POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych LABORATORIUM
|
|
- Joanna Matysiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych LABORATORIUM S Y S T E M Y E L E K T R O M E C H A N I C Z N E TEMATYKA ĆWICZENIA MASZYNY SYNCHRONICZNE BADANIE ZWARCIA UDAROWEGO GENRATORA POMIARY KOMPUTEROWE Materiały pomocnicze Kierunek Elektrotechnika Studia niestacjonarne 2-giego stopnia semestr 1 Opracował Mieczysław Ronkowski Marek KAMIŃSKI Grzegorz KOSTRO Michał MICHNA Gdańsk 212
2 2 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe ĆWICZENIE BADANIE DYNAMIKI MASZYNY SYNCHRONICZNEJ ZWARCIE UDAROWE POMIARY KOMPUTEROWE Spis treści 1. CEL ĆWICZENIA 2 2. RZUT OKA NA ZASTOSOWANE KOMPUTEROWE TECHNIKI POMIAROWE 2 3. BADANIA DOŚWIADCZALNE Oględziny zewnętrzne Pomiary zwarcia udarowego 3 4. PYTANIA KONTROLNE 8 5. ZADANIA 9 6. SPRAWOZDANIE 9 7. LITERATURA 1 8. ZAŁĄCZNIK 1 WZORY PRAKTYCZNE DO OBLICZANIA PRĄDÓW SYMETRYCZNEGO ZWARCIA UDAROWEGO MASZYNY SYNCHRONICZNEJ (MS) 1 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest: opanowanie zastosowania komputerowych technik pomiarowych do badania właściwości dynamicznych generatora synchronicznego; wykonanie badań doświadczalnych wybranych stanów pracy dynamicznej maszyny synchronicznej: zwarcie udarowe maszyny synchronicznej; porównanie wyników badań doświadczalnych z wynikami badań symulacyjnych. 2. RZUT OKA NA ZASTOSOWANE KOMPUTEROWE TECHNIKI POMIAROWE Przebiegi czasowe wielkości charakterystycznych stanów dynamicznych maszyny synchronicznej mogą być rejestrowane za pomocą dwóch układów pomiarowych (do wyboru): 1. 4-ro kanałowy oscyloskop cyfrowy firmy Tektronix ze złączem GPIB oraz komputer PC wyposażony w kartę GPIB do zapisu wyników pomiarów na dysku; 2. komputer PC wyposażony w kartę pomiarową typu PCI-MIO-16E-4 firmy National Instruments. Układ pierwszy jest układem klasycznym, więc nie wymaga wyjaśnienia zasady jego działania. W przypadku układu drugiego sercem jest wymieniona karta pomiarowa, która posiada: 16 pojedynczych lub 8 różnicowych wejściowych kanałów analogowych przy czym: maksymalne napięcie pracy ±11 [V] przy zabezpieczeniach przepięciowych ±25 [V], FIFO bufer (rozmiar kolejki) 512 [S], przetwornik analogowo cyfrowy 12 bitowy, częstotliwość próbkowania 5 [ks/s]; 2 analogowe wyjścia 12 bitowe; 8 wejściowo/wyjściowych kanałów cyfrowych; 2 wyjścia czasowe; 1 wyjście zewnętrznego wyzwalania. Rozdzielczość karty PCI-MIO-16E-4 wynika z zastosowania 12 bitowego przetwornika A/C (496 poziomów dla danego zakresu). W tabeli 1 przedstawiono zakres pomiarowy oraz rozdzielczość karty w zależności od przyjętego wzmocnienia.
3 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 3 Tablica 1. Zakresy pomiarowe karty PCI-MIO-16E-4 firmy National Instruments Konfiguracja Wzmocnienie Zakres Dokładność zakresu pomiarowy do +1 V 1. do +1 V 2.44 mv 2. do +5 V 1.22 mv 5. do +2 V µv 1. do +1 V µv 2. do +5 mv µv 5. do +2 mv µv 1. do +1 mv µv do +1 V.5-1 do +1 V 4.88 mv do +5 V 2.44 mv do +2.5 V 1.22 mv do +1 V µv do +5 mv µv do +25 mv µv do +1 mv µv do +5 mv µv Zasady doboru częstotliwości próbkowania i skanowania: dostępny zakres częstotliwości:,153 5 pts/s dla jednego kanału; maksymalna częstotliwość próbkowania zmniejsza się tylokrotnie ile chcemy skanować kanałów; należy tak dobrać obie częstotliwości by zachować minimalny czas pomiędzy odczytem ostatniego kanału w jednej sekwencji skanowania, a odczytem pierwszego kanału następnej sekwencji ( t Scan ) (dla karty PCI-MIO-16E-4 czas ten wynosi t Samp = 4µs); należy uwzględnić dłuższy czas opóźnienia międzykanałowego, w przypadku zmiany wzmocnienia w dwóch sąsiednich kanałach na wyższą. Dalsze szczegóły dotyczące zasad pomiaru z zastosowaniem karty pomiarowej typu PCI-MIO-16E-4 opisano w Instrukcja Programu NIDAQScope rejestracji pomiarów z zastosowaniem karty pomiarowej National Instruments MIO-PCI 16E4 i komputera PC (dostępna na: 3. BADANIA DOŚWIADCZALNE 3.1. Oględziny zewnętrzne Dokonać oględzin zewnętrznych badanej maszyny synchronicznej i urządzeń wchodzących w skład układu pomiarowego. Należy, przede wszystkim, dokładnie zanotować dane zawarte w tabliczce znamionowej maszyny synchronicznej oraz wartości parametrów jej modelu obwodowego (patrz instrukcja do ćwiczenia Dynamika maszyny synchronicznej. Badanie zwarcia udarowego Laboratorium ME II) Pomiary zwarcia udarowego Pomiary zwarcia maszyny synchronicznej polegają na wykonaniu kolejno czynności: połączeniu układu pomiarowego według schematu zamieszczonego na rys.1; dokonaniu rozruchu maszyny synchronicznej za pomocą silnika prądu stałego; ustaleniu prędkości obrotowej równej prędkości znamionowej maszyny synchronicznej; ustawieniu takiego prądu wzbudzenia maszyny synchronicznej, aby na zaciskach maszyny zaindukowało się napięcie znamionowe; zanotowaniu wielkości charakterystycznych maszyny synchronicznej (prądu wzbudzenia, napięcia fazowego, prędkości obrotowej); zwarciu uzwojeń twornika maszyny synchronicznej za pomocą stycznika ST (rys. 1); dokonaniu rejestracji następujących przebiegów czasowych zwarcia udarowego maszyny:
