Atlas inwestycyjny wg stanu na Grzegorz Chłopek, CFA

Transkrypt

1 Atlas inwestycyjny wg stanu na Grzegorz Chłopek, CFA

2 Spis treści Podsumowanie Struktura MSCI USA, EMU Japonia, UK Kanada, Szwajcaria Australia, Emerging Markets Polska Materiał dostępny na stronie 2

3 Wszystkie rynki - podsumowanie W trzecim kwartale najwięcej (w kwotowanej walucie) zyskał rynek amerykański. Wysokie wzrosty odnotowały również rynki: japoński, szwajcarski oraz polski. Ujemne stopy zwrotu zanotowały ponownie rynki rozwijające. Pod kreską w tym kwartale znalazły się również rynki brytyjski i kanadyjski. Rynek amerykański zyskał najmocniej pomimo tego, że relatywnie do historycznych wskaźników P/BV był najdroższy. Warto to podkreślić, gdyż inwestowanie w oparciu o prostą zasadę kupuj tanio, sprzedaj drogo w krótkim terminie może nie przynieść profitów. Inwestując w akcje zawsze powinniśmy mieć horyzont pięciu lat lub dłuższy. 3

4 Wszystkie rynki - podsumowanie Obliczenia własne (dane źródłowe stooq.pl) Tym razem złotówka była silniejsza od prawie wszystkich analizowanych walut. Na podobnym poziomie utrzymał się tylko dolar kanadyjski. Najsłabszy był za to japoński jen. 4

5 Wszystkie rynki - podsumowanie Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) Odreagowanie na rodzimym rynku dało polskim inwestorom drugi wynik za rynkiem amerykańskim. Aż pięć rynków było przez spadki na rynkach oraz wzmacnianie się złotego na minusie gdy wynik liczymy w PLN. 5

6 Wszystkie rynki - podsumowanie Rynek amerykański pozostaje najdroższym rynkiem (z negatywnym potencjał wynikający z wyceny akcji). Negatywny wpływ wyceny mają również rynki japoński, australijski i rynki euro. Pod względem siły względem PLN najsilniejszy jest dolar amerykański i australijski (ich ewentualne odreagowanie może zaszkodzić inwestycjom w tych walutach) a najsłabszy pozostają jen i funt (ich wzmocnienie może dać dodatkowe zyski polskim inwestorom). Żaden kraj / region nie zmienił w drugim kwartale ćwiartek. Rynek amerykański pokonał za to historyczny rekord wyceny w ostatnich 16,75 latach. Tuż pod koniec kwartału wartość P/BV wyniosła 3,54 (poprzednio wartość najwyższa to 3,51). Należy pamiętać, że historyczny zasięg zawsze może być rozszerzony!!! Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) małe romby - stan na koniec 2018 q2 duże koła - stan na koniec 2018 q3 oś X - potencjał akcji mierzony wymaganą zmianą indeksu by wartość wskaźnika P/BV osiągnęła historyczną medianę (wartości dodatnie wskazują na dyskonto wyceny- pozytywne dla przyszłych stóp zwrotu, ujemne na premię potencjalnie negatywny czynnik obniżający przyszłe stopy zwrotu) oś Y - potencjał waluty mierzony wymaganą zmianą kursu do PLN by kurs osiągnął szacowany poziom równowagi (własna metoda wyznaczania kursu równowagi) (wartości dodatnie wskazują na silną złotówkę i słabą walutę ewentualny powrót waluty do poziomu równowagi będzie miał pozytywny wpływ na stopy zwrotu, wartości ujemne wskazują na silną walutę i słabego złotego) rynek polski ze względu na brak ryzyka kursowego dla rodzimego inwestora zawsze porusza się po osi X 6

7 Wszystkie rynki - podsumowanie Wzrost rynku polskiego przyczynił się do największego zmniejszenia się potencjału naszego rynku akcji. Równie duże potencjału utracił rynek szwajcarski. Duży wzrost wartości księgowej oraz osłabienie się dolara australijskiego przyczyniły się do największego wzrostu potencjału rynku australijskiego. Należy jednak pamiętać rynek ten jest w III ćwiartce co wskazuje, że historycznie mediana wycen P/BV była niżej a wycena AUD również wskazuje, że waluta ta jest silniejsza niż PLN w historii. Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 7

