Analiza wykonalności dla projektu pn.: Słoneczny Ustroń miejski program wykorzystania energii słonecznej w gospodarstwach domowych

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Słoneczny Ustroń miejski program wykorzystania energii słonecznej w gospodarstwach domowych Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Dominik Chłond, Paweł Gałecki, Izabela Kałczuga, Ewa Krakowiak, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Karina Wieczorek 2

3 Spis treści 1. Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Instalacja solarna fotowoltaiczna Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu... 8 Tabela 2 Wskaźnik produktu... 8 Tabela 3 Ludność w Ustroniu wg miejsca zameldowania i płci... 9 Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Ustroniu Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne

4 Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 7 Koszty realizacji projektu Tabela 8 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego Tabela 10 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych Tabela 11 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych dla 1 domostwa w przypadku zabudowy 8 modułami fotowoltaicznymi o łącznej mocy 1,92kW orientacyjna powierzchnia zabudowy dachu: 15m Tabela 12 Planowany harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 13 Koszty operacyjne Tabela 14 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 15 Dofinansowanie projektu Tabela 16 ENVP, ERR i B/C dla projektu Tabela 17 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 18 Plan wdrożenia projektu Spis rysunków Rysunek 1 Ustroń na mapie województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Ustroń obszar miasta i gminy, zakres lokalizacji projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Słoneczny Ustroń miejski program wykorzystania energii słonecznej w gospodarstwach domowych Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia dotyczącego ograniczenia niskiej emisji oraz wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na realizacji programu ograniczania niskiej emisji dla mieszkańców subregionu południowego województwa śląskiego, polegającego na systemie dopłat do termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne; termomodernizacji, wymianie źródeł ciepła, montażu instalacji solarnych, pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej, zakupie energooszczędnego oświetlenia ulicznego, budowie fotowoltaicznych i wiatrowych systemów wytwarzania energii elektrycznej. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest ze 106 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest uruchomienie systemu dopłat dla gospodarstw domowych oraz osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki dokonujących wymian źródeł ciepła na ekologiczne wykorzystujących systemy solarne lub fotowoltaiczne. W chwili obecnej na terenie gminy Ustroń powiatu cieszyńskiego budynki mieszkalne posiadają lokalne kotłownie węglowe dla potrzeb ogrzewania. Kotłownie wyposażone są w kotły o bardzo niskiej sprawności wytwarzania ciepła. Negatywnym wynikiem tego stanu jest wysoki wskaźnik emisji zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw w lokalnych kotłowniach opalanych paliwem stałym węglem lub innymi o wysokim współczynniku toksyczności. Projekt przewiduje następujące zadania: Opracowanie programu i regulaminu udziału w programie (wszystkie koszty ewentualnych dodatkowych opracowań potrzebnych do opracowania programu), Przygotowanie ankiet dla uczestników programu, Przygotowanie deklaracji dla uczestników programu, Wyłonienie projektanta na wykonanie projektów indywidualnych dla osób zakwalifikowanych do programu, Wyłonienie dostawcy i instalatora (lub oddzielnie dostawcy i instalatora), Wykonanie ulotek i plakatów propagujących program, Zamieszczenie w prasie lokalnej ogłoszeń dotyczących programu, Wyłonienie operatora, Zakup i dostawa we wskazane miejsce instalacji solarnych/fotowoltaicznych. Celem projektu jest poprawa efektowności energetycznej w infrastrukturze mieszkaniowej i użytkowej Ustronia poprzez zmniejszenie emisji CO2 do powietrza w regionie. Dzięki realizacji projektu zmniejszy się energochłonność sektora mieszkaniowego i zmniejszy się zapotrzebowanie na energię. 5

6 Projekt będzie przeciwdziałał niekorzystnym zmianom klimatu w regionie Ustronia oraz sprzyjał poprawie konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych Lokalizacja projektu Ustroń miasto i gmina w południowej części województwa śląskiego, w powiecie cieszyńskim. Rysunek 1 Ustroń na mapie województwa Śląskiego Źródło: Rysunek 2 Ustroń obszar miasta i gminy, zakres lokalizacji projektu Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapa Google 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Cele projektu są zgodne z celami RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej IV EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA, OZE I GOSPODARKA NISKOEMISYJNA, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.3: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym. Cele szczegółowe projektu odpowiadają priorytetowi inwestycyjnemu 4.3 i są spójne z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: Zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz Zmniejszenie emisyjności gospodarki. 6