4 4 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe prądu twornika wybranej fazy, napięcia fazowego (tej samej fazy w której rejestrowany jest prąd), prądu wzbudzenia, prędkości obrotowej; ponownym odczytaniu wielkości charakterystycznych maszyny (prądu wzbudzenia, prądu twornika, napięcia fazowego, prędkości obrotowej) po ustaleniu się zwarcia. W czasie kolejnych pomiarów należy zwracać uwagę na utrzymanie stałej wartości prędkości obrotowej silnika napędowego (maszyny synchronicznej). Należy wykonać kilka prób zwarcia w taki sposób, aby każda z prób wykonana była przy innym koncie fazowym napięcia twornika (inna chwilowa wartość początkowa napięcia fazowego twornika). ST PC/KP LEM(I) A U1 V1 W1 TWORNIK MS PC/KP LEM(U) V U2 N V2 W2 MAGNEŚNICA MS NAPĘD PC/KP LEM(U) TP n SPS TACHOPRĄDNICA Uwaga: Oznaczenia zacisków uzwojeń: U1, U2, V1, V2, W1, W2, F1, F2 odpowiadają oznaczeniom zacisków: as, as', bs, bs', cs, cs', fd, fd' przyjętym dla modelu fizycznego MS F1 F2 A LEM(I) PC/KP W 12V AKUMULATOR Rys. 1. Schemat układu pomiarowego do próby zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS) Uwaga do rys. 1: Zakresy pomiarowe użytych mierników i przetworników typu LEM należy dobrać stosownie do: danych znamionowych badanej maszyny; dopuszczalnego zakresu amplitudy sygnałów na wejściu użytej karty pomiarowej lub oscyloskopu. Uwagi do pomiarów: Przed dokonaniem zwarcia udarowego maszyn synchronicznej należy zanotować następujące wielkości początkowe: napięcie twornika U as =... [V] (wartość fazowa!) prąd wzbudzenia I fd =... [A]
5 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 5 prędkość obrotowa n =... [obr/min] Po zakończeniu stanu dynamicznego zwarcia udarowego należy zanotować wartości ustalone: napięcie twornika U as =... [V] (wartość fazowa!) prąd twornika I as =... [A] prąd wzbudzenia I fd =... [A] prędkość obrotowa n =... [obr/min] Zanotować wykaz wielkości mierzonych, numery kanałów i dane użytych przetworników LEM Wielkość mierzona Nr kanału (Channel) Przetwornik LEM u as Chan i as Chan i fd Chan n Chan Stała prądnicy tachometrycznej: Współczynnik transformacji LEM a Rys. 2, rys. 3 i rys.4 przedstawiają przykłady zarejestrowanych i odpowiednio opracowanych przebiegów, które są charakterystyczne dla próby zwarcia udarowego maszyny synchronicznej. Uwagi do rys. 2 i rys. 3: Przebiegi zarejestrowano w układzie pomiarowym: komputer PC wyposażony w kartę pomiarową (KP) typu PCI-MIO-16E-4 firmy National Instruments. Przebiegi wykreślono i opracowano za pomocą procesora graficznego PROBE symulatora PSPICE. Zarejestrowane przebiegi czasowe na wyjściu przetworników LEM są odpowiednio przeskalowane, tzn.: przebiegi prądów wg relacji: Wartość liczbowa przebiegu prądowego w [A] = zarejestrowana wartość liczbowa przebiegu prądowego w [V] na wyjściu przetwornika LEM * współczynnik transformacji przetwornika LEM w [A/V] przebiegi napięciowe wg relacji: Wartość liczbowa przebiegu napięciowego w [V] = zarejestrowana wartość liczbowa przebiegu napięciowego w [V] na wyjściu przetwornika LEM * współczynnik transformacji przetwornika LEM w [V/V] Wartości ustalone i udarowe (maksymalne) wielkości mierzonych należy odnieść do wartości znamionowych maszyny synchronicznej. Na podstawie zarejestrowanych przebiegów, należy określić stałe czasowe stanu nadprzejściowego i przejściowego, a także wartości reaktancji nadprzejściowej i przejściowej w osi poprzecznej i podłużnej. Np. dla wielkości zarejestrowanej w kanale 1 (Chan1 = napięcia fazowe twornika) przeskalowanie wykonano za pomocą odpowiednich opcji procesora graficznego PROBE. Opcje te umożliwiają wykonanie wielu operacji, np. mnożenia i/lub dzielenia zmiennej przez wielkość stałą; dodawania lub odejmowania wielkości stałej; całkowania, różniczkowania zmiennej, itp.. Zatem przeskalowanie przebiegu napięcia twornika ma postać: u as = ( Chan1* ) [V] gdzie, liczba = współczynnik transformacji zastosowanego przetwornika LEM w [V/V].
6 6 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe a) Ias udarowy (1.411,97.7) Ifd udarowy (1.415,69.62) Ias Ias ustalony (1.787,2.391) Ifd (1.3579,8.7193) Ifd ustalony (1.7992,9.2373) >> Ifd s 1.35s 1.4s 1.45s 1.5s 1.55s 1.6s 1.65s 1.7s 1.75s 1 Chan* Chan2*21.75 b) V n (1.3927,.9994K) 8 2V n V 4-2V Uas (1.78, ) Uas >> (1.385, ) -4V 1.3s 1.35s 1.4s 1.45s 1.5s 1.55s 1.6s 1.65s 1.7s 1.75s 1 Chan3 *33.54* Chan1 * Rys. 2. Przykład zarejestrowanych i odpowiednio opracowanych przebiegów czasowych próby zwarcia udarowego maszyny synchronicznej: przebieg symetryczny (praktycznie) prądu twornika a) Chan = i fd prąd wzbudzenia [A], Chan2 = i as prąd twornika [A], b) Chan1 = u as napięcie fazowe twornika [V], Chan3 = n prędkość obrotowa [obr/min]
7 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 7 a) Ifd udarowy (398.m,57.69) Ias udarowy (396.m, ) Ias Ias ustalony (1.85,19.587) >> -1 2 Ifd ustalony Ifd (1.745,7.445) Ifd początkowy ( m,7.1389).3s.4s.6s.8s 1.s 1.2s 1.4s 1.5s 1 Chan* Chan1*2.61 b) V 2 n ( m,.9995K) 8 2V n (1.325, ) V 4-2V Uas (1.12,-5.837) Uas (382.m,-32.69) >> -4V.3s.4s.6s.8s 1.s 1.2s 1.4s 1.5s 1 (Chan2* )*5 2 Chan3*33.54 Rys. 3. Przykład zarejestrowanych i odpowiednio opracowanych przebiegów czasowych próby zwarcia udarowego maszyny synchronicznej: przebieg asymetryczny prądu twornika a) Chan = i as prąd twornika [A], Chan1= i fd prąd wzbudzenia[a], b) Chan2 = n prędkość obrotowa [obr/min], Chan3 = u as napięcie fazowe twornika [V],
