideo i audio
Bardziej szczegółowoZagadki neutrinowe. Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande
Zagadki neutrinowe Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande Deficyt neutrin słonecznych - w eksperymentach radiochemicznych - w wodnych detektorach Czerenkowa Super-Kamiokande,
Bardziej szczegółowoZagadki neutrinowe. Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande
Zagadki neutrinowe Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande Deficyt neutrin słonecznych - w eksperymentach radiochemicznych - w wodnych detektorach Czerenkowa Super-Kamiokande,
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Cząstek Elementarnych
Elementy Fizyki Cząstek Elementarnych Dr hab. Danuta Kiełczewska, prof. UW Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, IFD, UW Podręczniki: Nuclear and Particle Physics, W.S.C. Williams Particle Physics,
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Cząstek Elementarnych
Elementy Fizyki Cząstek Elementarnych Dr hab. Danuta Kiełczewska, prof. UW Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, IFD, UW Podręczniki: Nuclear and Particle Physics, W.S.C. Williams Wstęp do fizyki
Bardziej szczegółowoNeutrina (2) Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VIII
Neutrina (2) Wykład VIII Neutrina słoneczne Wyniki Super-Kamiokande Eksperyment SNO Eksperyment Kamland Podsumowanie Elementy fizyki czastek elementarnych Przypomnienie Wyniki LSND Zmierzono przypadki
Bardziej szczegółowoMetamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23
Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS
Bardziej szczegółowoOscylacje neutrin. Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande
Oscylacje neutrin Deficyt neutrin atmosferycznych w eksperymencie Super-Kamiokande Deficyt neutrin słonecznych - w eksperymentach radiochemicznych - w wodnych detektorach Czerenkowa Super-Kamiokande, SNO
Bardziej szczegółowoNeutrina. Źródła neutrin: NATURALNE Wielki Wybuch gwiazdy atmosfera Ziemska skorupa Ziemska
Neutrina X Źródła neutrin.. Zagadki neutrinowe. Neutrina słoneczne. Neutrina atmosferyczne. Eksperymenty neutrinowe. Interpretacja pomiarów. Oscylacje neutrin. 1 Neutrina Źródła neutrin: NATURALNE Wielki
Bardziej szczegółowoFizyka neutrin. Źródła neutrin Neutrina reliktowe Geoneutrina Neutrina z wybuchu Supernowych Neutrina słoneczne. Deficyt neutrin słonecznych
Fizyka neutrin Źródła neutrin Neutrina reliktowe Geoneutrina Neutrina z wybuchu Supernowych Neutrina słoneczne - reakcje termojądrowe źródłem neutrin słonecznych - widmo energetyczne - metody detekcji
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych II Neutrina
Fizyka cząstek elementarnych II Neutrina Prof. dr hab. Danuta Kiełczewska Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW http://www.fuw.edu.pl/~danka/ Plan wykładu: Trochę historii neutrin Źródła
Bardziej szczegółowoNeutrina (2) Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IX
Neutrina (2) Wykład IX Elementy fizyki czastek elementarnych Oscylacje neutrin atmosferycznych i słonecznych Eksperyment K2K Eksperyment Minos Eksperyment Kamland Perspektywy badań neutrin Neutrina atmosferyczne
Bardziej szczegółowowyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych
wyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych RADA DO SPRAW ATOMISTYKI Warszawa, 1.12.2011 Ú istnienie ν zaproponowano aby uratować zasadę zachowania energii w rozpadzie beta Ú
Bardziej szczegółowoWszechświata. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Ciemna Strona Wszechświata Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan 1)Ciemna strona Wszechświata 2)Z czego składa się ciemna materia 3)Poszukiwanie ciemnej materii 2 Ciemna Strona Wszechświata 3 Z czego składa
Bardziej szczegółowoTajemnicze neutrina Agnieszka Zalewska
Tajemnicze neutrina Agnieszka Zalewska Dzień otwarty IFJ, Polecam: Krzysztof Fiałkowski: Opowieści o neutrinach, wydawnictwo Zamiast korepetycji http://wwwlapp.in2p3.fr/neutrinos/aneut.html i strony tam
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład III Krzysztof Golec-Biernat Reakcje jądrowe Uniwersytet Rzeszowski, 8 listopada 2017 Wykład III Krzysztof Golec-Biernat Promieniowanie jonizujące 1 / 12 Energia wiązania
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki cząstek III. Eksperymenty nieakceleratorowe Krzysztof Fiałkowski
