Korelacje kursowe ile złotych za euro i dolara?

Transkrypt

1 Korelacje kursowe ile złotych za euro i dolara? Copyright by Dr Mieczysław Grudziński Data publikacji : 23 października 2015 Przez ostatni rok kurs złotego do euro kształtował się zupełnie niezależnie od notowań eurodolara. W minione wakacje sytuacja uległa zmianie. Kurs złotego do euro znowu zaczął zmieniać się w ślad za eurodolarem. Historia zatoczyła koło ostatni raz podobnie było ponad 10 lat temu. Co przyniosą kolejne miesiące? Efekty działalności gospodarczej zależą od cen towarów i usług. Ich swobodny przepływ w skali międzynarodowej wzmaga konkurencję i niweluje różnice cenowe. Z drugiej strony umiędzynarodowienie biznesu niesie zagrożenia wynikające z płynnych kursów walutowych. Ich zmienność zaskakuje nie tylko przedsiębiorców, ale i zwykłych obywateli. Przykładów jest wiele. Kredytów denominowanych we franku szwajcarskim jest dziś w Polsce czynnych ponad pół miliona. Kto z zaciągających taki kredyt brał pod uwagę ryzyko kursowe? Kurs złotego a eurodolar Wielu z nas wierzy, że kurs złotego w stosunku do głównych walut kształtuje się pod silnym wpływem eurodolara. Nic w tym dziwnego. Udział transakcji na eurodolarze sięga dziś jednej czwartej światowego rynku wymiany walut. I chociaż udział ten zmniejszył się od czasu wprowadzenia euro, kiedy wynosił 30 proc. światowego obrotu, to wciąż stanowi jego najważniejszą cześć. Dlatego tak dużą wagę przywiązuje się do kursu eurodolara (EUR/USD) i jego fluktuacji. Inne kursy w dużej mierze od tego zależą. Promile obrotu z udziałem polskiej waluty mają bardzo ograniczony wpływ na światowy rynek. Jeśli więc wzajemne uwarunkowania kursowe w ogóle mają miejsce, to kurs złotego bardziej zależy od eurodolara niż odwrotnie. Trudno oczekiwać, by obserwowana wysoka współzmienność kursowa wynikała z relacji przeciwnej. Uwikłanie kursów złotego w eurodolarze przedstawiono niżej na wykresie (ryc. 1). W 15-letniej perspektywie pokazano, jak skorelowane były zmiany kursów EUR/PLN oraz USD/PLN ze zmianami eurodolara. Pomiaru zmienności i korelacji kursów walutowych dokonano w układzie kwartalnym w oparciu o dzienne zmiany tych kursów. Wykorzystano do tego kwartalne szeregi czasowe dziennych zmian kursowych z 63 dni poprzedzających pomiar, które następnie przeliczono na odchylenia w skali rocznej. Obliczenia wykonano krocząco, dzień po dniu. 1/6

2 Ryc. 1. Korelacje kursów EUR/PLN i USD/PLN z eurodolarem w okresie minionych 15 lat od 12 października 2000 r. do 12 października 2015 r. Źródło danych: Global Financial Data. Sytuacja nie jest stabilna. Przez 15 lat wiele zmieniło się. Jakkolwiek, kurs EUR/PLN był i jest wciąż bardziej pozytywnie skorelowany z eurodolarem niż kurs USD/PLN, którego korelacja od kilkunastu lat pozostaje silnie ujemna (ryc. 1). Praktycznie oznacza to tyle, że jeśli dolar słabnie w stosunku do euro i kurs eurodolara rośnie, to towarzyszy temu również wzmocnienie euro w stosunku do złotego. W takich momentach dolar może też tracić do naszej waluty. Eurodolar a kurs USD/PLN Korelacja między spadkiem notowań eurodolara a kursem dolara wyrażonym w złotych (USD/PLN) jest bardziej oczywista. Gdy eurodolar traci (a dolar zyskuje), wtedy też spada kurs złotego w stosunku do dolara. Wynika to z nieomal permanentnej ujemnej korelacji między tymi kursami. W ciągu ostatnich 15 lat kurs USD/PLN był pozytywnie skorelowany ze zmianami eurodolara tylko w 2001 r. Trwało to ok. 4 miesięcy, a maksymalny poziom korelacji wyniósł wtedy 0,24 (współczynnik korelacji Pearsona). To zaiste niewiele. Poza tamtą sytuacją eurodolar pozostaje ujemnie skorelowany z kursem USD/PLN, pozostając zwykle na bardzo niskich poziomach. Od połowy 2003 r. współczynniki korelacji zwykle pozostają poniżej minus 0,5, za wyjątkiem incydentalnej sytuacji w sierpniu 2014 r., kiedy tylko otarły się o ten poziom i na powrót poszybowały w dół. Dobrze ilustruje to kolejny wykres (ryc. 2) przedstawiający sytuację w ostatnich 5 latach. 2/6