7 Projekt odnosi się do następujących celów szczegółowych priorytetu IV w RPO WSL : zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, poprawa jakości powietrza w regionie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. W tej wersji dokumentu - celem tego działania jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu oraz poprawa konkurencyjności regionalnej gospodarki, poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych, zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, a także poprawa jakości powietrza w regionie, poprawa efektywności produkcji i zużycia energii oraz wzrost produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Likwidacja niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła, 2. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, 3. Budowa instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach. W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie zarówno wymiana kotłów nieefektywnych ekologicznie na kotły charakteryzujące się zwiększoną sprawnością energetyczną oraz podłączenie budynków do istniejących sieci cieplnych. Przewiduje się możliwość wsparcia projektów w formule projektów typu słoneczne gminy (tu: np. niskoemisyjne gminy) - realizowanych głównie na obszarze gmin o rozproszonej zabudowie jednorodzinnej (gminy małe). Na terenie gmin dużych możliwe podłączanie budynków do sieci miejskich. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie kompleksowa termomodernizacja obiektu poprzez poprawę izolacyjności przegród budowlanych, a także wymianę okien i drzwi zewnętrznych na wyroby o lepszej izolacyjności. Ponadto w ramach projektu, jako element kompleksowej modernizacji energetycznej obiektu dopuszcza się także działania związane z wymianą oświetlenia na energooszczędne (w tym systemy zarządzania oświetleniem obiektu), przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła) oraz przebudową systemów wentylacji i klimatyzacji. Zabudowa instalacji wykorzystujących OZE możliwa jest jedynie jako element szerszych działań związanych z poprawą efektywności energetycznej obiektów objętych projektem. W ramach 2 typu projektu nie przewiduje się termomodernizacji budynków jednorodzinnych. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu możliwe jest wsparcie budowy instalacji/infrastruktury wykorzystującej OZE wyłącznie wraz z 1. i/lub 2. przykładowym rodzajem projektu. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 1 i 3 rodzaj wskazanych przykładowych projektów. Wskaźniki Zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) planowanymi rezultatami wsparcia likwidacji niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła oraz termomodernizacji w budynkach użyteczności publicznej, budynkach mieszkalnych wraz z instalacją OZE w modernizowanych 7

8 energetycznie budynkach, będą: wzrost udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem, obniżenie energochłonności gospodarki oraz obniżenie emisji zanieczyszczeń gazowych. Istotnymi rezultatami projektu będą również czystsze powietrze oraz zmniejszenie ilości produktów ubocznych w/w procesu modernizacji. W wyniku wsparcia w/w działań, nastąpi obniżenie kosztów funkcjonowania administracji publicznej i sektora mieszkaniowego. Niniejszy projekt spełnia te zapisy i możliwość ich osiągnięcia. Beneficjent szacuje, iż w ramach przedmiotowego działania poprzez wskazane w projekcie działania uzyska następujące wskaźniki (dane z ankiety, bez wskazania metodologii i źródła obliczeń): Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków szt w zależności od zainteresowania społecznego, Szacowany spadek emisji gazów cieplarnianych 6400 ton ekwiwalentu CO 2, Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektów 5000 MW. Poniższe tabele prezentują zakres wskaźników zaplanowanych do realizacji w oparciu o aktualnie obowiązujące RPO WSL (wersja 5.1) oraz wyniki ich obliczeń na podstawie audytu terenowego przeprowadzonego w 2014 r. na potrzeby niniejszej analizy: Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. 1. Wskaźnik Emisja zanieczyszczeń gazowych Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p Wskaźnik Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków Jednostka pomiaru [t/r] Jednostka pomiaru [szt.] [szt.] [szt.] Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Źródło danych Audyt terenowy z 2014 r. Źródło danych Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze/ dokumentacja księgowa Wartość bazowa Wartość docelowa (2020) 1 472, ,11 Wartość bazowa Wartość docelowa (2020) 0 brak danych 0 brak danych

9 Procedura raportowania i monitorowania wskaźników będzie zgodna z Wytycznymi do monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał i po zakończeniu realizacji projektu, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. Do monitorowania wskaźnika rezultatu powinny być wykorzystane: dokumentacja projektowa (np. audyt energetyczny). Natomiast do pomiaru wskaźnika produktu: dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze/ dokumentacja księgowa. 2. Analiza terytorialna Ustroń miasto i gmina w południowej części województwa śląskiego, w powiecie cieszyńskim. Uzdrowisko (jedno z dwóch w województwie), ośrodek wczasowy i wypoczynkowy na Śląsku Cieszyńskim. Miejscowość położona jest na północnych stokach Beskidu Śląskiego, u wylotu doliny Wisły. Różnica wzniesień wynosi ponad 500 metrów pomiędzy centrum miasta w dolinie Wisły a Czantorią Wielką i Równicą. Sąsiednie gminy: Brenna, Goleszów, Skoczów, Wisła. Gmina sąsiaduje z Czechami. Ustroń jest popularnym uzdrowiskiem, posiadającym źródła wód mineralnych i żelazistych, a także pokłady borowiny. Znajduje się w nim wiele sanatoriów i ośrodków rehabilitacyjnych, wyposażonych w najnowocześniejsze urządzenia, świadczące szeroki zakres zabiegów. Uzdrowisko oferuje rehabilitację i leczenie chorób układu ruchu, krążenia, dróg oddechowych i obwodowego układu nerwowego. Znajduje się w nim rozbudowana baza zabiegów fizjoterapeutycznych i pielęgnacyjnych. W Ustroniu działają 3 większe ośrodki narciarskie, każdy dysponujący przynajmniej jednym wyciągiem krzesełkowym. Są to ośrodki o nazwach: Kolej Linowa Czantoria w Ustroniu, Kolej Linowa Palenica w Ustroniu, Ośrodek Poniwiec Mała Czantoria w Ustroniu. W Ustroniu, jako ośrodku uzdrowiskowo-wypoczynkowym znajdują się liczne szlaki turystyczne stanowiące bazę wypadową dla turystyki pieszej i rowerowej. Tabela 3 Ludność w Ustroniu wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci (stan na 31 XII) ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Ustroń liczył mieszkańców, natomiast jego powierzchnia wynosi 59 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 271 os./km² i od kilku lat w związku z systematycznym niewielkim wzrostem liczby mieszkańców, zmniejszającym się saldem 9

