Robert Łuczyński,

Transkrypt

1 Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty). [USTAWA z 1964 r. Kodeks cywilny] Działkę ewidencyjną stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych. [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] Punkt graniczny - punkt określający przebieg granicy nieruchomości. Znak graniczny - znak z trwałego materiału umieszczony w punkcie granicznym lub trwały element zagospodarowania terenu znajdujący się w tym punkcie. Tymczasowe utrwalenie - jednoznaczne oznaczenie położenia punktu granicznego w terenie. Stabilizacja - utrwalenie punktu granicznego przez umieszczenie w nim znaku granicznego lub jednoznaczne oznaczenie jego położenia na istniejącym trwałym elemencie zagospodarowania terenu usytuowanym na granicy nieruchomości. [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

2 Granica działki ewidencyjnej - część obwodu działki ewidencyjnej, w postaci linii łamanej lub odcinka, wspólną dla dwóch sąsiadujących ze sobą działek ewidencyjnych lub pokrywającą się z granicą państwa - w przypadku działek ewidencyjnych przylegających do tej granicy. Numerycznego opisu granic jednostek ewidencyjnych, obrębów oraz działek ewidencyjnych dokonuje się za pomocą odpowiednich zbiorów punktów granicznych, których położenie względem osnowy geodezyjnej 1 klasy zostało określone na podstawie geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych z błędami średnimi nieprzekraczającymi 0,30 m, w sposób zapewniający odwzorowanie położenia i kształtu tych obiektów przestrzennych oraz wzajemnego powiązania między nimi. [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków]

3 Dane mapy numerycznej oraz dane określające pola powierzchni działek ewidencyjnych, niespełniające obowiązujących standardów technicznych, podlegają systematycznej modyfikacji w ramach bieżącej aktualizacji operatu ewidencyjnego. Dokumentacja geodezyjna, określająca dane ewidencyjne, przyjmowana do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego powinna spełniać wymagania rozporządzenia w zakresie formatu danych i standardów technicznych tych danych oraz zawierać wykaz zmian danych ewidencyjnych. Na wydawanych przez starostę dokumentach zawierających dane ewidencyjne niespełniające wymagań określonych w rozporządzeniu oraz obowiązujących standardów technicznych zamieszcza się odpowiednią informację. Modyfikacja danych ewidencyjnych mająca na celu doprowadzenie tych danych do zgodności z wymaganiami rozporządzenia i obowiązującymi standardami technicznymi może nastąpić na wniosek i koszt zainteresowanych. [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków]

4 Podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości stanowią dokumenty: 1) stwierdzające stan prawny nieruchomości, - odpisy z ksiąg wieczystych lub odpisy dokumentów znajdujących się w zbiorze dokumentów, - wypisy aktów notarialnych, - prawomocne orzeczenia sądu i ugody sądowe, - ostateczne decyzje administracyjne. 2) określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości. - dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic: - w razie braku dokumentów, zawierających dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic - mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu granic Dokumenty stanowią podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości, jeżeli zostały przyjęte do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

5 1) dokumenty geodezyjne zawierające dane liczbowe do ustalenia przebiegu granic: a) szkice graniczne, protokoły graniczne, akty ugody, b) zarysy pomiarowe z pomiaru granic, c) szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku podziału nieruchomości, d) inne dokumenty pomiarowe, obliczeniowe i opisowe pozwalające na ustalenie przebiegu granic, 2) w razie braku dokumentów, o których mowa w pkt 1, mapy i plany obejmujące granice albo inne elementy pozwalające na odtworzenie lub analizę przebiegu granic, w szczególności: a) mapy jednostkowe nieruchomości, b) mapy katastralne, c) mapy scalenia i wymiany gruntów, d) plany parcelacyjne, e) mapa ewidencji gruntów, f) mapa zasadnicza. UWAGA na zarysy pomiaru stanu użytkowania!!! granic nieruchomości!!! UWAGA - należy zbadać, czy na mapach jest wykazany przebieg granic nieruchomości, czy granic stanu użytkowania [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

6 Dokumenty nie znajdujące się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym mogą stanowić podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości, jeżeli: 1) stanowią całość lub część operatu pomiarowego lub katastralnego, 2) zawierają podpis wykonawcy i datę sporządzenia dokumentu lub istnieje możliwość ustalenia wykonawcy i takiej daty, 3) można stwierdzić, że zostały one sporządzone w wyniku dokonania pomiarów na gruncie i użyte do opracowania mapy nieruchomości, której przebieg granic jest ustalany, lub nieruchomości bezpośrednio z nią sąsiadującej, 4) zostały sporządzone przez osoby i organy, których wykaz stanowi załącznik 1 do rozporządzenia. [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

7 WYKAZ OSÓB I ORGANÓW UPRAWNIONYCH DO SPORZĄDZANIA DOKUMENTÓW MOGĄCYCH STANOWIĆ PODSTAWĘ DO USTALENIA PRZEBIEGU GRANIC NIERUCHOMOŚCI, A NIE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W PAŃSTWOWYM ZASOBIE GEODEZYJNYM I KARTOGRAFICZNYM 1) Główny Urząd Pomiarów Kraju i organy mu podległe, 2) organy pomiarowe władz ziemskich, które dokonały pomiarów na mocy przepisów o przebudowie ustroju rolnego do 17 maja 1952 r., 3) byłe urzędy katastralne lub dawne organy katastru urzędów skarbowych, 4) organy pomiarowe przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" dokonujące pomiarów na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 25 września 1932 r. o wpisywaniu do ksiąg hipotecznych na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości państwowych, będących w zarządzie przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe" (Dz. U. Nr 81, poz. 714), 5) osoby wymienione w art rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1934 r. - Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym (Dz. U. Nr 86, poz. 776 i z 1939 r. Nr 31, poz. 205), [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

8 WYKAZ OSÓB I ORGANÓW UPRAWNIONYCH DO SPORZĄDZANIA DOKUMENTÓW MOGĄCYCH STANOWIĆ PODSTAWĘ DO USTALENIA PRZEBIEGU GRANIC NIERUCHOMOŚCI, A NIE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W PAŃSTWOWYM ZASOBIE GEODEZYJNYM I KARTOGRAFICZNYM 6) organy pomiarowe Ministerstw: Komunikacji, Przemysłu i Handlu, Rolnictwa i Reform Rolnych, Leśnictwa oraz Żeglugi, wykonujące pomiary stosowane i posiadające uprawnienia z mocy przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 1946 r. o uwierzytelnianiu planów i dokumentów mierniczych (Dz. U. Nr 26, poz. 167), 7) mierniczowie górniczy, którzy dokonali pomiarów w zakresie objętym przepisami prawa górniczego (Dz. U. z 1930 r. Nr 85, poz. 654, z 1938 r. Nr 91, poz. 627, z 1946 r. Nr 2, poz. 15 oraz z 1947 r. Nr 24, poz. 93 i Nr 65, poz. 383), 8) byłe organy pomiarowe zarządów miejskich działające do dnia 31 sierpnia 1939 r., jeżeli pozostawały wówczas pod kierownictwem mierniczych przysięgłych, [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

