Numer specjalny rocznica ogłoszenia stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. Gazetka szkolna I LO im. Króla Jana III Sobieskiego w Piekarach

Transkrypt

1 Nume specjalny 2 3 ocznica ogłoszenia sanu wojennego 3 gudnia 98. Gazeka szkolna I LO im. Kóla Jana III obieskiego w Piekaach Śląskich

2 pis eści Nume specjalny 2 2 Repesje sanu wojennego... 4 Walka o koonę... 5,,Religia nas jednoczyła... 7 Zło jes zawsze złem... Nie w akim świecie powinniśmy żyć... 3 Na saży pawdy... 4 Gine Kupka - piekazanin walczący z komuną... 6

3 Nume specjalny 2 2

4 REPREJE TANU WOJENNEGO Nume specjalny 2 2 an wojenny spowodował dasyczna edukcję swobód obywaelskich. Najbadziej powszechną fomą epesji wobec działaczy opozycji było umieszczenie w ośodku dla inenowanych. Ośodki e uwozone były najczęściej w aeszach i więzieniach. Decyzje o inenowaniu podejmowali komendanci wojewódzcy MO, a od sosownego posanowienia nie pzysługiwało odwołanie. W piewszych miesiącach sanu wojennego obywaele nie mogli opuszczać miejsca sałego zamieszkania bez zezwolenia eenowego oganu adminisacji pańswowej. Innym dasycznym posunięciem władz sanu wojennego było całkowie pzewanie łączności elefonicznej. Jawnej cenzuze podlegała koespondencja. Cenzuowaniem lisów zajmowały się uwozone w każdym wojewódzwie uzędy cenzuy. Konolowana była - po pzywóceniu - łączność elefoniczna. Po podniesieniu słuchawki ozlegał się w niej sygnał "ozmowa konolowana, ozmowa konolowana...". Pzez kilka piewszych miesięcy sanu wojennego (do maja 982.) obowiązywała eż zw. godzina milicyjna (począkowo od 22: do 6:, później od 23: do 5:). Każdy (z wyjąkiem funkcjonaiuszy odpowiednich służb, lub osób pacujących na nocną zmianę) pzebywający w czasie "godziny milicyjnej" w miejscu publicznym naażał się na zazymanie i posawienie pzed kolegium do spaw wykoczeń, kóe mogło go w ybie pzyspieszonym skazać na kaę do miesiąca aeszu. Kilkase największych pzedsiębiosw - PKP, wszyskie kopalnie, huy, cały anspo, elekomunikacja, poy, a akże 29 największych zakładów pzemysłowych zosało zmiliayzowanych. Ich pacownicy zosali poddani ygoom obowiązującym żołniezy w czasie wojny. Odmowa wykonania polecenia służbowego w pzedsiębioswie objęym miliayzacją mogła zakończyć się nawe kaą śmieci. Isonym posunięciem władz sanu wojennego było zawieszenie działalności całego szeegu legalnych upzednio oganizacji. Zawieszane zosały akie zzeszenia, jak owazyszenie Dziennikazy Polskich, Związek Lieaów Polskich, Niezależne Zzeszenie udenów, a pzede wszyskim - sama "olidaność". Udział w działalności zawieszonego związku zosał - według "Dekeu o sanie wojennym" zagożony kaą do 3 la więzienia.