10 migracji na 1000 osób (2013 r. 2,1 a w 2009 r. 4,3) ta gęstość wzrasta (w 2009 r. było 261 os./km²). Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Ustroniu Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 58,9 59,7 60,5 62,2 64,0 osoba 118,3 120,1 128,3 134,2 139,0 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 31,9 32,6 34,0 35,6 37,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Ustronia w 2013 r. 61,0% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 16,3% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 22,7% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2013 r. był ujemny wyniósł minus 1,0 i ma tendencję rosnącą. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym na przełomie kolejnych lat wzrasta, notowany jest również systematyczny powolny spadek ilości osób w wieku produkcyjnym oraz przedprodukcyjnym. Liczba pracujących w Ustroniu to ogółem osób (GUS, stan na 31.XII.2013 r.). Pracujący na 1000 ludności w 2013 r. stanowili 364 osoby. Na koniec czerwca 2014r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, w powiecie cieszyńskim 10%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w tym czasie z Gminy Ustroń to 548 osób. Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Ustroniu ogółem w tym z sektora publicznego 47, sektora prywatnego 2 334, a wśród nich sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Ustroniu są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (551 firm), z sektora F budownictwo (294), sektora I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (225), sektora M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (212) oraz sektora C przetwórstwo przemysłowe (190). Zasoby mieszkaniowe Ustronia stanowią (wg GUS, stanu na XII 2013r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem 3 746, a budynki mieszkalne oddane do użytkowania ogółem 39. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013r.): Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej to 98,6 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt., Kanalizacja - długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 98,6 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. 10

11 Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 74,5, kanalizacyjnej 88,8, gazowej 81,7. Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 17 przychodni; liczba przychodni na 10 tys. ludności 11; apteki ogólnodostępne 8; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Ponadto funkcjonuje na terenie gminy: Śląskie Centrum Rehabilitacji i Prewencji oraz Śląski Szpital Reumatologiczno-Rehabilitacyjny im. gen. Jerzego Ziętka, a także liczne sanatoria uzdrowiskowe. Placówki edukacyjne w Ustroniu to: 7 przedszkoli dla 550 dzieci; 5 szkół podstawowych (dla 923 uczniów) oraz 3 gimnazja (dla 569 uczniów). W odniesieniu do przedmiotowego projektu należy podkreślić, iż w kwestii efektywności energetycznej w gminie - indywidualne dokumenty strategiczne (analizy lokalne oraz regionalne) szczegółowo opisują to zagadnienie na miarę posiadanych przez Beneficjenta takich opracowań. Niniejsza analiza odnosi się do tego w rozdziale 3, gdzie wykazano i wskazano takie dokumenty, które charakteryzują obszar objęty niniejszym projektem pod tym względem. W kwestii zanieczyszczenia atmosfery na obszarze gminy takie dane monitorowane są branżowo. Na portalu ( System Prognoz Jakości Powietrza w strefach i aglomeracjach województwa śląskiego, w Charakterystyce strefy śląskiej część południowa wskazano ogólnie dla regionu: Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza jest emisja komunalno-bytowa z zabudowy ośrodków miejskich i wiejskich, transport drogowy emitujący zanieczyszczenia wzdłuż arterii o natężonym ruchu samochodowym, oraz przemysł a zwłaszcza energetyka i ciepłownictwo. Emisja przemysłowa dotyczy zwłaszcza rejonów Czechowic- Dziedzic, Bielska-Białej, Żywca i Cieszyna. W obszarach górskich i pogórskich istotne znaczenie ma niska emisja komunalna w dolinach rzek i większych potoków. Do tego regionu zalicza się Gmina Ustroń. Informacje o aktualnym stanie jakości powietrza w obszarze województwa śląskiego (wyniki z przeprowadzonych pomiarów manualnych i pasywnych) dostępne są na bieżąco na stronie WIOŚ w Katowicach (źródło: w zakresie możliwym technicznie (istniejące stacje pomiarów) dla poszczególnych obszarów, w tym z obszaru RIT Subregionu Południowego. Dla obszaru przedmiotowego projektu brak takich danych lokalnych. Podsumowanie Gmina Ustroń liczy mieszkańców, jego powierzchnia wynosi 59 km². Gęstość zaludnienia stanowi 271 os./km² i od kilku lat wzrasta. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym, a maleje ilość osób w wieku produkcyjnym i przedprodukcyjnym. Przyrost naturalny w 2013 r. był ujemny, ma tendencję rosnącą. Ubywa osób pracujących, zwiększa się liczba bezrobotnych. W Ustroniu dominują działalności gospodarcze dot. handlu i budownictwa. Walory naturalne sprzyjają rozwojowi turystyki i wszelkich form związanych ze zdrowiem i rekreacją. Wykazana infrastruktura społeczna i techniczna Ustronia stanowi istotną bazę działań projektowych zgodnych z przyjętą strategią rozwoju lokalnego. Jej potencjał i potrzeby wyznaczają kierunki istotnych działań określone w strategicznych dokumentach. 11