9 WYKAZ OSÓB I ORGANÓW UPRAWNIONYCH DO SPORZĄDZANIA DOKUMENTÓW MOGĄCYCH STANOWIĆ PODSTAWĘ DO USTALENIA PRZEBIEGU GRANIC NIERUCHOMOŚCI, A NIE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W PAŃSTWOWYM ZASOBIE GEODEZYJNYM I KARTOGRAFICZNYM 9) mierniczowie przysięgli, którzy dokonali pomiarów po dniu 24 września 1925 r. - do dnia 17 maja 1952 r., 10) mierniczowie upoważnieni na mocy art. 25 ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. o mierniczych przysięgłych (Dz. U. z 1928 r. Nr 46, poz. 454 i z 1932 r. Nr 19, poz. 130) przez Ministra Reform Rolnych do wykonywania prac pomiarowych związanych z przebudową ustroju rolnego, w okresie do dnia 31 grudnia 1930 r., 11) geometrzy przysięgli na obszarze ziem byłego zaboru rosyjskiego w okresie do dnia 31 sierpnia 1915 r. oraz w okresie pomiędzy dniem 1 grudnia 1918 r. a dniem 23 września 1925 r., 12) geometrzy przysięgli na obszarze byłego zaboru pruskiego i geometrzy cywilni, upoważnieni rządowo na obszarze ziem byłego zaboru austriackiego, w okresie do dnia 23 września 1925 r. [ROZPORZĄDZENIE z 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.]

10 HISTORIA Założenie ewidencji gruntów i budynków w Polsce według przepisów obowiązujących w latach

11 HISTORIA Założenie ewidencji gruntów i budynków w Polsce według przepisów obowiązujących w latach Według dekretu z 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków oraz zarządzenia nr 47 Ministra Rolnictwa z 1962 r. - granice gruntów podlegały pomiarom według stanu faktycznego istniejącego na gruncie w czasie wykonywania pomiaru. Na terenach wiejskich, wstępne ustalenie stanu władania polegało na wpisaniu na szkicu nazwiska władającego gruntem podczas pomiaru. Stwierdzenie stanu władania odbywało się przy udziale zainteresowanych oraz przedstawicieli wsi, wybranych na zebraniu informacyjnym, poprzez podpisy w protokole stwierdzenia stanu władania. Na obszarach miast, ustalenie stanu władania odbywało się na gruncie przy udziale wezwanych do stawienia się w konkretnym terminie stron. Strony w obecności przedstawicieli wyznaczonych przez radę narodową, wskazywały na gruncie przebieg granic swoich działek oraz podpisywały protokół.

12 HISTORIA

13 HISTORIA

14 HISTORIA

15 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym, Ustawa Prawo geodezyjne 1989 r. Rozporządzenie w sprawie rozgraniczania nieruchomości z 1999 r. Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów. Rozgraniczeniu podlegają, w miarę potrzeby, wszystkie albo niektóre granice określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami.

16 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym, W postępowaniu rozgraniczenia nieruchomości ustalany jest przebieg granic nieruchomości. Istnieje tu obowiązek utrwalenia punktów granicznych znakami granicznymi. Przebieg granic podlega pomiarowi oraz jest sporządzana dokumentacja, która umożliwia wznowienie znaków granicznych. Przebieg linii granicznych ustalonych w postępowaniu rozgraniczeniowym podlega zatwierdzeniu decyzją administracyjną (lub ugodą graniczną, lub orzeczeniem sądu), przez co ustalone w tym postępowaniu granice nieruchomości noszą potocznie miano granic ustalonych według stanu prawnego.

17 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym, Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych (ustalenie przebiegu granic działek do celów ewidencji gruntów i budynków) - nie jest to rozgraniczenie nieruchomości - może nastąpić w ramach aktualizacji ewidencji gruntów i budynków, Ustalane do celów katastralnych granice działek nie podlegają obowiązkowi utrwalenia znakami granicznych, a ich przebieg nie jest zatwierdzany decyzją, przez co granice te nie mogą być uznawane za granice ustalone według stanu prawnego - pomimo że - ich przebieg został okazany stronom, a z czynności został sporządzony odpowiedni protokół. W przypadku, gdy zachodzi potrzeba odtworzenia na gruncie przebiegu linii granicznych, ustalonych w tym trybie, geodeta wykonuje czynności wyznaczenia punktów granicznych.

18 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym, Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy.

19 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 1) w postępowaniu rozgraniczeniowym, Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. Jeżeli jest brak danych (znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej), lub są one niewystarczające albo sprzeczne, ustala się przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. Postępowanie rozgraniczeniowe przeprowadza się w następujących przypadkach: 1) przebieg granic nie został wcześniej ustalony, 2) brak jest dokumentów jednoznacznie określających położenie punktów granicznych (nie ma technicznych możliwości wznowienia znaków granicznych, ani wyznaczenia punktów granicznych), 3) powstał spór dotyczący przebiegu granic.

20 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 2) w celu podziału nieruchomości, Ustawa z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Rozporządzenie z 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości. Procedura podziału nieruchomości: - wniosek o podział nieruchomości - postanowienie o możliwości podziału (wójt, burmistrz, lub prezydent miasta) - zgłoszenie pracy geodezyjnej - analiza materiałów udostępnionych przez ODGiK - badanie księgi wieczystej - przyjęcie granic nieruchomości - skompletowanie operatu technicznego - przyjęcie operatu technicznego do PZGiK -decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości (wójt, burmistrz, lub prezydent miasta).

21 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 3) w postępowaniu scaleniowym (scalenie gruntów) Ustawa o scaleniu i wymianie gruntów z 1982 r. Celem scalenia gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie Postępowanie scaleniowe przeprowadza na koszt Skarbu Państwa, starosta. Wszczęcie postępowania scaleniowego lub wymiennego następuje w drodze postanowienia starosty. Uczestnicy scalenia otrzymują grunty o równej wartości szacunkowej w zamian za dotychczas posiadane. Projekt scalenia gruntów określa proponowane granice wydzielonych gruntów oraz zasady obejmowania tych gruntów w posiadanie. Projekt scalenia wyznacza się na gruncie i okazuje uczestnikom scalenia. Projekt scalenia lub wymiany gruntów zatwierdza, w drodze decyzji, starosta.

