SEMINARIUM INŻYNIERIA WARTOŚCI W PRAKTYCE III. Łukasz Mackiewicz Wrocław, 20 października 2017 r.

Transkrypt

1 Jakość w pozacenowych kryteriach wyboru ofert i wprowadzanie innowacji (dialog techniczny, oferty wariantowe) w świetle przepisów Prawa zamówień publicznych SEMINARIUM INŻYNIERIA WARTOŚCI W PRAKTYCE III Łukasz Mackiewicz Wrocław, 20 października 2017 r.

2 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA WARUNKI UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU ZAMAWIAJĄCY KRYTERIA OCENY OFERT

3 Wyrok KIO z dnia 21 marca 2017 r. KIO 463/17 Zamawiający ma prawo określić szczególne wymagania, jeżeli są uzasadnione jego zobiektywizowanymi potrzebami. W takich okolicznościach oczekiwania Zamawiającego sformułowane nawet na bardzo wysokim poziomie (co zwykle prowadzi do zawężenia kręgu wykonawców) nie stanowią naruszenia uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Wyrok KIO z dnia 15 marca 2017 r. KIO 386/17 Zamawiający ma prawo wyboru takiego sposobu opisu przedmiotu zamówienia, który zapewni zachowanie uczciwej konkurencji oraz zagwarantuje uzyskanie optymalnego rozwiązania technicznego, spełniającego jego oczekiwania. Nie można domagać się od zamawiającego opisania przedmiotu zamówienia w inny sposób, który w przekonaniu wykonawcy byłby dla tego przedmiotu zamówienia bardziej preferowany, tj. za pomocą minimalnych rozwiązań funkcjonalnych. Ważne jest, aby wybrany przez zamawiającego opis przedmiotu zamówienia nie naruszał dyrektyw wynikających z art. 29 ust. 1-3 p.z.p.

4 Wyrok KIO z dnia 19 czerwca 2017 r. KIO 1081/17; KIO 1084/17; KIO 1091/17 Ukształtowanie wymogów na poziomie mogącym skutkować ograniczeniem liczby wykonawców dopuszczonych do postępowania należy uznać za dopuszczalne w takim zakresie, w jakim usprawiedliwione jest dbałością o jakość i rzetelność wykonania przedmiotu zamówienia. [ ] Konieczne jest zachowanie równowagi pomiędzy interesem zamawiającego w uzyskaniu rękojmi należytego wykonania zamówienia a interesem wykonawców, którzy poprzez sformułowanie nadmiernych wymagań mogą zostać wyeliminowani z postępowania. Nieproporcjonalność warunku zachodzi w sytuacji, gdy równowaga ta zostanie zachwiana, powodując uniemożliwienie ubiegania się o zamówienie wykonawcom dającym rękojmię jego prawidłowej realizacji.

5 Wyrok KIO z dnia 19 września 2016 r. KIO 1579/16; KIO 1580/16; KIO 1581/16 Stosowanie kryteriów ma pomóc w dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty, czyli takiej, która przedstawia najkorzystniejsze warunki realizacji zamówienia, tj. najkorzystniejszą cenę lub najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. To od zamawiającego zależy waga (znaczenie) poszczególnych kryteriów. Nikt nie nakłada na zamawiającego obowiązku, by ten przypisywał cenie najwyższą wagę. Zamawiający może bezsprzecznie postawić na jakość oraz inne kryteria pozacenowe, tak aby ograniczyć możliwość wyboru oferty najtańszej, ale wątpliwej jakości. Ustalone przez zamawiającego kryteria pozacenowe powinny mieć charakter uzasadnionych - wyrażających określone priorytety zamawiającego. Oznacza to tyle, że w kryteriach pozacenowych winny być zapisane te parametry, cechy czy właściwości zamawianego przedmiotu, które powodują, że jest on lepszy od innego, który ma te parametry inne.. =

6 DIALOG TECHNICZNY

7 Art. 31a ustawy Pzp 1. Zamawiający, przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, może poinformować wykonawców o planach i oczekiwaniach dotyczących zamówienia, w szczególności może przeprowadzić dialog techniczny, zwracając się do ekspertów, organów władzy publicznej lub wykonawców o doradztwo lub udzielenie informacji w zakresie niezbędnym do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub określenia warunków umowy. 2. Dialog techniczny prowadzi się w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie potencjalnych wykonawców i oferowanych przez nich rozwiązań.