12 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi w odniesieniu do strategicznych dokumentów związanych z perspektywą finansową 2014+: Strategia Europa Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; Interwencje w ramach CT4 koncentrują się na celu szczegółowym UP - zmniejszenie emisyjności gospodarki i będą realizowane poprzez priorytet: Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki; zakres pilnych do podjęcia interwencji w tym zakresie jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.: zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych wielorodzinnych (PI 4iii., PI 4c.). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, w tym: 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; II.6.2.Poprawa efektywności energetycznej; II.6.4. Poprawa stanu środowiska. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energochłonność gospodarki, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania, Rekomendacje. Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (Dz. U. z 2014r., poz. 1146) - dostosowuje prawo polskie do unijnych regulacji dotyczących polityki spójności Znalazły się w niej zapisy dotyczące m.in.: mechanizmów koordynacji programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zasad wdrażania 12

13 środków polityki spójności oraz zadań i trybu współpracy podmiotów zaangażowanych w ten proces,rozliczeń z Komisją Europejską i monitorowania efektów realizowanych projektów, kontroli, audytu, nieprawidłowości i korekt finansowych, pomocy publicznej, zasad wdrażania instrumentów zwrotnych, systemu wyboru projektów. Regionalne i lokalne dokumenty programowe: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ; Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska; Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska, III.2 Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. Priorytet I Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 1.1 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Priorytet inwestycyjny 4.3 wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym; cele szczegółowe: zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego oraz poprawa jakości powietrza w regionie. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. Program Ochrony Powietrza dla stref województwa śląskiego Cel główny: Dotrzymanie standardów jakości powietrza w zakresie pyłu PM10 oraz znacząca redukcja stężeń B(a)P nawet przy niekorzystnych warunkach klimatycznych najpóźniej do roku 2020; Cel taktyczny w zakresie niskiej emisji: wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych oraz na otwartych przestrzeniach; Cel 1: Wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych; Cel 2. Wyeliminowanie spalania węgla złej jakości w kotłach i piecach domowych. Strategia Rozwoju Śląska Cieszyńskiego CEL OPERACYJNY 1.4: Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; Zaproponowanie ujednoliconych w skali powiatu przedsięwzięć zmierzających do ograniczenia tzw. niskiej emisji CEL OPERACYJNY 2.5. Promocja powiatu jako terenu, na którym przestrzegane są obowiązujące normy ochrony środowiska; Dążenie do spełnienia norm czystości (powietrza, wody, gleb, etc.) ustanawianych przepisami ochrony środowiska. 13

14 Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego Cel operacyjny:1.4. Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; Zadanie: Zaproponowanie ujednoliconego w skali powiatu systemu zachęt dla inwestorów decydujących się na zmianę technologii ogrzewania, np. z węglowego na gazowe i inne proekologiczne. Strategia Rozwoju Miasta Ustroń do 2020 roku Cel strategiczny 2. Budowa nowoczesnej infrastruktury publicznej służącej mieszkańcom, kuracjuszom, turystom i inwestorom; Cel operacyjny 2.2. Rozwój infrastruktury kulturowej, edukacyjnej, społecznej; Cel strategiczny 3. Ochrona ustroński ego środowiska naturalnego; Cel operacyjny 3.2. Poprawa jakości powietrza w Ustroniu. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: w Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji, w Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu i poprawę jakości powietrza w regionie. Projekt spełnia założenia tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się m.in. na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, ochronie środowiska poprzez ograniczanie emisji gazów. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu równy dostęp będzie zapewniony kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 14

15 4. Komplementarność projektu Projekt ujęty jest na liście projektów przewidzianych do realizacji w formule Regionalnych Inwestycji Terytorialnych (RIT) dla obszaru funkcjonalnego obejmującego subregion południowy województwa śląskiego. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE zmierzającymi do poprawy gospodarki niskoemisyjnej i efektywności energetycznej w Ustroniu. Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Kompleksowa modernizacja Ośrodka Zdrowia przy ul. Mickiewicza w Ustroniu Miasto Ustroń Środki własne RPO WSL ,00 zrealizowany 2. Termomodernizacja Przedszkola nr 4 w Ustroniu Hermanicach Miasto Ustroń Środki własne ,01 zrealizowany 3. Termomodernizacja budynku zlokalizowanego w Ustroniu przy ulicy 3 Maja 68 Miasto Ustroń Środki własne ,53 zrealizowany 4. Termomodernizacja Szkoły Podstawowej nr 3 w Ustroniu Polanie Miasto Ustroń Środki własne ,98 zrealizowany 5. Termomodernizacja MDK Prażakówka Miasto Ustroń Środki własne ,00 zrealizowany 6. Wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych - Przebudowa Pijalni wód w dzielnicy Zawodzie w Ustroniu Miasto Ustroń Środki własne RPO WSL ,00 planowane 7. Termomodernizacja i wykorzystanie energii odnawialnej w obiektach edukacyjnych na terenie miasta Ustroń Miasto Ustroń Środki własne RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu ,00 planowane 15