5 WALKA O KORONĘ Pio Polmański członek Komieu ajkowego w kopalni Andaluzja w 98. i w gudniu 98. Więzień poliyczny w 982. Pzewodniczący Komieu ajkowego w 989., uczesnik obad Okągłego ołu w podzespole do spaw gónicwa, poseł na ejm RP X, I i II kadencji. Na czym polegała Pańska działalność opozycyjna w laach 8? Z czego wynikało o zaangażowanie? Babcia mówiła do mnie: ynek, czy wiesz, czemu ozełek w godle nie mo koony? Zozumiałem, że jej bak oznacza bak suweenności Polski w okesie oaliayzmu. Moja działalność opozycyjna była więc walką o pzywócenie koony. W laach 8 byłem członkiem olidaności, kieowałem sajkami na kopalni Andaluzja, z żoną i baćmi działaliśmy w amach Duszpaseswa Ludzi Pacy i Bacwa Tzeźwości, na óżne sposoby manifesując swój spzeciw wobec komunizmu. To było peludium dla wydazeń z 989., dla okągłego sołu, w obadach kóego uczesniczyłem. olidaność dopowadziła mnie do ejmu byłem posłem III RP w zech kadencjach. Jak odzina eagowała na Pana zaangażowanie w walkę z komunizmem? Muszę wspomnieć, że w działalność opozycyjną zaangażowani byli ównież moi bacia:,,io Polmańskich dobze znane B. Wszyscy pacowaliśmy na kopalni. Z opowieści młodszego baa wiem, że gdy mnie aeszowano, moja maka zuciła w milicjanów w Byomiu kzyżem zasługi, jaki dosała z kopalni. Było o wyazem jej ozgoyczenia może sachu o swoje dziecko. W czasie sanu wojennego byłem już żonay. Gdy pzebywałem w więzieniu dowiedziałem się, że moja żona jes w ciąży. Wedy pomyślałem, że dobze byłoby, gdyby uodził się nam syn, kóy w pzyszłości walczyć będzie u mojego boku w słusznej spawie. Uodziła się jednak cóka i jak życie pokazało, o ona owazyszyła mi w walce z komuną. Nie była o jednak walka z bonią w ęku, ale walka pieśnią. No właśnie Czy wie Pan, że piekazanom Pańskie nazwisko kojazy się pzede wszyskim z giaą? Pieśń paioyczna i eligijna zawsze była w moim życiu ważna i ona ównież sała się nazędziem walki z amym sysemem. Jak Pan wspomina 3 gudnia 98 i jak wpowadzenie sanu wojennego wpłynęło na Pana życie? W noc ogłoszenia sanu wojennego byłem u siosy na uodzinach w Rybniku. Rano usłyszeliśmy w elewizji wysąpienie gen. Jauzelskiego posanowiłem od azu wacać na kopalnię do Pieka. W domu na schodach spokałem sąsiadkę, kóa powiedziała, że funkcjonaiusze w nocy pyali o mnie. Wedy wiedziałem, że udało mi się uniknąć inenowania Z 4 na 5

6 Nume specjalny 2 2 XII,,na Andzie ozpoczął się sajk. Twał on zy dni. Byłem członkiem komieu sajkowego. Gdy dowiedzieliśmy się o wydazeniach na kopalni Wujek, zeba było podjąć udną decyzję co dalej? Okazało się, że mój głos miał być decydujący. Nie chcąc dopuścić do pzelewu kwi, posanowiłem pzewać sajk. To była udna, ale słuszna decyzja. W piewszych dniach sycznia waz z żoną odwiedziłem eściową, kóa poczęsowała nas moimi ulubionymi plackami ziemniaczanymi. Poposiłem o dokładkę, pzeczuwając, że pzez jakiś czas nie będzie mi już dane jeść domowych poaw. Miałem ację. Aeszowano mnie 6 I 982 oku i skazano na 3 miesiące więzienia. Wyok odbywałem najpiew w Zabzu, a poem w Kakowie. Czy w ym udnym okesie sanu wojennego udało się zachować posawę wyposowaną, o kóej pisze Hebe w Pzesłaniu Pana Cogio? W więzieniu w Kakowie byłem wielokonie poddawany póbom. Ale nie ugiąłem się. Np. kiedy jednemu z kolegów odmówiono wydania paczki żywnościowej, solidayzując się z nim, waz z kolegami podjąłem sajk głodowy. A jak Pan ocenia olę Kościoła w wspieaniu działań opozycyjnych w laach 8-ych? Była ona ogomna. Po ogłoszeniu sanu wojennego mogliśmy spoykać się legalnie ylko pod auspicjami Kościoła, ejesując naszą działalność jako Duszpaseswo Ludzi Pacy. Oczywiście B nie miało wąpliwości, co się pod ą akywnością kyje. Jesem pzekonany, że olidaność by nie powsała, gdyby nie wizya papieża w 979. i jego poocze słowa: Niech zsąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, ej ziemi. Pielgzymki ojca święego w laach 984 i 987 ozbudzały nasze nadzieje. Dla mnie największym pzeżyciem duchowym była podóż aposolska z 987 oku, kiedy sukuy olidaności były już dość dobze zoganizowane, a kyzys gospodaczy pzybał na sile. Jan Paweł II w Gdyni mówił wedy o spawach ludzi pacy i o,,olidaności, zdefiniował jej pzesłanie ideowe i zadania na pzyszłość. Nie wzywał do walki pzeciwko komuś, ale do walki w obonie waości. Uczesniczyłem ównież w Mszach Św. odpawianych pzez księdza Jezego Popiełuszkę na waszawskim Żolibozu. Jego kazania były niezapomniane. Na kilka dni pzed swoją śmiecią w 984. pzyjechał do Byomia. Wedy już wiedział, że pzyjdzie mu umzeć na ołazu ojczyzny. Ale wiezę, że a ofiaa była pozebna, gdyż pzyniosła ona ogomny plon. Wywiad z Panem Pioem Polmańskim pzepowadziła Magda Gegoczuk w obecności nauczycieli języka polskiego- Daii Hozeli i Agnieszki Wysemp Na zdjęciu: Pio Polmański, Agnieszka Wysemp, Magda Gegoczuk.

