WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI Poznań, 11 lipca 2018 r. INSPEKTOR NADZORU GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO

Transkrypt

1 WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI Poznań, 11 lipca 2018 r. INSPEKTOR NADZORU GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO GK-III Wykonawca W związku z zaistniałymi wątpliwościami co do uzupełniania w ewidencji gruntów i budynków danych (atrybutów) dotyczących punktów granicznych oraz właściwego ich aktualizowania, drogą elektroniczną (mail z 7 czerwca 2018 r.) zwrócił się Pan do Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z prośbą o zajęcie stanowiska w kontekście poruszonych w tej wiadomości kwestii. Odpowiadając na powyższe, poniżej udzielam odpowiedzi na zadane przez Pana pytania. Aktualnie obowiązującym przepisem regulującym szczegółowe zasady związane z utworzeniem i prowadzeniem ewidencji gruntów i budynków jest rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2016 r., poz. 1034, z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem egib. W myśl 28 ust. 1 rozporządzenia egib treść mapy ewidencyjnej stanowią między innymi granice działek ewidencyjnych oraz oznaczenia punktów granicznych, z wyróżnieniem punktów, których położenie określone zostało w odpowiednim trybie i z wymaganą dokładnością, a spośród nich punkty trwale stabilizowane w terenie. Numerycznego opisu granic jednostek ewidencyjnych, obrębów oraz działek ewidencyjnych, na podstawie 61 ust. 1 tego rozporządzenia, dokonuje się za pomocą odpowiednich zbiorów punktów granicznych, których położenie względem osnowy geodezyjnej 1 klasy zostało określone na podstawie geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych z błędami średnimi nieprzekraczającymi 0,30 m, w sposób zapewniający odwzorowanie położenia i kształtu tych obiektów przestrzennych oraz wzajemnego powiązania między nimi. Zgodnie z katalogiem obiektów EGiB załącznika nr 1a Specyfikacja pojęciowego modelu danych ewidencji gruntów i budynków rozporządzenia egib atrybutami dla klasy obiektu EGB_PunktGraniczny są: 1) geometria, 2) identyfikator punktu granicznego 3) dodatkowe informacje o punkcie granicznym, 4) oznaczenie punktu granicznego w materiale źródłowym (OZR), 5) źródło danych o położeniu punktu granicznego (ZRD) dopuszczalne wartości: geodezyjne pomiary terenowe poprzedzone rozgraniczeniem nieruchomości, wznowieniem znaków granicznych, wyznaczeniem punktów granicznych lub ustaleniem ich położenia w innym trybie, w tym w trybie określonym w 39 ust. 1 i 2 rozporządzenia (ZRD1), geodezyjne pomiary terenowe niepoprzedzone rozgraniczeniem nieruchomości, wznowieniem znaków granicznych wyznaczeniem punktów granicznych lub ustaleniem ich położenia w innym trybie (ZRD2), al. Niepodległości 16/18, Poznań tel , fax , gk@poznan.uw.gov.pl infolinia tel

2 geodezyjne pomiary fotogrametryczne punktów granicznych, których położenie zostało uprzednio ustalone w sposób określony w 37 ust. 2 rozporządzenia, a także pomiary fotogrametryczne znaków granicznych uwidocznionych na zdjęciach lotniczych lub na ortofotomapie w wyniku ich sygnalizacji przed wykonaniem zdjęć (ZRD3), geodezyjne pomiary fotogrametryczne niepoprzedzone ustaleniem przebiegu granic działek ewidencyjnych lub sygnalizacją znaków granicznych przed wykonaniem zdjęć lotniczych (ZRD4), zatwierdzone projekty podziału nieruchomości lub scalenia i podziału nieruchomości (ZRD5), zatwierdzone projekty scalenia lub wymiany gruntów (ZRD6), ekranowa wektoryzacja ewidencyjnej mapy rastrowej z jednoczesnym wykorzystaniem wyników geodezyjnych pomiarów terenowych (miar liniowych) (ZRD7), ekranowa wektoryzacja ewidencyjnej mapy rastrowej bez wykorzystania wyników geodezyjnych pomiarów terenowych (ZRD8), inne niż ZDR1-ZRD8 źródła danych, w tym wyniki ustaleń i analiz, o których mowa