8 8 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe Uas(t) -2 Uas Uas t chwila wystąpienia zwarcia >> Ias ms 39.ms 4.ms 41.ms 42.ms 43.ms 44.ms 45.ms 1 Chan* Chan3*33.54 Rys. 4. ZOOM zarejestrowanej chwili wystąpienia zwarcia udarowego maszyny synchronicznej Chan = u as napięcie fazowe twornika [V], Chan3 = i as prąd twornika [A] 4. PYTANIA KONTROLNE 1. Podać i omówić schemat połączeń układu pomiarowego do badania przebiegów czasowych próby zwarcia udarowego maszyny synchronicznej. 2. Podać i uzasadnić przebiegi prądu twornika dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Założyć, że w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość zerową. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi metodą symulacyjną (program PSPICE). Jakie parametry i stałe czasowe dynamicznego modelu obwodowego MS mają wpływ na wartości udarowe przebiegów i czas trwania zwarcia udarowego? Zaznaczyć charakterystyczne etapy zwarcia udarowego. 3. Podać i uzasadnić przebiegi prądu twornika dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Założyć, że w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość maksymalną. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi metodą symulacyjną (program PSPICE). Jakie parametry i stałe czasowe dynamicznego modelu obwodowego MS mają wpływ na wartości udarowe przebiegów i czas trwania zwarcia udarowego? Zaznaczyć charakterystyczne etapy zwarcia udarowego. 4. Podać i uzasadnić przebiegi prądu wzbudzenia dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Rozważyć dwa przypadki: a) w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość maksymalną; b) w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość zerową. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi metodą symulacyjną (program PSPICE). ). Jakie parametry i stałe czasowe dynamicznego modelu obwodowego MS mają wpływ na wartość udarową przebiegu i czas ustalania się prądu wzbudzenia? 5. Podać i uzasadnić przebiegi składowych prądu twornika dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Założyć, że w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość zerową. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi metodą symulacyjną (program PSPICE). Jakie parametry dynamicznego modelu obwodowego MS mają wpływ na wartości maksymalne składowych, a jakie na stałe czasowe przebiegów? 6. Podać i uzasadnić przebiegi składowych prądu twornika dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Założyć, że w chwili zwarcia napięcie na fazie as twornika ma wartość maksymalną. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi metodą symulacyjną (program PSPICE). Jakie parametry dynamicznego modelu obwodowego MS mają wpływ na wartości maksymalne składowych, a jakie na stałe czasowe przebiegów? 7. Podać sposób wyznaczania wartości reaktancji charakterystycznych MS w oparciu o przebiegi czasowe prądu twornika dla zwarcia udarowego maszyny. Posłużyć się przebiegami uzyskanymi
9 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 9 metodą symulacyjną (program PSPICE). 5. ZADANIA 1. Na podstawie wyników pomiaru zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). wykreślić przebiegi czasowe: napięcia twornika, prądu twornika i wzbudzenia oraz prędkości obrotowej (jeśli była mierzona); uzasadnić fizyczne i analitycznie charakter pomierzonych przebiegów; wyznaczyć wartości udarowe i ustalone prądu twornika i wzbudzenia oraz prędkości obrotowej; wyznaczyć czasy trwania charakterystycznych etapów (stanów) zwarcia udarowego; wyznaczyć wartości reaktancji charakterystycznych MS w oparciu o przebiegi czasowe prądu twornika; wyznaczyć wartości stałych czasowych charakterystycznych MS w oparciu o przebiegi czasowe prądu twornika; 2. Porównać jakościowo wyniki uzyskane na drodze doświadczalnej i symulacyjnej (program PSPICE) dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Do porównania wybrać jeden z przebiegów, np.: napięcie twornika, prąd twornika, lub prędkość obrotową. 3. Porównać jakościowo wyniki uzyskane na drodze doświadczalnej i analitycznej (wg wzorów podanych w załączniku) dla zwarcia udarowego maszyny synchronicznej (MS). Do porównania wybrać przebiegi napięcie twornika, prądu twornika i prędkości obrotowej. 6. SPRAWOZDANIE Wzór strony tytułowej sprawozdania POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI I MASZYN ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM SYSTEMY ELEKTROMECHANICZNE Kierunek Elektrotechnika Studia niestacjonarne 2-go stopnia semestr 1 ĆWICZENIE 4B BADANIE DYNAMIKI MASZYNY SYNCHRONICZNEJ. ZWARCIE UDAROWE POMIARY KOMPUTEROWE Opracowali: Imię i nazwisko: Nr grupy laboratoryjnej/dziekańskiej: Data oddania sprawozdania: Ocena: Opracowanie sprawozdania powinno zawierać: stronę tytułową wg wzoru podanego niżej; nr zadania; dane znamionowe, parametry modelu obwodowego i stałe czasowe badanej maszyny (wartości parametrów należy nanieść na rysunku przedstawiającym model obwodowy maszyny); określenie wymuszeń elektrycznych i mechanicznych; określenie warunków początkowych : ręczne oszacowanie wartości udarowych i ustalonych wielkości badanych maszyny oraz ich porównanie z wartościami otrzymanymi na drodze symulacyjnej; uzasadnienie fizyczne i analityczne uzyskanych wyników
10 1 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe (powinno to być napisane w stylu inżynierskim! - tzn. minimum języka tekstowego a maksimum języka graficznego i symbolicznego); krótką dyskusję wpływu założeń upraszczających modelu generatora na uzyskane wyniki metodą symulacyjną (program PSPICE); wykaz literatury wykorzystanej przy pisaniu sprawozdania. 7. LITERATURA 1. S. Bolkowski: Stany nieustalone w obwodach elektrycznych. WNT, Warszawa, R.H. Cannon (jr.): Dynamika układów fizycznych. WNT, Warszawa, P.C. Krause: Analysis of Electric Machinery. McGraw-Hill Book Comp. New York, W. Latek: Teoria maszyn elektrycznych. WNT, Warszawa, W. Latek: Turbogeneratory. WNT, Warszawa, Z. Manitius: Maszyny elektryczne cz. I, II. Skrypt PG, 1982, Z. Manitius: Maszyny synchroniczne. Skrypt PG, W. Paszek: Stany nieustalone maszyn elektrycznych prądu przemiennego. WNT, Warszawa, M. Ronkowski: Szkic do wykładów z przedmiotu Maszyny elektryczne II. Dynamika maszyn elektrycznych. Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych. WEiA. PG, Gdańsk, 21. (wat3.ely.pg.gda.pl/maszyny) 1. S. Roszczyk: Teoria maszyn elektrycznych. WNT, Warszawa, ZAŁĄCZNIK WZORY PRAKTYCZNE DO OBLICZANIA PRĄDÓW SYMETRYCZNEGO ZWARCIA UDAROWEGO MASZYNY SYNCHRONICZNEJ (MS) Przypomnijmy, że podczas trwania zwarcia udarowego MS wyróżnia się trzy charakterystyczne stany: r stan podprzejściowy, w którym zarówno SMM klatki tłumiącej (prąd klatki i' kd ) jaki i przyrost r SMM wzbudzenia (przyrost prądu wzbudzenia ponad wartość początkową I' fd ) przeciwdziała SMM twornika (wymuszeniu twornika); stan przejściowy, w którym zmieniającej się SMM twornika przeciwdziała tylko przyrost prądu r wzbudzenia ponad wartość początkową I' fd (prąd w klatce zmniejsza swą wartość do zera przestaje płynąć); stan ustalony, w którym prąd wzbudzenia osiąga wartość początkową I r fd (ustalona SMM twornika przeciwstawia się ustalonej SMM wzbudzenia). Z wymienionymi wyżej stanami zwarcia udarowego MS stowarzyszone są odpowiednie składowe prądu twornika. Ogólne zasady ich wyznaczania, dla przypadku uproszczonego opisu zjawisk zwarcia udarowego, przedstawiono w p Szkicu do wykładu: ANALIZA ZWARCIA UDAROWEGO MS. Uproszczenie polegało na pominięciu rezystancji obwodów twornika, wzbudzenia oraz klatek tłumiących MS. Mniej uproszczony, ale praktyczny (inżynierski) sposób wyznaczania składowych prądu zwarcia stojana jest omówiony poniżej. SKŁADOWE UDAROWEGO PRĄDU ZWARCIA: WZORY ANALITYCZNE q as' θ r Ω r uas u bs u cs 2U = s cos( ωet + θr) (1) 3 2U 2π = s cos( ωet + θr ) 3 3 2U 4π = s cos( ωet + θr ) 3 3 S N S I' r fd as Rys. Z1. Określenie początkowego kąta (rad. elektryczne) położenia wirnika względem stojana. Na rysunku dla czasu t = położenie kątowe wirnika wynosi θ r = π/2 a napięcie indukowane u as ( ) = N λ mfd d as
11 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 11 Zakładamy, że MS pracuje samotnie w stanie biegu jałowego. W takich warunkach pracy napięcie na zaciskach uzwojenia stojana maszyny zależy od prądu wzbudzenia i prędkości kątowej (obrotowej) wirnika. Przy założeniu sinusoidalnego rozkładu pola wzbudzenia w szczelinie głównej maszyny, układu połączeń uzwojeń w gwiazdę, napięcie na zaciskach twornika ma charakter przebiegów sinusoidalnych (odpowiadających napięciom fazowym uzwojenia stojana), które opisują rów. (1). W rów (1): U s - wartość skuteczna międzyfazowego napięcia twornika, θ r - początkowe położenie kątowe (elektryczne) wirnika względem stojana (patrz rys. 1), które określa fazę początkową napięcia. Napięcie fazowe równe jest SEM E ; dla wartości skutecznych zachodzi równość: U s = E 3 SEM E jest indukowana wirującym strumieniem wzbudzenia (magneśnicy) λ mfd, którego wartość określa prąd początkowy wzbudzenia I' r fd. W dalszych wzorach zostaną pomięte indeksy symboli poszczególnych faz; podane wzory dotyczą fazy as. Przy powyższych wymuszeniach napięciowych i przejęciu klasycznych założeń upraszczających, prąd twornika MS w stanie zwarcia udarowego symetrycznego można przedstawić jako sumę następujących składowych: i sz = isz1 + isz2 + isz3 (2) gdzie, składowa częstotliwości podstawowej może być wyrażona jako suma składowych: i sz1 = iszu + isz + isz (3) przy czym: składowa ustalona 2E i szu = sin( ωe t + θr) (4) X d składowa przejściowa t 1 1 T 2 ( ) d isz = E e sin( ωe t + θr) (5) Xd Xd składowa podprzejściowa t 1 1 T 2 ( ) d isz = E e sin( ωe t + θr) (6) Xd Xd składowa częstotliwości podwójnej (częstotliwości sumarycznej): t T i 2 2 ( ) s sz = E e sin(2ωe t + θr) 2 X d X q składowa aperiodyczna (częstotliwości różnicowej): (7) t T i 3 2 ( ) s sz = E + e sin( θr) (8) 2 X d X q Reaktancje synchroniczne i stałe czasowe (zawarte w powyższych wzorach) wyznacza się wg zależności podanych w p Szkicu do wykładu ANALIZA ZWARCIA UDAROWEGO MS Reprezentację graficzną powyższych równań przedstawiono kolejno na rys. Z2, Z3, Z4, Z5, Z5 i Z6. Do obliczeń przyjęto początkowe położenie kątowe wirnika względem stojana θ r = π/2; odpowiada to napięciu
12 12 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe początkowemu u as ( ) =. 2KA i sz3 1KA i sz i sz i szu i sz2-1ka s 2ms 4ms 6ms 8ms 1ms I(G_Izu) I(G_Izp) I(G_Izpp) I(G_Iz2) I(G_Iz3) Rys.Z2. Składowe (wyniki analityczne wg rów. 4-8) prądu twornika zwarcia udarowego symetrycznego generatora synchronicznego typu GD8-1-5 o mocy 1 kva. Warunki początkowe θ r = π / 2 oraz u as ( ) = 4KA i sz 2KA -2KA s 2ms 4ms 6ms 8ms 1ms I(G_Iz) Rys.Z3. Suma składowych (wynik analityczny wg rów. 2, składowe na rys. 2) prądu twornika zwarcia udarowego symetrycznego generatora synchronicznego typu GD8-1-5 o mocy 1 kva. Warunki początkowe θ r = π / 2 oraz u as ( ) =
13 M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 13 2KA stan podprzejściowy stan przejściowy stan ustalony obwiednia stanu ustalonego obwiednia stanu przejściowego obwiednia przebiegu bieżącego obwiednia stanu podprzejściowego -2KA s 4ms 8ms 12ms 16ms 2ms I(G_Iz1)@1 I(G_Iz1)@2 -I(G_Iz1)@2 I(G_Izu_p)@2 -I(G_Izu_p)@2 I(G_Izu)@2 - I(G_Izu)@2 Rys.Z4. Symetryczny przebieg prądu twornika zwarcia udarowego symetrycznego generatora synchronicznego typu GD8-1-5 o mocy 1 kva. Wynik analityczny wg rów. 2, bez składowych: częstotliwości podwójnej, aperiodycznej. Warunki początkowe θ r = oraz u as ( ) = 2 U sn / 3 = 2 E 2KA b ekstrapolacja przbiegu stanu podprzejściowego 1KA a i' ' ekstrapolacja składowej przejściowej c i' obwiednia prądu zwarcia twornika amplituda składowej ustalonej d g h s 4ms 8ms 12ms 16ms 2ms -I(G_Iz1) -I(G_Izu_p) -I(G_Izu) Rys.Z5. Obwiednie symetrycznego przebiegu prądu twornika zwarcia udarowego symetrycznego generatora synchronicznego typu GD8-1-5 o mocy 1 kva. Przebieg prądu twornika jak na rys. Z4. i ' ' = i sz i' sz i' = i' sz iszu