7 Nume specjalny 2 2,,RELIGIA NA JEDNOCZYŁA - wywiad z gónikami kop.,,julian bioącymi udział w sajkach w 98 i 98. pzepowadzony 5 lisopada 2. - Jak wspominają Panowie momen ogłoszenia sanu wojennego i wydazenia, kóe później miały miejsce na kopalni Julian? Paweł Moyl: W nocy z 2 na 3 gudnia oglądałem elewizję i zaskoczyła mnie zmiana w pogamie. Jak się później dowiedziałem, na Śląsku san wojenny zosał wpowadzony godzinę wcześniej. W chwilę później usłyszałem walenie do dzwi. Póbowałem uciekać pzez balkon, bo pzeczuwałem,,co jes gane, ale B uniemożliwiło mi o. Wedy dowiedziałem się, że ogłoszony zosał san wojenny i inenowano mnie. Bek podczas aeszowania wykzyknął:,, Koniec udezania na władzę ludową. Józef Baje: Ja w amą niedzielę byłem daleko od Pieka u szwaga na wojskowej pzysiędze w Jaocinie. Po powocie do domu, mimo że miałem ulop od azu poszedłem do pacy. W dniu ogłoszenia sanu wojennego kopalnia podjęła sajk, kóy wał do 6 gudnia. W czasie sajku sałem na bamie. Zenon Nowakowski: Posulay nasze były akie: uwolnić inenowanych, znieść san wojenny oaz pzywócić media. Józef Baje: 6 gudnia kobiey pzyniosły,,na bamę wiadomość o kwawych wydazeniach na kopalni,,wujek. Zenon Nowakowski : Pzewodniczący komieu sajkowego powiedział, że nie chce mieć kwi na swoich ękach i że ezygnacja z poesu będzie decyzją męską i ojcowską. - Na czym polegała Wasza działalność konspiacyjna? Zygmun ośniok: Byliśmy oganizaoami podziemia anykomunisycznego,,na Julce. poykaliśmy się w pywanych mieszkaniach i salkach kaecheycznych. Jak na naszym spokaniu zauważyliśmy Beka, całe spokanie spędziliśmy na żaliwej modliwie (śmiech). Inuzi nie wykonywali znaku kzyża. Pzedłużającymi się modliwami chcieliśmy ich jakoś wypłoszyć.

