Animal production and conservation of local farm animal breeds in Poland

Transkrypt

1 Animal production and conservation of local farm animal breeds in Poland Prof. dr hab. Robert Eckert Z-ca Dyrektora INSTYTUTU ZOOTECHNIKI PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU BADAWCZEGO Balice, 29 sierpnia 2015 r.

2 I. Produkcja zwierzęca w Polsce Animal production in Poland

3 Miejsce Polski w świecie i w UE w 2012 r. Poland in the World and the EU in 2012 Świat / World UE Powierzchnia / Total area 69 6 Ludność / Population 33 6 Mięso / Meat 15 5 Mleko krowie / Cows milk 12 4 Jaja kurze / Hen eggs 26 7 Źródło:

4 BYDŁO / CATTLE (w tysiącach sztuk / in thousand heads) Pogłowie bydła Total cattle w tym krowy of which cows 5483,3 5742,1 5761,9 5776,8 5859,5 5920,0 2795,0 2645,9 2626,0 2578,0 2530,5 2479,0 Źródło:

5 Struktura rasowa krów ocenianych w 2012 r. Breed structure of cows under recording scheme in 2012 (dane PFHBiPM, 2013)

6 TRZODA CHLEWNA/PIGS (w tysiącach sztuk / in thousand heads) Pogłowie trzody Total pigs w tym lochy of which sows 18112, , , , , ,0 1813,2 1423,5 1177,3 1081,7 997,6 1009,0 Źródło:

7 Struktura rasowa loch pod kontrolą użytkowości w 2011 r. Breed structure of sows under recording scheme in 2011 (dane POLSUS i UP Poznań, 2012)

8 OWCE / SHEEP (w tysiącach sztuk / in thousand heads) Pogłowie owiec Total sheep w tym maciorki of which ewes 316,0 261,1 251,0 266,8 249,5 223,0 206,1 167,9 162,2 157,7 135,4 133,0 Źródło:

9 Struktura rasowa maciorek wpisanych do ksiąg w 2012 r. Breed structure of ewes in flock books in 2012 (dane PZOw, 2012)

10 KONIE / HORSES (w tysiącach sztuk / in thousand heads) Pogłowie koni Total horses 312,1 256,7 254,4 222,2 207,1 Źródło:

11 Struktura rasowa pogłowia klaczy wpisanych do ksiąg w 2012 r. Breed structure of mares in stud books in 2012 (dane PZHK, 2013)

12 DRÓB / POULTRY (w tysiącach sztuk / in thousand heads) Kury /Chicken w tym nioski / of which laying hens Gęsi / Geese Indyki / Turkeys Kaczki / Ducks Źródło:

13 Produkcja mięsa, mleka, jaj i wełny w Polsce Production of meat, milk, hen eggs and wool in Poland Wyszczególnienie / Item Produkcja żywca rzeźnego w wadze żywej (tys. t) Animals for slaughter in live body weight (thousand tons) - bydło / cattle - trzoda chlewna / pigs - drób / poultry Mleko krowie (mln l) Cows milk (mln l) Jaja kurze (mln szt.) Hen eggs ( millions) Wełna nieprana owcza (t) Sheep s greasy wool (tons) Źródło:

14 Spożycie mięsa, mleka i jaj w Polsce na 1 mieszkańca Consumption of meat, milk and hen eggs in Poland per capita Rok Year Wołowe Beef Mięso / Meat (kg) Wieprzowe Pork Drobiowe Poultry Ryby Fish (kg) Mleko krowie Cows milk (l) Jaja kurze Hen eggs (szt./unit) ,9 39,0 23,4 11, ,4 42,2 24, ,1 42,5 25,0 12, ,8 39,0 26,6 11, ,5 35,5 26,5 12, Źródło:

15 Import i eksport produktów pochodzenia zwierzęcego w Polsce Import and export of animal products in Poland Wyszczególnienie / Item Mięso wołowe / Beef (tys.t / thousand tons) Mięso wieprzowe / Pork (tys.t / thousand tons) Mięso drobiowe / Poultry (tys.t /thousand tons) Mleko krowie / Cows milk (tys.l / thousand l) Jaja kurze / Hen eggs (tys.t / thousand tons) Import 9, Eksport Import Eksport Import Eksport Import Eksport Import Eksport Źródło:

16 II. Ochrona rodzimych ras zwierząt gospodarskich w Polsce Conservation of local farm animal breeds in Poland

17 Długoletnia tradycja działań na rzecz ochrony i restytucji ras rodzimych w Polsce Long-standing tradition in conservation and restitiution of local breeds in Poland Okres międzywojenny XX wieku: program restytucji żubra program ochrony konika polskiego oparty na unikalnym systemie hodowli w rezerwacie leśnym Okres powojenny XX wieku: sukcesy programów restytucji bydła rasy polskiej czerwonej i białogrzbietej, owiec rasy wrzosówka czy świniarka oraz kur i gęsi ras rodzimych. XXI wiek: restytucja kozy karpackiej

18 Długoletnia tradycja działań na rzecz ochrony restytucji ras rodzimych w Polsce Long-standing tradition in conservation and restitiution of local breeds in Poland od lat 80. XX wieku pomoc finansowa dla stad zachowawczych i stad rezerwy genetycznej (dotacje budżetowe) od 2005 roku płatności z PROW dla 3 gatunków (bydło, owce, konie) od 2008 roku płatności z PROW dla 4 gatunków (także dla świń) Od 2015 roku płatności z PROW dla 5 gatunków (także dla kóz) Pozostałe gatunki: budżet państwa

19 W Polsce programami ochrony objętych jest 91 populacji (wg stanu na grudzień 2014) As of Dec. 2014, 91 local breeds under conservation programmes Gatunek zwierząt/ Species Liczba (szt.) ras/rodów/linii stad samic Średnia sztuk w stadzie Konie ,32 Bydło ,03 Owce ,55 Kozy ,5 Świnie ,35 Kury nieśne ,95 Gęsi ,67 Kaczki ,2 Króliki Zwierzęta futerkowe (lisy, szynszyle, tchórze, nutrie ) ,25 Lokalne linie pszczół rodzin Razem (bez pszczół)

20 KONIE HORSES 7 RAS 7 BREEDS małopolski wielkopolski śląski

21 KONIE HORSES 7 RAS 7 BREEDS konik polski huculski Fot. T. Jezierski zimnokrwisty w typie sokólskim zimnokrwisty w typie sztumskim

22 BYDŁO CATTLE 4 RASY 4 BREEDS Fot. M. Wesołowska polska czerwona białogrzbieta polska czerwono-biała polska czarno-biała

23 OWCE SHEEP 15 RAS 15 BREEDS świniarka, wrzosówka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos barwny, merynos polski w starym typie, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, corriedale, kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański; polska owca pogórza, czarnogłówka EXAMPLES: wrzosówka świniarka