8 Art. 31b. Zamawiający zamieszcza informację o zamiarze przeprowadzenia dialogu technicznego oraz o jego przedmiocie na stronie internetowej. Art. 31c. Zamawiający zamieszcza informację o zastosowaniu dialogu technicznego w ogłoszeniu o zamówieniu, którego dotyczył dialog techniczny. Art. 31d. Jeżeli istnieje możliwość, że o udzielenie zamówienia będzie ubiegał się podmiot, który uczestniczył w przygotowaniu postępowania o udzielenie tego zamówienia, zamawiający zapewnia, że udział tego podmiotu w postępowaniu nie zakłóci konkurencji, w szczególności przekazuje pozostałym wykonawcom informacje, które uzyskał i przekazał podczas przygotowania postępowania oraz wyznacza odpowiedni termin na złożenie ofert. Zamawiający wskazuje w protokole środki mające na celu zapobieżenie zakłóceniu konkurencji.

9 POZACENOWE KRYTERIA OCENY OFERT

10 Art. 2pkt5ustawyPzp Ilekroć w ustawie jest mowa o najkorzystniejszej ofercie - należy przez to rozumieć ofertę: a) która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny lub kosztu i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego w szczególności w przypadku zamówień w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący lub która najlepiej spełnia kryteria inneniżcenalubkoszt,gdycenalubkosztjeststałaalbo b) z najniższą ceną lub kosztem, gdy jedynym kryterium oceny jest cena lub koszt;

11 Art. 91.ust.1ustawyPzp Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. 2. Kryteriamiocenyofertsącenalubkosztalbocenalubkosztiinnekryteriaodnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności: 1) jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne; 2) aspekty społeczne, w tym integracja zawodowa i społeczna osób, o których mowa w art. 22 ust. 2, dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników; 3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna przedmiotu zamówienia; 4) aspekty innowacyjne; 5) organizacja, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia; 6) serwis posprzedażny oraz pomoc techniczna, warunki dostawy, takie jak termin dostawy, sposób dostawy oraz czas dostawy lub okres realizacji.

12 Art.91ust.2austawyPzp Zamawiający, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, oraz ich związki kryterium ceny mogą zastosować jako jedyne kryterium oceny ofert lub kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia standardy jakościowe odnoszące się do wszystkich istotnych cech przedmiotu zamówienia oraz wykażą w załączniku do protokołu w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotuzamówieniakosztycyklużycia,zwyjątkiemart.72ust.2iart.80ust.3.

13 Wyrok z dnia 19 września 2016 r. KIO 1579/16 Stosowanie kryteriów ma pomóc w dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty, czyli takiej, która przedstawia najkorzystniejsze warunki realizacji zamówienia, tj. najkorzystniejszą cenę lub najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. To od zamawiającego zależy waga (znaczenie) poszczególnych kryteriów. Nikt nie nakłada na zamawiającego obowiązku, by ten przypisywał cenie najwyższą wagę. Zamawiający może bezsprzecznie postawić na jakość oraz inne kryteria pozacenowe, tak aby ograniczyć możliwość wyboru oferty najtańszej, ale wątpliwej jakości. Ustalone przez zamawiającego kryteria pozacenowe powinny mieć charakter uzasadnionych - wyrażających określone priorytety zamawiającego. Oznacza to tyle, że w kryteriach pozacenowych winny być zapisane te parametry, cechy czy właściwości zamawianego przedmiotu, które powodują, że jest on lepszy od innego, który ma te parametry inne.

14 Wyrok z dnia 19 września 2016 r. KIO 1579/16 Kryterium jakościowe wyraża najbardziej pożądane, istotne walory przedmiotu zamówienia, musi więc odnosić się do cech i właściwości, sposobu realizacji zamówienia, który jest dla zamawiającego ważny. W ocenie tego co jest ważne, nie sposób przy tym zamawiającego zastępować, skoro to zamawiający decyduje, co zamierza nabyć, jakie cechy oferowany przedmiot ma posiadać, a także, które z możliwych cech tego przedmiotu są bardziej pożądane. Zawsze ocena tego, co jest lepsze lub gorsze będzie dokonywana z pewnej perspektywy, z określonego punktu widzenia - przez pryzmat potrzeby zamawiającego. Kryterium jakościowe winno uwzględniać najlepsze rozwiązanie, zaś to co jest najlepsze winno być postrzegane przez przyjęte w danym zakresie kryterium oceny tego, co jest najbardziej pożądane z perspektywy celów postępowania i realizacji zamówienia. W kryterium jakościowym nie powinno więc mieścić się wartościowanie w zakresie tego, jaką cenę ma przedmiot posiadający cechę objętą tym kryterium - to bowiem następuje dopiero poprzez zestawienie ustalonej na podstawie kryterium jakościowego wartości (punktacji) z kryterium ceny w ramach przeprowadzenia bilansu tych kryteriów wskazujących, który przedmiot wyraża korzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. Celem postępowania o zamówienie publiczne jest przede wszystkim realizacja uzasadnionych potrzeb zamawiającego a nie umożliwienie wykonawcy ukształtowania dogodnych warunków, w tym dotyczących przedmiotu zamówienia.