8 Nume specjalny 2 2 Dukowaliśmy uloki i bibułę, oganizowaliśmy spokania opłakowe,,,babóki, pomagaliśmy odzinom inenowanych. W piekaskiej bazylice kilka niedzielnych kolek pzekazywanych było odzinom osób pokzywdzonych w czasie sanu wojennego. Wieni do koszyka wzucali kopey z dopiskiem,,kopalnia Julian. Ksiądz poboszcz Władysław uden pzekazywał nam zebane kwoy, a my je saaliśmy się dozeć do najbadziej pozebujących. Jan Misiak: Nasze uloki były pzekazywane innym ośodkom związkowym. woją siłę do walki z sysemem czepaliśmy z eligii. Piekaskim działaczom dużego wspacia udzielał ksiądz Pio Płonka. Msze u ks. Popiełuszki akowaliśmy jak,,ładowanie akumulaoów. Religia nas jednoczyła. Józef Baje: Miałem zaszczy owazyszyć księdzu Jezemu w jego osaniej dodze, niosąc jego umnę (wzuszenie). Wcześniej nieaz od azu,,po nocce wsiadałem do pociągu i jechałem na mszę za ojczyznę do Waszawy. Moja żona się wedy dziwiła, że yle kościołów w Piekaach, a ja się wybieam w kilkugodzinną podóż. Kiedyś pojechała do księdza Popiełuszki azem ze mną. Od amej ozumiała, co mnie am pzyciąga. Amosfey w kościele na Żolibozu nie da się opisać żadnymi słowami, To zeba było pzeżyć. Zenon Nowakowski: Ja działałem najczęściej sam. Nocą zamalowywałem popagandowe hasła, albo dopisywałem do nich żaobliwe eści. Muszę wspomnieć, że moje zaangażowanie w działalność w imię Pawdy wynikało pzede wszyskim z wychowania w myśl waości: Bóg, Hono, Ojczyzna. - Jakie epesje Panów spokały? Paweł Moyl: W 98. byłem inicjaoem sajku na kopalni,,julian, a akże jej delegaem do podpisania poozumień jaszębskich. Tym,,sobie zasłużyłem na inenowanie. Pzebywałem kolejno: w Będzinie, zelcach Opolskich, Kokoku, Jaszębiu, Tanowie i Uchecach. W maju 982. wóciłem do pacy, ale cały czas byłem obsewowany. W czasie pobyu w więzieniu w Uchecach jedno wydazenie szczególnie zapisało się w mojej pamięci. Odmówiono pomocy medycznej choym kolegom. Ja azem z innymi inenowanymi w akcie poesu podpaliliśmy amejsze baaki. To był aki ak odwagi. Zenon Nowakowski: Mimo że byłem ylko zwykłym członkiem olidaności, zosałem skazany na więzienie.,,iedziałem w Zabzu, a poem w Kakowie. Waunki były saszne: pzepełnione cele, zimna woda Po wyjściu na wolność zosałem zwolniony z pacy.

9 Nume specjalny 2 2 Waldema Pias: Po mnie B pzyjechało pzed Bożym Naodzeniem. Nie zasali mnie wedy, ale więzienie mnie nie minęło. Zosałem aeszowany po święach za kolpoaż bibuły i uloek. Jak kolega więzienie odbywałem w Zabzu i Kakowie. Zygmun ośniok: Mnie, Janka i Józka wzywano na pzesłuchania, pzepowadzano nam ewizje, pozbawiono możliwości pacy w soboy i niedziele Od amej poy minęło 3 la Widzimy, że wspomnienia amych wydazeń ciągle wywołują u Panów duże emocje Józef Baje: Częso wacamy do amych wydazeń. W 3 ocznicę wpowadzenia sanu wojennego oganizujemy spokanie koleżeńskie, zaś 2 dni wcześniej gudnia na Rajskim Placu pzy bazylice po mszy święej odsłonięa zosanie ablica upamięniająca naszą działalność opozycyjną. Rozmawiała Maa Kaźmieska w obecności nauczycieli polonisów: Agnieszki Wysemp i Daii Hozeli Na zdjęciu: Jan Misiak, Zygmun ośniok, Paweł Moyl, Waldema Pias, Daia Hozela, Józef Baje, Maa Kaźmieska, Zenon Nowakowski.

10 Nume specjalny 2 2 Na zdjęciu: Tablica pamiąkowa zamieszczona XII 2. na Rajskim Placu pzy Bazylice Najświęszej Maii Panny i św. Bałomieja w Piekaach Śląskich

