Wykład 2 Edukacja dorosłych we współczesnym świecie

Transkrypt

1 Wykład 2 Edukacja dorosłych we współczesnym świecie Pojęcie celu kształcenia. Ogólna struktura celów kształcenia Specyfika edukacji dorosłych w stosunku do edukacji dzieci Cele ogólne edukacji: uczyć się, aby być Własności systemu edukacji dorosłych Zadania wychowawcy w edukacji dorosłych

2 Formułowanie celów kształcenia 1. Cel opisuje pożądane własności wychowanka. Opis ten może być jakościowy albo ilościowy. 2. Cele kształcenia dotyczą trzech ogólnych właściwości wychowanka: jego postaw, umiejętności i wiadomości. 3. Cele tworzą hierachiczną strukturę, zbudowaną na zasadzie taksonomii.

3 Cele ogólne w kształceniu dorosłych: harmoniczny i całościowy rozwój osobowości przyswojenie wiedzy ogólnej i zasad jej stosowania w praktyce umożliwianie przekwalifikowania się, zdobycia nowych kompetencji zawodowych, rozwój zawodowy. Cele te są realizowane w procesie interakcji (współdziałania) pomiędzy uczestnikami procesu kształcenia (uczniami i nauczycielami)

4 Cele i zadania dla edukacji dorosłych (XIX Konferencja Generalna UNESCO) szerzenie idei pokoju oraz działań prowadzących do rozwoju współpracy i zrozumienia międzynarodowego ułatwianie rozumienia istotnych problemów współczesnego świata rozwinięcie świadomego stosunku człowieka do otaczającego go fizycznego i kulturalnego środowiska, a także podjęcie działań doskonalenia tego środowiska, ochrony przyrody kształtowanie postawy poszanowania różnorodnych obyczajów i kultur w zakresie narodowym i międzynarodowym doskonalenie ludzi dorosłych w obranym zawodzie przekwalifikowanie zdobywanie nowych specjalności rozwijanie właściwego rozumienia problemów związanych z wychowaniem dzieci w warunkach współczesnego życia rozwijanie umiejętności spożytkowania środków masowej informacji

5 Własności ucznia dorosłego odmienna sytuacja społeczna (rodzinna, zawodowa, ekonomiczna) ustabilizowany rozwój fizyczny i intelektualny większe doświadczenie życiowe, odpowiedzialność za podejmowane decyzje i większa odporność na trudności zwiększony zakres uwagi i umiejętności obiektywnego spostrzegania (świadome postrzeganie podporządkowane uwadze i woli, umiejętność odróżniania cech trwałych, ważnych, typowych) rozwinięty krytycyzm i ostrożność w wyrażaniu sądów twórcza wyobraźnia, większe wyczucie rzeczywistości i umiejętność łączenia teorii z praktyką wielowymiarowa pamięć i myślenie (umiejętność transferu) mniejsza zależność procesów poznawczych od sfery emocji

6 Ogranicenia uczenia się człowieka dorosłego: Zdrowie fizyczne i psychiczne Obciążenie obowiązkami Praca zawodowa Przerwa od systematycznej edukacji Brak wdrożenia do samokształcenia

7 Cechy uczenia się dorosłych bogatsze, pełniejsze, sprzyjające uczeniu się procesy poznawcze (w wyniku doświadczenia zawodowego i życiowego) większa stałość, pojemność, i przerzutność uwagi, zdolność do systematycznego wysiłku zdolność do zapamiętywania (głównie związków i zależności), dobra pamięć słowno-logiczna zdolność do myślenia abstrakcyjnego dojrzałość emocjonalna i wolicjonalna - uczucia są bardziej podporządkowane rozumowi i woli umiejętność wyznaczania celów, treści i metod swojej edukacji, kontrolowania procesu uczenia się samodzielność w uczeniu się, bez przymusu, nakazu, często drogą samokształcenia motywacja - dominują motywy praktyczno-zawodowe M. Marczuk (red.), Proble,my i dylematy andragogiki, Lublin-Radom 1994 s.120.

