Stan i struktura demograficzna ludności (NSP-2011)

Transkrypt

1 Stan i struktura demograficzna ludności (NSP-2011) STAN I STRUKTURA DEMOGRAFICZNA LUDNOŚCI (NSP-2011). 1. LUDNOŚĆLudność faktycznie zamieszkała (ludność faktyczna). obejmuje następujące grupy: 1.1 Osoby mieszkające stałe (stali mieszkańcy) są to osoby, które w spisie zadeklarowały, że dana gmina jest ich stałym miejscem zamieszkania (bez względu czy są tam zameldowane na pobyt stały czy nie) oraz w momencie spisu: a) były obecne (mieszkały w gminie), b) były nieobecne, ale ich nieobecność trwała krócej niż 3 miesiące, c) były nieobecne dłużej niż 3 miesiące, ale ich nieobecność wynikała z powodu: przebywania w zakładzie karnym lub śledczym, pobytu za granicą Osoby przebywające czasowo dłużej niż 3 miesiące. Dotyczy osób, które w spisie zadeklarowały, że ich stałym miejscem zamieszkania jest inna gmina w kraju, natomiast w miejscu/gminie spisania przebywały czasowo (dłużej niż 3 miesiące) z następujących powodów: nauka, praca, warunki rodzinne lub mieszkaniowe, leczenie lub rehabilitacja, przebywanie w domu opieki Stan ludności Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 pokazały, że w dniu 31 marca 2011 r. ludność faktyczna Gdyni liczyła osób. Od ostatniego spisu powszechnego, tj. od dnia 20 maja 2002 r., liczba ludności zmniejszyła się o osób (o 1,7%) Ludność według płci i wieku W okresie międzyspisowym struktura ludności według płci zmieniła się w kierunku wzrostu udziału kobiet, udział mężczyzn zmienił się nieznacznie (w 2011 r. mężczyźni stanowili 47,6% ogólnej liczby ludności, a w 2002 r. 47,9%), wskutek czego współczynnik feminizacji wzrósł o 1 na 100 mężczyzn przypadało 110 kobiet. W wyniku niekorzystnych trendów demograficznych (spadek liczby urodzeń) istotnie zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym. Według danych ze spisu z 2011 r. udział ludności w wieku 0-17 lat w ogólnej liczbie ludności Gdyni wyniósł 16,1% wobec 19,0% w 2002 r. Struktura ludności wg ekonomicznych grup wieku NSP 2002 NSP 2011

2 Zmniejszeniu uległa także liczba i odsetek ludności w wieku produkcyjnym z 64,8% w 2002 r. do 63,8% w 2011 r. Zdecydowany wzrost nastąpił w grupie ludności w wieku poprodukcyjnym, o 3,9.p.proc. z 16,1% w 2002 r. do 20,1% w 2011 r. Na skutek zmian liczby ludności w poszczególnych ekonomicznych grupach wieku, tj. wzrostu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym przy jednoczesnym i istotnym spadku liczby ludności w wieku przedprodukcyjny i produkcyjnym, odnotowano wzrost współczynnika obciążenia ekonomicznego o 2,5 osoby na każde 100 osób w wieku produkcyjnym (z 54,3% do 56,8%). 2. MIGRACJE LUDNOŚCI 2.1 Migracje ludności to przemieszczenia ludności związane ze zmianą miejsca zamieszkania.klasyfikując migracje według położenia poprzedniego i obecnego miejsca zamieszkaniamożna je podzielić na: migracje wewnętrzne, czyli przemieszczenia ludności w granicach kraju, migracje zagraniczne, czyli przemieszczenia związane ze zmianą kraju zamieszkania. 2.2 Większość ludności Gdyni nie zmieniała swego miejsca zamieszkania. Z danych wynika, że 48,7% ogółu ludności zamieszkiwało w Gdyni od urodzenia.45,6% ogółu mieszkańców to migranci, którzy przybyli lub powrócili do Gdyni wcześniej mieszkali w innym miejscu przez co najmniej rok z tego 21,3% ( ) migrowało w latach , czyli w ostatnim okresie międzyspisowym. 4,6% ludności w czasie spisu przebywało poza granicami Polski 12 miesięcy lub dłużej. Dla 1,1% ludności nie ustalono okresu zamieszkiwania w Gdyni.Dla 92,2% ( osób) ludności przybyłej w latach poprzednim miejscem zamieszkania było inne miejsce w kraju, a tylko dla 7,7% zagranica (dla 0,1% migrantów nie ustalono skąd przybyli). Migracje ludności Wyszczególnienie 2011 Struktura % Ludność ogółem ,0 Zamieszkała od urodzenia ,7 Przybyła do Gdyni ,6 w 1988 r. i wcześniej x w latach: x x -z kraju x -z zagranicy x -nie ustalono od kiedy 9 x Nie ustalono od kiedy mieszka ,1 Emigranci przebywający za granicą czasowo 12 miesięcy lub ,6