16 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem projektu będzie jednostka samorządu terytorialnego Miasto Ustroń. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.) i ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.). Miasto Ustroń wykonuje swoje czynności za pomocą Urzędu Miejskiego, będącego jednostką organizacyjną. Organem wykonawczym wskazanym w ustawie jest Burmistrz, a uchwałodawczym Rada Miejska. Zadania i obowiązki Urzędu Miejskiego i jego komórek organizacyjnych określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Miejskiego w Ustroniu. Kierownikiem Urzędu jest Burmistrz. Burmistrz kieruje pracą Urzędu osobiście, przy pomocy Zastępcy Burmistrza i Skarbnika Miasta. Burmistrz jest przełożonym służbowym zatrudnionych w Urzędzie pracowników oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na wydziały, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Użytkownikami projektu Beneficjentami ostatecznymi tj. podmiotami, które otrzymają dopłatę w ramach projektu i u których zostanie zainstalowana odpowiednia infrastruktura, będą właściciele (lub użytkownicy po otrzymaniu zgody właściciela) budynków mieszkalnych zlokalizowanych na terenie miasta Ustronia, zgodnie z kolejnością zapisów, po spełnieniu wymogów formalnych określonych przez Beneficjenta. Beneficjentem pośrednim będą natomiast wszyscy mieszkańcy na terenie miasta Ustronia, a także mieszkańcy okolicznych miejscowości gmin ościennych. Brak jest szczegółowych danych dotyczących własności wybudowanej infrastruktury w ramach projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Za utrzymanie powstałej infrastruktury będzie odpowiadał mieszkaniec użytkownik projektu, pod nadzorem beneficjenta projektu tj. jednostki samorządu terytorialnego. Nadzór nad właściwym utrzymaniem infrastruktury zapewniony zostanie poprzez dwa mechanizmy: umowa dotacyjna między mieszkańcem a jednostką samorządu terytorialnego, z klauzulą dotyczącą utrzymania, stosowania i przestrzegania instrukcji obsługi zainstalowanych w ramach projektu urządzeń przez okres co najmniej 5 lat oraz drugi mechanizm, naturalny, wynikający z faktu, że urządzenia te zapewniają oszczędności związane z mniejszym zużyciem energii. Z formalnego punktu widzenia tylko umowa dotacyjna i wskazane w niej instrumenty prawne będą gwarantowały utrzymanie infrastruktury. Rozliczenie projektu i czuwanie nad bieżącym raportowaniem spoczywać będzie na jednostce samorządu terytorialnego przy jednoczesnym utrzymaniu infrastruktury przez podmiot, które otrzymały odpowiednie dotacje. Niezbędne w tym zakresie jest opracowanie odpowiedniej dokumentacji, tj. odpowiednie zabezpieczenie Beneficjenta w umowie dotacyjnej tak aby infrastruktura była odpowiednio zabezpieczona. Beneficjent powinien ponadto przewidzieć odpowiednie instrumenty kontrolne w tym zakresie. 16

17 Jak wynika z powyżej przedstawionych danych Beneficjent, z uwagi na dotychczas zrealizowane podobne przedsięwzięcie jest przygotowany do realizacji projektu, posiada wszelką zdolność organizacyjną i finansową do wdrożenia projektu, a dotychczasowa działalność w tym zakresie zapewnia, iż zarówno realizacja, jak i utrzymanie projektu w okresie trwałości będą zagwarantowane. 6. Analiza techniczna i technologiczna Stan obecny Przedmiotem projektu p.n.: Słoneczny Ustroń - miejski program wykorzystania energii słonecznej w gospodarstwach domowych jest ograniczanie emisji substancji szkodliwych powstałych wskutek spalania paliwa stałego w kotłowniach o niskiej sprawności w budynkach mieszkalnych na terenie gminy Ustroń w powiecie cieszyńskim. W chwili obecnej na terenie gminy Ustroń powiatu cieszyńskiego budynki mieszkalne posiadają lokalne kotłownie węglowe dla potrzeb ogrzewania. Kotłownie wyposażone są w kotły o bardzo niskiej sprawności wytwarzania ciepła. Negatywnym wynikiem tego stanu jest wysoki wskaźnik emisji zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw w lokalnych kotłowniach opalanych paliwem stałym węglem lub innymi o wysokim współczynniku toksyczności. Stan projektowany Realizacja przedmiotowej inwestycji przyczyni się do ograniczenia niskiej emisji poprzez likwidację kotłów na paliwo stałe w lokalnych kotłowniach i zastąpieniem ich ekologicznymi źródłami produkcji ciepła oraz zmniejszeniem zapotrzebowania na energię pierwotną nieodnawialną poprzez Montaż ogniw fotowoltaicznych lub paneli solarnych w budynkach. Przewiduje się realizację projektu dla około 200 budynków mieszkalnych na terenie gminy. Rekomendowane ekologiczne źródła ciepła kwalifikowane do odnawialnych źródeł energii, które posiadają charakter lokalnego zastosowania w domostwie: Kotły co na biomasę (pelety, brykiety drzewne, brykiety z siana, brykiety ze słomy), Zastosowanie pompy ciepła, Montaż ogniw fotowoltaicznych lub paneli solarnych dla potrzeb obniżenia zużycia energii pierwotnej nieodnawialnej na korzyść energii pierwotnej odnawialnej. Zakres robót dla celu projektu obejmuje: a) Wykonanie audytu energetycznego budynku dla potrzeb modernizacji kotłowni, b) Wykonanie projektu budowlanego i kosztorysu dla potrzeb modernizacji kotłowni, c) Wymiana kotła węglowego na kocioł na biomasę bądź montaż pompy ciepła, d) Montaż ogniw fotowoltaicznych lub paneli solarnych dla potrzeb obniżenia zużycia energii pierwotnej nieodnawialnej na korzyść energii pierwotnej odnawialnej. Dla pełnej kwalifikowalności kosztów i możliwości osiągnięcia najlepszej efektywności zadania może wystąpić sytuacja, że termomodernizacja musi być kompleksowa, tj. wraz z ociepleniem budynku i likwidacją mostków cieplnych oraz wymianą stolarki. Roboty te winien wykonać właściciel budynku jako warunek możliwości pozyskania dofinansowania. Zalecenia: Należy opracować wytyczne w zakresie limitu zapotrzebowania na energię końcową dla budynku w którym planowana jest modernizacja źródła ciepła. Brak spełnienia tych wymagań 17

