URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE MIGRACJE LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM. Kwiecień 2004 Nr 8

Transkrypt

1 URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE Informacja sygnalna Data opracowania - kwiecień 2004 r. Kontakt: sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. (0-12) Internet: NARODOWY SPIS POWSZECHNY LUDNOŚCI I MIESZKAŃ 2002 MIGRACJE LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM Kwiecień 2004 Nr 8 LUDNOŚĆ WEDŁUG OKRESU ZAMIESZKIWANIA Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 r. wykazały, że przeważająca część ludności województwa małopolskiego nie zmieniła swego miejsca zamieszkania. Z danych wynika, że 2206,0 tys. osób, tj. 68,3% ludności mieszka w swojej miejscowości od urodzenia i osoby te nie opuściły jej na okres 12 miesięcy lub dłuższy. Jest to najwyższy odsetek ludności zamieszkałej od urodzenia jaki odnotowano w przekroju wojewódzkim w skali całego kraju. Dla Polski wskaźnik ten jest znacznie niższy i wynosi 59,2%. Ludność mobilna (990,1 tys.) stanowiła 30,6% ogółu mieszkańców Małopolski (w Polsce 39,2%). Spośród tej grupy mieszkańców naszego województwa blisko 1/3 migrowała w latach (w Polsce ponad 1/4), pozostali zmienili miejsce zamieszkania przed 1989 rokiem. Dla 97,3% ludności przybyłej w latach poprzednim miejscem zamieszkania było inne miejsce w kraju, a tylko dla 2,7% zagranica. Wynika z tego, że w województwie małopolskim, podobnie jak w całym kraju, dominowały migracje wewnętrzne. LUDNOŚĆ WEDŁUG OKRESU ZAMIESZKIWANIA W OBECNEJ MIEJSCOWOŚCI W 2002 R. Przybyła w 1988 r. lub wcześniej 21,2% Nieustalono od kiedy mieszka 1,1% Zamieszkała od urodzenia 68,3% Przybyła w latach ,4% z kraju 9,1% z zagranicy 0,3%

2 - 2 - Odsetek osób zamieszkałych od urodzenia w ogólnej liczbie ludności jest uzależniony od wieku. W województwie małopolskim, podobnie jak w Polsce, najwyższy wskaźnik odnotowano dla osób w wieku 0-4 lat, tj. 95,4% (kraj 93,8%). W następnych grupach wiekowych odsetek systematycznie maleje osiągając w naszym województwie najniższą wartość dla osób w wieku lat 49,0%. Jest to jedyny pięcioletni przedział wiekowy, w którym odsetek ludności zasiedziałej spadł poniżej 50%. Dla ludności powyżej 60 roku życia zaczyna on rosnąć. Rozpatrując charakter miejscowości zamieszkania ludności można dostrzec, że znacznie większą zasiedziałością, tak w Polsce jak i w Małopolsce, charakteryzują się mieszkańcy wsi. 77,6% ludności wiejskiej naszego województwa stwierdziło, że mieszka tu od urodzenia (w Polsce 67,3%). W miastach odpowiedziało tak tylko 59,0% mieszkańców (w Polsce 54,2%). Obszarami, na których przeważa ludność zamieszkała od urodzenia są powiaty leżące w południowej części naszego województwa: limanowski (81,0%) i nowotarski (80,6%). Na obszarze powiatu nowotarskiego znajdują się gminy legitymujące się ponad 90-cio procentowym odsetkiem osób zamieszkałych od urodzenia, tj. Jabłonka 91,0% oraz Ochotnica Dolna 90,5%. Najmniejszą zasiedziałością charakteryzują się miasta na prawach powiatu, a wśród nich miasto Kraków 57,1%. Rozpatrując szczebel gminny najniższy odsetek ludności mieszka od urodzenia w mieście Krzeszowice 49,9% (powiat krakowski). MIGRACJE WEWNĘTRZNE LUDNOŚCI W LATACH W latach ,1% ludności województwa małopolskiego (295,2 tys. osób) zmieniło miejsce zamieszkania, to znaczy przybyło lub powróciło (po nieobecności trwającej 12 miesięcy lub dłużej) do miejscowości aktualnego zamieszkania z innego miejsca w naszym województwie lub w kraju na pobyt stały lub czasowy. Dla Polski odsetek ludności, która przemieściła się w tym okresie w granicach państwa jest nieco wyższy i wynosi 10,3%. Rozpatrując