KONSULTANT WOJEWODZKI WDZIEDZINIE AUDIOLOGII I FONIATRII

Transkrypt

1 KONSULTANT WOJEWODZKI WDZIEDZINIE AUDIOLOGII I FONIATRII Dr hab. n. med Agata Szkieikowska IFPS/KW/2/ 2018 Kajetany, WWARSZAWiE ODD2IALZARZA0ZMi^L22^ RPU/65732/2eia P Data:2018-ez-16 dnia zat. 1?01B dnia Mazowiecki Urz^d Wojewodzki Wydziat Zdrowia Plac Bankowy 3/ Warszawa Przesylam w zal^czeniu raport Konsultanta Wojewodzkiego w dziedzinie Audiologii i Foniatrii za rok KcifjSULTANT WCOEWODZKI W Dj^l^ZlNIE AUDi^iiJSGll 1 FONIATRII iv.'med. Agarit^'kiei^\s'ska ^wiatowe Centrum Sluchu Instytutu Fizjologii i Patologii Stuchu Kajetany, ul. Mokra 17, Nadarzyn tel ; fax: ; a.szkielkowskafsjfps.org.pl

2 Agata Szkietkowska Warszawa,! r Instytut Fizjologii i Patologii Sluchu Warszawa, ul. Mochnackiego 10 nazwa i adres zakiadu pracy a.szkielkowska@ifp$.org.pl. Raport Konsultanta Wojewodzkiego w dziedzinie Audiologii i Foniatrii za rok 2017 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w reprezentowanej dziedzinie Lj>. Zagadnicnie Opis i ocena Konsultanta Wojewodzkiego Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w dziedzinie audiologii i foniatrii jest bardzo trudna. Wg danych z NIL 98 lekarzy ze specjalizacj^ audiologia i foniatria to osoby wykonuj^ce zawod. Liczba specjalistow nie oznacza niestety rzeczywistego zatrudnienia w tym obszarze poniewaz wi^kszosc z nich pracuje w zakresie rowniez otorynolaryngologii. W wojewodztwie mazowieckim pracuje tylko 51 lekarzy ze specjalizacj^ z audiologii i foniatrii jako specjalizacj^ podstawow^. Pozostali lekarze majajednoczesnie specjalizacj? z otorynolaryngologii. I tak naprawd? wiarygodnym wskaznikiem w ocenie zabezpieczenia opieki zdrowotnej w tym obszarze b^d^ dopiero te osoby ktore maj^ 1. Dost^pnosc swiadczeri specjalizacj? podstawow^ i jedyn^ z Audiologii i zdrowotnych - Foniatrii, a tych obecnie jest nadal niewiele i z rozmieszczenie - opis pewnosci^ nie zabezpieczaj^ potrzeb zdrowotnych w skali wojewodztwa. Rekomendowana liczba specjalistow w naszym wojewodztwie zgodnie ze wskaznikiem zaiudnienia wynosi 95.Bior^c pod uwag^ ogoln^ liczb? lekarzy posiadaj^cych specjalizacj? z audiologii i foniatrii mozemy stwierdzic, ze jest to liczba zabezpieczaj^ca opiek^ zdrowotn^ w dziedzinie audiologii i foniatrii na terenie wojewodztwa mazowieckiego, niestety w zwi^zku z powyzszym nie oznacza to rzeczywistych potrzeb na terenie Mazowsza natego rodzaju ustugi. Specjalisci w dziedzinie audiologia i foniatra sq zwi^zani z duzymi, miejskimi placowkami sluzby zdrowia, glownie zlokalizowanymi