15 KRYTERIA OCENY OFERT CEOWE (UZASADNIONE) WYDATKOWANIE ŚRODKÓW

16 Art.44ust.3ustawyoFin.publ. Wydatki publiczne powinny być dokonywane: 1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów; 2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań; 3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

17 OKRES GWARANCJI/DODATKOWEJ GWARANCJI DOŚWIADCZENIE PERSONELU POZACENOWE KRYTERIA TERMIN REALIZACJI ZAMÓWIENIA CZAS USUNIĘCIA AWARII/REAKCJI NA ZGŁOSZENIE AWARII

18 Wyrok z dnia 16 września 2016 r. KIO 1657/16 Izba uznała również, iż potwierdził się zarzut nieprawidłowego sformułowanie kryteriów oceny ofert wskazanych w punkcie XIV.1.3 specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz punkcie IV ogłoszenia o zamówieniu. Zamawiający wskazał kryterium oceny ofert pod nazwą: "wykonanie określonych robót wterminiedodnia31grudnia2016r."zwagą8%.wdalszejczęścizamawiającywskazał dane zakresy robót zobowiązując wykonawców do wskazania w ofertach robót, które zostaną wykonane do końca 2016 r. - za te deklaracje miały zostać przyznane stosowne punkty. Należy tu przyznać rację Odwołującemu, iż ze względu na to, że nie wiadomo, kiedy konkretnie zostanie zawarta umowa oraz kiedy zostanie wykonawcy wydany teren budowy, wykonawca nie jest w stanie w sposób racjonalny i rzetelny określić, ile będzie miał czasu na wykonanie tych robót, a w związku z tym nie wiadomo, co może w ofercie zadeklarować i do czego się zobowiązać. Może okazać się też, iż umowa w ogóle nie zostanie zawarta w roku założenie, które poczynił Zamawiający, dotyczące zawarcia umowy na początku listopada 2016 r. już w chwili orzekania jest zupełnie nierealne.

19 Wyrok z dnia 16 września 2016 r. KIO 1657/16 Tym samym kryterium to w ogóle nie zmierza do celu, który powinno osiągnąć, czyli wyboru oferty najkorzystniejszej. Zdaniem Izby powoduje ono raczej, iż Zamawiający dopłaci owe 8% do deklarowanej ceny temu wykonawcy, który wykaże najwięcej brawury w deklaracjach - przy czym, jeśli zawarcie umowy zostanie opóźnione na koniec roku 2016 lub na rok 2017, w ogóle nie będzie on zobowiązany do wykonania czegokolwiek. Z drugiej strony, w punkcie ppkt 14 wzoru umowy Zamawiający przewidział znaczącą redukcję wynagrodzenia w przypadku niewykonania deklarowanych robót w wyznaczonym okresie 31 grudnia 2016 r. Powodem, dla którego Zamawiający ustalił takie kryterium, jak oświadczył, był fakt, że może otrzymać dofinansowanie projektu, pod warunkiem jego wydatkowania do końca 2016 r. Ma tu rację Odwołujący, że Zamawiający ma inne możliwości wcześniejszej, częściowej zapłaty wynagrodzenia wykonawcy, np. poprzez udzielenie zaliczki.

20 Wyrok z dnia 16 września 2016 r. KIO 1657/16 W związku z powyższym Izba nakazała, według wyboru Zamawiającego, wykreślenie całego kryterium "wykonanie określonych robót w terminie do dnia 31 grudnia 2016 r." albo zmianę tego kryterium poprzez zamianę terminu "31 grudnia 2016 r." na okres bezwzględny, tj. liczony w dniach albo miesiącach od dnia wydania terenu budowy, który pozwoli na ustalenie przez wykonawców, jaki konkretnie okres na wykonanie robót mają do dyspozycji lub też.

21 Wyrok z dnia 2 lutego 2017 r. KIO 140/17 Zastosowanie kryterium oceny ofert, odwołującego się do właściwości wykonawców (art. 91 ust. 2 pkt 5 p.z.p.), służy ocenie zespołu wyznaczonego do realizacji zamówienia, a nie wykonawcy, jak ma to miejsce na etapie kwalifikacji podmiotowej. Wyrok z dnia 4 maja 2017 r. KIO 777/17 Artykuł 91 ust. 2 pkt 5 p.z.p. przy korzystaniu z kryterium pozacenowego w postaci doświadczenia kadry zezwala na zastosowanie tego kryterium jednakże wyłącznie, o ile może mieć ono znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia. zamawiający nie ma nieograniczonej swobody wyboru kryterium. Wybór danego kryterium musi bowiem zapewnić możliwość efektywnej konkurencji.