3 dłużej 3. GOSPODARSTWA DOMOWE 3.1 Gospodarstwo domowe to zespół osób spokrewnionych lub niespokrewnionych mieszkających razem i wspólnie utrzymujących się. Jeżeli któraś z osób mieszkających razem utrzymuje się oddzielnie to osoba ta tworzy oddzielne jednoosobowe gospodarstwo domowe. W gospodarstwach domowych wyróżniono grupy pokoleniowe: osoby młode (w wieku 0-29 lat), osoby w średnim wieku (30-59 lat) oraz osoby starsze (60 lat i więcej). 3.2 Stan i struktura gospodarstw domowych w latach 2002 i 2011 W NSP 2011 wyodrębnionych zostało 102,9 tys. gospodarstw domowych, tj. o 574 (1,6%) gospodarstw domowych więcej niż w 2002 r. W stosunku do 2002 r. zmniejszeniu uległa średnia liczba osób w gospodarstwach domowych z 2,48 osoby w 2002 r. do 2,41 w 2011 r. W stosunku do 2002 r. na niezmienionym poziomie pozostał udział gospodarstw jednoosobowych, warto odnotować, że wyniki spisu z 2002 r. wykazały przyrost tej grupy gospodarstw w stosunku do 1988 r. (o 8,9 p.proc.). W porównaniu z 2002 r. największe zmiany wystąpiły w gospodarstwach dwuosobowych (przyrost udziału o 3,5 p.proc.). Nieznacznie (o 0,3 p.proc.) spadł udział gospodarstw trzyosobowych, które najczęściej tworzyły rodziny z jednym dzieckiem. Poza odsetkiem gospodarstw jednoosobowych, który uległ zmniejszeniu obniżył się również udział gospodarstw czteroosobowych i większych (o 3,3 p.proc.). Rozpatrując gospodarstwa według pokoleniowych grup wieku stwierdzić można, że połowa z nich ma wyraźnie określony przedział wiekowy osób tworzących je, druga zaś połowa to gospodarstwa, w których występują różne połączenia grup wiekowych. Osoby młode tworzyły 8,2% gospodarstw domowych w Gdyni, osoby w średnim wieku 18,0%, a osoby starsze 23,4%, pozostała grupa gospodarstw to mieszanka pokoleniowa. W 26,6% gospodarstw domowych zamieszkuje co najmniej jedna osoba niepełnosprawna prawnie lub biologicznie. Gospodarstwa domowe i ludność. Wyszczególnienie =100 Gospodarstwa domowe ,6 Ludność w gospodarstwach domowych ,7 Przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym 2,48 2,41 x Gospodarstwa domowe według liczby osób: -jednoosobowe ,7

4 -jednoosobowe ,7 -dwuosobowe ,4 -trzyosobowe ,1 -czteroosobowe i więcej ,3 Struktura gospodarstw domowych według liczby osób NSP 2002 NSP 2011 Gospodarstwa domowe wg pokoleniowych grup wieku w 2011 r. Wyszczególnienie Ogółem Struktura w % Z osobami niepełnosprawnymi Struktura w % Gospodarstwa domowe , ,0 W gospodarstwach znajdują się wyłącznie: Osoby młode , ,6 Osoby w średnim wieku , ,0 Osoby starsze , ,2 4. RODZINY 4,1 Spośród osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego wyodrębnia się rodziny. Rodzina (biologiczna) w spisie definiowana jest jako dwie lub większa liczba osób, które są związane jako mąż i żona, wspólnie żyjący partnerzy (kohabitanci) osoby płci przeciwnej lub jako rodzic i dziecko. Rodzina obejmuje parę bez dzieci lub parę z jednym lub większą liczbą dzieci albo też samotnego rodzica z jednym bądź większą liczbą dzieci. Wyróżnia się następujące typy rodzin: małżeństwo bez dzieci, małżeństwo z dziećmi, partnerzy bez dzieci, partnerzy z dziećmi,