14 14 Ćwiczenie: MASZYNY SYNCHRONICZNE: Zwarcie udarowe. Pomiary komputerowe 1KA i' 1.KA i' ' 1. s 2ms 4ms 6ms 8ms 1ms -(I(G_Iz1)- I(G_Izu_p)) -(I(G_Izp)- I(G_Izu)) Rys. Z6. Różnice prądów twornika ( i ' ' = i sz i' sz ( i' = i' sz iszu, wg rys. Z5) symetrycznego przebiegu prądu twornika zwarcia udarowego symetrycznego generatora synchronicznego typu GD8-1-5 o mocy 1 kva. Przebieg prądu twornika i dane wg rys. Z4. Na osi y skala logarytmiczna, na osi x skala liniowa. METODA PRZYBLIŻONEGO WYZNACZANIA WARTOŚCI REAKTANCJI I STAŁYCH CZASOWYCH MS Do wyznaczania wartości reaktancji i stałych czasowych MS metodą pomiarową można wykorzystać eksperymentalne przebiegi czasowe prądów zwarcia udarowego symetrycznego. Przebieg najkorzystniejszy to przebieg symetryczny prądu twornika zwarcia udarowego MS (patrz rys. Z4), z odpowiednio wyznaczonymi obwiedniami składowych prądu, np. tak jak podano rsys. Z7 (powtórzony rys. Z5). 2KA b ekstrapolacja przbiegu stanu podprzejściowego 1KA a i' ' ekstrapolacja składowej przejściowej c i' obwiednia prądu zwarcia twornika amplituda składowej ustalonej d g h s 4ms 8ms 12ms 16ms 2ms -I(G_Iz1) -I(G_Izu_p) -I(G_Izu) Rys.Z7. Wyznaczanie wartości reaktancji MS na podstawie obwiedni symetrycznego przebiegu prądu twornika (stojana) dla zwarcia udarowego MS (przebieg i dane wg rys. Z4)
15 Reaktancja synchroniczna podprzejściowa podprzejściowego bc (rys. Z7): M. Ronkowski, M. Kamiński, G. Kostro, M. Michna 15 X ' ' d determinuje wartość początkową prądu Ob obwiedni stanu b = 2E X ' ' d (9) analogicznie reaktancja synchroniczna przejściowa X ' d determinuje wartość prądu Oa obwiedni stanu przejściowego acd (rys. Z7): a = 2E X ' d (1) natomiast reaktancja synchroniczna X d determinuje wartość prądu Og obwiedni stanu ustalonego gh (rys. Z7): g = 2E X d (11) Zatem na podstawie pomierzonej SEM E (wartość skuteczna) i określonych współrzędnych b, a oraz g dla eksperymentalnie wyznaczonego przebiegu czasowego prądu twornika zwarcia udarowego MS można wyznaczyć odpowiednio reaktancje: X ' ' d = 2E b (12) X ' d = 2E a (13) X d = 2E g (14) Posługując się wykresem na rys. Z7 można także wyznaczyć stałe czasowe T ' ' d oraz T ' d MS. Otoż stała czasowa T ' ' d determinuje czas zanikania obwiedni stanu podprzejściowego obwiednia bc, natomiast stała czasowa T ' d determinuje czas zanikania obwiedni stanu przejściowego obwiednia acd. Przypomnijmy, dla przebiegu wykładniczego i( t) = I e t / T (15) stała czasowa T określa czas dla którego wartość chwilowa prądu i(t) osiągnie wartość 1/e lub.368 wartości prądu początkowego I : i( T ) = I / e T T = I / e =. 368I (16) Zatem znajomość wartości początkowej b jest podstawą do wyznaczenia stałej czasowej T ' ' d ; a wartości początkowa a jest podstawą do wyznaczenia stałej czasowejt ' d.
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych SYSTEMY ELEKTROMECHANICZNE LABORATORIUM ĆWICZENIE (TRFO) BADANIE DYNAMIKI TRANSFORMATORA POMIARY
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych LABORATORIUM
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych LABORATORIUM S Y S T E M Y E L E K T R O M E C H A N I C Z N E TEMATYKA ĆWICZENIA SILNIKI PRĄDU
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA LABORATORIUM MASZYNY ELEKTRYCZNE
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI I MASZYN ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM MASZYNY ELEKTRYCZNE ĆWICZENIE (PS) MASZYNY SYNCHRONICZNE BADANIE CHARAKTERYSTYK PRĄDNICY/GENERATORA
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych S Y S T E M Y E L E K T R O M E C H A N I C Z N E LABORATORIUM ĆWICZENIE (SI) BADANIE DYNAMIKI
Bardziej szczegółowoStatyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7
Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej
Bardziej szczegółowost. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE Układem
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZETWORNIKÓW ELEKTROMECHANICZNYCH
-CEL- LABORATORIUM PRZETWORNIKÓW ELEKTROMECHANICZNYCH PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI I PARAMETRY SILNIKA RELUKTANCYJNEGO Z KLATKĄ ROZRUCHOWĄ (REL) Zapoznanie się z konstrukcją silników reluktancyjnych. Wyznaczenie
Bardziej szczegółowoZakład Zastosowań Elektroniki i Elektrotechniki
Zakład Zastosowań Elektroniki i Elektrotechniki Laboratorium ytwarzania energii elektrycznej Temat ćwiczenia: Badanie prądnicy synchronicznej 4.2. BN LBOTOYJNE 4.2.1. Próba biegu jałowego prądnicy synchronicznej
Bardziej szczegółowo2.3. Praca samotna. Rys Uproszczony schemat zastępczy turbogeneratora
E Rys. 2.11. Uproszczony schemat zastępczy turbogeneratora 2.3. Praca samotna Maszyny synchroniczne może pracować jako pojedynczy generator zasilający grupę odbiorników o wypadkowej impedancji Z. Uproszczony
Bardziej szczegółowoW3 Identyfikacja parametrów maszyny synchronicznej. Program ćwiczenia:
W3 Identyfikacja parametrów maszyny synchronicznej Program ćwiczenia: I. Część pomiarowa 1. Rejestracja przebiegów prądów i napięć generatora synchronicznego przy jego trójfazowym, symetrycznym zwarciu
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I AUTOMATYKI KATEDRA ENERGOELEKTRONIKI I MASZYN ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM MASZYNY ELEKTRYCZNE ĆWICZENIE (MS) MASZYNY SYNCHRONICZNE BADANIE CHARAKTERYSTYK PRĄDNICY/GENERATORA
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Elektromechaniczne przetwarzanie energii Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EEL-1-403-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Elektrotechnika
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoĆwiczenie EA9 Czujniki położenia
Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA9 Program ćwiczenia I. Transformator położenia kątowego 1. Wyznaczenie przekładni napięciowych 2. Pomiar napięć