22 Wyrok z dnia 22 sierpnia 2016 r. KIO 1443/16 KIO 1466/16 Niewątpliwie istotą kryteriów oceny ofert innych niż cena jest przyznanie dodatkowej punktacji rozwiązaniu preferowanemu przez danego Zamawiającego. Przy konstruowaniu tego typu kryteriów (parametrów ocennych) należy mieć jednak na uwadze, że promowanie danego rozwiązania nie może być wynikiem wyłącznie subiektywnego przekonania Zamawiającego o wyższości danego rozwiązania nad innym i musi znajdować uzasadnienie w obiektywnych potrzebach.

23 Art. 91ust.2pkt1ustawyPzp Kryteriamiocenyofertsącenalubkosztalbocenalubkosztiinnekryteriaodnoszącesię do przedmiotu zamówienia, w szczególności: 1) jakość, w tym parametry techniczne, właściwości estetyczne i funkcjonalne;

24 PROINNOWACYJNE INSTRUMENTY W SYSTEMIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

25 Art.73aust.3ustawyPzp: Przez innowacyjny produkt, usługę lub robotę budowlaną należy rozumieć nowy lub znacznie udoskonalony produkt, usługę lub proces, w tym proces produkcji, budowy lub konstrukcji, nową metodę marketingową lub nową metodę organizacyjną w działalności gospodarczej, organizowaniu pracy lub relacjach zewnętrznych.

26 Innowacje w ustawie Pzp: - Opis przedmiotu zamówienia za pomocą wymagań wydajnościowych lub funkcjonalnych(art. 30), - Opis przedmiotu zamówienia aspekty innowacyjne w trakcie realizacji zamówienia (art.29), - Kryteria oceny ofert aspekty innowacyjne(art. 91), - Dialog techniczny(art. 31a), - Oferty wariantowe(art. 83), - Procedury negocjacyjne (dialog konkurencyjnym negocjacje z ogłoszeniem, partnerstwo innowacyjne), - Wyłączenia stosowania ustawy w przypadku zamówień do celów B&R oraz możliwość stosowania zamówień z wolnej ręki

27 Innowacja: 1) wprowadzenie do produkcji nowych wyrobów lub doskonalenie już istniejących, 2) udoskonalenie lub wdrożenie nowego procesu produkcji; 3) opracowanie nowego sposobu dystrybucji produktów; 4) otwarcie nowego procesu; 5) zastosowanie nowych materiałów, surowców do produkcji; 6) Wprowadzenie nowej organizacji produkcji(tak Przewodnik po nowym podejściu do zamówień publicznych, Warszawa 2012, s. 41) Instrumentem wdrożenia innowacyjnych rozwiązań jest np. dialog techniczny, oferta wariantowa, czy też jakościowe kryteria oceny ofert.

28 Przy pozyskiwaniu rozwiązań innowacyjnych należy główny nacisk położyć na wymagania funkcjonalne, za pomocą których można opisać przedmiot zamówienia. W takim przypadku zamawiający powinien scharakteryzować przedmiot zamówienia poprzez takie wskaźniki, jak na przykład: 1) wskaźniki funkcjonalne, określające np. przeznaczenie czy przydatność, 2) wskaźniki niezawodności proponowanego rozwiązania, w tym zdolność do nieprzerwanej pracy w określonej jednostce czasu, trwałość technicznoużytkową w całym okresie życia rozwiązania, 3) wskaźniki ergonomiczne, pozwalające ocenić dostosowanie rozwiązania do potrzeb zamawiającego, 4) wskaźniki ekologiczne, 5) wskaźniki dotyczące eksploatacji rozwiązania w zakładanym czasie (tak Przewodnik po nowym podejściu do zamówieńpublicznych, Warszawa 2012, s. 45).

29 Art. 2 pkt 7 ustawy PzpIlekroćwustawiejestmowao: ofercie wariantowej - należy przez to rozumieć ofertę przewidującą, zgodnie z warunkami określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia publicznego; Art. 83 ustawy Pzp 1. Zamawiający może dopuścić lub wymagać złożenia oferty wariantowej. Ofertę wariantową wykonawca składa łącznie z ofertą, o której mowa w art. 82 ust. 1, jeżeli zamawiający tego wymaga. 1a. Oferta wariantowa musi spełniać minimalne wymagania określone przez zamawiającego. Art. 36 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp W przypadku gdy przepisy ustawy nie stanowią inaczej, specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera również: opis sposobu przedstawiania ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą odpowiadać oferty wariantowe wraz z wybranymi kryteriami oceny, jeżeli zamawiający wymaga lub dopuszcza ich składanie;

30 W przypadku dopuszczenia lub zażądania ofert wariantowych wykonawca może na przykład: - zaproponować inne rozwiązania techniczne, - zaproponować zastosowanie innych materiałów Co w konsekwencji winno się przełożyć na ustalenie prawidłowych kryteriów oceny ofert, które pozwolą na porównanie rozwiązań.

31 THE END