Podstawy fizyki cząstek III Eksperymenty nieakceleratorowe Krzysztof Fiałkowski Zakres fizyki cząstek a eksperymenty nieakceleratorowe Z relacji nieoznaczoności przestrzenna zdolność rozdzielcza r 0.5fm
Bardziej szczegółowoNeutrina najbardziej tajemnicze cząstki we Wszechświecie
Neutrina najbardziej tajemnicze cząstki we Wszechświecie Katarzyna Grzelak i Magdalena Posiadała-Zezula Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych Wydział Fizyki UW Kampus Ochota 18.06.2016 Wstęp Część
Bardziej szczegółowoJak się tego dowiedzieliśmy? Przykład: neutrino
Jak się tego dowiedzieliśmy? Przykład: neutrino Przypomnienie: hipoteza neutrina Pauli 30 Przesłanki: a) w rozpadzie β widmo energii elektronu ciągłe od 0 do E max (dla α, γ dyskretne) b) jądra przed-
Bardziej szczegółowoMasywne neutrina w teorii i praktyce
Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytet Wrocławski Wrocław, 20 czerwca 2008 1 Wstęp 2 3 4 Gdzie znikają neutrina słoneczne (elektronowe)? 4p 4 2He + 2e + + 2ν e 100 miliardów neutrin przez paznokieć kciuka
Bardziej szczegółowocząstki, które trudno złapać Justyna Łagoda
NEUTRINA cząstki, które trudno złapać Justyna Łagoda Plan Historia Jak wykrywać neutrina? Źródła neutrin Oscylacje neutrin Eksperymenty neutrinowe z długą bazą udział grup polskich Co dalej? Historia 3
Bardziej szczegółowoAnaliza oscylacji oraz weryfikacje eksperymentalne
Analiza oscylacji oraz weryfikacje eksperymentalne Formalizm oscylacji 3 zapachy Analiza oscylacji neutrin atmosferycznych Analiza oscylacji neutrin słonecznych Weryfikacja oscylacji neutrin słonecznych
Bardziej szczegółowoNeutrina mają masę - Nagroda Nobla 2015 z fizyki. Tomasz Wąchała Zakład Neutrin i Ciemnej Materii (NZ16)
Neutrina mają masę - Nagroda Nobla 2015 z fizyki Tomasz Wąchała Zakład Neutrin i Ciemnej Materii (NZ16) Plan Laureaci: T. Kajita i A. B. McDonald oraz nagrodzone publikacje Krótka historia neutrina i hipoteza
Bardziej szczegółowoNeutrina. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VIII. Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne
Neutrina Wykład VIII Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne Elementy fizyki czastek elementarnych Eksperyment Super-Kamiokande Oscylacje neutrin Neutrina słoneczne Eksperyment SNO Neutrino elektronowe
Bardziej szczegółowoFizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika
Fizyka 3 Konsultacje: p. 329, Mechatronika marzan@mech.pw.edu.pl Zaliczenie: 2 sprawdziany (10 pkt każdy) lub egzamin (2 części po 10 punktów) 10.1 12 3.0 12.1 14 3.5 14.1 16 4.0 16.1 18 4.5 18.1 20 5.0
Bardziej szczegółowoNeutrina. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VII. Historia neutrin Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne
Neutrina Wykład VII Historia neutrin Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne Elementy fizyki czastek elementarnych Eksperyment Super-Kamiokande Oscylacje neutrin Neutrino elektronowe Zaproponowane
Bardziej szczegółowoNeutrina z supernowych. Elementy kosmologii
Neutrina z supernowych Obserwacja neutrin z SN1987A Kolaps grawitacyjny Własności neutrin z kolapsu grawitacyjnego Elementy kosmologii Rozszerzający się Wszechświat Wielki Wybuch (Big Bang) Nukleosynteza
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak
Bardziej szczegółowoNeutrina. Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XXII:
Neutrina Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XXII: Budowa materii - przypomnienie Neutrina atmosferyczne Neutrina słoneczne Model bryłowy neutrin Oscylacje neutrin i Budowa materii Świat codzienny zbudowany
Bardziej szczegółowoNeutrina. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VII. Historia neutrin Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne
Neutrina Wykład VII Historia neutrin Oddziaływania neutrin Neutrina atmosferyczne Elementy fizyki czastek elementarnych Eksperyment Super-Kamiokande Oscylacje neutrin Neutrino elektronowe Zaproponowane
Bardziej szczegółowoNeutrina. Fizyka I (B+C) Wykład XXVII:
Neutrina Fizyka I (B+C) Wykład XXVII: Budowa materii - przypomnienie Deficyt neutrin słonecznych Zagadka neutrin atmosferycznych z SuperKamiokande Model bryłowy neutrin Oscylacje neutrin Wyniki SNO i KamLand
Bardziej szczegółowoCzy neutrina mogą nam coś powiedzieć na temat asymetrii między materią i antymaterią we Wszechświecie?