wielkość migracji w poszczególnych latach można zauważyć ich tendencję wzrostową pod koniec okresu W Małopolsce, podobnie jak w Polsce, najwięcej osób zmieniło miejsce zamieszkania w 2001 roku. Migranci w tym roku stanowili 14,6% migrantów rozpatrywanego okresu (w Polsce 13,7%). Jest to konsekwencja metodologii zastosowanej w spisie badano ostatnią migrację osoby, zatem niejednokrotnie ostatnia zmiana miejsca zamieszkania mogła przysłonić migracje z lat wcześniejszych, tym samym zostały one pominięte w badaniu. Analizując kierunki migracji miasto wieś można dostrzec, że zarówno w naszym województwie jak i w skali całego kraju przeważa kierunek z miasta do miasta. Saldo migracji dotyczące przemieszczeń między terenami miejskimi i wiejskimi jest dodatnie dla miast. TABL.1. MIGRACJE WEWNĘTRZNE W LATACH WEDŁUG KIERUNKÓW OBECNE MIEJ- Poprzednie miejsce zamieszkania SCE ZAMIESZ- KANIA ogółem miasta wieś nieustalone w osobach OGÓŁEM Miasta Wieś w odsetkach OGÓŁEM ,0 54,3 42,7 3,0 Miasta... 52,1 28,4 22,1 1,6 Wieś... 47,9 26,0 20,7 1,3

3 - 3 - Mieszkańcy Małopolski należą do najmniej mobilnej ludności w skali całego kraju. Ze wskaźnikiem 9,1% zajmują czwarte miejsce po województwach: świętokrzyskim (8,4%), łódzkim (8,5%) i śląskim (9,0%). Rozpatrując przestrzenny rozkład udziału ludności napływowej w ogólnej liczbie ludności poszczególnych powiatów naszego województwa można dostrzec znaczne zróżnicowanie tego wskaźnika. Najwyższy odsetek ludności napływowej, powyżej 10%, występuje w powiatach: wielickim (12,4%), krakowskim (11,4%) oraz oświęcimskim (10,3%). Do powiatów legitymujących się najniższym odsetkiem ludności napływowej należą powiaty leżące w południowej części Małopolski: nowotarski (6,1%), tatrzański (7,1%), limanowski i suski (po 7,2%). Na obszarach miejskich województwa małopolskiego odsetek ludności napływowej wyniósł 9,5% przy średniej wartości tego odsetka dla Polski 10,0%. Na obszarach wiejskich naszego województwa odsetek ten był znacznie niższy i wyniósł 8,8% przy średniej wartości dla Polski wynoszącej 10,7%. Z analizy struktury demograficzno społecznej wynika, że w województwie małopolskim, podobnie jak w Polsce, ponad połowa (prawie 53%) spośród migrantów stanowiły kobiety. W momencie spisu zdecydowana większość ludności napływowej była w wieku produkcyjnym (229,7 tys., czyli 77,8%). Najliczniejszą grupę wśród ogółu migrantów stanowią osoby w wieku lat 16,0%. Tendencja ta zachowana jest dla tej samej grupy wiekowej kobiet (17,4%), natomiast wśród mężczyzn najliczniejszą grupą są osoby w wieku lat (15,2%). Analizując wiek osób w momencie migracji obserwuje się, że najczęściej migrowały osoby w wieku lat bez względu na płeć (23,5% ogółu). Ta grupa wiekowa we wszystkich województwach najczęściej zmieniała swoje miejsce zamieszkania. Powodem zmiany miejsca zamieszkania w tym przedziale wiekowym może być kontynuacja nauki, rozpoczęcie pracy lub chęć założenia rodziny. LUDNOŚĆ PRZYBYŁA W LATACH Z INNEGO MIEJSCA W KRAJU WEDŁUG PŁCI I WIEKU W MOMENCIE MIGRACJI mężczyźni kobiety ogółem lata lat i więcej nieustalony Analiza danych o stanie cywilnym prawnym osób przybyłych w latach jest ograniczona do analizy stanu cywilnego w momencie spisu, ponieważ w spisie nie badano stanu cywilnego w momencie migracji. W województwie małopolskim wśród ludności przybyłej w latach będącej w wieku 15 lat i więcej 63% stanowią osoby pozostające w związkach małżeńskich. Większa część tej grupy osób (57,5%) wybrała za swoje miejsce zamieszkania wieś. Natomiast wśród kawalerów i panien (31,6% ogółu migrantów) obserwuje się odwrotną tendencję, zdecydowanie większa część tej grupy osób przybyła do miast 75,7%.