8 Wszystkie rynki - podsumowanie obszar MSCI waga indeks akcji BV akcji zmiana P/BV Najdroższymi krajami do inwestowania są obecnie USA (potencjalny negatywny wpływ na stopy zwrotu w ciągu następnych 5 lat to aż -4,9% rocznie!) oraz Australia. Najtańszymi są Polska (potencjalny dodatkowy zysk może wynieść średnio 2,3% rocznie w ciągu 5 lat) oraz Kanada. Najsilniejsze (najdroższe) waluty względem PLN to wciąż USD, AUD i CHF. Najsłabsze pozostają JPY i GBP. Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) obligacje rentowność GOV 5Y inflacja zmiana GOV 5Y korelacja akcji i obligacji Wpływ P/BV na stopę zwrotu (5Y) Kurs równowagi waluty w PLN Odchylenie waluty USA 55,1% 7,9% 7,7% 0,1% 3,8% 3,0% 2,2% -8 pb -0,80-4,9% 3,339 10,4% EMU 9,9% 3,7% 6,6% -2,7% 4,3% -0,1% 1,7% -27 pb -0,69-0,6% 4,215 1,5% Japonia 7,6% 5,3% 5,9% -0,6% 1,8% -0,1% 0,3% -4 pb -0,41-1,0% 3,571-10,1% UK 5,4% 6,0% 7,6% -1,5% 5,4% 1,2% 2,2% -24 pb -0,48 0,7% 5,271-8,8% Kanada 3,0% 7,3% 8,4% -1,0% 4,3% 2,3% 1,9% -14 pb -0,54 1,4% 2,824 1,1% Szwajcaria 2,5% 5,0% 5,7% -0,7% 2,9% -0,4% 0,4% -20 pb -0,58 0,5% 3,510 7,0% Australia 2,1% 8,3% 9,5% -1,1% 5,6% 2,2% 2,5% -19 pb -0,80-0,5% 2,503 6,5% Em Mar 11,1% 10,4% 0,5% 8,5% 5,1% 0,80 0,7% Polska 0,1% 9,0% 10,0% -0,9% 6,3% 2,5% 1,9% -42 pb -0,07 2,3% 8

9 Wszystkie rynki - podsumowanie Polska USA EMU Japonia UK Kanada Szwajcaria Australia Em Mar PLN USD EUR JPY GBP CAD CHF AUD USD 100% 3,19 3,54 2,64 2,06 2,69 2,88 3,29 3,15 2,90 90% 2,29 3,13 2,17 1,78 2,41 2,58 2,93 2,74 2,28 80% 1,83 2,95 2,04 1,61 2,26 2,35 2,76 2,21 2,02 70% 1,62 2,86 1,87 1,48 2,02 2,14 2,67 2,08 1,88 60% 1,48 2,80 1,71 1,35 1,94 1,99 2,61 2,02 1,75 50% 1,39 2,74 1,63 1,29 1,89 1,92 2,55 1,98 1,64 40% 1,32 2,63 1,54 1,23 1,85 1,88 2,47 1,94 1,58 30% 1,27 2,43 1,44 1,17 1,82 1,83 2,38 1,90 1,52 20% 1,21 2,19 1,34 1,09 1,75 1,79 2,26 1,82 1,46 10% 1,15 2,07 1,21 0,98 1,67 1,73 2,11 1,70 1,38 0% 0,85 1,53 0,95 0,84 1,25 1,25 1,65 1,31 1, ,24 3,52 1,68 1,36 1,83 1,79 2,49 2,03 1,59 percentyl 25% 100% 55% 62% 32% 19% 43% 61% 42% do mediany 12,1% -22,1% -2,7% -4,9% 3,6% 7,4% 2,5% -2,6% 3,3% 9

