UCHWAŁA NR 891/XLI/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO z dnia 30 czerwca 2014 roku

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR 891/XLI/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO z dnia 30 czerwca 2014 roku o zmianie uchwały Sejmiku Województwa Pomorskiego w sprawie Zaborskiego Parku Krajobrazowego Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca o samorządzie województwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 596) i art. 16 ust. 3 oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 627). Sejmik Województwa Pomorskiego uchwala co następuje: 1 W uchwale nr 144/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Zaborskiego Parku Krajobrazowego wprowadza się następujące zmiany: 1) w 4 ust. 3 dodaje się pkt 3 w brzmieniu: 3. stosowania pomocniczych silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych na odcinku rzeki Brdy o długości 50 m poniżej mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w kierunku Jez. Długiego, w okresie od 1 maja do 30 września. 2 Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od opublikowania w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Województwa Pomorskiego. 3 Przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego Jan Kleinszmidt UZASADNIENIE

2 Zgodnie z art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 596) i art. 16 ust. 3 oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 627) Sejmik Województwa określa w drodze uchwały zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego wynikające z potrzeb jego ochrony. W związku z kompetencjami Sejmiku Województwa, Starosta Chojnicki przekazał wniosek Chojnickiego Klubu Żeglarskiego o zmianę uchwały nr 144/VII/11 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie Zaborskiego Parku Krajobrazowego poprzez dopuszczenie stosowania pomocniczych silników spalinowych na jachtach żaglowych na odcinku rzeki Brdy w Małych Swornychgaciach. Powiat Chojnicki w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata zrealizował projekt pn. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej powiatu chojnickiego poprzez budowę mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w ramach programu Kaszubska Marszruta. Celem budowy mostu było ożywienie turystyki żeglarskiej na jeziorze Długim i Karsińskim, poprzez umożliwienie przepłynięcia większych jachtów kabinowych na jezioro Długie i Karsińskie, co dotychczas było niemożliwe ze względu na nisko położony już nieistniejący most w Małych Swornychgaciach. Mała szerokość Brdy na tym odcinku oraz silny nurt rzeki, który nie układa się prostopadle do mostu lecz na skos, w znaczący sposób utrudnia bezpieczne przepłynięcie tego odcinka rzeki. Jachty żaglowe, które sterowane są ręcznie, tracą manewrowość i w konsekwencji mogą uderzać w belki odbojowe, co stanowi poważne zagrożenie dla osób przebywających na pokładzie. W związku z powyższym, możliwość stosowania silników spalinowych na proponowanym odcinku wpłynie znacząco na poprawę bezpieczeństwa oraz spowoduje bezkolizyjne przepłynięcie tego fragmentu rzeki. Zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody, w uchwale sejmiku województwa określa się szczególne cele ochrony parku oraz zakazy właściwe dla danego parku, zawarte w art. 17 ust. 1 ustawy, wynikające z potrzeb jego ochrony. Przepisy art. 17 ust. 1 stanowią wzorzec zakazów, które mogą być wprowadzone na terenie parku krajobrazowego. Ustawodawca dał możliwość dostosowania ograniczeń do lokalnych uwarunkowań, pod warunkiem zapewnienia dalszej ochrony tego obszaru. Po analizie potencjalnego wpływu użycia silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych na przedmiotowym fragmencie rzeki Brdy na szczególne cele ochrony parku stwierdzono, iż odstępstwo to nie wpłynie negatywnie na ochronę obszaru parku krajobrazowego i jego wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych w celu zachowania oraz popularyzacji tych