22 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 4) w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości, Ustawa z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Rozporządzenie z 2005 r. w sprawie scalania i podziału nieruchomości. Przepisy stosuje się do nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele inne niż rolne i leśne. Gmina może dokonać scalenia i podziału nieruchomości. Szczegółowe warunki scalenia i podziału nieruchomości określa plan miejscowy. O przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości decyduje rada gminy w drodze uchwały, określając w niej granice zewnętrzne gruntów objętych scaleniem i podziałem. Rada gminy podejmuje uchwałę o scaleniu i podziale nieruchomości. W zamian za nieruchomości objęte scaleniem i podziałem każdy z dotychczasowych właścicieli otrzymuje odpowiednio na własność nieruchomości składające się z takiej liczby działek gruntu wydzielonych w wyniku scalenia i podziału, których łączna powierzchnia jest równa powierzchni dotychczasowej jego nieruchomości.

23 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 5) na potrzeby postępowania sądowego lub administracyjnego, a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej, - np. mapy do celów prawnych dotyczące: - zasiedzenia nieruchomości, - uwłaszczenia nieruchomości - wywłaszczenia nieruchomości 6) przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków, 7) przez Straż Graniczną, jeżeli dokumentacja ta określa przebieg granic państwa z dokładnością odpowiednią dla ewidencji,

24 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Ustawa z 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne Art Przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do położenia znaków, strony mogą wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy. 2. Wznowienia znaków granicznych dokonują, na zlecenie zainteresowanych, podmioty prowadzące działalność gospodarczą i inne jednostki. 3. O czynnościach wznowienia znaków granicznych zawiadamia się zainteresowane strony. 4. Z czynności wznowienia znaków granicznych sporządza się protokół. 5. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy wyznaczaniu punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków.

25 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Udokumentowanie okazania przebiegu granic w terenie następuje poprzez sporządzenie protokołu, zawierającego szkic przebiegu granic. Nazwy protokołów dokumentujących okazanie przebiegu linii granicznych, sporządzanych w trybie obowiązujących przepisów prawa: - protokół graniczny, ze szkicem granicznym, sporządzony w trakcie rozgraniczenia nieruchomości (rozporządzenie z 1999 r.), - ugoda graniczna, ze szkicem granicznym, sporządzona w trakcie rozgraniczenia nieruchomości (rozporządzenie z 1999 r.), - protokół ustalenia granic działek ewidencyjnych, ze szkicem granicznym, sporządzony w trakcie ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych (rozporządzenie z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków), - protokół przyjęcia granic do podziału nieruchomości, ze szkicem przebiegu granic (rozporządzenie z 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości),

26 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Nazwy protokołów dokumentujących okazanie przebiegu linii granicznych, sporządzanych w trybie obowiązujących przepisów prawa: - protokół z czynności wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów granicznych znakami granicznymi, ze szkicem przebiegu granic, powstały w wyniku podziału nieruchomości (czynności wykonywane na wniosek strony po uprawomocnieniu decyzji zatwierdzającej projekt podziału, rozporządzenie z 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości), - protokół wyznaczenia i wskazania uczestnikom postępowania w sprawie scalenia i podziału nieruchomości granic nowo wydzielonych działek gruntu oraz utrwaleniu tych granic, ze szkicem przebiegu granic (rozporządzenie z 2005 r. w sprawie scalania i podziału nieruchomości), - protokół wyznaczenia i okazania projektu scalenia i wymiany gruntów, ze szkicem wyznaczenia projektu (ustawa z 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów), - protokół wznowienia znaków granicznych / wyznaczenia punktów granicznych (rozporządzenie z 2011 r.).

27 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Ponadto w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym mogą znajdować się protokoły sporządzone w trybie uprzednio obowiązujących przepisów prawnych i technicznych, w zakresie: a) rozgraniczeń oraz podziałów nieruchomości: - dekret z 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości, - ustawa z 25 czerwca 1948 r. o podziale nieruchomości na obszarach miast i niektórych osiedli, - rozporządzenie z 10 listopada 1948 r. o mocy dowodowej planów i dokumentów przy ustalaniu granic nieruchomości, - dekret z 21 listopada 1950 r. o rozgraniczeniu nieruchomości Skarbu Państwa lub nieruchomości nabywanych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, ustawa z 22 maja 1958 r. o terenach dla budownictwa domów jednorodzinnych w miastach i osiedlach, - rozporządzenie Rady Ministrów z 12 grudnia 1958 r. w sprawie postępowania przy podziale i rozgraniczeniu nieruchomości na terenie budownictwa jednorodzinnego, - ustawa z 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach, - rozporządzenie z 28 sierpnia 1972 r. w sprawie trybu ustalania, rozgraniczania i podziałów terenów budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego na obszarze miast i osiedli, -- ustawa z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, - zarządzenie z 5 sierpnia 1996 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości,

28 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Ponadto w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym mogą znajdować się protokoły sporządzone w trybie uprzednio obowiązujących przepisów prawnych i technicznych, w zakresie: b) ewidencji gruntów i budynków: - dekret z 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków, - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów, -zarządzenie nr 47 Ministra Rolnictwa z 1962 r. wprowadzające Instrukcję Techniczną o wykonywaniu robót geodezyjnych związanych z pracami urządzeniowo rolnymi i ewidencją gruntów, - instrukcja C-III. Opracowanie mapy zasadniczej w skali 1:5000 na podkładzie fotogrametrycznym, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 1963, - zarządzenie z 20 lutego 1969 r. w sprawie ewidencji gruntów, - rozporządzenie z 17 grudnia 1996 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków,

29 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Ponadto w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym mogą znajdować się protokoły sporządzone w trybie uprzednio obowiązujących przepisów prawnych i technicznych, w zakresie: c) scaleń gruntów: - ustawa z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów. Jeżeli przebieg linii granicznych, potwierdzony protokołem sporządzonym w oparciu o jeden z w. w. przepisów, został zatwierdzony decyzją administracyjną, lub orzeczeniem sądu, oznacza to, że granice te posiadają status granic ustalonych według stanu prawnego (spełnione są warunki podprzestrzeni prawnej linii granicznych). Nie wszystkie jednak z wymienionych powyżej przepisów przewidywały zatwierdzenie przebiegu linii granicznych decyzją lub orzeczeniem. Uproszczona procedura rozgraniczenia nieruchomości, podczas której był obowiązek utrwalenia punktów granicznych i sporządzenia protokołu granicznego, ale bez zatwierdzania przebiegu granic nieruchomości decyzją, wynika z rozporządzenia z 1950 r. które miało zastosowanie m. in. do granic lasów państwowych, które pokrywają prawie jedną trzecią powierzchni kraju.