4 - 4 - TABL.2. LUDNOŚĆ W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ OGÓŁEM I LUDNOŚĆ W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ PRZYBYŁA W LATACH Z INNEGO MIEJSCA W KRAJU WEDŁUG STANU CYWILNEGO PRAWNEGO W 2002 R. STAN CYWILNY PRAWNY Ludność Ludność przybyła w latach ogółem ogółem do miast na wieś w odsetkach OGÓŁEM ,0 100,0 100,0 100,0 Kawalerowie/Panny... 30,3 31,6 44,4 16,7 Żonaci/Zamężne... 57,6 63,0 49,8 78,5 Wdowcy/Wdowy... 8,8 2,9 3,1 2,8 Rozwiedzeni/ Rozwiedzione... 2,4 2,0 2,3 1,7 Separowani/Separowane... 0,1 0,1 0,1 0,1 Nieustalony... 0,9 0,3 0,4 0,2 Podobnie jak w przypadku stanu cywilnego, dane o poziomie wykształcenia ludności przybyłej można analizować jedynie według stanu w momencie spisu (nie zbierano danych o poziomie wykształcenia w momencie migracji). TABL.3. LUDNOŚĆ W WIEKU 13 LAT I WIĘCEJ OGÓŁEM I LUDNOŚĆ W WIEKU 13 LAT I WIĘCEJ PRZYBYŁA W LATACH Z INNEGO MIEJSCA W KRAJU WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W 2002 R. POZIOM WYKSZTAŁCENIA Ludność ogółem Ludność przybyła w latach ogółem do miast na wieś w odsetkach OGÓŁEM ,0 100,0 100,0 100,0 Wyższe... 10,1 16,8 21,6 11,3 Policealne... 3,3 4,0 4,4 3,5 Średnie... 27,9 36,6 43,0 29,3 Zasadnicze zawodowe... 25,1 24,3 15,1 34,9 Podstawowe ukończone... 28,9 15,8 13,5 18,5 Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego... 3,1 2,0 1,7 2,3 Nieustalone... 1,6 0,5 0,7 0,2 Z prezentowanych danych wynika, że największy udział w ogólnej liczbie migrantów w wieku 13 lat i więcej stanowią osoby z wykształceniem średnim 36,6%. W dalszej kolejności struktura poziomu wykształcenia przedstawia się następująco: zasadnicze zawodowe 24,3%, wyższe 16,8%, podstawowe ukończone 15,8%, policealne 4,0% oraz podstawowe nieukończone 2,0%. Migranci, którzy za miejsce swojego zamieszkania wybrali miasto charakteryzują się wyższym odsetkiem osób z wykształceniem wyższym 21,6% i średnim 43,0%. Największy udział wśród ludności przybyłej na wieś stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym 34,9%. Z analizy danych wynika, że 59,0% ludności przybyłej do naszego województwa w latach posiada własne źródło utrzymania. Wskaźnik ten dla ogółu ludności województwa małopolskiego i Polski utrzymuje się prawie na tym samym poziomie około 60%.