3 lecznictwo szpitalne na terenie Warszawy. Zatem dosl^pnosc poza Warszaw^ w miejscowosciach malych, w powiatach nie jest zadawalaj^ca. Widz^ rzeczywiste trudnosci w dost^pnosci i braki w kadrze lekarskiej w powiatach, wsiach w obr^bie wojewodztwa Ocena dostateczna. Na Mazowszu funkcjonuj^ dwa oddziaty audiologiczno- foniatryczne realizuj^ce okreslone procedury z zakresu specjalnosci, jest to Instytut Fizjologii i Patologii Sluchu oraz Centrum Zdrowia Dziecka. W porownaniu z latami ubieglymi kolejki na niektore procedury zmniejszyty si^, na pozostale na porownywalnym poziomie W obu placowkach sredni czas oczekiwania wynosi 7 miesi^cy. Szereg procedur audiologiczno- foniatrycznych wykonuje si? rowniez na oddzialach otorynotaryngologicznych. Uwazam, ze istnieje koniecznosc uporz^dkowania i opracowania wykazu procedur, ktore mog^ i powinny bye realizowane w ramach oddzialow audiologiczno- foniatrycznych. Uporz^dkowanie tej sytuacji umozliwi nam faktyczn^ ocen? dost^pnosci i zapotrzebowania na tego rodzaju usjugi medyczne w ramach hospitalizacji audiologicznofoniatrycznej W mojej ocenie mala liczba oddzialow audiologiczno- foniatrycznych zwi^zanajest z niekorzystn^ wycen^ procedur medycznych w tym obszarze. Ocena dobra. Swiadczenia w zakresie audiologii i foniatrii w trybie ambulatoryjnym realizowane byly przez 30 swiadczeniodawcow, glownie zlokalizowanych lecznictwo ambulatoryjne na terenie Warszawy. W poradniach powiatowych i wiejskich zaznacza si? wyrazny niedobor specjalistow z audiologii i foniatrii oraz placowek realizuj^cych tego rodzaju uslugi. Ocena dobra. W osrodkach klinicznych diagnostyka odbywa si? na dobrym poziomie. Wyposazenie jest zadawalaj^ce i pozwala spelnic rekomendacje czolowych osrodkow europejskich. Male placowki, zwlaszcza usytuowane poza Warszawy nie s^ w stanie diagnostyka spelnic wysokich wymagan sprz?towych, poniewaz wyposazenie jest bardzo drogie. Nalezy s^dzic, ze to jest rowniez istotnym czynnikiem, ktory ogranicza i hamuje lekarzy posiadaj^cych specjalizacj? z audiologii i foniatrii przed zawarciem umow z NFZ w zakresie uslug audiologiczno- foniatrycznych. apteki b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie):... inne - jakie b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie):... Zasoby kadrowe - opis b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie):... liczba specjalisci brakuj^cych: piel?gniarki Sytuacja nie jest zadawalaj^ca. Analiza w obszarze