10 MSCI ACWI - udziały obszarów Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI) 10

11 MSCI ACWI - udziały obszarów MSCI Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI) Large + Mid Caps # krajów Mkt Cap # pozycji 10 pozycji (miliard USD) ACWI ,3% udział w ACWI World ,7% 88,9% udział w World USA ,5% 55,1% 62,0% EMU ,6% 9,9% 11,2% Japan ,9% 7,6% 8,5% UK ,0% 5,4% 6,1% Canada ,9% 3,0% 3,4% Switzerland ,2% 2,5% 2,9% Australia ,6% 2,1% 2,3% Other DM ,3% 3,7% Em Mar ,0% 11,1% udział w Em Mar EM Asia ,1% 8,3% 74,6% EM EMEA ,9% 1,6% 14,1% EM Latin ,4% 1,3% 11,3% Poland ,6% 0,1% 1,2% 11

12 MSCI ACWI IMI - udziały obszarów MSCI IMI Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI) Large + Mid + Small Caps # krajów Mkt Cap # pozycji 10 pozycji (miliard USD) ACWI ,8% udział w ACWI World ,0% 89,2% udział w World USA ,9% 54,8% 61,4% EMU ,1% 9,7% 10,9% Japan ,5% 8,0% 9,0% UK ,2% 5,5% 6,2% Canada ,9% 3,0% 3,4% Switzerland ,8% 2,4% 2,7% Australia ,2% 2,1% 2,4% Other DM ,6% 4,0% Em Mar ,3% 10,8% udział w Em Mar EM Asia ,4% 8,1% 75,0% EM EMEA ,3% 1,5% 13,7% EM Latin ,0% 1,2% 11,2% Poland ,7% 0,1% 1,2% 12

13 Rynek amerykański Wykres S&P 500 TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 13

14 Rynek amerykański Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 7,7% 14

15 Rynek amerykański Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 15

16 Rynek amerykański Wykres kursu USD do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 16

17 Rynek amerykański Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 3,44; YTM 5Y 2001 = 4,3%) S&P TR WK S&P Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,1% -3,5% 11,8% 2,4% 2,7% 2, ,7% 14,9% 2,2% 1,9% 3,2% 3, ,9% 18,6% 3,5% 3,3% 3,6% 2, ,9% 11,6% 2,8% 3,4% 4,4% 2, ,8% 11,7% 3,1% 2,5% 4,7% 2, ,5% 8,0% 9,0% 4,1% 3,4% 2, ,0% -12,8% 13,7% 0,1% 1,6% 2, ,5% 17,4% -3,6% 2,7% 2,7% 2, ,1% 14,0% 5,9% 1,5% 2,0% 2, ,1% 8,2% 9,8% 3,0% 0,8% 2, ,0% 11,4% 2,0% 1,7% 0,7% 2, ,4% 9,6% -2,7% 1,5% 1,7% 2, ,7% 3,8% 5,1% 0,8% 1,7% 2, ,4% 3,5% 0,8% 0,7% 1,8% 2, ,0% 5,5% 1,0% 2,1% 1,9% 2, ,8% 9,5% 2,3% 2,1% 2,2% 3, 'Q3 10,6% 2,6% -1,7% 2,4% 3,0% 3,52 liczba lat : 16,75 7,9% 7,7% 3,8% 2,2% -0,08% 0,1% odch. stand. 17,3% 7,6% 4,7% 1,0% 17

18 Rynek amerykański Średni geometryczny wzrost BV S&P500 7,7% Indeks wzrósł średnio o 7,9% Różnica wynika ze wzrostu wskaźnika P/BV z poziomu 3,44 na koniec 2001 do 3,52 na koniec września 2018 roku średni wzrost to 0,1% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 7,7%) * (1 + 0,1%) = (1 + 7,9%) Equity risk premium za podany okres wynosi 3,9 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 2,74 Wartość średnia : 2,64 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,32 Wartość obecna : 3,52 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 100% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs USDPLN 10% powyżej szacowanego kursu równowagi (czynnik negatywny) 100% 3,54 90% 3,13 80% 2,95 70% 2,86 60% 2,80 50% 2,74 40% 2,63 30% 2,43 20% 2,19 10% 2,07 0% 1,53 18