11 ZŁO JET ZAWZE ZŁEM Ile miał pan la, gdy wpowadzono san wojenny? Miałem 24 laa -byłem młody, ale świadomy ego, co się dzieje. Jak pan zapamięał 3 XII 98 oku i okes sanu wojennego? Nume specjalny 2 2 Pamięam, że eściowie, u kóych mieszkaliśmy z żoną, o godzinie 7: ano obudzili nas słowami:,,wojna! Włączyliśmy szybko elewizję i wysłuchaliśmy pzemówienia gen. Jauzelskiego. Dniem, kóy najbadziej ukwił mi w pamięci, był 6 gudnia 98. wydazenia na kopalni Wujek. Pacowałem wedy niedaleko od kopalni - w Pasowych Zakładach Gaficznych na eenie Kaowic. Do dnia dzisiejszego mam w pamięci odgłosy pzelaujących helikopeów, huk wyszałów Niekózy mówią, że wpowadzenie sanu wojennego o było mniejsze zło, co pan o ym sądzi? Dla mnie nie ma czegoś akiego jak mniejsze czy większe zło. Zło jes zawsze złem. Na czym polegała Pana działalność opozycyjna? Pzełomowym wydazeniem, kóe spawiło, że zaangażowałem się w działalność opozycyjną było zabójswo księdza Jezego Popiełuszki. Waz z żoną należałem do Duszpaseswa Ludzi Pacy i na óżne sposoby manifesowaliśmy nasz spzeciw wobec komunizmu, np. w Święo Pacy maja żona myła okna, a ja zepałem dywany, za o w Babókę i lisopada uczesniczyliśmy w mszach święych i oganizowaliśmy pochody. W amym okesie nawiązaliśmy wiele pzyjaźni z ludźmi olidaności. Poznaliśmy wielu słynnych działaczy jak Anna Walenynowicz, Józef Duiasz, Pof. Czaoyski, K. Świoń. Niekóych z nich mieliśmy zaszczy gościć w swoim domu. wój alen plasyczny wykozysywałem do pojekowania uloek, zaposzeń dla działaczy,,olidaności na lokalne obchody Święa Góników, obiłem anspaeny. Zajmowaliśmy się eż kolpoażem zw. bibuły. Pzewoziliśmy ją w wózku dziecięcym, pod maeacykiem, na kóym leżała nasza cóka. W 989. zacząłem oganizować,,olidaność na eenie mojego zakładu pacy. Nasza komisja zakładowa miała n 34 i była jedną z piewszych zaejesowanych w Zaządzie Regionu. Byłem pzewodniczącym pzez dwie kadencje i delegaem na Zjazd Regionalny. Jak wyglądały manifesacje, w kóych bał Pan udział? Pamięam badzo dobze manifesację z okazji Święa Niepodległości lisopada (oczywiście wedy en dzień nie był święem pańswowym). To było pod koniec la 8. Uczesniczyłem w mszy św. w Kaedze w Kaowicach. Opozycjoniści planowali pzejście pochodem z Kaedy pod pomnik Powsańców Śląskich ulicami Kaowic, oczywiście z anspaenami. Pzeszliśmy ylko paę ulic i nas zazymali, wóciliśmy do kaedy i poem Adam łomka powadził negocjacje z komendanem milicji.

12 Nume specjalny 2 2 Uzgodnili, że możemy pzejść do dwoca w Kaowicach pod eskoą, a poem musimy się ozejść. Nie zdążyliśmy nawe dojść do ulicy Kościuszki, jak ubecy nas zaaakowali, ja na szczęście nie dosałem i udało mi się wócić z powoem do Kaedy. Czekaliśmy am wiele godzin, aż w końcu ksiądz, edako Gościa Niedzielnego, mnie i jeszcze dwójkę znajomych podwiózł do domu, o była jakoś 2: lub 3: w nocy. Z czego wynikał bun wobec komunizmu? Z wychowania, z adycji, kóe wyniosłem z domu odzinnego. Dużą olę odegała eż eligia. Jakie epesje Pana spokały ze sony władz w laach 8? Wiele azy byłem pzesłuchiwany pzez B, a akże pzepowadzano ewizje w moim mieszkaniu i w miejscu pacy. Byliśmy z żoną pod ciągłą konolą B. Podczas jednego z pzesłuchań zapoponowano mi wyjazd z kaju. Oczywiście odmówiłem. Wywiad z p. Maianem Rzepą, pzepowadzony dnia..2 pzez andę kzypczyk i Kamilę Nawako w obecności nauczycieli polonisów Agnieszki Wysemp i Daii Hozeli