5 - 5 - TABL.4. LUDNOŚĆ OGÓŁEM ORAZ LUDNOŚĆ PRZYBYŁA DO MIEJSCOWOŚCI OBECNEGO ZAMIESZKANIA W LATACH Z INNEGO MIEJSCA W KRAJU WEDŁUG GŁÓW- NEGO ŹRÓDŁA UTRZYMANIA (W MOMENCIE SPISU) GŁÓWNE ŹRÓDŁO UTRZYMANIA Ludność ogółem Ludność przybyła w latach w tysiącach OGÓŁEM ,4 295,2 Praca najemna ,5 175,7 Praca na rachunek własny ,0 42,2 Niezarobkowe źródło ,7 71,6 Inne dochody... 7,1 0,9 Nieustalone... 48,3 5,0 POSIADAJĄCY WŁASNE ŹRÓDŁO ,3 174,3 Praca najemna ,6 100,1 Praca na rachunek własny ,0 22,9 Niezarobkowe źródło ,4 50,7 Inne dochody... 4,4 0,6 UTRZYMYWANI ,8 116,0 Praca najemna ,9 75,6 Praca na rachunek własny ,9 19,2 Niezarobkowe źródło ,2 20,9 Inne dochody... 2,7 0,3 NIEUSTALONE... 48,3 5,0 w odsetkach (struktura pionowa) OGÓŁEM ,0 100,0 Praca najemna... 47,8 59,5 Praca na rachunek własny... 13,9 14,3 Niezarobkowe źródło... 36,6 24,2 Inne dochody... 0,2 0,3 Nieustalone... 1,5 1,7 Wśród ludności napływowej największą grupę stanowią osoby utrzymujące się z dochodów z pracy 73,8%. Wśród tej grupy 56,5% osób posiadało własne źródło utrzymania. Dla ogółu mieszkańców województwa małopolskiego wskaźnik ten wyniósł 31,9%. Wyższy odsetek wśród ludności napływowej wiąże się z wiekiem migrantów, wśród których 67,8% była w wieku mobilnym (dla Małopolski 40,4%). Z niezarobkowego źródła utrzymywało się 24,2% ogółu migrantów. W tej grupie osób własne źródło utrzymania posiadało 70,8%. W Małopolsce wśród migrantów w wieku 15 lat i więcej 42,9% stanowi ludność pracująca. Ludność napływowa, która za swoje miejsce zamieszkania wybrała miasto charakteryzuje się większym odsetkiem osób w wieku produkcyjnym mobilnym 71,7% (bez względu na płeć) w porównaniu do migrantów mieszkających na wsi (63,6%). Analizując strukturę pracujących według rodzaju działalności zakładu pracy obserwujemy, że najwięcej migrantów pracuje w sekcji: przetwórstwo przemysłowe 18,5% oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 15,7%. Tendencja ta jest podobna dla ludności ogółem województwa małopolskiego oraz Polski.