w 39 ust. 3 rozporządzenia (ZRD9), 6) błąd średni położenia punktu granicznego względem osnowy geodezyjnej 1klasy (BPP) dopuszczalne wartości atrybutu: m, m, m, m, m, powyżej 3.00 m, 7) kod stabilizacji punktu granicznego dopuszczalne wartości atrybutu: brak informacji, niestabilizowany, znak naziemny, znak naziemny i podziemny, znak podziemny, 8) kod rzędu granicy (RZG), 9) informacja, czy punkt należy do spornej granicy działki ewidencyjnej. Natomiast standardy wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania ich wyników określa aktualnie obowiązujące rozporządzenie obowiązujące rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (Dz. U. Nr 263, poz. 1572), zwanego dalej rozporządzeniem o standardach. 2

3 Wniesione przez Pana wątpliwości dotyczą uzupełniania i aktualizowania danych dotyczących punktów granicznych w ramach pracy geodezyjnej związanej z opracowaniem mapy z projektem podziału nieruchomości. Kwestie związane z podziałami nieruchomości reguluje z kolei ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (Dz. U. Nr 268, poz. 2663), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie podziałów. Zgodnie z 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie podziałów, do opracowania mapy z projektem podziału nieruchomości przyjęcie granic nieruchomości podlegającej podziałowi następuje w wyniku badania: 1) księgi wieczystej nieruchomości podlegającej podziałowi oraz innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości, 2) danych wykazanych w katastrze nieruchomości. W przypadku stwierdzenia niezgodności danych, o których mowa w ust. 1 pkt 2 6, z danymi wykazanymi w dokumentach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, granice nieruchomości podlegającej podziałowi przyjmuje się na podstawie danych wykazanych w dokumentach, o których mowa w ust. 1 pkt.1 6. Natomiast w przypadku braku dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 6, granice nieruchomości podlegającej podziałowi przyjmuje się na podstawie danych wykazanych w katastrze nieruchomości. I tylko w tym przypadku o czynnościach przyjęcia granic zawiadamia się właściciela bądź użytkownika wieczystego nieruchomości podlegającej podziałowi oraz właścicieli bądź użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiadujących z nieruchomością podlegającą podziałowi, a w przypadku braku danych o tych osobach osoby władające tymi nieruchomościami. Pytanie nr 1: Czy w przypadku przyjęcia granic na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (Dz. U. Nr 268, poz. 2663) bez zawiadamiania stron (w przypadku, gdy EGiB i KW jest zgodna) można zmienić atrybut ZRD na 2, czy na 1? Co w przypadku, gdy przyjęcie wykonywane jest z zawiadomieniem stron? Czy sama czynność prawidłowego zawiadomienia na wpływ na wartość atrybutu? Czynności przyjęcia granic nieruchomości mają głównie na celu ustalenie i wskazanie źródła danych, które umożliwiają jednoznaczne określenie przebiegu granic nieruchomości podlegającej podziałowi, oraz utrwalenie wyników tych ustaleń w formie dokumentu w postaci protokołu. Postawione przez Pana pytania dotyczy sytuacji, kiedy przyjęcie granic nieruchomości może nastąpić w oparciu o księgę wieczystą oraz inne dokumenty określające stan prawny nieruchomości albo zachodzi zgodność pomiędzy tymi danymi a danymi ujawnionymi w ewidencji gruntów i budynków. W tym przypadku, na uwagę zasługuje wyrażenie inne dokumenty, o którym mowa w 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie podziałów. Przez inne dokumenty należy rozumieć dokumenty geodezyjno-kartograficzne, określające granice nieruchomości ujawnionej w księdze wieczystej. Z uwagi na użyty w przepisie spójnik oraz, reguła prawna w nim zawarta ma zastosowanie wtedy, gdy zachodzą równocześnie obie wymienione w nim przesłanki, tj. dla nieruchomości podlegającej podziałowi prowadzona jest księga wieczysta oraz istnieją dokumenty określające w sposób jednoznaczny i wiarygodny przebieg granic tej nieruchomości. 3