4 c. inne - jakie swiadczeh ambulatoryjnych i hospitalizacji pokazuje na niedobory piel^gniarek. b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie):... liczba brakuj^cych: II. 1. a. b. Nadzor nad szkoleniem kadr medycznych Zagadnienie Potrzeby szkoleniowe (przyszlosciowo) - opis zainteresowanie specjalizacj^ (wedlug stanu biezqcego) utworzenie miejsc szkoleniowych w ramach potrzeb szkoleniowych (ewentualnie nowych w przyszlosci) Opis i ocena Konsultanta Wojewodzkiego Na Mazowszu mamy 44 miejsca specjalizacyjne realizowane w 5 placowkach na terenie Warszawy. Obecnie jest 21 wolnych miejsc szkoleniowych. Nie ma zatem potrzeby uruchamiania dodatkowych miejsc szkoleniowych Mozliwosci szkoleniowe znacznie przewyzszaj^ zainteresowanie srodowiska mlodych lekarzy. W ostatnim roku zauwaza si? wzrost zainteresowania nasz^ dyscyplina ale nadal wi^ksz^ ilosc stanowi^ osoby ze specjalizacj^ z otolaryngologii, ktore wybieraj^ audiologi? i foniatri? jako dyscyplin? dodatkow^. Uwazam, ze nalezy Audiologia i foniatria jest bardzo przyszlosciow^ specjalnosci^ w obliczu starzej^cego si^ spoleczenstwa i problemow w zakresie komunikacji mi^dzyludzkiej z tego wynikaj^cych. Starzej^ce si? spoleczenstwo i zwiqzana z tym potrzeba opieki nad sluchem, gtosem i mow^ ludzi starszych, z drugiej strony narastaj^cy problem zaburzen mowy i sluchu u dzieci w wieku szkolnym b?dzie w przyszlosci weryfikowalo zapotrzebowanie na ustugi medyczne w dziedzinie audiologii i foniatrii. Obecna ogolna liczba miejsc szkoleniowych jest wystarczaj^ca. Uwazam jednak, ze powinno nast^pic zwi?kszenie liczby miejsc rezydenckich do 2-3 miejsc, poniewaz w przyszlosci poprawi to sytuacj? zabezpieczenia i dost^pnosci uslug w tym obszarze medycyny na terenie calego wojewodztwa. Zwi^kszenie puli miejsc rezydenckich jest szans^ na przyci^gni^cie ludzi mlodych po studiach i wybor audiologii i foniatrii jako specjalizacji podstawowej. Ponadto takie kroki S4 rowniez sposobem wyrownania w przyszlosci dysproporcji w zakresie dost^pnosci uslug audiologiczno- foniatrycznych na terenie

5 c cajego wojewodztwa, w tym matych miejscowosci powiatowych. Aktualnie w trakcje szkolenia specjalizacyjnego jest 23 lekarzy. Wi^kszosc stanowi^ lekarze posiadaj^cy juz specjalizacj? z otorynolaryngologii. Oceniam, ze zapotrzebowanie w tej dziedzinie zwi^kszenie liczby b^dzie rosto. Dlatego nalezy d^zyc do poprawy specjalizuj^cych w ramach rzeczywistego obrazu w zakresie specjalnosci, potrzeb szkoleniowych (w sprecyzowanie zakresu kompetencji, ktory przypadkach wykorzystania przynalezatby wy^cznie do tej specjalnosci a wolnych miejsc) nast^pnie poprawy kryteriow progowych, ktore umoziiwi^ rozwqj gabinetow audiologicznofoniati^cznych oraz uporz^dkowanie i wycena procedur medycznych w zakresie tej specjalnosci. Przeprowadzanie kontroli Nie przeprowadzono kontroli podmiotow podmiotow udzielaj^cych swiadczeh zdrowotnych dotycz^cej realizacji ksztatcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystow, piel^gniarek, potoznych, farmaceutow oraz osob wykonuj^cych inne zawody medyczne lub inne zawody maj^ce zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikaj^cym z programow ksztalcenia (kontrole tylko na podstawie upowaznienia wojewody lub innego organu) Liczba zaopiniowanych wnioskow 1 (ktorych podmiotdw dotyczyfy wnioski); uwagi (wynik opinii): Opiniowanie wnioskow Opini? wydano dla Centrum Sluchu i Mowy jednostek ubiegaj^cych si^ o Sp.zoo. w dniu roku. Na podstawie wpisanie ich na prowadzon^ dokonanej anaiizy, przedstawiony wniosek przez ministra wlasciwego do zaopiniowano pozytywnie. Placowka spelnia spraw zdrowia list? jednostek wymagane warunki i moze zostac wpisana na list? organizacyjnych uprawnionych jednostek prowadz^cych szkolenie do prowadzenia specjalizacji specjalizacyjne w dziedzinie Audiologii i Foniatrii. 4. Wydawanie, na podstawie Liczba wydanych opinii:3 (ktorych podmiotdw kontroli, opinii dotyczyiy wnioski); uwagi (wynik opinii); o spetnianiu przez jednostk? propozycje zmian: uprawnion^ warunkow do prowadzenia stazu Zaopiniowano pozytywnie wnioski 3 lekarzy