6 - 6 - TABL.5. LUDNOŚĆ PRACUJĄCA (W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ) WEDŁUG OKRESU ZAMIESZKA- NIA ORAZ RODZAJU DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADU PRACY RODZAJ DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADU PRACY (SEKCJE PKD) Ludność przybyła Ogółem w latach w tysiącach Ludność przybyła Ogółem w latach w odsetkach OGÓŁEM ,7 126,6 100,0 100,0 w tym: Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo ,6 10,7 17,2 8,4 Rybołówstwo i rybactwo... 0,2 0,0 0,0 0,0 Górnictwo i kopalnictwo... 19,8 2,8 1,8 2,2 Przetwórstwo przemysłowe ,8 23,4 18,2 18,5 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę... 15,4 1,7 1,4 1,3 Budownictwo... 79,6 9,6 7,2 7,6 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego ,1 19,8 14,7 15,7 Hotele i restauracje... 27,9 3,6 2,5 2,8 Transport, gospodarka magazynowa i łączność... 64,5 7,4 5,9 5,8 Pośrednictwo finansowe... 20,4 2,9 1,9 2,3 Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej... 54,0 7,4 4,9 5,8 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne... 61,5 9,0 5,6 7,1 Edukacja... 82,6 10,8 7,5 8,5 Ochrona zdrowia i opieka społeczna... 78,5 10,8 7,1 8,5 Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna... 39,4 6,2 3,6 4,9 Nieustalony... 3,4 0,4 0,3 0,3 MIGRACJE ZAGRANICZNE LUDNOŚCI W LATACH W latach do Małopolski przybyło z zagranicy 8209 osób. Osoby te stanowią 0,3% migrantów z tego okresu. Wielkość ta obejmuje zarówno osoby, które kiedyś mieszkały w naszym województwie i wyjechały za granicę na co najmniej rok lub więcej i powróciły oraz imigrantów, tj. osoby, których miejscem zamieszkania był inny kraj, a w latach otrzymały prawo stałego pobytu (osiedlenia się) w Polsce. W okresie 14 lat dzielącym spisy ludności nasilenie przyjazdów do Małopolski z zagranicy było zróżnicowane w poszczególnych latach. W 1989 roku do naszego województwa przyjechało 3,1%

7 - 7 - osób. W kolejnych latach przyjazdy nasilały się z niewielkim załamaniem w latach , by w roku 2001 osiągnąć wskaźnik 11,9%. Spośród wszystkich osób przybyłych z zagranicy 56,4% przybyło w latach W latach przybyło 40,9% osób, a dla 2,8% rok przybycia do Małopolski nie został ustalony. Tendencje występujące w województwie małopolskim nie odbiegają od krajowych, gdzie również największe nasilenie migracji przypada na okres , a w szczególności na 2001 rok (9%) LUDNOŚĆ PRZYBYŁA W LATACH Z ZAGRANICY WEDŁUG ROKU PRZYBYCIA I OBYWATELSTWA 800 Obywatele polscy Cudzoziemcy nieustalony Wśród województw, do których przybyło (lub powróciło) z zagranicy najwięcej osób województwo małopolskie zajmuje 3 miejsce (9,6% całej ludności przybyłej) po mazowieckim (19,2%) i śląskim (11,8%). W województwie małopolskim najwięcej osób przybyło w latach z zagranicy do Krakowa, tj. 41,3%. Przeważają osoby, których poprzednim miejscem zamieszkania były kraje europejskie (60,9%). Do powiatów legitymujących się ponad 5-cio procentowym udziałem w ludności przybyłej z zagranicy do Małopolski należą miasto Tarnów (6,7%) i powiat tarnowski (5,5%). W obu tych powiatach przeważają osoby, których poprzednim miejscem zamieszkania były kraje Ameryki Północnej i Środkowej. Jeżeli w analizie za punkt odniesienia przyjmiemy ogólną liczbę ludności, to średnio na 10 tys. ludności w Małopolsce przypada 25,4 osób (22,4 osoby w Polsce) przybyłych z zagranicy. Wśród powiatów naszego województwa najwyższy wskaźnik ludności przybyłej z zagranicy na 10 tys. wystąpił w Tarnowie (46,2 osób), Krakowie (44,7 osób) i w powiecie tatrzańskim (41 osób). Najmniejszy wskaźnik ludności przybyłej na 10 tys. odnotowano w powiecie miechowskim (9 osób), olkuskim (10,3 osób) i wadowickim (10,4 osób). Wyniki spisu ludności z 2002 roku wykazały, że wśród imigrantów przybywających do województwa małopolskiego zdecydowana większość, bo ponad 7 tys. osób (85,9%) posiadało obywatelstwo polskie, w tym 58,5% wyłącznie polskie, a 27,4% polskie i inne, co oznacza Polaków powracających do kraju po latach emigracji. Około 13% osób przybyłych z zagranicy to cudzoziemcy. W latach osiedliło się ich w Małopolsce (otrzymało zezwolenie na pobyt stały) 1,1 tys. Największy napływ cudzoziemców do Małopolski wystąpił w latach i stanowił około 20% wszystkich osób przybyłych z zagranicy w ciągu tego okresu. Dla 1,1% osób przybyłych do naszego województwa z zagranicy obywatelstwo nie zostało ustalone.