4 Zatem, w przypadku gdy nieruchomość ma urządzoną księgę wieczystą, geodeta powinien dokonać analizy dokumentacji geodezyjnej stanowiącej podstawę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej, porównać ją z aktualnymi stanem ujawnionym w ewidencji gruntów i budynków oraz, w przypadku zgodności tych danych, sporządzić jednostronny (bez udziału stron) protokół zawierający między innymi szkic przebiegu granic nieruchomości podlegającej podziałowi oraz opis przebiegu granic i położenia punktów granicznych określających ich przebieg. Protokół ten powinien ponadto stwierdzać, że granice nieruchomości przyjęto według stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej. W takiej sytuacji, w ocenie organu nadzoru nie wywołuje to zmian w zakresie atrybutów punktów granicznych działki ewidencyjnej podlegającej podziałowi, zwłaszcza w zakresie źródła danych o położeniu punktu granicznego (ZRD) i średniego błędu położenia punktu względem osnowy geodezyjnej 1 klasy (BPP). Oczywiście, o ile operat ewidencyjny zawiera dane określające z wymaganą dokładnością położeniu punktów granicznych w państwowym systemie odniesień współrzędnych lub umożliwiające obliczenie tych danych z wymaganą dokładnością. Wówczas geodeta wykonuje niezbędne obliczenia na podstawie danych pozyskanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Inną kwestią jest, kiedy dokumentacja źródłowa określa w sposób wiarygodny przebieg granic nieruchomości, ale ze względu na jakość/dokładność osnowy geodezyjnej wykorzystanej do geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego, brak jest możliwości obliczenia na jej podstawie współrzędnych punktów granicznych z wymaganą obecnie dokładnością. Z punktu widzenia poprawnego wykonywania czynności związanych z przyjęciem granic nieruchomości istotna jest nie tylko wiarygodność i jednoznaczność dokumentacji określającej przebieg granic nieruchomości, ale także jakość danych zawartych w tej dokumentacji, wynikająca z dokładności punktów osnowy geodezyjnej wykorzystanej do pomiaru oraz zastosowanych do pomiaru metod i narzędzi pomiarowych. Paragraf 85 ust. 1 rozporządzenia egib stanowi, że dane mapy numerycznej oraz dane określające pola powierzchni działek ewidencyjnych, niespełniające obowiązujących standardów technicznych, podlegają systematycznej modyfikacji w ramach bieżącej aktualizacji operatu ewidencyjnego. Ponadto, w ust. 2 tego paragrafu ustawodawca zastrzegł, że dokumentacja geodezyjna, określająca dane ewidencyjne, przyjmowana do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego powinna spełniać wymagania rozporządzenia w zakresie formatu danych i standardów technicznych tych danych oraz zawierać wykaz zmian danych ewidencyjnych, o którym mowa w 46 ust. 3 rozporządzenia. W związku z czym, jeżeli dokumentacja w oparciu o którą zostały przyjęte granice nieruchomości podlegającej podziałowi nie zawiera danych określających położenie punktów granicznych z wymaganą dokładnością, geodeta pozyskuje dane niezbędne do obliczenia współrzędnych punktów granicznych w drodze geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego. W takiej sytuacji ulegnie zmianie jedynie atrybut BPP. Ewentualna zmiana atrybutu ZRD nastąpi wówczas kiedy: 1) dane zawarte w operacie ewidencyjnym dotyczące nieruchomości nie są wiarygodne oraz w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym, a także w zbiorze dokumentów księgi wieczystej brak jest dokumentacji określającej w sposób wiarygodny przebieg granic tej nieruchomości geodeta ustala przebieg granic działek ewidencyjnych wchodzących w skład nieruchomości zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzenia egib, a następnie pozyskuje dane niezbędne 4