6 podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystow, piel^gniarek, poloznych, farmaceutow oraz osob wykonuj^cych inne zawody medyczne, a takze opinii dotycz^cej sposobu realizacji stazu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych swiadczen zdrowotnych przez osoby wykonuj^ce zawod medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym ubiegaj^cych si? o przedluzenie okresu trwania szkolenia specjalizacyjnego z Audiologii i Foniatrii. III. Kontrola podmiotow wykonujqcych dzialalnosc lecznicz^ L.p. Zagadnienie Opis i ocena Konsultanta Wojewodzkiego Przeprowadzenie kontroli (tylko Nazwa i adres kontrolowanych podmiotow: 1. na podstawie upowainienia Nie przeprowadzono wojewody, innych organow) - liczba:... Przeprowadzenie wizytacji Nazwa i adres wizytowanych podmiotow: 2. konsultanta (bez upowainienia Nie przeprowadzono organow) - liczba: 1 Ocena Ocena dost^pnosci do swiadczen: kontro 1 o wanych/wizytowanych 3. podmiotow (z podkresleniem jednostek, w ktorych wyst^pily powazne uchybienia), w tym: Ocena zabezpieczenia w sprz^t medyczny i diagnostyczny: Ocena poziomu udzielanych swiadczen: Ocena kwalifikacji personelu medycznego: Informowanie organow Wykaz informowanych podmiotow, rodzaj administracji rz^dowej, stwierdzonych uchybieh (odniesienie do pkt 1): podmiotow, ktore utworzyty ad. 1. podmioty lecznicze, oddziaiow ad wojewodzkich Narodowego ad.3. Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta 0 uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli (prowadzonej na podstawie upowaznienia) Wyst^powanie z wnioskiem do Liczba wnioskow: nazwa podmiotu; uwagi: okr^gowych rad wlasciwych samorz^dow zawodowych 2. o przeprowadzenie kontroli 3. jakosci udzielanych swiadczen

7 zdrowotnych wykonuj^ce medyczny przez dany osoby zawod IV. Udzielone opinie i konsultacje L.p. Zagadnienie Opis i ocena Konsultanta Wojewodzkiego 1. Wydawanie opinii Nie wydano dotycz^cych: likwidacji lub powstania Nie udzielono nowego oddziaiu a. szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki spelniania przez podmiot Nie udzielono. wykonuj^cy dzialalnosc lecznicz^ warunkow b. do udzielania swiadczeh zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny stosowanego post?powania Nie udzielono diagnostycznego, leczniczego i piel?gnacyjnego w zakresie c. jego zgodnosci z aktuainym stanem wiedzy, z uwzgl?dnieniem dost?pnosci metod i srodkow wyrobow medycznych, Nie udzielono wyposazenia wyrobow d. medycznych, aktywnych wyrobow medycznych do implantacji innych Liczba opinii: zakres opinii; e. ad. 1. ad. 2 ad. 3. Konsultacje przypadkow Konsultacje mialy w wi?kszosci charakter problemowych (poza orzeczniczy, konsultacje przeprowadzono u osob 2. konsultacjami ubiegaj^cych si? z tytulu choroby o rent? lub chorob? w ramach wlasnego zawodow^. zatrudnienia) V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji

8 Starzej^ce si? spoleczeristwo i zwi^ana z tym potrzeba opieki nad stuchem, glosem i mow^ ludzi starszych, z drugiej strony narastaj^cy problem zaburzen mowy i sluchu u dzieci w wieku szkolnym b?dzie w przyszlosci weryfikowalo zapotrzebowanie na uslugi medyczne w dziedzinie audiologii i foniatrii. Oceniam, ze zapotrzebowanie w tej dziedzinie b?dzie roslo. We wszystkich plaszczyznach dzialalnosci spolecznej obserwuje si? dzisiaj wzrost potrzeb wzajemnego komunikowania si?, zarowno w populacji dzieci jak rowniez w populacji ludzi doroslych, a przede wszystkim ludzi starszych. W swietle tych faktow, ci^gle rosnie zapotrzebowanie na coraz bardziej zaawansowan^ i wczesn^ diagnostyk? oraz leczenie i usystematyzowan^ rehabilitacj? w obszarze naszej specjalnosci. Obecnie zabezpieczenie zdrowotne na Mazowszu w dziedzinie audiologii i foniatrii jest dobre, ale bior^c pod uwag? szereg waznych czynnikow takich jak potrzeby i oczekiwania spoleczne, wydluzenie sredniej zycia i wzrost liczebnosci mieszkahcow Mazowsza, na przestrzeni najblizszych lat mozemy spodziewac si? deficytu w zakresie potrzeb zdrowotnych populacji w naszym obszarze medycyny. Dzisiaj jest trudno nawet ocenic zabezpieczenie uslug medycznych w zakresie audiologii i foniatrii w kraju, gdyz liczba specjaiistow nie oznacza niestety rzeczywistego zatrudnienia w tym obszarze poniewaz wi?kszosc z nich pracuje w zakresie laryngologii. I tak naprawd? wiarygodnym wskaznikiem b?d4 dopiero te osoby ktore maj^ specjalizacj? podstawow^ i jedyn^ z Audiologii i Foniatrii, a tych obecnie jest nadal niewiele i z pewnosci^ nie zabezpieczaj^ potrzeb zdrowotnych w skali kraju. VI. Podsumowanie ogolnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, piel^gniarstwa, innej dziedziny majqcej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie wojewodztwa Badania epidemiologiczne prowadzone na terenie Mazowsza na przestrzeni ostatnich lat, wskazuj^ na rosn^cy problem zaburzen sluchu, glosu i mowy, zwlaszcza w populacji dzieci szkolnych ale rowniez w populacji seniorow. Z jednej strony potwierdza to potrzeb? rzetelnej realizacji programow profilaktyki w zakresie naszej specjalnosci, z drugiej zas strony jasno okresla zapotrzebowanie na uslugi medyczne w dziedzinie audiologii i foniatrii. W swietle tego zapotrzebowanie na ustugi z dziedziny audiologii i foniatrii na terenie wojewodztwa mazowieckiego b?dzie mialo charakter rosn^cy. Audiologia i foniatria jest specjalizacj^, ktora moze zapewnic wysokospecjalistyczne ustugi medyczne w zakresie procesu komunikacji mi?dzyludzkiej, a co za tym idzie b?dzie wptywac na popraw? jakosci zycia starzej^cego si? spoleczenstwa. 1. Wnioski z catorocznej dziatalnosci konsultanta Analiza epidemiologiczna i kliniczna pokazuje, ze audiologia i foniatria jest specjalnosci^, ktora z uwagi na wrastaj^cy wskaznik zaburzen w obszarze procesu komunikacji mi?dzyludzkiej(zaburzenia sluchu, glosu i mowy) odgrywac b?dzie z roku na rok coraz wi?ksz4 rol? w medycynie. Rozpocz?te na terenie Mazowsza badania przesiewowe sluchu w szkolach oraz doswiadczenia dotychczasowych badah w tym zakresie powinny bye podstaw^ do opracowania podstaw profilaktyki w zakresie sluchu, glosu i mowy w roznych kategoriach wiekowych, w tym w grupie seniorow. Realizacja i wdrozenie programow przesiewowych wymaga poprawy edukacji spolecznej w zakresie procesu komunikatywnego. Kierunkiem waznym w zakresie audiologii i foniatrii na