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Mechatronika (WM) Laboratorium Elektrotechniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Silnik indukcyjny"
Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada
Bardziej szczegółowoSposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników:
Temat: Analiza pracy i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników: budowy wirnika stanu nasycenia rdzenia
Bardziej szczegółowoBadanie prądnicy synchronicznej
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy synchronicznej (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ
Bardziej szczegółowoSILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY
SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy
Ćwiczenie nr 65 Badanie wzmacniacza mocy 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych parametrów wzmacniaczy oraz wyznaczenie charakterystyk opisujących ich właściwości na przykładzie wzmacniacza
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1) Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDLNEGO
Bardziej szczegółowoZakład Zastosowań Elektroniki i Elektrotechniki
Zakład Zastosowań Elektroniki i Elektrotechniki Laboratorium Wytwarzania energii elektrycznej Temat ćwiczenia: Badanie alternatora 52 BADANIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH ALTERNATORÓW SAMO- CHODOWYCH
Bardziej szczegółowoTrójfazowe silniki indukcyjne. 1. Wyznaczenie charakterystyk rozruchowych prądu stojana i momentu:
A3 Trójfazowe silniki indukcyjne Program ćwiczenia. I. Silnik pierścieniowy 1. Wyznaczenie charakterystyk rozruchowych prądu stojana i momentu: a - bez oporów dodatkowych w obwodzie wirnika, b - z oporami
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera.
ĆWICZENIE 5 Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. I. Cel ćwiczenia Badanie właściwości dynamicznych wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Maszyny elektryczne w energetyce Rok akademicki: 2013/2014 Kod: EEL-1-501-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Elektrotechnika
Bardziej szczegółowoSTUDIA I STOPNIA NIESTACJONARNE ELEKTROTECHNIKA
PRZEDMIOT: ROK: 3 SEMESTR: 6 (letni) RODZAJ ZAJĘĆ I LICZBA GODZIN: LICZBA PUNKTÓW ECTS: RODZAJ PRZEDMIOTU: STUDIA I STOPNIA NIESTACJONARNE ELEKTROTECHNIKA Maszyny Elektryczn Wykład 30 Ćwiczenia Laboratorium
Bardziej szczegółowoUśrednianie napięć zakłóconych
Politechnika Rzeszowska Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Miernictwa Elektronicznego Uśrednianie napięć zakłóconych Grupa Nr ćwicz. 5 1... kierownik 2... 3... 4... Data Ocena I.
Bardziej szczegółowoKatedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Metrologii II. 2013/14. Grupa: Nr. Ćwicz.
Politechnika Rzeszowska Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Metrologii II WYZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI STATYCZNYCH I DYNAMICZNYCH PRZETWORNIKÓW Grupa: Nr. Ćwicz. 9 1... kierownik 2...
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW
Bardziej szczegółowoBierne układy różniczkujące i całkujące typu RC
Instytut Fizyki ul. Wielkopolska 15 70-451 Szczecin 6 Pracownia Elektroniki. Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC........ (Oprac. dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROWANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆWICZENIE: E19 BADANIE PRĄDNICY
Bardziej szczegółowoĆwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy
Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy 1. Zapoznanie się z konstrukcją, zasadą działania i układami sterowania
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 2 OBWODY NIELINIOWE PRĄDU
Bardziej szczegółowoWłasności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu
1 ĆWICZENIE 7. CEL ĆWICZENIA. Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu Celem ćwiczenia jest poznanie własności dynamicznych przetworników pierwszego rzędu w dziedzinie czasu i częstotliwości
Bardziej szczegółowoMaszyny i napęd elektryczny I Kod przedmiotu
Maszyny i napęd elektryczny I - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Maszyny i napęd elektryczny I Kod przedmiotu 06.2-WE-EP-MiNE1 Wydział Kierunek Wydział Informatyki, Elektrotechniki i
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3 Badanie obwodów trójfazowych z odbiornikiem połączonym w trójkąt
ĆWICZENIE 3 Badanie obwodów trójfazowych z odbiornikiem połączonym w trójkąt 1. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z rozpływem prądów, rozkładem napięć i poborem mocy w obwodach trójfazowych połączonych w trójkąt:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie EA8 Prądnice tachometryczne
Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA8 Program ćwiczenia I - Prądnica tachometryczna komutatorowa prądu stałego 1. Pomiar statycznej charakterystyki
Bardziej szczegółowoSprzęt i architektura komputerów
Krzysztof Makles Sprzęt i architektura komputerów Laboratorium Temat: Elementy i układy półprzewodnikowe Katedra Architektury Komputerów i Telekomunikacji Zakład Systemów i Sieci Komputerowych SPIS TREŚCI
Bardziej szczegółowoSpis treści. Oznaczenia Wiadomości ogólne Przebiegi zwarciowe i charakteryzujące je wielkości
Spis treści Spis treści Oznaczenia... 11 1. Wiadomości ogólne... 15 1.1. Wprowadzenie... 15 1.2. Przyczyny i skutki zwarć... 15 1.3. Cele obliczeń zwarciowych... 20 1.4. Zagadnienia zwarciowe w statystyce...
Bardziej szczegółowoL ABORATORIUM UKŁADÓW ANALOGOWYCH
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA W YDZIAŁ ELEKTRONIKI zima L ABORATORIUM UKŁADÓW ANALOGOWYCH Grupa:... Data wykonania ćwiczenia: Ćwiczenie prowadził: Imię:......... Data oddania sprawozdania: Podpis: Nazwisko:......