19 Rynek euro Wykres SXXT w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 19

20 Rynek euro Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 6,6% 20

21 Rynek euro Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 21

22 Rynek euro Wykres kursu EUR do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 22

23 Rynek euro Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 2,64; YTM 5Y 2001 = 4,4%) SXXT TR WK SXXT net Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,4% 1,4% 9,0% 2,3% 3,4% 1, ,8% 4,9% 3,8% 2,0% 3,5% 2, ,3% 11,7% 7,3% 2,3% 3,0% 2, ,8% 23,1% 5,4% 2,3% 3,1% 2, ,0% 14,6% -0,4% 1,9% 3,9% 2, ,3% 12,6% 2,0% 3,1% 4,1% 2, ,6% -6,5% 12,3% 1,6% 2,3% 1, ,6% 10,3% 1,9% 0,9% 2,4% 1, ,7% 11,7% 6,2% 2,2% 1,8% 1, ,2% 1,1% 9,6% 2,8% 0,8% 1, ,3% 3,1% 4,5% 2,2% 0,3% 1, ,7% 1,3% -2,2% 0,8% 0,9% 1, ,1% 8,4% 10,3% -0,2% 0,0% 1, ,3% 5,1% 0,4% 0,2% 0,0% 1, ,1% 6,2% 3,9% 1,1% -0,5% 1, ,6% 3,0% -1,3% 1,4% -0,2% 1, 'Q3 0,3% 1,3% 0,7% 1,6% -0,1% 1,68 liczba lat : 16,75 3,7% 6,6% 4,3% 1,7% -0,27% -2,7% odch. stand. 20,2% 6,7% 4,2% 0,9% 23

24 Rynek euro Średni geometryczny wzrost BV SXXT 6,6% Indeks wzrósł średnio o 3,7% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,64 na koniec 2001 do 1,68 na koniec września 2018 roku średni spadek to 2,7% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 6,6%) * (1 2,7%) = (1 + 3,7%) Equity risk premium za podany okres wynosi 2,3 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,63 Wartość średnia : 1,66 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,59 Wartość obecna : 1,68 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 55% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs EURPLN w okolicy szacowanego kursu równowagi 100% 2,64 90% 2,17 80% 2,04 70% 1,87 60% 1,71 50% 1,63 40% 1,54 30% 1,44 20% 1,34 10% 1,21 0% 0,95 24

25 Rynek japoński Wykres TOPIX TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 25

26 Rynek japoński Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 5,9% 26

27 Rynek japoński Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 27

28 Rynek japoński Wykres kursu JPY do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 28

29 Rynek japoński Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 1,50; YTM 5Y 2001 = 0,5%) Topix WK Topix Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,5% -2,9% 3,2% -0,3% 0,3% 1, ,2% 1,6% -0,7% -0,4% 0,6% 1, ,3% 8,8% 1,3% 0,2% 0,6% 1, ,2% 17,8% 0,7% -0,1% 0,9% 1, ,0% 9,8% 0,3% 0,3% 1,3% 1, ,1% 6,4% 2,6% 0,7% 1,0% 1, ,6% -11,9% 3,7% 0,4% 0,7% 1, ,6% 0,7% 0,9% -1,7% 0,5% 1, ,0% 5,1% 2,4% 0,0% 0,4% 1, ,0% 0,0% 2,2% -0,2% 0,3% 0, ,9% 9,7% 1,8% -0,1% 0,2% 0, ,4% 19,2% 2,2% 1,6% 0,2% 1, ,3% 13,0% 4,9% 2,4% 0,0% 1, ,1% 7,8% 1,3% 0,2% 0,0% 1, ,3% 2,1% 3,7% 0,3% -0,1% 1, ,2% 13,7% 0,2% 1,0% -0,1% 1, 'Q3 2,0% 2,1% -0,5% 0,4% -0,1% 1,36 liczba lat : 16,75 5,3% 5,9% 1,8% 0,3% -0,04% -0,6% odch. stand. 22,9% 7,7% 1,4% 0,9% 29

30 Rynek japoński Średni geometryczny wzrost BV TOPIX 5,9% Indeks wzrósł średnio o 5,3% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 1,50 na koniec 2001 do 1,36 na koniec września 2018 roku średni spadek to 0,6% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 5,9%) * (1 0,6%) = (1 + 5,3%) Equity risk premium za podany okres wynosi 4,1 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,29 Wartość średnia : 1,34 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,31 Wartość obecna : 1,36 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 62% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest dużo niższa niż cen akcji Kurs JPYPLN 10% poniżej szacowanego kursu równowagi (czynnik pozytywny) 100% 2,06 90% 1,78 80% 1,61 70% 1,48 60% 1,35 50% 1,29 40% 1,23 30% 1,17 20% 1,09 10% 0,98 0% 0,84 30