8 - 8 - LUDNOŚĆ PRZYBYŁA W LATACH Z ZAGRANICY WEDŁUG OBYWATELSTWA Bezpaństwowowcy 0,1% Nieustalone 1,1% Polskie 85,9% wyłącznie polskie 58,5% Niepolskie 12,9% polskie i inne 27,4% Wśród osób przybyłych na stałe do Małopolski najczęściej wymienianym krajem poprzedniego pobytu były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (2,1 tys. osób, tj. 26%), Niemcy (1,1 tys. osób, tj. 13,3%), Włochy (odpowiednio 0,6 tys.; 6,7%), Austria (0,5 tys.; 6,3%), Kanada (0,5 tys.; 5,5%) i Ukraina (0,4 tys.; 5,1%). W skali całego kraju najczęściej wymienianym krajem poprzedniego pobytu były Niemcy (27,1%), Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (14,2%), Ukraina (6,4%) i Włochy (4,6%). Bardzo podobny układ wystąpił w województwie małopolskim w przypadku powracających do kraju Polaków. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej były krajem poprzedniego zamieszkania dla 29,3% z nich (2,1 tys. osób, w tym z podwójnym obywatelstwem 0,8 tys.), Niemcy dla 14,8% Polaków (1,0 tys. osób, w tym z podwójnym obywatelstwem 0,2 tys.osób), Włochy dla 7,2% (0,5 tys. osób), Austria dla 6,7% (0,5 tys. osób) oraz Kanada dla 6,2% (0,4 tys. osób). Zupełnie inne wskazania krajów wystąpiły w przypadku osiedlonych w Małopolsce cudzoziemców. Najliczniej przybyli oni, podobnie jak w Polsce, ze wschodu tj. z Ukrainy (0,3 tys, 25,1% cudzoziemców) oraz z Rosji (0,2 tys., 14,6%). Trzecim, najczęściej wymienianym przez cudzoziemców krajem poprzedniego zamieszkania były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Przybyło stamtąd do naszego województwa 0,1 tys. osób, co stanowi 4,7% osiedlonych cudzoziemców. Wśród osób przybyłych do województwa małopolskiego w okresie ostatnich 14 lat 70,6% ludności osiedliła się w miastach, a tylko 29,4% zamieszkała na wsi. Z ogólnej liczby ludności przybyłej 50,2% to kobiety, a 49,8% mężczyźni. Około 2,9 tys. kobiet przybyłych do Małopolski zamieszkało w mieście, 1,2 tys. kobiet przybyło na wieś. Wysoki odsetek kobiet (25,9%) przybył ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Niemiec (10,9%), Włoch (7,7%) i z Ukrainy (6,6%). Dla 26,1% mężczyzn poprzednim miejscem zamieszkania były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, a 15,6% przybyło z Niemiec. Struktura wieku ludności przybyłej do Małopolski z zagranicy w okresie ma bezpośredni wpływ na stan cywilny. Spośród przybyłych osób w wieku 15 lat i więcej 63,4% to żonaci i zamężne, 24,8% to kawalerowie i panny. Zróżnicowanie według płci jest nieznaczne z wyjątkiem osób owdowiałych (ok. 5,1% wszystkich przybyłych), w przypadku których kobiet było 5 razy więcej niż owdowiałych mężczyzn. Prawie drugie tyle było kobiet rozwiedzionych niż mężczyzn. W województwie małopolskim, podobnie jak w Polsce, zaobserwowano wysoki poziom wykształcenia wśród osób przybyłych z zagranicy. Na ponad 6 tys. osób przybyłych w wieku 13 lat i więcej 67,3% to ludzie z wykształceniem co najmniej średnim, w tym 28,6% to osoby z wyższym wykształceniem. 16,1% przybyłych posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe. Opracowanie: Wydział Statystyki Społecznej US Kraków