Bardziej szczegółowoNr programu : nauczyciel : Jan Żarów
Wymagania edukacyjne dla uczniów Technikum Elektrycznego ZS Nr 1 w Olkuszu przedmiotu : Pracownia montażu i konserwacji maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie programu nauczania : TECHNIK ELEKTRYK
Bardziej szczegółowoĆw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II
Wydział: EAIiIB Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok: Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Celem
Bardziej szczegółowoMaszyny elektryczne Electrical machines. Energetyka I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZ OPERACYJNY
1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.
Bardziej szczegółowoELEMENTY ELEKTRONICZNE TS1C
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki nstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEMENTY ELEKTRONCZNE TS1C300 018 BAŁYSTOK 013 1. CEL ZAKRES ĆWCZENA LABORATORYJNEGO
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1b. Silnik prądu stałego jako element wykonawczy Modelowanie i symulacja napędu CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE
Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl
Bardziej szczegółowoI. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU
I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: MASZYNY I NAPĘDY ELEKTRYCZNE. Kod przedmiotu: Emn 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Mechanika i budowa maszyn 5. Specjalność:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Silnik prądu stałego"
Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada
Bardziej szczegółowoImpedancje i moce odbiorników prądu zmiennego
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Impedancje i moce odbiorników prądu zmiennego (E 6) Opracował: Dr inż.
Bardziej szczegółowoBADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5
BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO 1. Wiadomości wstępne Silniki asynchroniczne jednofazowe są szeroko stosowane wszędzie tam, gdzie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 BADANIE TRANZYSTORÓW BIAŁYSTOK 2015 1. CEL I ZAKRES
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne filtr górnoprzepustowy
. el ćwiczenia. Filtry aktywne filtr górnoprzepustowy elem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości filtrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów filtru.. Budowa
Bardziej szczegółowoW celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0,
Bierne obwody RC. Filtr dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy jest układem przenoszącym sygnały o małej częstotliwości bez zmian, a powodującym tłumienie i opóźnienie fazy sygnałów o większych częstotliwościach.
Bardziej szczegółowoBadanie silnika indukcyjnego jednofazowego i transformatora
Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich PW Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie M3 - protokół Badanie silnika indukcyjnego jednofazowego i transformatora Data
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora.
I. Cel ćwiczenia ĆWICZENIE 6 Tranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora. Badanie właściwości wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie wspólnego kolektora. II.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Prądnica prądu przemiennego"
Ćwiczenie: "Prądnica prądu przemiennego" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoTemat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO
Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1 Źródła energii elektrycznej prądu przemiennego: 1. prądnice synchroniczne 2. prądnice asynchroniczne Surowce energetyczne: węgiel kamienny i brunatny
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
WZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Tematem ćwiczenia są zastosowania wzmacniaczy operacyjnych w układach przetwarzania sygnałów analogowych. Ćwiczenie składa się z dwóch części:
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 6b
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 6b Temat: Charakterystyki i parametry półprzewodnikowych przyrządów optoelektronicznych. Cel ćwiczenia: Zapoznać z budową, zasadą działania, charakterystykami
Bardziej szczegółowoGenerator. R a. 2. Wyznaczenie reaktancji pojemnościowej kondensatora C. 2.1 Schemat układu pomiarowego. Rys Schemat ideowy układu pomiarowego
PROTOKÓŁ POMAROWY LABORATORUM OBWODÓW SYGNAŁÓW ELEKTRYCZNYCH Grupa Podgrupa Numer ćwiczenia 3 Nazwisko i imię Data wykonania ćwiczenia Prowadzący ćwiczenie Podpis Data oddania sprawozdania Temat BADANA
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr.14. Pomiar mocy biernej prądu trójfazowego. Q=UIsinϕ (1)
1 Ćwiczenie nr.14 Pomiar mocy biernej prądu trójfazowego 1. Zasada pomiaru Przy prądzie jednofazowym moc bierna wyraża się wzorem: Q=UIsinϕ (1) Do pomiaru tej mocy stosuje się waromierze jednofazowe typu
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA I MATERIAŁY POMOCNICZE
Wiesław Jażdżyński INSTRUKCJA I MATERIAŁY POMOCNICZE Ćwiczenie Przedmiot: Podzespoły Elektryczne Pojazdów Samochodowych IM_1-3 Temat: Maszyna indukcyjna modelowanie i analiza symulacyjna Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoDynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8
Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.
Bardziej szczegółowoWykaz ważniejszych oznaczeń Podstawowe informacje o napędzie z silnikami bezszczotkowymi... 13
Spis treści 3 Wykaz ważniejszych oznaczeń...9 Przedmowa... 12 1. Podstawowe informacje o napędzie z silnikami bezszczotkowymi... 13 1.1.. Zasada działania i klasyfikacja silników bezszczotkowych...14 1.2..
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Laboratorium z Elektrotechniki z Napędami Elektrycznymi
Wydział: EAIiE kierunek: AiR, rok II Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Laboratorium z Elektrotechniki z Napędami Elektrycznymi Grupa laboratoryjna: A Czwartek 13:15 Paweł Górka
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI PRZEDMOWA WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O NAPĘDZIE Z SILNIKAMI BEZSZCZOTKOWYMI 1.1. Zasada działania i
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O NAPĘDZIE Z SILNIKAMI BEZSZCZOTKOWYMI 1.1. Zasada działania i klasyfikacja silników bezszczotkowych 1.2. Moment elektromagnetyczny
Bardziej szczegółowoTEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM
TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM AKADEMIA MORSKA Katedra Telekomunikacji Morskiej ĆWICZENIE 7 BADANIE ODPOWIEDZI USTALONEJ NA OKRESOWY CIĄG IMPULSÓW 1. Cel ćwiczenia Obserwacja przebiegów wyjściowych
Bardziej szczegółowoPARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH
L B O R T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE PRMETRY MŁOSYGNŁOWE TRNZYSTORÓW BIPOLRNYCH REV. 1.0 1. CEL ĆWICZENI - celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami pomiaru i wyznaczania parametrów małosygnałowych
Bardziej szczegółowoWartość średnia półokresowa prądu sinusoidalnego I śr : Analogicznie określa się wartość skuteczną i średnią napięcia sinusoidalnego:
Ćwiczenie 27 Temat: Prąd przemienny jednofazowy Cel ćwiczenia: Rozróżnić parametry charakteryzujące przebieg prądu przemiennego, oszacować oraz obliczyć wartości wielkości elektrycznych w obwodach prądu
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 7 PARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH
Ćwiczenie 7 PRMETRY MŁOSYGNŁO TRNZYSTORÓW BIPOLRNYCH Wstęp Celem ćwiczenia jest wyznaczenie niektórych parametrów małosygnałowych hybrydowego i modelu hybryd tranzystora bipolarnego. modelu Konspekt przygotowanie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 ZASTOSOWANIE WZMACNIACZY OPERACYJNYCH W UKŁADACH
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8. BADANIE MASZYN PRĄDU STAŁEGO STANOWISKO I. Badanie silnika bocznikowego
Laboratorium elektrotechniki Ćwiczenie 8. BADANIE MASZYN PRĄDU STAŁEGO STANOWISKO I. Badanie silnika bocznikowego 0 V L L+ + Łącznik tablicowy V A A m R r R md Autotransformator E 0 V~ E A M B 0 0 V Bezdotykowy
Bardziej szczegółowoEA3. Silnik uniwersalny
EA3 Silnik uniwersalny Program ćwiczenia 1. Oględziny zewnętrzne 2. Pomiar charakterystyk mechanicznych przy zasilaniu: a - napięciem sinusoidalnie zmiennym (z sieci), b - napięciem dwupołówkowo-wyprostowanym.