31 Rynek brytyjski Wykres FTSE 100 TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 31

32 Rynek brytyjski Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 7,6% 32

33 Rynek brytyjski Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 33

34 Rynek brytyjski Wykres kursu GBP do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 34

35 Rynek brytyjski Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 2,35; YTM 5Y 2001 = 5,1%) FTSE100 WK FTSE100 Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,2% -1,3% 9,4% 1,3% 4,2% 1, ,9% 3,9% 2,1% 1,4% 4,6% 2, ,2% 4,5% 6,6% 1,3% 4,5% 2, ,8% 15,9% 7,9% 2,1% 4,2% 2, ,4% 5,2% 0,5% 2,3% 5,1% 2, ,4% 17,4% 5,2% 2,3% 4,4% 2, ,3% 5,7% 13,0% 3,6% 2,4% 1, ,3% 6,0% -1,2% 2,2% 2,8% 1, ,6% 16,8% 7,5% 3,3% 2,2% 1, ,2% 10,9% 16,7% 4,5% 1,0% 1, ,0% 0,0% 2,9% 2,8% 0,9% 1, ,7% 4,9% -4,2% 2,6% 1,9% 2, ,7% 8,2% 14,6% 1,5% 1,2% 1, ,3% 1,1% 0,5% 0,0% 1,3% 1, ,1% 20,5% 10,7% 0,7% 0,5% 1, ,9% 7,3% 2,0% 3,0% 0,7% 1, 'Q3 1,0% 3,9% -1,6% 1,6% 1,2% 1,83 liczba lat : 16,75 6,0% 7,6% 5,4% 2,2% -0,24% -1,5% odch. stand. 14,6% 6,4% 5,8% 1,1% 35

36 Rynek brytyjski Średni geometryczny wzrost BV FTSE100 7,6% Indeks wzrósł średnio o 6,0% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,35 na koniec 2001 do 1,83 na koniec września 2018 roku średni spadek to 1,5% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 7,6%) * (1 1,5%) = (1 + 6,0%) Equity risk premium za podany okres wynosi 2,3 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,89 Wartość średnia : 1,96 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,83 Wartość obecna : 1,83 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 32% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs GBPPLN 9% poniżej szacowanego kursu równowagi (czynnik pozytywny) 100% 2,69 90% 2,41 80% 2,26 70% 2,02 60% 1,94 50% 1,89 40% 1,85 30% 1,82 20% 1,75 10% 1,67 0% 1,25 36

37 Rynek kanadyjski Wykres S&P/TSX TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 37

38 Rynek kanadyjski Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 8,4% 38

39 Rynek kanadyjski Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 39

40 Rynek kanadyjski Wykres kursu CAD do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 40

41 Rynek kanadyjski Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 2,11; YTM 5Y 2001 = 4,6%) TSX TR WK TSX Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,4% 2,1% 8,5% 3,8% 4,0% 1, ,7% 4,2% 5,7% 2,1% 3,9% 2, ,5% 9,0% 7,0% 2,1% 3,7% 2, ,1% 7,2% 6,9% 2,1% 3,9% 2, ,3% 21,2% 3,5% 1,7% 4,0% 2, ,8% 10,6% 5,0% 2,4% 3,9% 2, ,0% 14,9% 11,8% 1,2% 1,7% 1, ,1% 5,8% -1,6% 1,3% 2,8% 1, ,6% 5,2% 6,1% 2,4% 2,4% 2, ,7% 6,7% 9,6% 2,3% 1,3% 1, ,2% 8,7% 2,3% 0,8% 1,4% 1, ,0% 6,7% -2,3% 1,2% 1,9% 1, ,6% 10,3% 7,1% 1,5% 1,3% 1, ,3% 7,7% 3,7% 1,6% 0,7% 1, ,1% 4,4% -0,4% 1,5% 1,1% 1, ,1% 8,8% 0,1% 1,9% 1,9% 1, 'Q3 1,4% 7,8% -0,3% 2,1% 2,3% 1,79 liczba lat : 16,75 7,3% 8,4% 4,3% 1,9% -0,14% -1,0% odch. stand. 16,6% 4,4% 4,0% 0,7% 41