wartości oraz na realizację szczególnych celów ochrony zawartych w uchwale. Odcinek rzeki Brdy, którego dotyczy zmiana uchwały sejmiku, położony jest ponadto na obszarze Natura 2000 Wielki Sandr Brdy PLB W związku z tym przeanalizowano potencjalny wpływ użycia pomocniczych silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych na cele ochrony obszaru Natura Przedmiotem ochrony na terenie obszaru Natura 2000 Wielki Sandr Brdy są gatunki ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, tj, kania ruda, łabędź krzykliwy, bielik, żuraw, puchacz, lelek kozodój, zimorodek oraz regularnie występujące ptaki migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, tj. gągoł, nurogęś i brodziec piskliwy. Zgodnie z mapą rozmieszczenia gatunków ptaków przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000, będącej częścią Projektu Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Wielki Sandr Brdy PLB w województwie pomorskim, w sąsiedztwie mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie bytują takie gatunki jak: dzięcioł czarny, gągoł i włochatka. Gągoł jest gatunkiem występującym głównie na Jez. Charzykowskim, choć wielokrotnie przemieszcza się między Jez. Charzykowskim i Długim nad lądem. Gniazduje w lesie lub w zadrzewieniach nadwodnych, obfitujących w dziuple wykute przez dzięcioła czarnego. W obrębie mostu zwodzonego dotychczas nie zaobserwowano gągołów z młodymi. Zabezpieczeniem dla tego

3 gatunku jest obecność szerokiego pasa trzcin na Brdzie i sąsiednich jeziorach, które są dogodnym miejscem schronienia. Dzięcioł czarny oraz włochatka nie są natomiast gatunkami ściśle związanymi ze środowiskiem wodnym, w związku z czym nie będą wykazywały negatywnych reakcji na obecność łodzi żaglowych napędzanych silnikami spalinowymi o mocy do 10 KM. W związku z budową mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie, na wnioskodawcę nałożono również monitoring ornitofauny przez okres przynajmniej 3 lat od dnia oddania obiektu do użytkowania z uwzględnieniem okresu lęgowego, jak i okresu migracji i zimowania ptaków, w celu obserwacji zmian w wykorzystaniu terenu przez ornitofaunę. Zgodnie z wynikami monitoringu za 2013 r. w trzcinowiskach w pobliżu mostu zaobserwowano w okresie lęgowym w maju i w czerwcu następujące gatunki: krzyżówkę, gągoła, łabędzia niemego, nurogęś, krakwę, perkoza dwuczubowego, trzciniaka, kukułkę, kopciuszka, mewę śmieszkę i dzięcioła czarnego. W późniejszym okresie od sierpnia do września zaobserwowano kormorana, zimorodka i kokoszkę. Gągoł, nurogęś, dzięcioł czarny i zimorodek stanowią przedmioty ochrony w obszarze Natura 2000, a pozostałe gatunki objęte są ochroną na mocy przepisów ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Wyjątkiem są krzyżówka i łyska, które znajdują się na liście gatunków zwierząt łownych na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. Potencjalne oddziaływanie związane z proponowaną zmianą uchwały może dotyczyć gatunków wodnych, takich jak: nurogęś, łabędź niemy, krakwa, perkoz dwuczuby, trzciniak, zimorodek, kormoran, kokoszka, łyska oraz krzyżówka. W 2013 r. na Brdzie obserwowano żerującą samicę nurogęsi z pięcioma młodymi, ale gniazda nie odnaleziono. Gatunek ten gniazduje w lesie lub w zadrzewieniach nadwodnych, obfitujących w dziuple wykute przez dzięcioła czarnego, który ma swój rewir na cyplu wcinającym się w Jez. Charzykowskie w odległości m od mostu (w miejscu gdzie nie obowiązuje zakaz używania silników spalinowych). Ponadto zaobserwowano na Brdzie kokoszkę z dwoma młodymi (jednak nie odnaleziono gniazd na Brdzie) oraz łyski parę z trzema młodymi, które gniazdują w szuwarach na Jez. Charzykowskim i Długim. W trzcinowiskach na Jez. Charzykowskim, w odległości ok. 130 m od mostu, zlokalizowano gniazdo łabędzia niemego. Gatunek ten nie wykazuje jednak lęku przed człowiekiem. Gatunki te bytują głównie w trzcinowiskach na Jeziorze Charzykowskim, na którym nie obowiązuje zakaz