13 Nume specjalny 2 2 NIE W TAKIM ŚWIECIE POWINNIŚMY ŻYĆ (wywiad z Elżbieą Cieślik, z dn...2.).czy może sie Pani pzedsawić, powiedzieć, skąd pochodzi? Nazywam się Elżbiea Cieślik, od uodzenia mieszkam w Piekaach Śl. 2.Jaka wspomina Pani 3 XII 98? Kiedy ogłoszono san wojenny, byłam ochę sasza od was. Pamięam pzeażenie i sach. Mój aa powiedział: "mamy wojnę". Badzo się bałam, san wojenny był dla mnie jednoznaczny z ym, że jes wojna. 3. Gdzie Pani mieszkała i działała w amym czasie? Mieszkałam w Dąbówce Wielkiej, uczyłam się jeszcze w liceum. woja działalność ozpoczęłam po 984. azem z mężem. Moi odzice należeli do "olidaności" i uożsamiałam się z ym, o czym mówiono w domu. 4.Wspomniała Pani, że swoją działalność ozpoczęła po 984, czy mogłaby Pani powiedzieć na czym ona polegała? W 984. mój mąż był pacownikiem kopalni. Dzięki swojemu koledze afił do gupy zaangażowanej w działalność opozycyjną. Pzez niego poznałam osoby, kóe zajmowały się konspiacją. Zaczęłam uczęszczać na spokania, ale dlaego, że byłam kobieą, byłam "łagodnie" akowana pzez B. Jeździłam na msze za ojczyznę do Byomia i Waszawy. Po nabożeńswach zosawaliśmy i śpiewaliśmy pieśni oaz mieliśmy pzygoowany pogam aysycznopaioyczny, aby dodać ludziom ouchy. Częso musieliśmy uciekać. Roznosiliśmy ównież gazeki, kóe pzywozili nam znajomi z Waszawy. 5.Jak na Pani działalność zaeagowała odzina i pzyjaciele? Reakcje były óżne. Koleżanki ze szkoły aczej uważały, że o zły pomysł -"lepiej sie nie angażować" niekózy po posu się bali. Rodzina naomias nie miała nic pzeciwko emu, że dołączyłam do ej gupy- sami hołdowali podobnym waościom. Dobze wspominam en czas, jako ważny momen, choć nie az bałam się, ale mogłam zawsze liczyć na wspacie najbliższych. 6.Jakie były pzyczyny zwolnienia Pani mąż z pacy? Mój mąż pacował na kopalni, zosał zwolniony dyscyplinanie, za niewywiązanie się z obowiązków, ale pawdziwą pzyczyną była jego działalność opozycyjna. Miało o służyć jako pzesoga dla innych. Oczywiście był wzywany na pzesłuchania pze B. Później już nie mógł dosać pacy w Piekaach. Było ciężko, ja byłam w ciąży, mieszkaliśmy u odziców. Na dodaek na 6 ygodni mąż zosał zabany do wojska, dopieo w 989 znów wócił na kopalnię. 7.Dlaczego zaangażowała się Pani w działalność opozycyjną? Bałam w ym udział, bo mnie o poywało. Uważałam, że nie w akim świecie powinniśmy żyć, i że zeba zmian na lepsze. Wiadomo, że jeśli człowiek będzie ylko pazył, o nic się nie zmieni. Tzeba działania. Jak sie jes młodym człowiekiem, o się ma dużo siły i odwagi. Rozmawiały : Aleksanda Tobuś i Żanea Wóbel w obecności nauczycieli polonisów- Daii Hozeli i Agnieszki Wysemp