3 Ryc. 2. Korelacje kursów EUR/PLN i USD/PLN z eurodolarem w okresie minionych 5 lat od 12 października 2010 r. do 12 października 2015 r. Źródło danych: Global Financial Data. Eurodolar a kurs EUR/PLN Inaczej kształtuje się sytuacja z walutą europejską, zwłaszcza ostatnio. Od połowy 2014 r. kurs złotego do euro kształtował się praktycznie niezależnie od notowań eurodolara. Przez około rok korelacja między kursem EUR/PLN a eurodolarem była zbliżona do poziomu zerowego. Niewątpliwie miał na to wpływ zwrot w polityce monetarnej EBC. W minione wakacje sytuacja uległa zmianie. Kurs złotego znowu zaczął zmieniać się podobnie jak eurodolar. Historia zatoczyła koło ostatni raz podobnie było ponad 10 lat temu. Do końca 2004 r. korelacja kursu EUR/PLN i eurodolara była stosunkowo wysoka. W kolejnych latach zanikła, a z nastaniem globalnego kryzysu na rynkach finansowych przeistoczyła się w wartości ujemne. Wtedy zarówno kurs EUR/PLN jak i USD/PLN pozostawały ujemnie skorelowane z eurodolarem (ryc. 1). W skrajnej sytuacji, na przełomie lat 2011/2012, współczynnik korelacji Pearsona dziennych zmian eurodolara i kursu EUR/PLN spadł nawet do poziomu minus 0,79. Natomiast korelacja między dziennymi zmianami eurodolara a kursem USD/PLN sięgnęła wtedy minus 0,95 (ryc. 2). Wynikało to z szerokiego odpływu aktywów z rynków wschodzących, w tym także i Polski. Rezultatem było dłuższe osłabienie złotego w stosunku do euro i dolara, a silne ujemne korelacje obu tych kursów z eurodolarem były tego oczywistym wyrazem. W praktyce oznaczało to równoległe osłabianie 3/6