30 Przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej: 8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych. Ponadto w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym mogą znajdować się protokoły sporządzone w trybie uprzednio obowiązujących przepisów prawnych i technicznych, w zakresie: d) wymiany lasów i gruntów leśnych: -dekret z dnia 16 sierpnia 1949 roku o wymianie gruntów, - zarządzenie nr 93 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7 sierpnia 1972 roku w sprawie wymiany lasów i gruntów leśnych, - zarządzenie nr 31 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 1 grudnia 1979 roku w sprawie wprowadzenia do stosowania Instrukcji Urządzania Lasu; tom 2: Prace geodezyjno kartograficzne.

31 Rozporządzenie M. R. R. i B. z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków Jeżeli brak jest dokumentacji przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego lub jeżeli zawarte w niej dane nie są wiarygodne, dane dotyczące przebiegu granic działek ewidencyjnych pozyskuje się w wyniku geodezyjnych pomiarów terenowych lub geodezyjnych pomiarów fotogrametrycznych poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic.

32 Rozporządzenie z 2011 r. w sprawie standardów technicznych Przy wykonywaniu geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych wykorzystuje się materiały PZGiK, jeżeli wyniki analizy tych materiałów, przeprowadzone przez wykonawcę prac geodezyjnych i kartograficznych, pod względem dokładności, aktualności i kompletności, wskazują na ich przydatność do wykonania pomiarów.

33 WNIOSKI OGÓLNE DOTYCZĄCE LINII GRANICZNYCH: Granice nieruchomości - określają zasięg prawa własności, - są ściśle związane z dokumentem stwierdzającym stan prawny nieruchomości. Nie można wyznaczać granic nieruchomości bez powiązania z dokumentem stwierdzającym prawo własności. Granice działek ewidencyjnych, które nie spełniają wymagań definicji wprowadzonej rozporządzeniem z 2001 roku Działkę ewidencyjną stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych. niekoniecznie są związane z dokumentem stwierdzającym stan prawny nieruchomości (definicja działki w dekrecie z 1955 roku).

34 Przykład dokumentu, jednocześnie stwierdzającego stan prawny nieruchomości oraz zatwierdzającego przebieg granic - ściśle określony w załączonej dokumentacji geodezyjnej (numer KEM mapy oraz numery wykazanych na niej punktów granicznych) fragment postanowienia sądowego o zasiedzeniu:

35 Przykład stanu prawnego nieruchomości oraz granic nieruchomości nie spełniających warunków podprzestrzeni technologicznej - szkic załączony do aktów własności ziemi, wydanych na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych:

36 Przykład dokumentacji określającej jednoznacznie przebieg linii granicznych, lecz nie powiązanej ze stanem prawnym nieruchomości, może stanowić dokumentacja techniczna powstała w wyniku prac związanych z zakładaniem ewidencji gruntów i budynków w trybie dekretu z 1955 roku:

37 Każda nieruchomość ma określoną powierzchnię i jest ograniczona granicami - problem: - z jaką dokładnością można te granice wyznaczyć - z jaką dokładnością można wykazać, że przebieg linii granicznych określony na podstawie różnych opracowań geodezyjnych, w różnych okresach czasu, oznacza tę samą linię w terenie

38 Podane zagadnienie: regulowanie stanów prawnych nieruchomości niejasne. Uregulowany stan prawny w zakresie dokumentacji stwierdzającej stan prawny nieruchomości (np. na podstawie założonej księgi wieczystej) nie przesądza o jednoznaczności ustalenia fizycznego zasięgu tego prawa. Rozgraniczenie nieruchomości nieujawnionych w egib kiedy możliwe? (czy wymaga uprzedniego ujawnienia nieruchomości w egb). Kiedy regulować wykazem zmian, a kiedy podziałem nieruchomości? Doprowadzenie do zgodności KW i EGiB - uregulowanie zgodności definicji działki ewidencyjnej ze stanem faktycznym - w ramach aktualizacji EGIB (wykaz zmian danych ewidencyjnych - zmiana w EGiB). Podział nieruchomości stan prawny jest uregulowany jest zgodność KW i EGiB (wykaz zmian gruntowych decyzja właściwego organu zmiana w EGiB).

39 STANY PRAWNE NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

40 STANY PRAWNE NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

41 STANY PRAWNE NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH

42 STANY PRAWNE NIERUCHOMOŚCI ROLNYCH Samoistny posiadacz nabywał własność nieruchomości w takich granicach, w jakich faktycznie wykonywał swe władztwo w stosunku do posiadanej nieruchomości w dniu wejścia ustawy uwłaszczeniowej w życie, nawet jeżeli stan jej posiadania nie był zgodny z obszarem i konfiguracją działek wynikających z ewidencji gruntów.

43 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Postępowanie administracyjne związane z rozgraniczeniem nieruchomości kończy wydanie przez wójta, burmistrza, lub prezydenta miasta, jednej z trzech decyzji: 1) Decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości (ustalenie przebiegu granic nastąpiło na podstawie zebranych dowodów, lub oświadczenia stron). W tym przypadku decyzja administracyjna, wydana przez wójta, burmistrza, lub prezydenta miasta zatwierdza przebieg granic. 2) Decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego w związku z podpisaną ugodą graniczną. W tym przypadku dokumentem zatwierdzającym przebieg granic jest ugoda graniczna sporządzona przed geodetą uprawnionym, która ma moc ugody sądowej. 3) Decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego w związku ze sporem granicznym, który nie został rozstrzygnięty ugodą graniczną. W tym przypadku ustalenia przebiegu granic dokona sąd w drodze orzeczenia.

44 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Procedura rozgraniczenia nieruchomości rozstrzygniętego na podstawie zebranych dowodów, lub oświadczeń stron: 1. Postanowienie o wszczęciu postępowania oraz upoważnienie geodety. 2. Zgłoszenie pracy geodezyjnej. 3. Analiza materiałów z PODGiK oraz dokumentów stwierdzających stan prawny, w tym badanie akt KW w Sądzie Rejonowym. 4. Wywiad terenowy, pomiary geodezyjne oraz sporządzenie szkicu podstawowego. 5. Ustalenie terminu rozprawy granicznej oraz doręczenie wezwań. 6. Rozprawa graniczna sporządzenie protokołu granicznego. 7. Skompletowanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości oraz dokumentacji technicznej. 8. Przyjęcie dokumentacji technicznej do PODGiK. 9. Przekazanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości właściwemu organowi. 10. Decyzja administracyjna. 11. Zmiany w EGiB i KW.