5 samotna matka z dziećmi, samotny ojciec z dziećmi. Rodzina pełna jest to rodzina z obojgiem rodziców (naturalnych lub innych) z dziećmi, natomiast rodzina niepełna jest to rodzina z jednym tylko rodzicem i dziećmi, tzn. samotna matka lub samotny ojciec. Jako dziecko określa się osobę w każdym wieku, która pozostaje w gospodarstwie domowym wraz z obojgiem lub jednym z rodziców. Do dzieci zalicza się również pasierbów oraz dzieci przysposobione. Dziecko do lat 24 pozostające na utrzymaniu jest to dziecko w wieku 0-24 lata, które nie posiada własnego źródła utrzymania i pozostaje na utrzymaniu innej osoby wchodzącej w skład gospodarstwa domowego. 4.2 Rodziny w latach 2002, 2011 W 2011 r. liczba rodzin była wyższa w stosunku do 2002 r. o 116 (o 0,2%). W porównaniu z wynikami spisu z 2002 r. o 6,5% zmniejszyła się liczba małżeństw, w 2011 r. było ich ,9 (tj. 71,6% rodzin). Znacząco wzrosła liczba związków partnerskich (o 66,0%) i w 2011 r. odnotowano ich Jednak w strukturze rodzin według typów stanowiły one niewielki udział 4,6%. Istotnie wzrosła także liczba rodzin samotnych rodziców z dziećmi do (o 16,1%).Niezmiennie najczęstszym typem rodziny pozostają małżeństwa z dziećmi. W 2011 r. było ich i stanowiły one 43,5% ogólnej liczby rodzin, natomiast w porównaniu z 2002 r. ich liczba zmniejszyła się o (o 14,8%). W stosunku do 2002 r. wzrosła natomiast liczba małżeństw bez dzieci o 10,1% (tj. o 1878), w 2011 r. ich liczba wyniosła W 2011 r rodziny stanowiły związki partnerskie (kohabitacyjne), z. tych par to rodziny z dziećmi.kolejnym typem rodzin, których liczba zwiększyła się w odniesieniu do wyników poprzedniego spisu, są rodziny niepełne. W 2011 r. 23,8% rodzin było tworzonych przez samotnego rodzica z dziećmi (w 2002 r. - 20,5%). W 2011 r. udział samotnych matek z dziećmi w strukturze wszystkich rodzin wyniósł 20,2%, a samotnych ojców 3,6%. Liczba samotnych matek z dziećmi wzrosła z w 2002 r. do w 2011 r. (wzrost o 11,4%), natomiast liczba samotnych ojców wzrosła z w 2002 r. do w 2011 r. (wzrost o 52,3%). 4.3 Rodziny z dziećmi do 24 lat pozostającymi na utrzymaniu w latach 2002 i 2011Według wyników NSP 2011 liczba rodzin z dziećmi do lat 24 pozostającymi na utrzymaniu wyniosła , o mniej niż w 2002 r. Zmniejszyła się także (o 18,8%) liczba dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu z w 2002 r. do w 2011 r. Rodziny z dziećmi pozostającymi na utrzymaniu NSP 2002 NSP 2011

6 Rodziny z dziećmi do lat 24 pozostającymi na utrzymaniu stanowiły 45,6% ogólnej liczby wszystkich rodzin, podczas gdy w 2002 r. odsetek ten wyniósł 54,2%.Biorąc pod uwagę typ rodziny najliczniejszą grupę rodzin z dziećmi do lat 24 na utrzymaniu stanowiły małżeństwa (69,2%), a ich udział zmniejszył się w porównaniu z 2002 r. o 6,8 p.proc. Odnotowano natomiast wzrost udziału zarówno samotnych matek z dziećmi (o 3,8 p.proc.) i samotnych ojców z dziećmi (o 1,3 p.proc.), jak również związków partnerskich (o 1,7 p.proc.).wśród rodzin posiadających na utrzymaniu dzieci do lat 24 najliczniejszą grupę stanowiły rodziny z jednym dzieckiem 58,8%. Rodziny z dwójką dzieci na utrzymaniu stanowiły 34,4%, z trójką dzieci 5,6%, a z czwórką lub większą liczbą dzieci 1,2%.Struktura rodzin według liczby dzieci pozostających na utrzymaniu różniła się w zależności od typu rodziny. Wśród małżeństw 54,0% utrzymywało jedno dziecko, 38,1% dwójkę dzieci, a 7,9% trójkę dzieci i więcej. W przypadku partnerów, samotnych matek oraz samotnych ojców dominowały rodziny z jednym dzieckiem na utrzymaniu (odpowiednio 67,5%, 68,4% i 78,0%). Największy udział rodzin wielodzietnych, tzn. z trójką i większą liczbą dzieci do lat 24 na utrzymaniu odnotowano wśród małżeństw (7,9%) i partnerów (4,8%). Rodziny w gospodarstwach domowych. Wyszczególnienie =100 Rodziny ogółem ,2` Małżeństwa ,5 -bez dzieci ,1 -z dziećmi ,2 Partnerzy ,0 -bez dzieci ,9 -z dziećmi ,3 Samotne matki z dziećmi ,4 Samotni ojcowie z dziećmi ,3 5. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE 5.1 Za osobę niepełnosprawną uważa się osobę, która posiadała odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony lub osobę, która takiego orzeczenia nie posiadała, lecz odczuwała ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku (praca, nauka, zabawa, samoobsługa).zbiorowość osób niepełnosprawnych została podzielona na dwie podstawowe grupy: osoby niepełnosprawne prawnie, tj. takie, które posiadały odpowiednie, aktualneorzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony (niezależnie od tego czy wydane do celów rentowych, czy pozarentowych), osoby niepełnosprawne wyłącznie biologicznie, tj. takie, które nie posiadały orzeczenia, ale odczuwały całkowicie, poważnie lub umiarkowanie ograniczoną zdolność do wykonywania