używania silników spalinowych, w związku z czym proponowana zmiana nie spowoduje istotnego wzrostu presji na ptaki w stosunku do dotychczasowego stanu. Ponadto w szuwarach trzcinowych na Jez. Charzykowskim i Długim gniazduje perkoz dwuczuby, trzciniak i krzyżówka. Poza okresem lęgowym sporadycznie obserwowany jest zimorodek, którego najbliższe znane stanowiska lęgowe znajdują się w dolinie rzeki Chociny oraz na Brdzie, na odcinku od Ciecholewa do Jez. Charzykowskiego i licznie występujące kormorany, żerujące na Jez. Charzykowskim i Długim (najbliższe stanowisko lęgowe kormorana znajduje się nad Jez. Somińskim). W 2013 r. odnotowano także sześć zajętych gniazd dymówki pod konstrukcją mostu. Jest to jeden z mniej płochliwych gatunków ptaków, szukający obecności człowieka, którego obiekty ułatwiają mu wydanie na świat potomstwa. Zaobserwowano również oknówki żerujące na Brdzie, w szczególności na Jez. Charzykowskim w pobliżu przystani rybackiej. Gatunek ten nie jest płochliwy, co potwierdza zakładanie przez niego gniazd w obrębie zabudowań ludzkich. W odniesieniu do tych gatunków ptaków, stosowanie pomocniczych silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych nie będzie stanowiło dla nich zagrożenia. Dla większości gatunków kluczowe znaczenie mają siedliska szuwarowe na jeziorach oraz w dolinie Brdy. Są one niezbędne do bytowania ptaków w pobliżu mostu i na rzece. Dla niektórych jest to miejsce rozrodu, inne mogą się tam schronić w razie ewentualnego płoszenia spowodowanego przepływającymi żaglówkami czy kajakami. Umożliwienie użycia pomocniczych silników spalinowych na jachtach żaglowych pozwoli na sprawne i bezkolizyjne przepłynięcie tego odcinka Brdy, bez potrzeby zatrzymywania się i kotwiczenia w pobliżu pasów trzcin.

4 Stosowanie silników spalinowych na łodziach żaglowych nie spowoduje istotnego wzrostu presji na ptaki w stosunku do dotychczasowego stanu. Sama obecność człowieka na wodzie wywiera wpływ na ptaki, zwłaszcza gatunki, które charakteryzuje duży dystans ucieczki. Efekt płoszenia ptaków dotychczas i tak występował. Brda na tym fragmencie była i jest użytkowana przez żeglarzy i kajakarzy do przemieszczania się między jeziorami Charzykowskim i Długim. Uruchomienie nowego mostu umożliwia jedynie przepływanie większym jednostkom oraz ułatwia przepływanie tym, które dotychczas korzystały z tego fragmentu rzeki. Potencjalny wpływ na ptaki dotyczył będzie jedynie przedmiotowego 50 metrowego odcinka Brdy za mostem zwodzonym, gdzie i tak generowany jest hałas z przebiegającej tamtędy drogi powiatowej zarówno z uwagi na przejeżdżające samochody jak i ruch ludzi na samym moście. Poza gatunkami ściśle związanymi z wodą, notowano pospolite gatunki takie jak: kwiczoł, rudzik, bogatka, wrona siwa, zięba czy dzięcioł duży na pobliskich drzewach. Gatunki te nie będą wykazywały negatywnych reakcji na obecność łodzi żaglowych napędzanych silnikami spalinowymi o mocy do 10 KM. Analizując potencjalny wpływ użycia pomocniczych silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych, odniesiono się również do ptaków zimujących na tym fragmencie Brdy. Niezamarzający odcinek rzeki Brdy między Jez. Charzykowskim i Długim stanowi miejsce zimowej koncentracji łabędzia krzykliwego, a także łyski, krzyżówki i łabędzia niemego. Sporadycznie obserwowane są: perkoz, perkozek, czapla biała, gągoł, kormoran i bielik. Funkcjonujący od 2013 r. most zwodzony umożliwia ruch łodzi żaglowych między jeziorami Charzykowskim i Długim, w okresie od 1 maja do 30 września każdego roku. Przy zachowaniu obowiązującego harmonogramu pracy mostu, zaproponowana zmiana uchwały Sejmiku nie będzie stanowiła zagrożenia dla zimujących ptaków na analizowanym odcinku rzeki Brdy. Taka ocena została również zawarta w opinii ornitologicznej w raporcie o oddziaływaniu na środowisko wykonanego w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla projektu Zwiększenie atrakcyjności turystycznej powiatu