45 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Procedura rozgraniczenia nieruchomości rozstrzygniętego na podstawie ugody granicznej 1. Postanowienie o wszczęciu postępowania oraz upoważnienie geodety. 2. Zgłoszenie pracy geodezyjnej. 3. Analiza materiałów z PODGiK oraz dokumentów stwierdzających stan prawny, w tym badanie akt KW w Sądzie Rejonowym. 4. Wywiad terenowy, pomiary geodezyjne oraz sporządzenie szkicu podstawowego. 5. Ustalenie terminu rozprawy granicznej oraz doręczenie wezwań. 6. Rozprawa graniczna - sporządzenie protokołu granicznego, - sporządzenie aktu ugody, 7. Skompletowanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości oraz dokumentacji technicznej. 8. Przyjęcie dokumentacji technicznej do PODGiK. 9. Przekazanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości właściwemu organowi. 10. Decyzja administracyjna o umorzeniu postępowania administracyjnego w związku z zawartą ugodą graniczną. 11. Zmiany w EGiB i KW.

46 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Procedura rozgraniczenia nieruchomości nierozstrzygniętego (brak dowodów i nierozstrzygnięty spór graniczny) 1. Postanowienie o wszczęciu postępowania oraz upoważnienie geodety. 2. Zgłoszenie pracy geodezyjnej. 3. Analiza materiałów z PODGiK oraz dokumentów stwierdzających stan prawny, w tym badanie akt KW w Sądzie Rejonowym. 4. Wywiad terenowy, pomiary geodezyjne oraz sporządzenie szkicu podstawowego. 5. Ustalenie terminu rozprawy granicznej oraz doręczenie wezwań. 6. Rozprawa graniczna - sporządzenie protokołu granicznego, 7. Skompletowanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości wraz z opinią geodety oraz dokumentacji technicznej. 8. Przyjęcie dokumentacji technicznej do PODGiK. 9. Przekazanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości właściwemu organowi. 10. Decyzja administracyjna o umorzeniu postępowania administracyjnego i przekazaniu sprawy do sądu powszechnego.

47 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY UWAGA!!! Podpisy stron w protokole granicznym, w przypadku rozgraniczenia nieruchomości na podstawie zebranych dowodów, nie stanowią oświadczeń stron dotyczących przebiegu granic! W przypadku rozgraniczenia nieruchomości na podstawie zebranych dowodów nawet w przypadku braku akceptacji strony, geodeta nie ma prawa przyjmować oświadczeń od stron. Właściwy organ zatwierdza decyzją przebieg granicy nieruchomości na podstawie zebranych dowodów niezależnie od opinii stron. Strona niezadowolona z decyzji może wystąpić do sądu o roztrzygnięcie sprawy.

48 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY W trakcie ustalania przebiegu granic na gruncie geodeta wykonuje następujące czynności: 1) sprawdza obecność i ustala tożsamość stron, 2) przyjmuje pełnomocnictwa udzielone przez strony, 3) przeprowadza wywiad terenowy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie osób uprawnionych do wystąpienia jako strona w postępowaniu rozgraniczeniowym, geodeta odracza wykonanie czynności ustalania przebiegu granic i zawiadamia o tym właściwy organ. Podczas wywiadu terenowego geodeta odszukuje znaki graniczne, a także określa położenie przesuniętych, uszkodzonych lub zniszczonych znaków granicznych oraz punktów granicznych, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich położenia.

49 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Jeżeli przebieg granicy został ustalony na podstawie zebranych dowodów, geodeta wykonuje następujące czynności: 1) wskazuje stronom przebieg granicy, 2) stabilizuje punkty graniczne, 3) sporządza protokół graniczny, 4) wykonuje pomiar granicy, a także trwałych elementów zagospodarowania terenu mających znaczenie dla określenia jej przebiegu. W razie gdy ustalenia przebiegu granicy nie można wykonać na podstawie zebranych dowodów, geodeta przyjmuje oświadczenia stron dotyczące przebiegu granicy. Przesłanki do przyjęcia oświadczeń stron: - brak danych, niewiarygodne, lub niejednoznaczne dane określające przebieg granic nieruchomości, - rozbieżności i niezgodności pomiędzy zgromadzonymi dowodami, - rozbieżności pomiędzy przebiegiem granic według dokumentów, a stanem faktycznym, który powinien zgadzać się ze stanem prawnym.

50 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Jeżeli strony w zgodnych oświadczeniach wskazują przebieg granicy lub strona nie składająca oświadczenia nie kwestionuje jej przebiegu, geodeta: - stabilizuje punkty graniczne, - sporządza protokół graniczny, - wykonuje pomiar granicy, a także trwałych elementów zagospodarowania terenu mających znaczenie dla określenia jej przebiegu. Co należy rozumieć pod pojęciem sporu granicznego: - rozbieżność między śladami i znakami granicznymi a dokumentacją geodezyjną oraz jedna ze stron kwestionuje przebieg granicy, - wskazanie przez jedną stronę postępowania, przy nieobecności drugiej strony, takiego przebiegu granicy, który odbiega od stanu faktycznego na gruncie, -sprzeczne dokumenty oraz brak jednej ze stron. Co nie jest sporem granicznym: - można wyznaczyć przebieg granic według zebranych dowodów oraz zgodnie ze stanem faktycznym na gruncie, a mimo to jedna ze stron kwestionuje przebieg granicy, - spór pomiędzy stroną a geodetą (geodeta nie jest stroną postępowania).

51 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY W razie sporu co do przebiegu granicy, [GDY NIE MA MOŻLIWOŚCI USTALENIA PRZEBIEGU GRANICY NA PODSTAWIE DOWODÓW] geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Podczas negocjacji geodeta przedstawia stronom wszystkie dowody i argumenty za proponowanym przebiegiem granicy, a także informuje, że w razie braku ugody do rozpatrzenia sprawy właściwy jest sąd. Geodeta sporządza akt ugody, jeżeli doprowadzi do jej zawarcia. Akt ugody należy sporządzić oddzielnie dla każdej linii granicznej, która w całości lub na niektórych odcinkach była sporna. Obejmuje ona wyłącznie sporne odcinki granicy. Treść ugody nie może wykraczać poza przedmiot związany z rozgraniczeniem. Po sporządzeniu aktu ugody geodeta: - stabilizuje punkty graniczne, - wykonuje pomiar granicy, a także trwałych elementów zagospodarowania terenu mających znaczenie dla określenia jej przebiegu.