7 czynności podstawowych dla ich wieku.należy tu dodać, że zgodnie z zapisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące niepełnosprawności odbywało się na zasadzie dobrowolności. Decyzję taką podjęto ze względu na specyfikę i wrażliwość tematu. Na pytania odpowiadały osoby dorosłe, które wyraziły na to zgodę, natomiast na temat dzieci informacji udzielali rodzice lub opiekunowie. 5.2 Osoby niepełnosprawne w latach 2002, 2011 Według wyników spisu w 2011 roku w Gdyni zamieszkiwało osób niepełnosprawnych co stanowiło 13,2% ogólnej populacji. W porównaniu do przeprowadzonego w 2002 roku poprzedniego spisu liczba osób niepełnosprawnych zmniejszyła się o , tj. o 17,6%.Należy w tym miejscu dodać, że spis w 2011 roku był pierwszym spisem (od 1978 roku), w którym odnotowano malejący udział tej zbiorowości wśród ludności Gdyni, podobnie było w Polsce.W latach oprócz zmian w liczebności ogółu niepełnosprawnych, zmniejszyła się w sposób wyraźny zbiorowość osób niepełnosprawnych prawnie. W 2011 roku takich osób było , natomiast w 2002 roku , co oznacza spadek tej zbiorowości o 32,8%. W omawianym okresie zwiększyła się znacząco bo o 66,6% liczba osób niepełnosprawnych tylko biologicznie, tzn. nie posiadających orzeczenia prawnego, natomiast odczuwających ograniczenia sprawności w 2002 r. było ich 6 078, a w 2011 r W 2011 roku wśród ogółu zbiorowości niepełnosprawnych nadal przeważały kobiety(56,3% wobec 43,7% mężczyzn), w 2002 roku udział kobiet niepełnosprawnych był niższy (54,5%).W 2011 roku, podobnie jak w 2002, wśród ogółu niepełnosprawnych dominowały osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (dotyczyło to osób w wieku 16 lat i więcej) lub orzeczenie o niepełnosprawności dla osób w wieku 0-15 lat, tzn. niepełnosprawni prawnie. Udział takich osób wyniósł w 2011 roku 69,0%, a w 2002 r. 84,7% pozostałe osoby to niepełnosprawni tylko biologicznie. Tak znaczne zmniejszenie się udziału osób posiadających potwierdzenie prawne niepełnosprawności świadczyć może również o zaostrzeniu kryteriów przez organyuprawnione do przyznawania świadczeń rentowych i pozarentowych dla osób starających się o nie, jak również o rezygnacji ze starania się o uprawnienia po ukończeniu aktywności zawodowej w sytuacji ciągłego wzrostu w Gdyni ludności w wieku poprodukcyjnym.w 2011 r. w strukturze osób niepełnosprawnych według posiadanego stopnia niepełnosprawności dominowały osoby o stopniu umiarkowanym 41,9% i znacznym 36,0%. Stopień lekki posiadało 19,9 % osób, a wobec 2,2% nie ustalono stopnia niepełnosprawności.porównując subiektywną ocenę ograniczenia sprawności osób nie posiadających prawnego potwierdzenia niepełnosprawności (niepełnosprawni tylko biologicznie) trzeba stwierdzić, że w wyniku spisu 2011 r. najwięcej osób z tej grupy określiło swoją niepełnosprawność jako umiarkowaną ,9%, ,5% jako poważną, a 673 6,6% deklarowało niepełnosprawność całkowitą. Niepełnosprawni wg płci Wyszczególnienie =100 Ogółem ,4 mężczyźni ,1 kobiety ,2 Niepełnosprawni wg kategorii niepełnosprawności w 2011 r. Wyszczególnienie 2011 Ogółem Niepełnosprawni prawnie W wieku: 0-15 lat 707