Czy neutrina mogą nam coś powiedzieć na temat asymetrii między materią i antymaterią we Wszechświecie? Tomasz Wąchała Zakład Neutrin i Ciemnej Materii (NZ16) Seminarium IFJ PAN, Kraków, 05.12.2013 Plan
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Czastek Elementarnych 1 / 2
Elementy Fizyki Czastek Elementarnych Katarzyna Grzelak ( na podstawie wykładu prof. D.Kiełczewskiej ) Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW 20.02.2013 K.Grzelak (IFD UW) Elementy Fizyki
Bardziej szczegółowoOddziaływania podstawowe
Oddziaływania podstawowe grawitacyjne silne elektromagnetyczne słabe 1 Uwięzienie kwarków (quark confinement). Przykład działania mechanizmu uwięzienia: Próba oderwania kwarka d od neutronu (trzy kwarki
Bardziej szczegółowoEksperymenty reaktorowe drugiej generacji wyznaczenie ϑ 13
Eksperymenty reaktorowe drugiej generacji wyznaczenie ϑ 13 v Przypomnienie wyniku eksperymentu KamLAND - weryfikującego oscylacje neutrin słonecznych v Formuły na prawdopodobieństwo disappearance antyneutrin
Bardziej szczegółowoTitle. Tajemnice neutrin. Justyna Łagoda. obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań
Title Tajemnice neutrin Justyna Łagoda obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań Cząstki i oddziaływania 3 generacje cząstek 2/3-1/3 u d c s t b kwarki -1 0 e νe µ νµ
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wykład 2: prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 2: Detekcja Czastek 27 lutego 2008 p.1/36 Wprowadzenie Istota obserwacji w świecie czastek
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XVIII: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia nieelastyczne Zderzenia elastyczne - czastki
Bardziej szczegółowoNeutrina. Fizyka I (B+C) Wykład XXIV:
Neutrina Fizyka I (B+C) Wykład XXIV: Budowa materii - przypomnienie Deficyt neutrin słonecznych Zagadka neutrin atmosferycznych z SuperKamiokande Model bryłowy neutrin Oscylacje neutrin Wyniki SNO i KamLand
Bardziej szczegółowoNeutrina. Wszechświat Czastek Elementarnych. Wykład 12. prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki
Neutrina Wykład 12 Neutrina i ich własności Źródła neutrin Pomiary neutrin Oscylacje neutrin prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki Wszechświat Czastek Elementarnych Neutrina Promieniotwórczość Odkryta
Bardziej szczegółowoPodstawowe własności jąder atomowych
Podstawowe własności jąder atomowych 1. Ilość protonów i neutronów Z, N 2. Masa jądra M j = M p + M n - B 2 2 Q ( M c ) ( M c ) 3. Energia rozpadu p 0 k 0 Rozpad zachodzi jeżeli Q > 0, ta nadwyżka energii
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoNiezachowanie CP najnowsze wyniki
Niezachowanie CP najnowsze wyniki Dlaczego łamanie CP jest ważne asymetria barionowa we Wszechświecie Łamanie CP w sektorze mezonów dziwnych Łamanie CP w sektorze mezonów pięknych Asymetria barionowa we
Bardziej szczegółowoOddziaływanie promieniowania jonizującego z materią
Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Plan Promieniowanie ( particle radiation ) Źródła (szybkich) elektronów Ciężkie cząstki naładowane Promieniowanie elektromagnetyczne (fotony) Neutrony
Bardziej szczegółowoWykres Herzsprunga-Russela (H-R) Reakcje termojądrowe - B.Kamys 1