52 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB ADMINISTRACYJNY Jeżeli przebieg granicy nie może być ustalony na postawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron, a strony nie zawarły ugody, geodeta: 1) wykonuje tymczasowe utrwalenie i pomiar granic: a) wskazanych przez strony, b) określonych na podstawie dokumentów, c) przebiegających według ostatniego spokojnego stanu posiadania, a w razie braku możliwości jego określenia - zgodnie ze stanem istniejącym na gruncie, 2) sporządza protokół graniczny, 3) opracowuje opinię dotyczącą przebiegu granic.

53 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB SĄDOWY Jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między zainteresowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną. [Ustawa z 1964 r. Kodeks cywilny]

54 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB SĄDOWY

55 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI TRYB SADOWY Procedura rozgraniczenia nieruchomości w postępowaniu sądowym: 1. Postanowienie sądu i zlecenie przeprowadzenia czynności biegłemu sądowemu z zakresu geodezji i kartografii. 2. Zgłoszenie pracy geodezyjnej. 3. Analiza materiałów z PODGiK oraz dokumentów stwierdzających stan prawny, w tym badanie akt KW w Sądzie Rejonowym. 4. Wywiad terenowy, pomiary geodezyjne oraz sporządzenie szkicu podstawowego. 5. Ustalenie terminu rozprawy granicznej oraz doręczenie wezwań. 6. Rozprawa graniczna sporządzenie protokołu granicznego. 7. Skompletowanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości oraz dokumentacji technicznej. 8. Przyjęcie dokumentacji technicznej do PODGiK. 9. Przekazanie dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości do sądu. 10. Orzeczenie sądu. 11. Zmiany w EGiB i KW.

56 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

57 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

58 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

59 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

60 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

61 ROZGRANICZENIE NIERUCHOMOŚCI PRZYKŁAD

62 Treść wniosku a jego rzeczywisty charakter - kiedy wniosek zatytułowany rozgraniczenie może być potraktowany jako wniosek o inną czynność administracyjną, lub techniczną? Odmowa wszczęcia rozgraniczenia kiedy możliwa? (podział, scalenia, orzeczenie sądowe jako inne metody prawnego ustalenia przebiegu granicy). Wniosek strony nie wszczyna bezpośrednio postępowania rozgraniczeniowego - wszczyna postępowanie w sprawie wydania postanowienia o jego wszczęciu.

63 Treść wniosku a jego rzeczywisty charakter - kiedy wniosek zatytułowany rozgraniczenie może być potraktowany jako wniosek o inną czynność administracyjną, lub techniczną? Odmowa wszczęcia rozgraniczenia kiedy możliwa? (podział, scalenia, orzeczenie sądowe jako inne metody prawnego ustalenia przebiegu granicy). Wniosek strony nie wszczyna bezpośrednio postępowania rozgraniczeniowego - wszczyna postępowanie w sprawie wydania postanowienia o jego wszczęciu.

64 Treść wniosku a jego rzeczywisty charakter - kiedy wniosek zatytułowany rozgraniczenie może być potraktowany jako wniosek o inną czynność administracyjną, lub techniczną? Odmowa wszczęcia rozgraniczenia kiedy możliwa? (podział, scalenia, orzeczenie sądowe jako inne metody prawnego ustalenia przebiegu granicy). Właściwy organ, po ustaleniu, iż osoba, która złożyła wniosek, jest stroną, powinien w ramach postępowania wyjaśniającego sprawdzić, czy nie występują przesłanki do odmowy wszczęcia postępowania. Przesłanki do odmowy wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego: - istnieje dokumentacja pozwalająca na jednoznaczne położenie pierwotnego położenia punktów granicznych (art. 39 PGiK), - toczy się postępowanie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości w innym trybie (scalenie nieruchomości, lub postępowanie sądowe: - o rozgraniczenie, o położenie znaków granicznych, lub o własność nieruchomości).

65 Rozliczenie kosztów postępowania rozgraniczeniowego odmiennie niż w uchwale NSA I OPS 5/06 czy możliwe?

66 Rozliczenie kosztów postępowania rozgraniczeniowego odmiennie niż w uchwale NSA I OPS 5/06 czy możliwe? Wyrok WSA w Warszawie z 21 września 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 1032/06 Postępowanie rozgraniczeniowe zakończono prawomocną decyzją administracyjną. Kilka miesięcy później pan K. złożył w urzędzie gminy wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego w tej sprawie, stwierdzając, że odnalazł kamień graniczny przysypany ziemią, którego nie zauważył geodeta przeprowadzający rozgraniczenie. Urząd gminy wznowił postępowanie na wniosek prokuratora, który zgłosił sprzeciw na decyzję odmawiającą wznowienia postępowania. Po wykonanej czynności pan K. odmówił zapłaty za wykonanie rozgraniczenia. Kto powinien pokryć koszty postępowania rozgraniczeniowego w związku ze sprzeciwem prokuratora? Postępowanie w niniejszej sprawie toczy się z urzędu, a zatem to na organach administracji publicznej (wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta) spoczywać będzie obowiązek pokrycia kosztów postępowania rozgraniczeniowego. UZASADNIENIE W związku z tym, że ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne (w szczególności art ) nie stanowi, kto jest zobowiązany pokryć koszty związane z ustaleniem przebiegu granic zastosowanie będą miały przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (wyrok WSA w Warszawie z 21 września 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 1032/06). Zgodnie z art. 261 par. 1 k.p.a., stronę obciążają koszty postępowania, które zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie (wyrok WSA w Warszawie z 18 maja 2005 r., sygn. akt IV SA/Wa 305/05).

67 Rozliczenie kosztów postępowania rozgraniczeniowego odmiennie niż w uchwale NSA I OPS 5/06 czy możliwe? IV SA/Wa 305/05 - Wyrok WSA w Warszawie z

68 Udział w postępowaniu właścicieli nieruchomości przylegających jednym punktem do rozgraniczanych nieruchomości. Karabin Problematyka ustalenia strony w rozgraniczeniu nieruchomości, Przegląd Geodezyjny 5/

69 Udział w postępowaniu posiadaczy ograniczonych praw rzeczowych, posiadaczy samoistnych. Orzeczenie SN z I CKN 431/2000 niepublikowane Posiadacz samoistny nieruchomości może żądać rozgraniczenia dopóty, dopóki przemawia domniemanie, że jego posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym Felcenloben Rozgraniczanie nieruchomości, Katowice, M.S.Z. jako sprawujący zarząd tą nieruchomością nie byłoby władne samodzielnie podpisać ugody w toku postępowania rozgraniczeniowego, gdyż postępowanie rozgraniczeniowe toczy się między właścicielami (użytkownikami wieczystymi).