18 co wymagań co do zapotrzebowania na energię końcową i tym samym pierwotną dla budynków objętych termomodernizacją skutkować będzie tym, że pomimo wysoko sprawnego źródła ciepła energia będzie tracona i nie uzyska się efektywnego jej wykorzystania a ilość emisji zanieczyszczeń nie spadnie proporcjonalnie do poprawy sprawności. Wymagana zgodnie z 329. ust 2. obowiązujących warunków technicznych jaki powinny odpowiadać budynki i ich usytuowaniem wartość zapotrzebowania na energię pierwotną nie przekraczać wartości 120 kwh/(m 2 rok), co dla nośnika energii jakim jest gaz ziemny daje: 120/1.1 = kwh/(m2rok) energii końcowej, Przegrody zewnętrzne (ściany, dach, ewentualnie podłoga na gruncie) budynku objętego modernizacją kotłowni powinny zostać dostosowane do wymagań 328 ust. 1a warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wymagania te zostały zmienione poprzez wprowadzenie Dz.U poz. 926 obowiązującego od dnia , a w związku z planowanym wprowadzeniem kolejnych obostrzeń dla tych wartości w 2017 r. i 2021 r., budynek powinien spełniać bynajmniej wymagania zawarte w przepisach na stan prawny z 2014 roku. W planowanym zakresie projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie. W projekcie należy przyjąć sprawdzone rozwiązania, które zagwarantują wysoką jakość, trwałość i funkcjonalność, przy równoczesnej oszczędności kosztów na etapie inwestycji i późniejszej eksploatacji. Tabela 7 Koszty realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 1. Szacowana wartość inwestycji , , ,00 2. Promocja projektu , , ,00 3. Studium wykonalności , , ,00 4. Ekspertyzy, inwentaryzacje i nadzory, audyt energetyczny , , ,00 5. Wykonanie dokumentacji projektowej , , ,00 6. Razem: , , ,00 Źródło: Opracowanie własne Rekomendowany harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Opracowanie audytów energetycznych: od 0 do 45 dnia, Opracowanie dokumentacji projektowej: od 45 do120 dnia, Uzyskanie pozwoleń na budowę: od 120 do 185 dnia, Realizacja prac budowlanych: od 185 do 600 dnia. Zakładany przez Beneficjenta termin zakończenia realizacji zadania na okresie od miesiąca grudzień 2015 do miesiąca grudzień 2019 jest realny. 18

19 7. Analiza specyficzna dla sektora Dla potrzeb opracowania analizy specyficznej przyjęto model obliczeniowy pozwalający poznać poprawę elementów specyficznych na przykładzie wymiany kotła węglowego na kocioł opalany biomasą. W związku z planowanym przedsięwzięciem projektowym, pomimo przyjętego najniekorzystniejszego wariantu w którym nie następuje termomodernizacja budynku (ocieplenie przegród, wymiana stolarki, modernizacja instalacji c.o., przewiduje się zmniejszenie zapotrzebowania na energię końcową wskutek poprawy sprawności źródła wytwarzania ciepła o średnio 20%. Sprawność istniejących kotłów węglowych wynosi ok %, sprawność zaś nowych kotłów na biomasę wynosi 70-75%. Zmiana nośnika energii z kotła węglowego na kotły wykorzystujące biomasę przyczyni się bezpośrednio do zmniejszenia o 90% zapotrzebowania na energię pierwotną, czyli wykazującą poprawę wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Współczynnik nakładu dla kotłowni węglowych wynosi: 1,1, natomiast dla kotłowni opalanych biomasą: 0,2. Analizę opracowano jako sumę emisji dla wszystkich zmodernizowanych źródeł ciepła. Parametry unosu i emisji substancji wyliczono w oparciu o: 1. Materiały informacyjno-instruktażowe serii 1/96 wydane przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, 2. Wyniki badań i pomiarów IChPW w Zabrzu Stan aktualny Stan istniejący przed wdrożeniem projektu przedstawia następujące zapotrzebowanie na zużycie energii: energia pierwotna: kwh (współczynnik nakładu 1,1), energia końcowa: kwh, paliwo: węgiel kamienny orzech mm, sprawność źródła wytwarzania: 0,55, wartość opałowa paliwa: [GJ/tona], zużycie ciepła: ,83 GJ/rok, cena nośnika: 0,95 PLN/kWh zużycia energii końcowej. Tabela 8 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO 2 0, ,29 2. NO 2 0, ,82 3. CO 3, ,16 4. CO 2 63, ,01 5. Pył 0, ,86 6. Sadza 0, ,29 7. Benzo(a)piren 0, ,80 Źródło: Opracowanie własne 19