Wykres Herzsprunga-Russela (H-R) 2012-06-07 Reakcje termojądrowe - B.Kamys 1 Proto-gwiazdy na wykresie H-R 2012-06-07 Reakcje termojądrowe - B.Kamys 2 Masa-jasność, temperatura-jasność n=3.5 2012-06-07
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja cząstek
Określenie masy i ładunku cząstek Pomiar prędkości przy znanym pędzie e/ µ/ π/ K/ p czas przelotu (TOF) straty na jonizację de/dx Promieniowanie Czerenkowa (C) Promieniowanie przejścia (TR) Różnice w charakterze
Bardziej szczegółowoI etap ewolucji :od ciągu głównego do olbrzyma
I etap ewolucji :od ciągu głównego do olbrzyma Spalanie wodoru a następnie helu i cięższych jąder doprowadza do zmiany składu gwiazdy i do przesunięcia gwiazdy na wykresie H-R II etap ewolucji: od olbrzyma
Bardziej szczegółowoSSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,
Bardziej szczegółowo2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424
2008/2009 seweryn.kowalski@us.edu.pl Seweryn Kowalski IVp IF pok.424 Plan wykładu Wstęp, podstawowe jednostki fizyki jądrowej, Własności jądra atomowego, Metody wyznaczania własności jądra atomowego, Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE SUPERNOWYCH TYPU II
1/20 Prognozowanie supernowych typu II A. Odrzywoªek PROGNOZOWANIE SUPERNOWYCH TYPU II Eta Carina 2.7 kpc γ 2 Velorum 285 pc Betelgeuse 185 pc A. Odrzywoªek, M.Misiaszek, M. Kutschera Detection possibitity
Bardziej szczegółowoRozpad alfa. albo od stanów wzbudzonych (np. po rozpadzie beta) są to tzw. długozasięgowe cząstki alfa
Rozpad alfa Samorzutny rozpad jądra (Z,A) na cząstkę α i jądro (Z-2,A-4) tj. rozpad 2-ciałowy, stąd Widmo cząstek α jest dyskretne bo przejścia zachodzą między określonymi stanami jądra początkowego i
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne z głębin kosmosu
Cząstki elementarne z głębin kosmosu Grzegorz Brona Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, Uniwersytet Warszawski 24.09.2005 IX Festiwal Nauki Co widzimy na niebie? - gwiazdy - planety - galaktyki
Bardziej szczegółowoTajemnice neutrin Jan Kisiel Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski, Katowice Katowice,
Tajemnice neutrin Jan Kisiel Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski, Katowice (Jan.Kisiel@us.edu.pl) Katowice, 20.05.2015 Plan prezentacji: Narodziny neutrin: pomysł, teoria, eksperyment Hipoteza oscylacji
Bardziej szczegółowoWykłady z Geochemii Ogólnej
Wykłady z Geochemii Ogólnej III rok WGGiOŚ AGH 2010/11 dr hab. inż. Maciej Manecki A-0 p.24 www.geol.agh.edu.pl/~mmanecki ELEMENTY KOSMOCHEMII Nasza wiedza o składzie materii Wszechświata pochodzi z dwóch
Bardziej szczegółowoEnergetyka jądrowa. Energetyka jądrowa
Energetyka jądrowa Zasada zachowania energii i E=mc 2 Budowa jąder atomowych i ich energia wiązania Synteza: z gwiazd na Ziemię... Neutrony i rozszczepienie jąder atomowych Reaktory: klasyczne i akceleratorowe
Bardziej szczegółowoFIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych
FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych Wykład 1 własności jąder atomowych Odkrycie jądra atomowego Rutherford (1911) Ernest Rutherford (1871-1937) R 10 fm 1908 Skala przestrzenna jądro
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków.