8 Własności składników procesu kształcenia dorosłych: Przygotowanie ucznia: zapewnienie niezbędnych informacji, przygotowanie do uczestnictwa, pomoc w sformułowaniu oczekiwań, zainicjowanie namysłu nad treściami kształcenia Atmosfera: zaufanie, obustronny szacunek, nieformalne, ciepłe stosunki, współdziałanie, wsparcie, autentyzm, troska Planowanie: wspólne planowanie przez ucznia i nauczyciela Diagnozowanie potrzeb: poprzez wspólne oszacowanie Wyznaczanie celów: poprzez obustronne negocjacje Tworzenie planu uczenia się: sekwencyjne, w zależności od gotowości ucznia, w całości skoncentrowane na problemie Metody i techniki: koncentracja na poszukiwaniu Ewaluacja: wzajemne ponowne diagnozowanie potrzeb, wspólna ocena programu M.S. Knowles, E.F. Holton, R.A. Swanson (red.), Edukacja dorosłych, PWN, Warszawa 2009

9 Główne zasady edukacji dorosłych (wg Malcolma Knowlesa) dorośli muszą wiedzieć, dlaczego potrzebują się uczyć (dominacja motywacji wewnętrznej) dorośli chcą i potrzebują uczyć się przez doświadczenie dorośli podchodzą do uczenia się jak do rozwiązywania problemów dorośli uczą się najlepiej wtedy, gdy temat jest dla nich wartością bezpośrednią

10 Zadania kształcenia ustawicznego zapewnienie możliwości kontynuowania nauki i dopełnienia wykształcenia po ukończeniu obowiązku szkolnego umożliwienie w każdym wieku uzupełniania, odnawiania albo doskonalenia nabytych wiadomości i umiejętności do nowych potrzeb umożliwienie adaptacji do nowości we wszystkich dziedzinach życia kształcenie zdolności adaptacji do zmian (postępu naukowego, technicznego oraz zmian społecznych) uświadomienie własnych indywidualnych możliwości działania i rozwoju

11 Funkcje systemu edukacji dorosłych: funkcja zastępcza: wyrównywanie braków w wykształceniu (uzupełnianie wykształcenia, które nie zostało zdobyte we właściwym czasie) funkcja właściwa: zdobywanie wykształcenia koniecznego dla efektywnego działania w zmienionych warunkach życia

12 Istotne własności systemu kształcenia ustawicznego: Wielość organizatorów Różnorodność form edukacji Wielopoziomowość Ciągłość, (stałość, brak przerw) Drożność pomiędzy różnymi formami i ogniwami kształcenia Względna zwartość i wewnętrzna spójność (Aleksander T., Kształcenie ustawiczne [w:] Pedagogika społeczna, (red.) T. Pilch, I. Lepalczyk, Warszawa 1995.)

13 Własności współczesnego systemu kształcenia ustawicznego: procesy uczenia się zachodzą w różnych miejscach nie tylko w formach zorganizowanych przez system edukacji wszyscy zatrudnieni muszą posiadać umiejętność samodoskonalenia się, traktować miejsce pracy jako instytucję edukacyjną zmienia się charakter i wzorce pracy istnieje w związku z powyższymi cechami potrzeba bardziej zaawansowanego systemu doradztwa rozwój multimediów i rynku oprogramowania komputerowego wpływa w znaczny sposób na kształcenie technologie informatyczne stymulują kontakty między uniwersytetami i przedsiębiorstwami sektora ICT w zakresie kształcenia na odległość instytucje kształcenia ustawicznego kładą większy nacisk na wiedzę użyteczną i praktyczną partnerstwo między uniwersytetami a biznesem i przemysłem ma decydujące znaczenie dla sukcesu ekonomii wiedzy rozmywają się granice między życiem zawodowym a okresem nauki, formalną i nieformalną edukacją szkoły coraz bardziej angażują się w edukację moralną i obywatelską (E. Solarczyk-Ambrozik, Kształcenie ustawiczne w perspektywie globalnej i lokalnej: między wymogami rynku a indywidualnymi strategiami edukacyjnymi, Warszawa 2004, s. 41.)

14 rzeczą najważniejszą w wychowaniu współczesnym jest kształtować ludzi tak, aby umieli oni żyć w warunkach nowożytnej cywilizacji, aby korzystali z możliwości kulturalnego rozwoju, którego im dostarcza, aby wiedzieli, ku czemu i jak dążyć, z jakich źródeł czerpać radość życia. Bogdan Suchodolski Wychowanie dla przyszłości

15 Zagadnienia do utrwalenia Cele edukacji dorosłych Specyficzne własności ucznia dorosłego Własności systemu edukacji dorosłych we współczesnym świecie

16 Literatura M. Marczuk (red.), Problemy i dylematy andragogiki, Lublin-Radom 1994 M.S. Knowles, E.F. Holton, R.A. Swanson (red.), Edukacja dorosłych, PWN, Warszawa 2009 E. Solarczyk-Ambrozik, Kształcenie ustawiczne w perspektywie globalnej i lokalnej: między wymogami rynku a indywidualnymi strategiami edukacyjnymi, Warszawa 2004 W. Karawajczyk, Kształcenie dorosłych w ujęciu andragogicznym, t1/colloquium-r2009-t1-s95-108/colloquium-r2009-t1-s pdf