5 do obliczenia współrzędnych punktów granicznych w drodze geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego wówczas nastąpi zmiana atrybutów ZRD i BPP; 2) punkty graniczne nie są na gruncie oznaczone w postaci znaków granicznych wówczas, geodeta przed pomiarem wznawia znaki graniczne lub wyznacza punkty graniczne na podstawie dokumentacji źródłowej znajdującej się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym w trybie art. 39 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz sporządza odpowiedni protokół z tych czynności ( 79 ust. 6 rozporządzenia o standardach stanowi, że pomiar punktów granicznych, które nie są na gruncie oznaczone w postaci znaków granicznych, poprzedzają czynności mające na celu ustalenie położenia tych punktów na gruncie w trybie przepisów rozporządzenia egib lub w trybie przepisów art. 39 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne). Na przykład: zaszła konieczność wznowienia znaku granicznego określającego położenie punktu granicznego, dla którego ujawniono w operacie ewidencyjnym atrybut o wartości np. ZRD5 (zatwierdzone projekty podziału nieruchomości lub scalenia i podziału nieruchomości) lub ZRD6 (zatwierdzone projekty scalenia lub wymiany gruntów) wówczas nastąpi zmiana na atrybut o wartości ZRD1 (geodezyjne pomiary terenowe poprzedzone rozgraniczeniem nieruchomości, wznowieniem znaków granicznych, wyznaczeniem punktów granicznych lub ustaleniem ich położenia w innym trybie, w tym w trybie określonym w 39 ust. 1 i 2 rozporządzenia) wymaga tego bieżąca aktualizacja ewidencji gruntów i budynków o następujące po sobie faktyczne zmiany na gruncie (w tym przykładzie o odnotowanie ewentualnego usunięcia/przesunięcia uprzednio utrwalonego punktu granicznego); 3) analiza danych ujawnionych w ewidencji gruntów i budynków wykaże błędnie ujawniony dla punktu granicznego atrybut ZRD, niezgodny z istniejącą dokumentacją źródłową. Wyjaśnienia wymaga, że z czynności wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych oraz ustalenia granic w trybie rozporządzenia egib sporządzany jest odrębny protokół, niezależny od protokołu z czynności przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi. Resumując powyższe ustalenia stwierdzić należy, że sama czynność przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi nie wywołuje zmian w zakresie ich przebiegu, czy ustalenia, a także nie wywołuje zmian w zakresie położenia punktów granicznych (ich stabilizacji). Zmiany te zachodzą w trakcie prac poprzedzających przyjęcie granic, o ile zachodzi potrzeba wznowienia znaków granicznych, czy wyznaczenia punktów granicznych, jak również ustalenia granic w trybie rozporządzenia egib. Wówczas podstawą zmian w zakresie atrybutu ZRD jest protokół ze wznowienia znaków granicznych lub wyznaczenia punktów granicznych bądź z ustalenia granic w trybie rozporządzenia egib, nie zaś protokół z przyjęcia granic nieruchomości. Zatem, zmiana wartości atrybutu ZRD uzależniona jest od czynności poprzedzających przyjęcie granic nieruchomości podlegającej podziałowi i następuje w innej niezależnej procedurze. 5

6 Pytanie nr 2: Czy w przypadku, gdy w terenie stwierdzimy, że punkt na stabilizację niezgodną z danymi zawartymi w ewidencji, to czy podczas czynności przyjęcia granic (na ich podstawie) możemy zmienić atrybut dot. stabilizacji na zgodny z tym, jaki rzeczywiście został zastany w terenie? Czy jeśli w PZGiK nie ma materiałów potwierdzających stabilizację punktu, a odnaleźliśmy ją w terenie, to czy możemy ten atrybut zmienić na zgodny ze stanem w terenie? Aktualnie obowiązujące przepisy stanowią, że fakt dokonania trwałej stabilizacji punktów granicznych odnotowywany jest w protokołach świadczących o ich utrwaleniu. W treści tych protokołów zawierane są informacje o rodzaju pracy geodezyjnej w ramach której dokonano ich stabilizacji