Cząstki elementarne Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków. Cząstki elementarne Leptony i kwarki są fermionami mają spin połówkowy
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)
WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK Julia Hoffman (NCU) WSTĘP DO WSTĘPU W wykładzie zostały bardzo ogólnie przedstawione tylko niektóre zagadnienia z zakresu fizyki cząstek elementarnych. Sugestie, pytania, uwagi:
Bardziej szczegółowo26.IV.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Mieszanie kwarków i nie tylko Neutrina mieszanie i oscylacje
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 26.IV.2010 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Mieszanie kwarków i nie tylko Neutrina mieszanie i oscylacje Mieszanie Mieszanie jest naturalne
Bardziej szczegółowoStruktura porotonu cd.
Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???
Bardziej szczegółowoOddziaływanie cząstek z materią
Oddziaływanie cząstek z materią Trzy główne typy mechanizmów reprezentowane przez Ciężkie cząstki naładowane (cięższe od elektronów) Elektrony Kwanty gamma Ciężkie cząstki naładowane (miony, p, cząstki
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Ciemna Strona Wszechświata
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Ciemna Strona Wszechświata Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 16 stycznia 2018 A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoPomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu
J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie
Bardziej szczegółowoNEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA
ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 3 NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA - PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA REAKCJE JĄDROWE Rozpad promieniotwórczy: A B + y + ΔE
Bardziej szczegółowoJądra o wysokich energiach wzbudzenia
Jądra o wysokich energiach wzbudzenia 1. Utworzenie i rozpad jądra złożonego a) model statystyczny 2. Gigantyczny rezonans dipolowy (GDR) a) w jądrach w stanie podstawowym b) w jądrach w stanie wzbudzonym
Bardziej szczegółowoNeutrino cząstka, która nie miała być nigdy odkryta
Aneks 2 Agnieszka Zalewska Neutrino cząstka, która nie miała być nigdy odkryta Neutrino hipotetyczna cząstka Pauliego Historia neutrina sięga odkrycia radioaktywnych rozpadów β jąder atomowych, w których
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. X 1 + X 2 Y 1 + Y b 1 + b 2
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoNeutrina takie lekkie, a takie ważne
Neutrina takie lekkie, a takie ważne Agnieszka Zalewska Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. H.Niewodniczańskiego Colloquium w Toruniu, 19.01.2006 Średnio 3 prace dziennie ze słowem neutrino w tytule Czym
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania atom co jest elementarne? jądro nukleon 10-10 m 10-14 m 10-15 m elektron kwark brak struktury! elementarność... 1897 elektron (J.J.Thomson)
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne Odkrycia Prawa zachowania Cząstki i antycząstki
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 3 Cząstki elementarne Odkrycia Prawa zachowania Cząstki i antycząstki 4.III.2009 Fizyka cząstek elementarnych Wiek XX niezwykły y rozwój j fizyki, pojawiły y się
Bardziej szczegółowo1/20 Neutrina z presupernowej A. Odrzywołek. Neutrina z gwiazdy presupernowej oraz szanse ich detekcji
1/20 Neutrina z presupernowej A. Odrzywołek Neutrina z gwiazdy presupernowej oraz szanse ich detekcji A. Odrzywołek, M.Misiaszek, M. Kutschera Detection possibitity of the pair-annihilation neutrinos from
Bardziej szczegółowoOdkrycie oscylacji neutrin
Odkrycie oscylacji neutrin v Neutrina słoneczne v Neutrina atmosferyczne Solar neutrinos Solar neutrinos (another other place mystery where of missing are neutrinos) missing From neutrinos to cosmic sources,
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski
Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Detekcja cząstek
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 24 października 2017 A.F.Żarnecki WCE Wykład 4 24 października
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA MATERII PO WIELKIM WYBUCHU
Wykład I STRUKTURA MATERII -- -- PO WIELKIM WYBUCHU Człowiek zajmujący się nauką nigdy nie zrozumie, dlaczego miałby wierzyć w pewne opinie tylko dlatego, że znajdują się one w jakiejś książce. (...) Nigdy