42 Rynek kanadyjski Średni geometryczny wzrost BV S&P/TSX 8,4% Indeks wzrósł średnio o 7,3% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,11 na koniec 2001 do 1,79 na koniec września 2018 roku średni spadek to 1,0% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 8,4%) * (1 1,0%) = (1 + 7,3%) Equity risk premium za podany okres wynosi 4,1 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,92 Wartość średnia : 2,03 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,89 Wartość obecna : 1,79 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 19% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs CADPLN w okolicy szacowanego kursu równowagi 100% 2,88 90% 2,58 80% 2,35 70% 2,14 60% 1,99 50% 1,92 40% 1,88 30% 1,83 20% 1,79 10% 1,73 0% 1,25 42

43 Rynek szwajcarski Wykres SMI TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 43

44 Rynek szwajcarski Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 5,7% 44

45 Rynek szwajcarski Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 45

46 Rynek szwajcarski Wykres kursu CHF do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 46

47 Rynek szwajcarski Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 2,81; YTM 5Y 2001 = 3,0%) SMI WK SMI Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,6% -12,5% 12,5% 0,9% 1,4% 2, ,9% 8,0% 0,9% 0,6% 2,0% 2, ,5% 6,2% 5,5% 1,3% 1,6% 2, ,0% 14,1% 4,6% 1,0% 1,8% 3, ,0% 23,5% -0,6% 0,6% 2,5% 2, ,4% 4,7% -0,9% 2,0% 2,8% 2, ,8% -9,5% 9,0% 0,7% 1,6% 2, ,1% 4,4% 3,8% 0,3% 1,0% 2, ,2% 11,2% 3,3% 0,5% 1,1% 2, ,6% 5,0% 7,2% -0,7% 0,2% 2, ,1% 6,6% 1,9% -0,4% 0,1% 2, ,9% 6,9% -1,9% 0,1% 0,2% 2, ,9% 12,1% 4,2% -0,3% -0,1% 2, ,2% 4,1% 2,0% -1,3% -0,6% 2, ,4% 4,6% 0,0% 0,0% -0,7% 2, ,9% 10,6% -0,8% 0,8% -0,5% 2, 'Q3 0,2% 0,8% -0,8% 1,2% -0,4% 2,49 liczba lat : 16,75 5,0% 5,7% 2,9% 0,4% -0,20% -0,7% odch. stand. 17,8% 8,1% 3,8% 0,8% 47

48 Rynek szwajcarski Średni geometryczny wzrost BV SMI 5,7% Indeks wzrósł średnio o 5,0% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,81 na koniec 2001 do 2,49 na koniec września 2018 roku średni spadek to 0,7% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 5,7%) * (1 0,7%) = (1 + 5,0%) Equity risk premium za podany okres wynosi 2,8 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 2,55 Wartość średnia : 2,53 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,33 Wartość obecna : 2,49 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 43% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs CHFPLN 7% powyżej szacowanego kursu równowagi (czynnik negatywny) 100% 3,29 90% 2,93 80% 2,76 70% 2,67 60% 2,61 50% 2,55 40% 2,47 30% 2,38 20% 2,26 10% 2,11 0% 1,65 48

49 Rynek australijski Wykres AS30 TR w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 49

50 Rynek australijski Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 9,5% 50

51 Rynek australijski Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 51

52 Rynek australijski Wykres kursu AUD do złotówki Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg, stooq.pl) 52

53 Rynek australijski Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 2,44; YTM 5Y 2001 = 5,5%) AS30 WK AS30 Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,1% 19,9% 9,3% 2,9% 4,8% 1, ,9% 2,7% 2,8% 2,4% 5,6% 2, ,6% 33,1% 6,9% 2,5% 5,2% 2, ,1% -8,5% 5,7% 2,8% 5,2% 2, ,0% 18,5% 2,7% 3,3% 6,0% 2, ,0% 20,9% 3,8% 2,9% 6,7% 2, ,4% 4,6% 17,4% 3,7% 3,4% 1, ,6% 5,0% 0,0% 2,1% 5,2% 2, ,3% 5,9% 5,8% 2,8% 5,4% 2, ,4% 12,3% 12,6% 3,0% 3,3% 1, ,8% 6,8% 6,7% 2,2% 2,8% 1, ,7% 9,7% 1,3% 2,7% 3,5% 1, ,0% 8,3% 10,5% 1,7% 2,3% 1, ,8% 7,5% 2,5% 1,7% 2,2% 1, ,6% 5,3% 2,8% 1,5% 2,3% 1, ,5% 6,5% 3,4% 1,9% 2,3% 2, 'Q3 6,0% 6,6% 2,2% 1,2% 2,2% 2,03 liczba lat : 16,75 8,3% 9,5% 5,6% 2,5% -0,19% -1,1% odch. stand. 18,1% 9,2% 4,5% 0,6% 53