9 kolejne lata powinny bye wi^c dziatania prewencyjne i edukacyjne maj^ce na celu popraw? swiadomosci spolecznej. Konsultant organizowal i realizowal w ramach programu szkoleniowego w zakresie audiologii i foniatrii program edukacyjny dla potrzeb szkolenia podyplomowego, ustawicznego specjalistow, ktory obejmowal kursy, warsztaty, wyklady stacjoname i za posrednictwem e-leamingu. 2. Problemy do rozwiqzania Wycena procedur audiologiczno-foniatrycznycli W audiologii i foniatrii nadal funkcjonuj^ procedury cz^sto wykorzystywane w codziennej praktyce klinicznej, ktore do tej pory nie zostaly wycenione(badania akustyczne glosu i mowy, terapia manualna glosu i inne) Wniesienie poprawek do zasad funkcjonowania gabinetow audiologicznofoniatryeznych Wnioskuj? o ponown^ prob? opisania warunkow progowych dla funkcjonowania gabinetow audiologiczno-foniatrycznych i oddzialow audiologiczno-foniatrycznych Uporzqdkowanie kompetencji. W opracowaniu rzeczywistego wskaznika zabezpieczenia swiadczen w obszarze naszej specjalnosci nalezy uwzgl^dnic wyt^cznie osoby posiadaj^ce specjalizacji z audiologii i foniatrii jako podstawow^ specjalnosc oraz lekarzy posiadaj^cych specjalizacje z audiologii i foniatrii jako drug^, ale swiadcz^cy uslugi wyl^cznie w zakresie audiologii i foniatrii w podstawowym miejscu pracy. 3. Osiqgnifcia w reprezentowanej dziedzinie W tym roku na terenie wojewodztwa mazowieckiego rozpocz^ta zostata realizacja Programu badan przesiewowych sluchu dla uczniow klas pierwszych szkol podstawowych w 4 powiatach z wojewodztwa mazowieckiego. Projekt zaplanowano na lata rok. Badania prowadzone s^ przez zespol Instytutu Fizjologii i Patologii Sluchu aktualnie w 4 miastach (Ostrol^ka, Plock, Radom, Siedlce ) oraz 37 powiatach (bialobrzeski, ciechanowski, garwolinski, gostynihski, grodziski, grojecki, kozienicki, legionowski, lipski, Josicki, makowski, mihski, mtawski, nowodworski, ostrol^cki, ostrowski, otwocki, piaseczynski, plocki, pruszkowski, przasnyski, przysuski, puhuski, radomski, siedlecki, sierpecki, sochaczewski, sokolowski, szydlowiecki, warszawski zachodni, w^growski, wolomiriski, wyszkowski, zwolenski, zuromihski, zyrardowski). Celem zasadniczym Programu jest wczesne wykrycie zaburzen sluchu u dzieci przyst^puj^cych do obowi^zku szkolnego. Projekt ma bardzo duze znacznie epidemiologiczne, bowiem pozwou na okreslenie skali problemu zaburzen sluchu u dzieci na terenie wojewodztwa mazowieckiego : edukacyjne polegaj^ce na zwi^kszeniu wiedzy dotycz^cej przyczyn zaburzen sluchu oraz higieny sluchu. Najwi^ksz^ jednak wartosci^ projektu jest jego wymiar medyczny, ktory pozwoli na wdrozenie wczesnych dzialah

10 diagnostycznych, leczniczych i terapeutycznych u dzieci z roznego rodzaju zaburzeniami sluchu oraz zwi^kszy dost^pnosc do badari stuchu w rejonach pozamiejskich, Ponadto nalezy wyroznic udzial przedstawicieli naszej specjalnosci w pracach Konsultanta Krajowego dotycz^cych tworzenia map zapotrzebowania na uslugi medyczne w obszarze audiologii i foniatrii oraz udziai w pracach Komisji ds. Miedzynarodowej klasyfikacji Niepelnosprawnosci (International Classification of Functioning, Disability and Health. KONJBUUTANT WO/BW6DZKI w DmoimE AUDiouoisii i FONIATRII dr iuw. n. med. Agaia Szkielkows, pieczqtka ipodpis