Bardziej szczegółowoTRANZYSTORY BIPOLARNE
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego TRANZYSTORY BIPOLARNE Instrukcję opracował: dr inż. Jerzy Sawicki Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Tranzystory bipolarne rodzaje, typowe parametry i charakterystyki,
Bardziej szczegółowoWłasności i charakterystyki czwórników
Własności i charakterystyki czwórników nstytut Fizyki kademia Pomorska w Słupsku Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie własności i charakterystyk czwórników. Zagadnienia teoretyczne. Pojęcia podstawowe
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ MOCY
ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM ELEKTRONIKI INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 9 WZMACNIACZ MOCY DO UŻYTKU
Bardziej szczegółowoĆwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa
INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNEJ TEORIA OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa Grupa nr:. Zespół nr:. Skład
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: UKŁADY ELEKTRONICZNE 2 (TS1C500 030) Tranzystor w układzie wzmacniacza
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne filtr środkowoprzepustowy
Filtry aktywne iltr środkowoprzepustowy. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości iltrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów iltru.. Budowa
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI. Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI FAZY SKONDENSOWANEJ Ćwiczenie 9 Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie
Bardziej szczegółowoWzmacniacze operacyjne
Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie
Bardziej szczegółowoWykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne
Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 1 Budowa silnika inukcyjnego Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 2 Budowa silnika inukcyjnego Tabliczka znamionowa
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 15. Sprawdzanie watomierza i licznika energii
Ćwiczenie 15 Sprawdzanie watomierza i licznika energii Program ćwiczenia: 1. Sprawdzenie błędów podstawowych watomierza analogowego 2. Sprawdzanie jednofazowego licznika indukcyjnego 2.1. Sprawdzenie prądu
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych
Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych własności członów liniowych
Bardziej szczegółowo15. UKŁADY POŁĄCZEŃ PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH
15. UKŁDY POŁĄCZEŃ PRZEKŁDNIKÓW PRĄDOWYCH I NPIĘCIOWYCH 15.1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z najczęściej spotykanymi układami połączeń przekładników prądowych i napięciowych
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych w układach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne: Maszyny elektryczne. Klasa: 2Tc TECHNIK ELEKTRYK. Ilość godzin: 1. Wykonała: Beata Sedivy
Wymagania edukacyjne: Maszyny elektryczne Klasa: 2Tc TECHNIK ELEKTRYK Ilość godzin: 1 Wykonała: Beata Sedivy Ocena Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń który Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń który:
Bardziej szczegółowodr inż. Jan Staszak kierunkowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES) obowiązkowy (obowiązkowy / nieobowiązkowy) język polski I
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoMaszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.
Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w
Bardziej szczegółowoMaszyny Elektryczne I Electrical Machines I. Elektrotechnika I stopień ogólnoakademicki. niestacjonarne. kierunkowy obowiązkowy polski Semestr IV
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoĆwiczenie M 1 - protokół. Badanie maszyn prądu stałego: silnika bocznikowego i prądnicy obcowzbudnej
Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych CięŜkich PW Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie M 1 - protokół Badanie maszyn prądu stałego: silnika bocznikowego i prądnicy obcowzbudnej
Bardziej szczegółowoBadanie wzmacniacza niskiej częstotliwości
Instytut Fizyki ul Wielkopolska 5 70-45 Szczecin 9 Pracownia Elektroniki Badanie wzmacniacza niskiej częstotliwości (Oprac dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia: klasyfikacje
Bardziej szczegółowoBadanie trójfazowych maszyn indukcyjnych: silnik klatkowy, silnik pierścieniowy
Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych CięŜkich PW Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie M2 protokół Badanie trójfazowych maszyn indukcyjnych: silnik klatkowy, silnik pierścieniowy
Bardziej szczegółowoTRANZYSTOR UNIPOLARNY MOS
L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE TRANZYSTOR UNIPOLARNY MOS RE. 1.0 1. CEL ĆWICZENIA - zapoznanie się z działaniem tranzystora unipolarnego MOS, - wykreślenie charakterystyk napięciowo-prądowych
Bardziej szczegółowoKatedra Energetyki. Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
1 Katedra Energetyki Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Temat ćwiczenia: POMIARY PODSTAWOWYCH WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH W OBWODACH PRĄDU STAŁEGO (obwód 3 oczkowy) 2 1. POMIARY PRĄDÓW I NAPIĘĆ
Bardziej szczegółowoPRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW
L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW REV. 1.1 1. CEL ĆWICZENIA - obserwacja pracy diod i tranzystorów podczas przełączania, - pomiary charakterystycznych czasów
Bardziej szczegółowoBADANIE SILNIKA SKOKOWEGO
Politechnika Warszawska Instytut Maszyn Elektrycznych Laboratorium Maszyn Elektrycznych Malej Mocy BADANIE SILNIKA SKOKOWEGO Warszawa 00. 1. STANOWISKO I UKŁAD POMIAROWY. W skład stanowiska pomiarowego
Bardziej szczegółowoElektronika. Wzmacniacz operacyjny
LABORATORIUM Elektronika Wzmacniacz operacyjny Opracował: mgr inż. Andrzej Biedka Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Podstawowych parametrów elektrycznych wzmacniaczy operacyjnych. 2. Układów pracy wzmacniacza
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów.
ĆWICZENIE 4 Tranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów. I. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z układami zasilania tranzystorów. Wybór punktu pracy tranzystora. Statyczna prosta pracy. II. Układ
Bardziej szczegółowoBadanie silnika bezszczotkowego z magnesami trwałymi (BLCD)
Badanie silnika bezszczotkowego z magnesami trwałymi (BLCD) Badane silniki BLCD są silnikami bezszczotkowymi prądu stałego (odpowiednikami odwróconego konwencjonalnego silnika prądu stałego z magnesami
Bardziej szczegółowo