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
Bardziej szczegółowoWojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)
Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:
Bardziej szczegółowoKonferencja NEUTRINO 2012
Konferencja NEUTRINO 01 s e i n a d z o w a r p Justyna Łagoda NCBJ 5. International Conference on Neutrino Physics and Astrophysics najważniejsza z konferencji dotyczących neutrin program: Neutrina reaktorowe
Bardziej szczegółowoElementy kosmologii. Rozszerzający się Wszechświat Wielki Wybuch (Big Bang) Nukleosynteza Promieniowanie mikrofalowe tła Ciemna Materia Leptogeneza
Elementy kosmologii Rozszerzający się Wszechświat Wielki Wybuch (Big Bang) Nukleosynteza Promieniowanie mikrofalowe tła Ciemna Materia Leptogeneza Rozszerzający się Wszechświat W 1929 Hubble zaobserwował
Bardziej szczegółowoV.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania
V.6.6 Pęd i energia przy prędkościach bliskich c. Zastosowania 1. Ogólne wyrażenia na aberrację światła. Rozpad cząstki o masie M na dwie cząstki o masach m 1 i m 3. Rozpraszanie fotonów z lasera GaAs
Bardziej szczegółowoPrzyszłość polskiej fizyki neutrin
Przyszłość polskiej fizyki neutrin Agnieszka Zalewska Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. H.Niewodniczańskiego W imieniu Polskiej Grupy Neutrinowej (Katowice, Kraków, Warszawa, Wrocław) (D.Kiełczewska, J.Kisiel,
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siłyprzypomnienie Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład II Promieniotwórczość Fizyka MU, semestr 2 Uniwersytet Rzeszowski, 8 marca 2017 Wykład II Promieniotwórczość Promieniowanie jonizujące 1 / 22 Jądra pomieniotwórcze Nuklidy
Bardziej szczegółowoDetekcja promieniowania elektromagnetycznego czastek naładowanych i neutronów
Detekcja promieniowania elektromagnetycznego czastek naładowanych i neutronów Marcin Palacz Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów UW Marcin Palacz Warsztaty ŚLCJ, 21 kwietnia 2009 slide 1 / 30 Rodzaje
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład II Krzysztof Golec-Biernat Promieniotwórczość Uniwersytet Rzeszowski, 18 października 2017 Wykład II Krzysztof Golec-Biernat Promieniowanie jonizujące 1 / 23 Jądra pomieniotwórcze
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 2
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 2 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Jak badamy cząstki elementarne? 2010/11(z) Ewolucja Wszech'swiata czas,energia,temperatura Detekcja cząstek
Bardziej szczegółowor. akad. 2012/2013 Wykład IX-X Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Fizyka jądrowa Zakład Biofizyki 1
r. akad. 2012/2013 Wykład IX-X Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Fizyka jądrowa Zakład Biofizyki 1 Budowa jądra atomowego każde jądro atomowe składa się z dwóch rodzajów nukleonów: protonów
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA (zalecana): Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu
Bardziej szczegółowoNeutrina z supernowych
Zachowanie całkowitej liczby leptonowej? Czy neutrina są cząstkami Diraca czy Majorany? Poszukiwanie rozpadów 2βν 0 Mechanizmy nadawania cząstkom masy Pomiary mas neutrin Neutrina z supernowych Obserwacja
Bardziej szczegółowoPracownia Jądrowa. dr Urszula Majewska. Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ.
Ćwiczenie nr 1 Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ. 3. Oddziaływanie promieniowania γ z materią: Z elektronami: zjawisko fotoelektryczne, rozpraszanie Rayleigha, zjawisko Comptona, rozpraszanie
Bardziej szczegółowoBadanie wysokoenergetycznych mionów kosmicznych w detektorze ICARUS.
Badanie wysokoenergetycznych mionów kosmicznych w detektorze ICARUS. Tomasz Palczewski Promotor: Prof. dr hab. Joanna Stepaniak. Warszawska Grupa Neutrinowa. Seminarium Doktoranckie IPJ 21.11.2006. Warszawa.
Bardziej szczegółowoSymetrie. D. Kiełczewska, wykład9
Symetrie Symetrie a prawa zachowania Zachowanie momentu pędu (niezachowanie spinu) Parzystość, sprzężenie ładunkowe Symetria CP Skrętność (eksperyment Goldhabera) Zależność spinowa oddziaływań słabych
Bardziej szczegółowoAutorzy: Zbigniew Kąkol, Piotr Morawski
Rodzaje rozpadów jądrowych Autorzy: Zbigniew Kąkol, Piotr Morawski Rozpady jądrowe zachodzą zawsze (prędzej czy później) jeśli jądro o pewnej liczbie nukleonów znajdzie się w stanie energetycznym, nie
Bardziej szczegółowo