14 Pawda. W dzisiejszych czasach coaz częściej spychana jes na magines. Nie ważne są faky, ale ich wygodna inepeacja. Tak było od dawna. an wojenny całkowicie zdefomował pojęcie wolnych mediów. Takowe nie isniały, ale 3 la emu dla odkycia pawdy, ludzie poafili zobić wiele. ewowany pzez media sek kłamsw i oszczesw mało kogo obchodził. Infomacje pawdziwe można było pzeczyać ylko w pasie podziemnej, wydawanej pzez pężnie działającą konspiację. Dzięki lekuze bibuły eaz my możemy na nowo odkywać hisoię amych la. Pan Józef Baje - jeden z piewszych działaczy NZZ olidaność pzy kopalni Julian, pomógł nam na nowo zozumieć hisoię naszej ojczyzny. Opowiadał nam o spokaniach związkowców, mszach za ojczyznę, kazaniach księdza Popiełuszki. Tym poajemnie żył cały kaj. Pan Józef dobze pamięa wydazenia związane ze śmiecią kapelana olidaności. Ze wzuszeniem wspominał o waszawskiej Babóce z 983. Ludzie olidaności, a w ym i gónicy czuli wspacie płynące od ks. Jezego, kóy 4 gudnia 984. miał odpawić Babókę w Piekaach. Miał, ale nie doał Nume specjalny 2 2 NA TRAŻY PRAWDY 3 lisopada 984oku, Żoliboz scena wielkiej manifesacji. Pochody ludzi z uniesionymi ękami wskazującymi v, anspaeny z napisami: Zabili ciało, lecz duszy zabić nie mogą, ludzie sojący na dachach, aby choć pzez chwilę pokazać zjednoczenie. Tak e wydazenia pamięa pan Józef, kóy waz z hunikami i kilkoma innymi gónikami niósł umnę z ciałem księdza Popiełuszki. Piekascy gónicy pawie od począku znali pawdę o sanie wojennym. Znajomi z Fancji pzesyłali wycinki z gaze oaz zdjęcia. Tam eż dukowano niekóe biuleyny. Każdy pzysłany egzemplaz był podawany z ąk do ąk - wszyscy szukali pawdy. Pan Józef pamięa jak udno było zachować wszysko w ajemnicy. Kiedy musiał spoykać się z poboszczem Bazyliki, na poboswo wchodził pzez okno domu swoich odziców. Podobnie jadąc do Waszawy, elemeny ubiou ozdzielali między dziesięciu, ak na wszelki wypadek. Nie wiadomo, kiedy mogła zdazyć się konola. Dziś o panu Józefie możemy powiedzieć, że jes sażnikiem gobu ks. Popiełuszki jak napisał do niego poboszcz żoliboskiej paafii ks. Teofil Bogucki. Jes więc sażnikiem pawdy, kóej pagnienie jes niezmienne od 3 la.

15 Nume specjalny 2 2 Joanna Mikołajczyk

16 Nume specjalny 2 2 GINTER KUPKA - PIEKARZANIN WALCZĄCY Z KOMUNĄ W pamięci wielu mieszkańców Pieka Śląskich pozosaje Gine Kupka, kóy wpisał się w hisoię naszego miasa niezłomną posawą opozycjonisy w czasach komunizmu, a akże wieloma zasługami na zecz działalności społecznej. Kupka Gine Paweł -uodzony 5 IX 94. w Radzionkowie zmał siepnia 29. Gine badzo wcześnie zaczął wykazywać zaineesowanie spawami adia i elekoechniki. am między innymi zbudował swój piewszy adioodbionik. Gdy zakończył edukację odbył kilkulenią służbę wojskową na eenie Dolnego Śląska, dochodząc do sopnia kapala. Jego dalsza doga życiowa związana była z Wocławiem, gdzie ozpoczął pace w Lidze Obony Kaju. Pzy oganizacji ej zajmującej się bezpieczeńswem kaju działała sekcja łączności. Pod koniec la 6. XX w. wócił z powoem na Góny Śląsk:. W 968. założył z gupą pasjonaów Klub Kókofalowców P9 KRT.. W ym samym okesie czasu Gine Kupka ozpoczął pace w KEK,,Julian" w Piekaach Śl. jako powadzący amejszą ozgłośnie zakładową nadającą muzykę i wiadomości doyczące życia kopalni. Od ego czasu jego życie i działalności związane były z Piekaami Śl. w laach 7. XX w. Klub P9 KRT powadził badzo ożywioną działalność: cooczne kusy szkoleniowe,. Klub nawiązał akże łączność z żeglazem K. Baanowskim, kóy samonie opłynął kulę ziemską, uczesnikami wypawy alpinisów na Alaskę w 974. Kieownikiem i inicjaoem wielu z ych pzedsięwzięć był Gine Kupka. W VIII 98. bał akywny udział w zoganizowaniu sajku góników w KWK,,Julian" zakończonego podpisaniem poozumień w Jaszębiu Zdoju. Włączył się nasępnie w działalność nowo powsałego związku NZZ,,olidaność". Pełnił m.in. funkcję pzewodniczącego Międzyzakładowego Komieu Koodynacyjnego NZZ,,olidaność" w Piekaach Śl., kóy swą siedzibę miał w Miejskim Domu Kuluy. W ym czasie zoganizował ównież I Piekaskie ympozjum Naukowe z udziałem gości z całej Polski (np. z Polskiej Akademii Nauk z Waszawy). Dnia 3 XII 98., po powocie z Waszawy skąd pzywiózł np. lieauę dugiego obiegu, zosał aeszowany w KW MO w Kaowicach, a nasępnie inenowany. iedział w Zakładzie Kanym w Zabzu-Zabozu. W sanie wojennym działalność Klubu P9 KRT zosała zawieszona, a jego mająek skonfiskowano. Po pzeszło 2 miesiącach Gine Kupka zosał wypuszczony na wolność. Wócił na kopalnię,,julian", ale już w chaakeze elekyka dołowego- za jego działalność spoykały go liczne epesje. Mimo ego nie zezygnował z działalności opozycyjnej. W kwieniu 982. po az piewszy uczesniczył w comiesięcznej mszy św. za ojczyznę spawowanej pzez ks. J. Popiełuszkę w waszawskim kościele św. anisława. konakował się ównież z pzedsawicielami amejszej opozycji, np. uczesnikami I Piekaskiego ympozjum: p. pof. Pawłem Czaoyskim (z Insyuu Hisoii PAN), Janem zeleckim (socjologiem) i wielu innymi. Do udziału w mszach św. za ojczyznę w Waszawie namawiał wiele osób z eenu Pieka Śl. i mias pzyległych. Na wzó amejszego Duszpaseswa Ludzi Pacy zoganizował podobne pzy bazylice NMP i Zmawychwsania Pańskiego na kalwaii pod opieką księży: pałaa Władysława udena i poboszcza Pioa Płonki. W amach działalności ego duszpaseswa powadzono liczne spokania (np. z okazji Babóki-4 gudnia), na kóe zapaszano gości z wykładami. Byli o m.in. pof. P. Czaoyski, J.zelecki, B. Geemek, d K.Ziółkowski, edako A. Michnik, A. Wielowiejski. Nawiązano akże współpacę z waszawskim Klubem Ineligencji Kaolickiej. Duszpaseswem ludzi pacy w Gdańsku i Gdyni. Pzy duszpaseswie powsało akże Koło PTTK, kóe oganizowało