70 Skutki prawne decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości po nieskutecznym żądaniu przekazania sprawy do sądu.

71 Skutki prawne decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości po nieskutecznym żądaniu przekazania sprawy do sądu.

72 Skutki prawne decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości po nieskutecznym żądaniu przekazania sprawy do sądu.

73 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] Jeżeli brak jest dokumentacji wymienionej w 36 lub jeżeli zawarte w niej dane nie są wiarygodne, dane dotyczące przebiegu granic działek ewidencyjnych pozyskuje się w wyniku geodezyjnych pomiarów terenowych lub geodezyjnych pomiarów fotogrametrycznych poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic. 2. Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych, w tym położenia wyznaczających je punktów granicznych, może nastąpić w oparciu o zobrazowania lotnicze, satelitarne lub ortofotomapę, jeżeli te zobrazowania lub ortofotomapa charakteryzują się rozdzielczością zapewniającą wizualizację szczegółów sytuacyjnych, które mogą mieć znaczenie przy ustaleniu przebiegu tych granic.

74 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] O czynnościach podjętych w celu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych wykonawca zawiadamia wszystkich właścicieli oraz użytkowników wieczystych tych działek, a także osoby władające tymi działkami na zasadach samoistnego posiadania. 2. Zawiadomienie o czynnościach podjętych w celu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych oprócz danych adresowych podmiotu, do którego jest ono kierowane, powinno zawierać następujące informacje: 1) dzień, godzinę i miejsce rozpoczęcia tych czynności; 2) oznaczenia i ewentualne dane adresowe działek ewidencyjnych, których będą dotyczyć te czynności, a także numery ksiąg wieczystych, jeżeli księgi takie są prowadzone dla tych działek; 3) pouczenie o konieczności posiadania dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości osoby deklarującej swój udział w tych czynnościach oraz o tym, że udział w tych czynnościach leży w interesie podmiotu i że nieusprawiedliwione niewzięcie w nich udziału nie będzie stanowić przeszkody do ich przeprowadzenia.

75 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] 3. Zawiadomienia o czynnościach podjętych w celu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych doręcza się podmiotom, o których mowa w ust. 1, za zwrotnym poświadczeniem odbioru lub za pokwitowaniem, nie później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem. 4. W przypadku gdy właściciele, użytkownicy wieczyści oraz władający, o których mowa w ust. 1, nie są znani lub nie jest znane ich miejsce zamieszkania, na wniosek wykonawcy starosta zamieszcza na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej oraz na tablicy ogłoszeń starostwa powiatowego przez okres co najmniej 14 dni informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3, z tym że ostatni dzień tego okresu powinien nastąpić nie później niż 8 dni przed wyznaczonym terminem rozpoczęcia czynności podjętych w celu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych.

76 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] KRYTETIUM NR 1 USTALENIA PRZEBIEGU LINII GRANICZNYCH Ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych, w tym położenia wyznaczających je punktów granicznych, dokonuje wykonawca na podstawie zgodnych wskazań właścicieli lub użytkowników wieczystych tych działek albo osób władających tymi działkami na zasadach samoistnego posiadania, potwierdzonych ich zgodnym oświadczeniem złożonym do protokołu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych.

77 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] KRYTETIUM NR 2 USTALENIA PRZEBIEGU LINII GRANICZNYCH W przypadku gdy właściwe podmioty nie złożą do protokołu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych zgodnego oświadczenia, o którym mowa w ust. 1, przebieg granic działek ewidencyjnych, w tym położenie wyznaczających je punktów granicznych, ustala wykonawca według ostatniego spokojnego stanu posiadania, jeżeli ten stan posiadania nie jest sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów w granicach tych działek.

78 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] KRYTETIUM NR 3 USTALENIA PRZEBIEGU LINII GRANICZNYCH W przypadku gdy spokojnego stanu posiadania, o którym mowa w ust. 2, nie można stwierdzić lub jest on sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów, przebieg granic działek ewidencyjnych obejmujących te grunty, w tym położenie wyznaczających te granice punktów granicznych, ustala wykonawca po zbadaniu położenia znaków i śladów granicznych oraz przeprowadzeniu analizy wszelkich dostępnych dokumentów, zawierających informacje mające znaczenie w tym zakresie, w tym oświadczeń zainteresowanych podmiotów i świadków.

79 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] Ustalane punkty graniczne wykonawca oznacza na gruncie w sposób umożliwiający ich pomiar. Trwała stabilizacja tych punktów może nastąpić wyłącznie z inicjatywy i na koszt zainteresowanych i może dotyczyć wyłącznie punktów ustalonych w oparciu o zgodne oświadczenie, o którym mowa w ust. 1. Wyniki ustaleń przebiegu granic działek ewidencyjnych wykonawca utrwala w protokole, którego wzór z przykładowymi wpisami zawiera załącznik nr 3 do rozporządzenia.

80 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków]

81 USTALENIE PRZEBIEGU GRANIC DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków] Integralną częścią protokołu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych są szkice graniczne, sporządzone przez wykonawcę, które zawierają: 1) adres położenia działek, których granice są ustalane; 2) usytuowanie punktów granicznych w stosunku do szczegółów terenowych położonych na ustalanych granicach lub w ich bezpośrednim sąsiedztwie, takich jak budynki, ogrodzenia, słupy oraz miedze, przedstawione w sposób graficzny i doprecyzowane opisem lub danymi określającymi odległości tych punktów do szczegółów terenowych; 3) numery działek ewidencyjnych; 4) podpisy osób biorących udział w czynnościach podjętych w celu ustalenia przebiegu granic lub adnotację wykonawcy o odmowie złożenia podpisu; 5) podpis osoby, która sporządziła szkic graniczny. Informacje o spornych odcinkach granic działek ewidencyjnych ujawnia się w bazie danych ewidencyjnych oraz na wyrysach z mapy ewidencyjnej.