4 (rzadziej wzmacnianie) kursu złotego zarówno w stosunku do dolara jak i euro. Jakkolwiek, reakcje kursu euro wyrażonego w złotych były dużo słabsze niż kursu dolara. Wystarczy porównać zmiany korelacji na obu przedstawionych wyżej wykresach (ryc. 1, ryc. 2). Dzisiaj sytuacja jest diametralnie inna. Po pierwsze, od września 2014 r. zmienność kursu EUR/PLN jest dużo mniejsza niż zmienność kursu eurodolara. Kurs złotego w stosunku do euro jest dużo bardziej stabilny niż eurodolar, a różnice odchylenia standardowego sięgają tu aż 5-6 punktów procentowych. Po drugie, kurs USD/PLN w stosunku do eurodolara również pokazuje spadek zmienności. Co więcej, od sierpnia br. po raz pierwszy od około 10 lat kurs USD/PLN też zachowuje się bardziej stabilnie niż eurodolar. Wszystko to wskazuje na zmniejszenie się ryzyka kursu złotego, a malejąca zmienność kursów złotego stanowi tego bezpośredni dowód. Zaobserwowanych zmian jest więcej. Radykalnie zwiększyła się różnica w poziomie skorelowania kursu eurodolara i kursów euro i dolara wyrażonych w złotych. Co więcej, rozpiętość korelacji nigdy w historii nie była tak duża. Skorelowanie kursu EUR/PLN z eurodolarem wzrosło i sięga od paru miesięcy 0,4, a skorelowanie USD/PLN z eurodolarem od paru miesięcy pozostaje na poziomie rzędu minus 0,85. To może sugerować dalszy rozwój sytuacji. Scenariusze rozwoju Obecny stan rzeczy prawdopodobnie nie potrwa długo. Można założyć parę scenariuszy ewentualnych zmian. Pierwszy scenariusz zakłada kontynuację trendu i utrzymanie bądź pogłębienie korelacji między eurodolarem a kursem złotego wyrażonym w euro. W tym scenariuszu kurs złotego w większym niż dotychczas stopniu zmieniałby się w ślad za zmianami eurodolara. Jeśli eurodolar rósłby i euro wzmacniałoby się w stosunku do dolara, podobny efekt w większym niż dotychczas stopniu widać byłoby na złotym. I przeciwnie. W wieloletnim trendzie dobrze ilustruje to kolejny wykres (ryc. 3). Pokazano na nim, jak wzrostowi korelacji eurodolara i kursu EUR/PLN (żółta linia) towarzyszyło wzmocnienie kursu złotego w stosunku do euro (niebieska linia) i odwrotnie. 4/6

5 Ryc. 3. Korelacja kursu EUR/PLN i eurodolara na tle zmian kursu EUR/PLN w okresie minionych 5 lat od 12 października 2010 r. do 12 października 2015 r. Źródło danych: Global Financial Data. Drugi scenariusz zakłada korektę i osłabienie silnie negatywnej korelacji kursu USD/PLN i eurodolara. Przedstawiono ją na tle zmian kursu USD/PLN na kolejnym wykresie (ryc. 4). Od paru miesięcy korelacja ta sięga poziomu minus 0,85 i ma nieomal perfekcyjny charakter. Jak długo to jeszcze potrwa? Zakres potencjalnych zmian dobrze ilustruje to, co wydarzyło się w pierwszej połowie 2014 r. Wtedy korelacja eurodolara i kursu USD/PLN zmieniła się z poziomu minus 0,9 do poziomu minus 0,5. Taki scenariusz i dziś wydaje się prawdopodobny. Bardzo niskie poziomy ujemnej korelacji kursu USD/PLN i eurodolara zwykle nie trwały zbyt długo. Po pewnym czasie następowało odreagowanie. Podobnie może być i w nadchodzących miesiącach. W takim przypadku można by spodziewać się wzmocnienia złotego w stosunku do dolara, które zwykle towarzyszyło osłabieniu korelacji eurodolara i kursu USD/PLN. Niekoniecznie jednak złoty wzmacniałby się w podobny sposób w stosunku do euro. 5/6

6 Ryc. 4. Korelacja kursu USD/PLN i eurodolara na tle zmian kursu USD/PLN w okresie minionych 5 lat od 12 października 2010 r. do 12 października 2015 r. Źródło danych: Global Financial Data. Alternatywą, której nigdy nie można wykluczyć, jest czarny scenariusz gospodarczy niekoniecznie w Polsce, lecz poza nią. W sumie nie zmienia to zbyt wiele, bo relacje kursowe walut dotyczą sfery międzynarodowej, a nie lokalnej. Wtedy negatywna korelacja eurodolara i kursu USD/PLN mogłaby potrwać dłużej. Towarzyszyłby temu powrót ujemnej korelacji kursu EUR/PLN i eurodolara, jaki znamy sprzed paru lat. W takim scenariuszu nie byłoby problemu osłabienia polskiej waluty. Problemem byłaby jego skala. Gdyby jednak do takiego spekulacyjnego osłabienia złotego doszło, doświadczenie ostatnich lat pokazuje, że prawdopodobnie nie trwałoby to długo. 6/6 Powered by TCPDF (