chojnickiego poprzez budowę mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w ramach programu Kaszubska Marszruta. W odniesieniu do przebiegu korytarzy ekologicznych obszar Natura 2000 Wielki Sandr Brdy PLB położony jest w zachodniej części jednego z ważniejszych korytarzy migracji dużych ssaków wyznaczonych dla obszaru Polski, znajdującym się na terenie Pomorza. Jest to korytarz Kaszubski Południowy (GKPn-13), obejmujący swym zasięgiem duże kompleksy leśne Borów Tucholskich i Równiny Charzykowskiej. Na analizowanym odcinku rzeki Brdy nie obserwowano jednak migracji dużych ssaków. Korytarze migracji ssaków mają mniejsze znaczenie dla przemieszczania się ptaków. Jednak ze względu na lokalizację wzdłuż doliny rzecznej z licznymi mokradłami oraz znaczne zalesienie może stanowić dogodne miejsce tranzytowe, ułatwiające migracje. Zaborski Park Krajobrazowy oraz obszar Natury 2000 Wielki Sandr Brdy nie leżą jednak na żadnej istotnej trasie migracyjnej ptaków. Wędrówka jesienna oraz wiosenna w tym miejscu odbywa się szerokim frontem, jest zauważalna, jednak nie jest to miejsce kluczowe na trasie przelotu. Pod względem hydrologicznym i możliwości migracji organizmów wodnych obszar odznacza się znaczącą liczbą możliwych powiązań z otoczeniem. Występujące tu jeziora są przepływowe, co stwarza dogodne warunki do przemieszczania się organizmów. Dolina rzeki Brdy na analizowanym obszarze stanowi miejsce, które lokalnie wykorzystują ptaki wodno-błotne do migracji. Prowadzone obserwacje potwierdzają jednak, że funkcjonowanie mostu zwodzonego oraz zwiększony ruch turystyczny związany z obecnością łodzi żaglowych na rzece, nie stanowi bariery dla przemieszczania się ptaków. Migracje odbywają się na większych wysokościach, więc stosowanie pomocniczych silników spalinowych o mocy do 10 KM na jachtach żaglowych, nie będzie stanowiło dla nich zagrożenia.

5 Funkcjonowanie nowego mostu powoduje, że ruch na rzece jest skoncentrowany głównie w czasie jego otwarcia. Zgodnie z harmonogramem przyjętym przez zarządzającego obiektem, a więc Powiat Chojnicki, w 2013 r. był to okres od 1 maja do 30 września. Most jest podnoszony cztery razy w ciągu dnia w godz.: 9:00, 12:00, 16:00 i 19:00. Za każdym razem przeprawa trwa około 20 minut. Konsekwencją uruchomienia nowego mostu jest zatem ograniczenie czasu presji na ptaki bytujące na Brdzie. Ponadto, jedną z wytycznych zawartych w postanowieniu dotyczącym uzgodnienia realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w ramach projektu Zwiększenie atrakcyjności turystycznej powiatu chojnickiego poprzez budowę mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w ramach projektu programu Kaszubska Marszruta jest nawiązanie współpracy zarządcy terenu z służbami WOPR i Policji w sprawie zachowania płynności ruchu na rzece Brdzie. Przedmiotowa zmiana uchwały pozwoli na bezkolizyjne przepłynięcie tego odcinka rzeki Brdy, a w konsekwencji na zachowanie płynności ruchu. W odniesieniu do zidentyfikowanych w projekcie Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 Wielki Sandr Brdy PLB w województwie pomorskim, istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony w obszarze Natura 2000, za jedne z głównych zagrożeń dla wymienionych gatunków ptaków uznano motorowe sporty wodne. Należy mieć jednak na uwadze, że zniesienie zakazu używania silników spalinowych na jachtach żaglowych nie ma na celu dopuszczenia uprawiania sportów motorowodnych. Możliwość użycia silnika spalinowego na tym konkretnym, oznakowanym odcinku Brdy ma jedynie umożliwić bezpieczne i płynne jego przepłynięcie. Podstawowe siedliska ptaków na analizowanym terenie to szuwar trzcinowy (trzciniaki, perkozy, łabędzie, kokoszki), wilgotne łąki turzycowe i zarośla ziołorośli (kaczki), zadrzewienia (wiele gatunków, w tym gągoł i nurogęś) i zakrzaczenia (wiele gatunków ptaków, w tym także związane z siedliskami podmokłymi), a także konstrukcja mostu (dymówka, oknówka). Nad