82 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI [Rozporządzenie z 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości] 1. Do opracowania mapy z projektem podziału nieruchomości, przyjęcie granic nieruchomości podlegającej podziałowi następuje w wyniku badania: 1) księgi wieczystej nieruchomości podlegającej podziałowi oraz innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości; 2) danych wykazanych w katastrze nieruchomości. 2. W przypadku stwierdzenia niezgodności danych, granice nieruchomości podlegającej podziałowi przyjmuje się na podstawie danych wykazanych w dokumentach, o których mowa w ust. 1 pkt W przypadku braku dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, granice nieruchomości podlegającej podziałowi przyjmuje się na podstawie danych, o których mowa w ust. 1 pkt W przypadku, o którym mowa w ust. 3, o czynnościach przyjęcia granic zawiadamia się właściciela bądź użytkownika wieczystego nieruchomości podlegającej podziałowi oraz właścicieli bądź użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiadujących z nieruchomością podlegającą podziałowi, a w przypadku braku danych o tych osobach - osoby władające tymi nieruchomościami. 5. Do zawiadomień, o których mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zawiadomień w postępowaniu o rozgraniczenie nieruchomości.

83 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI Do przyjęcia granic nieruchomości są niezbędne łącznie oba rodzaje dokumentów (stwierdzające stan prawny oraz określające przebieg granic). W aktach księgi wieczystej powinny znajdować się dokumenty określające położenie punktów granicznych (n. p. mapy jednostkowe nieruchomości, na podstawie których można dotrzeć do współrzędnych punktów granicznych; najczęściej znajdują się tam wyrysy z mapy ewidencyjnej - należy wtedy zbadać, na podstawie jakich prac i dokumentów geodezyjnych wykazano w EGiB przebieg granic na dzień wydania wyrysu), a przypadku wypisów z aktów notarialnych, orzeczeń sądowych, czy decyzji administracyjnych - dokumenty określające przebieg granic powinny stanowić załączniki do wyżej wymienionych dokumentów stwierdzających stan prawny. Geodeta ma zatem obowiązek zbadać stan prawny, w szczególności ustalić osobę właściciela, na podstawie dokumentów stwierdzających stan prawny, a następnie wykorzystać do przyjęcia granic dokumenty określające przebieg granic, w tym - znajdujące się w ośrodku dokumentacji.

84 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI [Rozporządzenie z 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości] Z czynności przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi sporządza się protokół, który zawiera: 1) oznaczenie nieruchomości podlegającej podziałowi według danych z katastru nieruchomości oraz księgi wieczystej, a w razie jej braku - według innych dokumentów określających stan prawny nieruchomości; 2) informacje o dokumentach stanowiących podstawę przyjęcia granic nieruchomości podlegającej podziałowi; 3) szkic przebiegu granic nieruchomości podlegającej podziałowi; 4) opis przebiegu granic i położenia punktów granicznych nieruchomości podlegającej podziałowi; 5) datę sporządzenia protokołu oraz imię i nazwisko, numer uprawnień zawodowych i podpis osoby, która wykonała protokół. 3. W przypadku, o którym mowa w 6 ust. 3, protokół, o którym mowa w ust. 1, zawiera dane wymienione w ust. 2 oraz listę i podpisy osób obecnych przy czynnościach przyjęcia granic.

85 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI

86 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI

87 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI

88 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI

89 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI

90 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI Wykonanie czynności geodezyjnych - mających na celu osiągnięcie wymaganych standardowych dokładności położenia punktów granicznych - poprzedzających czynności przyjęcia granic nieruchomości do podziału, wymusiła nowelizacja rozporządzenia w sprawie EGiB: Numerycznego opisu granic jednostek ewidencyjnych, obrębów oraz działek ewidencyjnych dokonuje się za pomocą odpowiednich zbiorów punktów granicznych, których położenie względem osnowy geodezyjnej 1 klasy zostało określone na podstawie geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych z błędami średnimi nieprzekraczającymi 0,30 m, w sposób zapewniający odwzorowanie położenia i kształtu tych obiektów przestrzennych oraz wzajemnego powiązania między nimi. [ROZPORZĄDZENIE z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków]

91 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI Czemu służy przyjęcie granic nieruchomości do podziału? 1. Synchronizacji danych wykazanych w dokumencie stwierdzającym stan prawny nieruchomości z danymi wykazanymi w katastrze nieruchomości. Podział nieruchomości nie zawsze można utożsamiać z podziałem działki ewidencyjnej. W przypadku niezgodności danych wykazanych w dokumencie stwierdzającym stan prawny nieruchomości z danymi wykazanymi w katastrze nieruchomości - konieczne jest sporządzenie wykazu synchronizacyjnego. 2. Sporządzeniu protokołu przyjęcia granic nieruchomości, który jest jednym z załączników do wniosku o podział nieruchomości.

92 PRZYJĘCIE GRANIC DO PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI - PRZYKŁAD

93 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [USTAWA z 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne] Art. 39. [Wznowienie znaków granicznych] 1. Przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do położenia znaków, strony mogą wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy. 2. Wznowienia znaków granicznych dokonują, na zlecenie zainteresowanych, podmioty, o których mowa w art O czynnościach wznowienia znaków granicznych zawiadamia się zainteresowane strony. Do zawiadomień stosuje się przepisy art. 32 ust Z czynności wznowienia znaków granicznych sporządza się protokół. 5. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio przy wyznaczaniu punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków.

94 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2011 r. w sprawie standardów technicznych ] 1. Geodezyjne pomiary sytuacyjne, mające na celu wznowienie znaków granicznych lub wyznaczenie punktów granicznych, wykonuje się przy wykorzystaniu danych obserwacyjnych określających położenie tych znaków lub punktów granicznych w oparciu o osnowę pomiarową, jaka była wykorzystana do pozyskania tych danych. 2. W przypadku niezachowania się osnowy pomiarowej, o której mowa w ust. 1, na skutek zniszczenia lub przemieszczenia jej punktów albo braku możliwości jej odtworzenia, geodezyjne pomiary sytuacyjne, mające na celu wznowienie znaków granicznych lub wyznaczenie punktów granicznych, wykonuje się w oparciu o: 1) opisy topograficzne tych punktów granicznych lub 2) współrzędne tych punktów granicznych po ich uprzednim zharmonizowaniu w drodze matematycznej transformacji z układem odniesienia określonym przez punkty poziomej osnowy geodezyjnej oraz pomiarowej osnowy sytuacyjnej.

95 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2011 r. w sprawie standardów technicznych ]

96 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2011 r. w sprawie standardów technicznych ]

97 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2011 r. w sprawie standardów technicznych ]

98 WZNAWIANIE ZNAKÓW GRANICZNYCH / WYZNACZANIE PUNKTÓW GRANICZNYCH [ROZPORZĄDZENIE z 2011 r. w sprawie standardów technicznych ]