24 OWCE SHEEP 15 RAS 15 BREEDS corriedale olkuska cakiel podhalański wielkopolskie

25 OWCE SHEEP 15 RAS 15 BREEDS żelaźnieńska merynos polski odmiany barwnej kamieniecka

26 OWCE SHEEP 15 RAS 15 BREEDS pomorska uhruska

27 KOZY GOATS 1 RASA 1 BREED koza karpacka

28 ŚWINIE PIGS 3 RASY 3 BREEDS złotnicka biała puławska złotnicka pstra

29 POZOSTAŁE RASY OTHER BREEDS and SPECIES: kury nieśne (19 rodów): zielononóżka kuropatwiana (ród Z-11 i Zk), żółtonóżka kuropatwiana (ród Ż-33), Polbar (ród Pb), Leghorn (ród G-99, H-22 i H-33), Rhode Island Red (ród R-11, K-22, K-44 i K-66), Rhode Island White (rody: A-33, A-22 i A-88), Sussex (ród S-66), New Hampshire (ród N-11), Barred Rock (rody: WJ-44, P-11) oraz Barred Plymouth Rock (ród D-11) gęsi (14 rodów): zatorska (ZD-1), biłgorajska (Bi), lubelska (Lu), kielecka (Ki), podkarpacka (Pd), kartuska (Ka), rypińska (Ry), suwalska (Su), garbonosa (Ga), pomorska (Po), romańska (Ro), Landes (LsD-01), słowacka (Sł), kubańska (Ku); kaczki (10 rodów): pekin krajowy (P-33, P-11, P-22, P-44 i P-55), pekin angielski (LsA), duński (P-8) i francuski (P-9), kaczka pomniejszona (K-2), mieszaniec (KhO-1); królik popielniański biały; lisy pospolite pastelowe i białoszyjne; tchórze; szynszyla beżowa; nutrie (8 odmian): standardowe, białe niealbinotyczne, bursztynowo-złociste, perłowe, pastelowe, sobolowe, czarne dominujące i grenlandzkie; pszczoły: 5 linii Kampinoska, Augustowska, Północna, Asta i Car Dobra

30 Przykłady Examples Sussex S-66 Zielononóżka kuropatwiana Zk Rhode Island Red K-22 Leghorn G-99

31

32 Kaczki pomniejszone K-2 Pekin francuski P-9 LsA Mieszańce KhO-1

33 Lis pastelowy Królik popielniański biały Lis białoszyjny Tchórz Nutrie Szynszyla beżowa

34 Krajowy Bank Materiałów Biologicznych w Balicach National Gene Bank in Balice Jest podzielony na cztery niezależne jednostki dla materiałów genetycznych bydła, koni, świń, owiec i kóz

35 Rezerwa genetyczna bydła w Banku Materiałów Biologicznych Cattle genetic reserve in Balice Bank of Biological Material Rasa polska czerwona (RP) Stan nasienia (porcje) Liczba buhajów Stan zarodków (liczba buhajów) Rasa białogrzbieta (BG) Stan nasienia (porcje) Liczba buhajów Rasa polska czerwono-biała (ZR) Stan nasienia (porcje) Liczba buhajów Rasa polska czarno-biała (ZB) Stan nasienia (porcje) Liczba buhajów wrzesień (47)

36 Produkty od ras rodzimych wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych List of traditional products of Polish local breeds Gatunek Produkty Województwo Produkty mleczne Bunc/bundz/grudka małopolskie, śląskie Owce Bryndza podhalańska małopolskie Bryndza żywiecka śląskie Bryndza wołoska wędzona śląskie Oscypek/oszczypek małopolskie, śląskie Redykołka małopolskie, śląskie Bydło Mleko od krów rasy polskiej czerwonej małopolskie Ser kozi podkarpacki biały i wędzony podkarpackie Kozy Ser zgorzelecki, ser kozi łomnicki dolnośląskie Kozi twaróg z Eufeminowa łódzkie Serek twarogowy kozi witoldziński wielkopolskie

37 Produkty od ras rodzimych wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych List of traditional products of Polish local breeds Gatunek Produkty Województwo Jagnięcina podhalańska Produkty mięsne małopolskie Owce Jagnięcina beskidzka śląskie Jagnięcina ze świniarki Jagnięcina z owcy rasy wielkopolskiej świętokrzyskie Kujawsko-pomorskie Udziec barani z owcy pomorskiej z czosnkiem pomorskie Jagnięcina jurajska z owcy olkuskiej Tuszka zielononóżki kuropatwianej małopolskie małopolskie Drób Tuszka gęsi zatorskiej małopolskie Gęś owsiana z Bogusławic Półgęsek Kaczka grądziańska Kapłon staropolski Kogutki z Radziwiłłowa łódzkie kujawsko-pomorskie lubelskie mazowieckie mazowieckie Bydło Wołowina z krowy rasy polskiej czerwono-białej małopolskie Trzoda chlewna Świnia rasy puławskiej lubelskie Udziec pieczony ze świni złotnickiej białej wielkopolskie Wielkopolska wieprzowina złotnicka wielkopolskie

38 Dziękuję za uwagę Thank you for your attention