54 Rynek australijski Średni geometryczny wzrost BV AS30 9,5% Indeks wzrósł średnio o 8,3% Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,44 na koniec 2001 do 2,03 na koniec września 2018 roku średni spadek to 1,1% rocznie Spełnione jest równanie (1 + 9,5%) * (1 1,1%) = (1 + 8,3%) Equity risk premium za podany okres wynosi 3,9 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,98 Wartość średnia : 2,07 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,03 Wartość obecna : 2,03 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 61% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona Kurs AUDPLN 7% powyżej szacowanego kursu równowagi (czynnik negatywny) 100% 3,15 90% 2,74 80% 2,21 70% 2,08 60% 2,02 50% 1,98 40% 1,94 30% 1,90 20% 1,82 10% 1,70 0% 1,31 54

55 Rynki emerging Wykres relacji P/BV rynku EM względem USA Nie pokazano wykresu BV bo nie jest to rynek w jednej walucie (różne waluty wypaczają wnioski) 55

56 Rynki emerging Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 56

57 Rynki emerging Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 1,47) MXEF Obligacje Inflacja C/WK ,0% 13,1% 5,0% 1, ,3% 25,7% 4,5% 1, ,0% 11,7% 4,9% 1, ,5% 10,7% 5,1% 2, ,6% 9,9% 4,4% 2, ,8% 6,3% 6,7% 2, ,2% -10,9% 7,2% 1, ,0% 28,2% 4,3% 2, ,2% 12,0% 6,3% 1, ,2% 8,5% 6,1% 1, ,6% 18,5% 4,8% 1, ,3% -6,6% 5,4% 1, ,8% 5,5% 4,8% 1, ,6% 1,2% 4,8% 1, ,6% 10,2% 4,5% 1, ,8% 9,3% 3,1% 1, 'Q3-7,4% -3,5% - 1,59 liczba lat : 16,75 10,4% 8,5% 5,1% 0,5% odch. stand. 31,0% 9,6% 1,0% 57

58 Rynki emerging Trudno wyznaczyć wzrosty BV dla całego indeksu ze względu na efekty różnych walut, co może prowadzić do błędnych wniosków trzeba by analizować każdy kraj oddzielnie Indeks wzrósł średnio o 10,4% ale obligacje również nieźle dały zarobić przy dużo mniejszej zmienności 8,5% (a korelacja wyjątkowo jest wysoka i pozytywna 0,8) Wskaźnik P/BV wzrósł z poziomu 1,47 na koniec 2001 do 1,59 na koniec września 2018 roku średni wzrost to 0,5% rocznie 100% 2,90 Wysoka inflacja, gigantyczna zmienność cen (przyczynia się do tego waluta) Okres zamykania dyskonta do USA lata Okres kryzysu i pokryzysowy lata Okres zwiększania się dyskonta lata Z czym więc mamy do czynienia od ? Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,64 Wartość średnia : 1,75 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,72 Wartość obecna : 1,59 (2018/09/28) % obserwacji w wyceną niższą : 42% 90% 2,28 80% 2,02 70% 1,88 60% 1,75 50% 1,64 40% 1,58 30% 1,52 20% 1,46 10% 1,38 0% 1,02 58