20 7.2. Stan projektowany Stan projektowany - zapotrzebowanie na zużycie energii: sumaryczna energia pierwotna: kwh/rok (współczynnik nakładu 0,2), sumaryczna energia końcowa: kwh/rok, paliwo: biomasa pelety, panele fotowoltaiczne i ogniwa solarne dla potrzeb c.w.u., zużycie energii: ,86 [GJ/rok], wartość opałowa biomasy z wykorzystaniem peletów: 18,60 [GJ/t], sprawność źródła wytwarzania: 0,70-0,75, koszt nośnika: 0,12 [PLN/kWh]. Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO NO CO CO Pył Sadza Benzo(a)piren Źródło: Opracowanie własne Tabela 10 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych L.p. Emitowane zanieczyszczenie Stan istniejący [kg/rok] Stan projektowany [kg/rok] Efekt ekologiczny [kg/rok] Redukcja emisji [%] 1. SO NO CO CO Pył Sadza Benzo(a)piren Źródło: Opracowanie własne 7.3. Instalacja solarna fotowoltaiczna Dla potrzeb obliczeń przyjęto dla gospodarstwa domowego montaż 8 modułów o mocy ok. 240 W każdy, co daje łączną moc 1,92 kw, przy montażu na szerokości geograficznej objętej projektem pozwala uzyskać produkcję energii elektrycznej w ilości: kwh rocznie. 20

21 W związku z tym, że produkcja energii elektrycznej powstałej z ogniw fotowoltaicznych nie emituje zanieczyszczeń to atmosfery, nie dokonywano analizy stanu istniejącego i projektowanego, gdyż możliwe jest jedynie wyliczenie efektu ekologicznego dla pomniejszenia zapotrzebowania ma energię produkowaną w elektrowni węglowej i przesyłaną siecią dystrybucyjną do Beneficjenta. Tabela 11 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych dla 1 domostwa w przypadku zabudowy 8 modułami fotowoltaicznymi o łącznej mocy 1,92kW orientacyjna powierzchnia zabudowy dachu: 15m 2 L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Spadek emisji zanieczyszczeń [kg/rok] 1. SO 2 0,5139 3,54 2. NO 2 0,4361 3,01 3. CO 0, CO 2 298, ,54 5. Pył 0,0194 0, Sadza 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja projektu w pomniejszonym zakresie. Wariant ten zakłada wymianę wyłącznie istniejących źródeł ciepła na paliwo stałe - kotłów opalanych węglem typu groszek, na kotły retortowe o wysokiej sprawności. Koszt tego wariantu może wynieść o ok. 60%. kosztów ogólnych podanych w rozdziale nr 6. Wariant ten został odrzucony w kilku powodów: brak możliwości skutecznej kontroli stosowanego paliwa przez użytkownika w kotle. Istnieje ryzyko że stosowane może być paliwo nieekologiczne. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on dodatkowo zmniejszanie zapotrzebowania na energię końcową poprzez modernizację instalacji c.o. w celu poprawy jej sprawności oraz włączenie do projektu kosztów likwidacji mostków cieplnych w budynkach objętych wymianą źródła ciepła. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: zwiększone nakłady inwestycyjne w zakresie inwestycji dla wariantu III, nakłady w tym wariancie przekraczają możliwości finansowe Gminy Ustroń. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 70%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. 21

22 9. Analiza środowiskowa 1. Przedmiot i zakres projektu: Celem projektu jest wymiana źródeł ciepła z wykorzystanie energii słonecznej w gospodarstwach domowych w mieście Ustroń. Przewiduje się uruchomienie systemu dopłat dla gospodarstw domowych oraz osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki dokonujących wymian źródeł ciepła na ekologiczne wykorzystujących systemy solarne lub fotowoltaiczne. 2. Rekomendacje środowiskowe dla projektu: Ponieważ projekt zakłada uruchomienie systemu dopłat dla gospodarstw domowych dokonujących wymiany źródeł ciepła na ekologiczne, nie ma konieczności wykonania ekspertyzy przyrodniczej w ramach wyżej wymienionego projektu. 3. Ryzyko środowiskowe w projekcie: Planowane rozwiązania związane z wymianą źródeł ciepła na ekologiczne wykorzystujących systemy solarne lub fotowoltaiczne nie wpłyną negatywnie na populacje chronionych gatunków. 10. Analiza prawna i pomoc publiczna Projekt przewiduje uruchomienie systemu dopłat dla gospodarstw domowych oraz osób prowadzących działalność gospodarczą w zakresie turystyki dokonujących wymian źródeł ciepła na ekologiczne wykorzystujących systemy solarne lub fotowoltaiczne. Na obecnym etapie nie można stwierdzić, jaka jest sytuacja własnościowa nieruchomości objętych projektem, albowiem lokalizacje inwestycji zostaną ustalone dopiero w trakcie realizacji projektu. Konieczne jest ustalenie jednokierunkowego działania tj. ustalenie podmiotów uprawnionych do otrzymania dotacji tak, aby zapewnić utrzymanie projektu. Istotne jest by byli to właściciele nieruchomości a nie podmioty posiadające inne tytuły prawne do tych nieruchomości. Możliwe są 2 ścieżki wyboru wykonawcy prac albo będzie to wybór dokonany przez jednostkę samorządu terytorialnego, albo przez beneficjentów ostatecznych podmiotów, którzy otrzymają dotację, chociaż każda ścieżka ma swoje wady i zalety. W przypadku wyboru wykonawcy przez Beneficjenta gminę, konieczna zapewne będzie rozbudowana procedura o czym poniżej, czasochłonna, ale jednocześnie pozwalająca uzyskać korzystniejszy bilans ekonomiczny, natomiast w przypadku samodzielnego wyboru przez mieszkańców cena może być znacznie wyższa przy jednoczesnej prostszej procedurze tj. jej braku. W ramach realizowanego projektu Beneficjent zobligowany będzie do wyboru kilku wykonawców. Przede wszystkim powinien to być podmiot, który opracuje dokumenty jakie będą wykorzystywane w projekcie w tym przede wszystkim umowę dotacyjną, chyba że Beneficjent wykona te prace samodzielnie. W przypadku, gdy w ramach projektu wybór dostawcy infrastruktury oraz wykonawcy prac montażowych będzie dokonywany przez Beneficjenta, a nie poszczególnych mieszkańców samodzielnie niezbędne jest przeprowadzenie postępowania na wybór takiego podmiotu. Wskazać należy, iż wybór wykonawcy dla wszystkich lokalizacji może spowodować uzyskanie niżej ceny, niżej gdyby każdy z mieszkańców miał zawierać odrębne umowy. To jednak powoduje narzucenie jednego dostawy/wykonawcy dla wszystkich lokalizacji. W każdym przypadku jednak niezbędne jest określenie specyfikacji minimalnej infrastruktury, jaka ma zostać nabyta i zainstalowana w projekcie. Jeżeli 22