oraz sposobie ich utrwalenia (stabilizacja naziemna/podziemna). Na podstawie 6 rozporządzenia o standardach geodeta zobowiązany jest do dokonania analizy materiałów pod względem dokładności, aktualności i kompletności, a także przydatności w ramach realizowanej pracy geodezyjnej. Ponadto, zgodnie z 7 rozporządzenia o standardach geodezyjne pomiary sytuacyjne i wysokościowe poprzedza się wywiadem terenowym, mającym na celu: 1) identyfikację w terenie punktów osnowy geodezyjnej oraz znaków granicznych; 2) porównanie treści materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego ze stanem faktycznym; 3) pozyskanie informacji o terenie, który ma być objęty pomiarem, mających znaczenie dla zakresu planowanych prac geodezyjnych. Zatem, przepisy rozporządzenia o standardach zobowiązują wykonawcę prac geodezyjnych do analizy dokumentacji udostępnionej z zasobu geodezyjnego i kartograficznego pod kątem dokładności, aktualności i kompletności i w efekcie jej przydatności do wykorzystania w ramach realizowanej pracy geodezyjnej. W wyniku tak przeprowadzonej analizy wykonawca prac stwierdza, które z punktów granicznych uprzednio zostały trwale zastabilizowane, a które nie. Jak to wcześniej wykazano, w przypadku braku znaków granicznych uprzednio stabilizowanych, geodeta zobowiązany jest do ich wznowienia. W sytuacji, kiedy dokumentacja źródłowa nie zawiera informacji na temat ich trwałego utrwalenia, a w miejscu położenia punktu granicznego na gruncie znajduje się znak graniczny, w ocenie organu nadzoru wydaje się zasadnym wykazanie jego istnienia w opracowywanej dokumentacji. Zobowiązują do tego przepisy stanowiące o wykazywaniu w ramach przeprowadzonego wywiadu terenowego faktycznego (zastanego w dniu jego przeprowadzania) stanu zagospodarowania terenu. Natomiast, kwestią wątpliwą jest ujawnianie w ewidencji gruntów i budynków dla tego punktu granicznego atrybutu o wartości potwierdzającej trwałą stabilizację. W ocenie organu nadzoru wykazywanie w ewidencji gruntów i budynków stabilizacji punktów granicznych bez dokumentacji poświadczającej ich uprzednie trwałe utrwalenie byłoby sprzeczne z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa i mogłoby stanowić furtkę dla ich stabilizowania bez obecności geodety i podejmowania w tym zakresie stosownych określonych przepisami prawa czynności (zawiadamiania wszystkich zainteresowanych stron, sporządzania odpowiedniego protokołu). Mając na uwadze jednak obowiązek wykazywania w opracowywanej dokumentacji technicznej stanu faktycznego na gruncie, w powyższej sytuacji, w ocenie organu nadzoru informację o zastanej na gruncie stabilizacji punktu granicznego (uprzednio nieutrwalonego) 6

7 można zamieścić w roboczej bazie danych uzupełniając atrybut dodatkowe informacje o opis sposobu oznaczenia punktu granicznego na gruncie. Pytanie nr 3: Czy podczas pomiaru punktu granicznego metodą GPS RTN za pomocą ASG_EUPOS atrybut BBP powinien przyjąć wartość 1? O dokładności wyznaczenia położenia punktu granicznego, której miarą, zgodnie z 14 rozporządzenia o standardach, jest średni błąd położeniu punktu, decyduje sposób wykonania pomiaru tego punktu oraz jakość poziomej osnowy geodezyjnej wykorzystywanej do tego pomiaru. Atrybut BBP dla punktów granicznych pomierzonych metodą precyzyjnego pozycjonowania przy pomocy GNSS z wykorzystaniem systemu ASG-EUPOS (przy zachowaniu zasad dotyczących pomiarów GNSS określonych między innymi w 8, 11, 12 rozporządzenia o standardach), powinien przyjąć wartość m. W wyniku przeprowadzonej analizy obowiązujących przepisów prawa dla postępowania w przypadku, o którym mowa w pytaniu nr 2, stwierdzono brak w tym zakresie jednoznacznych przepisów prawa. Dlatego też uprzejmie informuję, że zwrócę się do Głównego Geodety Kraju o zweryfikowanie przedstawionego przeze mnie w przedmiotowej sprawie stanowiska. 7