59 Rynek polski Wykres WIG w skali logarytmicznej Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej 59

60 Rynek polski Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 16,75 latach 10,0% 60

61 Rynek polski Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV) 61

62 Rynek polski Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK 2001 = 1,46; YTM 5Y 2001 = 9,6%) WIG WK WIG Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK ,2% 21,0% 20,0% 0,8% 5,5% 1, ,9% 10,8% 3,0% 1,7% 6,6% 1, ,9% 13,8% 8,8% 4,4% 6,1% 1, ,7% 17,7% 9,4% 0,7% 5,0% 2, ,6% 19,2% 5,2% 1,4% 5,0% 2, ,4% 11,8% 1,7% 4,0% 6,1% 2, ,1% 10,8% 9,0% 3,3% 5,2% 1, ,9% 8,6% 4,1% 3,5% 5,9% 1, ,8% 9,9% 6,5% 3,1% 5,5% 1, ,8% 14,0% 5,8% 4,6% 5,3% 1, ,2% 7,6% 13,4% 2,4% 3,2% 1, ,1% 3,8% 2,0% 0,7% 3,6% 1, ,3% 3,0% 9,5% -1,0% 2,1% 1, ,6% 5,1% 1,7% -0,5% 2,2% 1, ,4% 2,1% 0,3% 0,8% 2,9% 1, ,2% 8,6% 4,8% 2,1% 2,7% 1, 'Q3-7,5% 2,8% 2,5% 0,8% 2,5% 1,24 liczba lat : 16,75 9,0% 10,0% 6,3% 1,9% -0,42% -0,9% odch. stand. 25,0% 5,5% 4,9% 1,7% 62

63 Rynek polski Średni geometryczny wzrost BV WIG 10,0% Indeks wzrósł średnio o 9,0% Różnica wynika ze spadku wartości wskaźnika P/BV na koniec 2001 z 1,46 do 1,24 na koniec września 2018 roku średni spadek roczny wynosi 0,9% Spełnione jest równanie (1 + 10,0%) * (1 0,9%) = (1 + 9,0%) Equity risk premium za podany okres wynosi 3,7 p.p. względem BV Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień 2018/wrzesień Liczba obserwacji : 875 Mediana : 1,39 Wartość średnia : 1,55 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,65 Wartość obecna : 1,24 (2018/09/28) % obserwacji z wyceną niższą : 25% Zmienność cen akcji jest bardzo duża Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona 100% 3,19 90% 2,29 80% 1,83 70% 1,62 60% 1,48 50% 1,39 40% 1,32 30% 1,27 20% 1,21 10% 1,15 0% 0,85 63

64 Najlepsze IKZE i IKE znajdziesz na nnikze.pl 64

65

66 Uwaga autora Wartości zmian indeksów, wskaźnika P/BV oraz kursów równowagi są szacowane na ostatni dzień kwartału. Samodzielna ocena atrakcyjności rynku w dowolnym dniu kolejnego kwartału powinna uwzględniać zmiany indeksów akcji, obligacji i zmian kursów walutowych. Przykład szacowania nowej wartości wskaźnika P/BV na dzień xx : Wskaźnik P/BV dla indeksu akcji na koniec kwartału = 1,45 Indeks akcji urósł od końca kwartału o 6% (do dnia xx) Zakładamy, że BV spółek w indeksie nie zmienia się w ciągu kwartału jest to dosyć bezpieczne założenie jeśli na rynkach nie ma głębokiego kryzysu. W większości przypadków BV tych spółek (jako całość) będzie sukcesywnie rosnąć co sprawia, że założenie stabilnej wartości w większości będzie założeniem konserwatywnym. Oznacza to, że szacowana wartość wskaźnika wzrośnie do 1,54 (choć na koniec kwartału jest spora szansa, że okaże się niższa ze względu na faktyczny wzrost BV a więc mianownika we wskaźniku) By obliczyć odchylenie od szacowanego kursu danej waluty należy porównać aktualny kurs z kursem równowagi oszacowanym na koniec kwartału (kurs równowagi nie będzie się zmieniał w istotny sposób jeśli nie występuje duża różnica pomiędzy inflacją w danym kraju a inflacją polską). 66

67 Nota Niniejszy dokument jest materiałem statystycznym i edukacyjnym. Wyraża opinie prywatne autora. Autor i Nationale-Nederlanden PTE nie biorą odpowiedzialności za wyniki decyzji inwestycyjnych podejmowanych na bazie powyższego opracowania. Niniejszy materiał nie jest rekomendacją inwestycyjną. Autor starał się rzetelnie przedstawić zebrane dane - nie daje jednak gwarancji, że są absolutnie poprawne. 67