8 W wieku: 0-15 lat i więcej lat o stopniu niepełnosprawności: znacznym umiarkowanym lekkim nieustalonym 483 Niepełnosprawni tylko biologicznie odczuwający ograniczenia sprawności: -całkowicie 673 -poważnie umiarkowanie Rodziny w gospodarstwach domowych wg typu rodziny biologicznej i występowania niepełnosprawności. Wyszczególnienie Razem Z co najmniej 1 osobą niepełnosprawną Rodziny Małżeństwa Partnerzy Samotne matki z dziećmi Samotni ojcowie z dziećmi Bez osób niepełnosprawnych Gospodarstwa domowe z osobami niepełnosprawnymi w 2011 r. Wyszczególnienie Z osobami niepełnosprawnymi Struktura w % Tylko z osobami niepełnosprawnymi Struktura w % Ogółem , ,0 -jednoosobowe , ,8 -dwuosobowe , ,1 -trzyosobowe ,7 87 0,9 -czteroosobowe i więcej ,1 24 0,2 PODSUMOWANIE W ciągu 9 lat, które upłynęły od spisu w 2002r, wg NSP 2011 w Gdyni: 1. Nieznacznie spadła liczba ludności : do osób, przez co zmniejszyła się (o 20 osób) gęstość zaludnienia do 1844 osób/km2, 2. Spadek ludności w większym stopniu dotknął mężczyzn, co spowodowało wzrost (o 1) współczynnika feminizacji do 110 kobiet na 100 mężczyzn, 3. Pogłębił się proces starzenia mieszkańców, udział osób w wieku poprodukcyjnym wzrósł z 16,1% do 20,1%, co przy jednoczesnym spadku pozostałych ekonomicznych grup wieku spowodowało wzrósł współczynnika obciążenia demograficznego do 57 osób. 4. Mieszkańcy Gdyni w 2011 r. w większości (48,7%) mieszkali tu od urodzenia, grupa przybyszów do Miasta była niewiele niższa, stanowiła 45,6%, a przebywający, w momencie spisu, za granicą czasowo 12 miesięcy lub dłużej (wobec których nie ustalono okresu

9 zamieszkiwania w Gdyni) stanowili 4,6% populacji Gdynian. 5. Nieznacznie wzrosła liczba gospodarstw domowych, co przy spadku ludności tworzącej te gospodarstwa spowodowało zmniejszenie przeciętnej liczby osób w gospodarstwie z 2,48 do 2,41 osób. 6. Nie zmieniła się skłonność do tworzenia rodzin, ich liczba wzrosła tylko nieznacznie (o 116 tj. o 0,2%), zmniejszyła się liczba małżeństw (o 6,5%), wzrosła liczba związków partnerskich (kohabitacyjnych) (o 66,0%) i rodzin niepełnych (samotna matka, samotny ojciec) o 16,1%. 7. Zmniejszyła się (o 15,7%) liczba rodzin z dziećmi na utrzymaniu do lat 24, w 2011 r. było ich , spadła także liczba utrzymywanych przez te rodziny dzieci. Stan ten był bezpośrednią konsekwencją zmniejszonej liczby małżeństw, które tradycyjnie wychowują najwięcej dzieci. 8. Spadła liczba osób niepełnosprawnych o 17,6%, co było wypadkową dwóch kategorii niepełnosprawności: niepełnosprawni prawnie spadek w Gdyni o 32,8% i biologicznie wzrost o 66,6%. Opracowanie: Biuro Rozwoju Miasta na podstawie danych GUS. Gdynia, r. Rejestr zmian Podmiot udostępniający: Odpowiedzialny za treść: Wprowadził informację: Ostatnio zmodyfikował: Urząd Miasta Gdyni Ryszard Toczek Iwona _Milewska Michał Kowalski Data wytworzenia informacji: Data udostępnienia informacji: Ostatnia aktualizacja: Źródło: ,429375