17 wycieczki i pielgzymki do Waszawy, Tójmiasa, Kakowa. Jego członkowie uczesniczyli ównież w pieszych pielgzymkach, np. z Waszawy do Częsochowy. w związku ze śmiecią ks. j. Popiełuszki Gine Kupka waz z pzyjaciółmi uczesniczył w jego pogzebie - niósł umnę z ciałem zabiego kapłana. Powadzona pzez niego działalność spoykała się z negaywnym nasawieniem władz: był wielokonie zazymywany i pzesłuchiwany pzez milicję i łużbę Bezpieczeńswa. Zwolniono go akże z kopalni,,julian". Po dłuższym okesie poszukiwań znalazł pacę w kopalni,,powsańców Śląskich" w Byomiu- Radzionkowie. Tam ównież nie zapzesał działalności opozycyjnej. W 988. założył Tymczasową Komisję Zakładową NZZ,,olidaność", a po legalizacji związku w 989. sanął na jego czele. Po pzełomie 989. był jednym z inicjaoów powsania w Piekaach Śl. Komieu Obywaelskiego. Wysawił on w piewszych wolnych wyboach do Rady Miasa w 99. własną lisę wyboczą. Po wyganiu Nume specjalny 2 2 wyboów pzez Komie Obywaelski i objęciu funkcji pezydena miasa A. Żydka zosał powołany na sanowisko dyekoa Miejskiego Domu Kuluy w Piekaach Śl. Jako dyeko ozwinął działalność klubu kókofalowców i CBadiowców, ozbudował budynek pzy ul. Byomskiej, zaadopował zaplecze, na kóym odbywały się liczne fesyny o spokania. Wócił do oganizowania sympozjów naukowych odbywających się każdego oku w V z okazji pielgzymki mężczyzn. Największym jednak jego osiągnięciem było powsanie w 996. Radia Piekay. Towazyswo o zabiegało o zachowanie egionalnego chaakeu adia, co dopowadziło począkowo do spoów z nowym kieownicwem ozgłośni. Mimo ego zabiegi e pzyniosły ezula i adio zachowało swój niepowazalny śląski klima. Znalazło o wyaz w wynikach słuchalności: jedno z piewszych miejsc w wojewódzwie. W 25. Gine Kupka zosał odznaczony pzez pezydena RP za zasługi w działalności społecznej Złoym Kzyżem Zasługi. Zmał w wyniku ciężkiej chooby.