23 Beneficjent nie będzie miał możliwości wykonać tego własnymi siłami (za pomocą swoich pracowników), również w tym zakresie konieczne będzie przeprowadzenie odpowiedniego postępowania celem wyłonienia podmiotu, który przygotuje takie dokumenty i ewentualnie przeprowadzi lub będzie doradzał w zakresie przeprowadzenia odpowiednich postępowań celem wyłonienia wykonawców. W związku z planowaną kampanią informacyjną należy w tym zakresie również przewidzieć odpowiednie postępowania przetargowe na wybór wykonawcy jednego do wykonania tych działań, lub poszczególnych wykonawców, świadczących odpowiednie usługi w tym zakresie. Konieczny wydaje się również wybór podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie ewentualnie wymaganego studium wykonalności, audytora energetycznego, podmiotu nadzorującego wykonywane prace i prawidłowość ich wykonania. Do Projektu Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WSL na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie zostały jeszcze opracowane wytyczne dotyczące wyboru wykonawców, w przypadku gdy stosownie do treści ustawy Prawo zamówień publicznych dany Beneficjent nie jest zobligowany do jej stosowania Jednakże mając na uwadze fakt, iż Beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego to wybór wykonawców możliwy będzie jedynie zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, chyba że kwota zamówienia nie przekroczy wartości wskazanej w art. 4 pkt. 8 ustawy Pzp. W takim przypadku zaleca się uwzględnienie wymogów zawartych w Komunikacie Wyjaśniającym KE 2006/C 179/02 dotyczącym prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych. Wybór wykonawcy na podstawie ustawy Pzp wiąże się z koniecznością opracowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zawierającej szczegółowy opis zamówienia, przy tym niezbędne jest uwzględnienie podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych, mianowicie zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Oznacza to przede wszystkim, iż opis przedmiotu zamówienia oraz warunki udziału w postępowaniu nie mogą powodować, że tylko jeden dostawca będzie spełniał wymogi postępowania. Co do zasady za najbardziej konkurencyjny, a jednocześnie gwarantujący całkowitą bezstronność stron uznaje się przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Beneficjent powinien również uwzględnić wytyczne dotyczące udzielania zamówień publicznych w szczególności w projektach dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej, a przede wszystkim zalecenia do stosowania innych trybów postępowania, w ramach których kryterium wyboru oferty nie jest tylko i wyłącznie cena. Niezwykle istotne jest, by warunki postępowania nie tylko eliminowały możliwość wzięcia udziału w nim niedoświadczonych podmiotów, nie gwarantujących prawidłowego i terminowego wykonania zamówienia, ale jednocześnie nie mogą one być tak restrykcyjne, aby ograniczały możliwości udziału w postępowaniu potencjalnych, doświadczonych wykonawców. Beneficjent nie może pominąć również nowelizacji ustawy Pzp, która weszła w życie r., zgodnie z którą (art. 91 ust. 2a) kryterium ceny może być zastosowane jako jedyne kryterium oceny ofert, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe. W pozostałych przypadkach kryteriami oceny ofert powinna być cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. W związku z tym, iż nie zdefiniowano w ustawie co rozumie się pod pojęciem zamówień powszechnie dostępnych i mających ustalone standardy jakościowe zaleca się, aby kryterium wyboru oferty nie stanowiła jedynie cena, nawet w przypadku uznania, iż dane zamówienie jest zamówieniem powszechnie dostępnym i ma ustalone standardy jakościowe. W przypadkach bowiem 23