samą Brdą brak jest wystarczająco rozległych płatów szuwaru trzcinowego, by stanowiły one siedlisko gniazdowe perkoza dwuczubego, łyski i innych dużych ptaków związanych z tym siedliskiem. W płatach szuwaru trzcinowego, występującego przy brzegach omawianego odcinka rzeki, gniazduje trzciniak. Dla zachowania możliwości występowania tego gatunku w tym miejscu należy nie dopuścić do zniszczenia płatów szuwarów. Należy także unikać niekontrolowanego przybijania łodziami do brzegów rzeki w miejscach, gdzie płaty szuwarów występują. Stosowanie silników spalinowych wyłącznie na proponowanym odcinku wpłynie znacząco na poprawę bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz umożliwi bezkolizyjne przepłynięcie tego fragmentu rzeki. Spowoduje to skrócenie czasu obecności człowieka na rzece oraz pozwoli na sprawne pokonanie Brdy, w tym na uniknięcie niekontrolowanego wpływania w trzciny, wynikającego z trudności związanych z pokonaniem silnego nurtu rzeki. Szuwary trzcinowe umożliwiają ponadto schronienie dla ptaków w razie ewentualnego płoszenia spowodowanego przepływającymi żaglówkami czy kajakami. Wilgotne łąki turzycowe występują przede wszystkim nad brzegami jezior, a płaty ziołorośli pokrywają tereny leżące poza korytem rzeki, w związku z czym przedmiotowa zmiana uchwały nie będzie wykazywała oddziaływania na te siedliska. W trakcie analizy pod uwagę wzięto również wpływ na walory krajobrazowe Zaborskiego Parku Krajobrazowego oraz na siedliska przyrodnicze, rośliny i grzyby. Według klasyfikacji typologicznej krajobrazu Polski Kondrackiego Zaborski Park Krajobrazowy leży w strefie krajobrazów młodoglacjalnych w typie: pojeziernym sandrowym i den dolinnych. Ze względu na stopień przekształcenia, znaczną część krajobrazu opisywanego obszaru można uznać za naturalną, czyli taką, gdzie występują ślady działalności człowieka, ale równowaga ekologiczna nie jest zaburzona. Zaproponowana zmiana uchwały sejmiku nie będzie miała wpływu na chronione w Zaborskim Parku Krajobrazowym krajobrazy związane z rynnami jeziornymi oraz dolinami rzecznymi Brdy i jej dopływów.

6 Odcinek rzeki Brdy między Jez. Charzykowskim i Długim jest ciekiem łączącym dwa jeziora eutroficzne. Roślinność występująca na analizowanym odcinku rzeki zdominowana jest przez zbiorowiska szuwaru właściwego, z niewielkim udziałem nymfeidów (grzybienie białe Nymphaea alba i rdest ziemnowodny Polygonum amphibium), które w strefowym układzie roślinności skompleksowane są z płatami szuwaru właściwego, stąd nie wchodzą one w kolizję z przepływającymi łodziami. Roślinność podwodną stanowią pospolite gatunki jeziorne. Przedmiotowy odcinek rzeki nie został sklasyfikowany jako chronione siedlisko przyrodnicze, w korycie rzeki nie odnotowano również roślin i grzybów gatunków chronionych (z wyjątkiem grzybieni białych, które objęte są ochroną częściową). W celu zapewnienia skutecznej ochrony tego obszaru, zostaną również podjęte działania minimalizujące potencjalne oddziaływanie proponowanej zmiany uchwały na chronione gatunki ptaków, polegające na ustawieniu przez Zaborski Park Krajobrazowy tablic informujących o możliwości użycia silnika spalinowego wyłącznie na wskazanym odcinku Brdy. Ponadto na tablicach informacyjnych zostanie umieszczony spis zasad właściwego korzystania z tego obszaru, tj. zachowanie szczególnej ostrożności i ograniczenie hałasu w okresie lęgowym ptaków oraz nie wpływanie łodziami żaglowymi w pobliskie szuwary. Niniejsza uchwała zmienia dotychczasowe odstępstwa od zakazu używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych. Obecnie zakaz nie dotyczy Jeziora Charzykowskiego i używania łodzi o napędzie elektrycznym, o mocy do 5 KM, z wyłączeniem jezior lobeliowych. Powyższe odstępstwa rozszerzono o odcinek rzeki Brdy o długości 50 m poniżej mostu zwodzonego w miejscowości Małe Swornegacie w kierunku Jez. Długiego, w okresie od 1 maja do 30 września. Ustalenia przyjęte niniejszą uchwałą pozwalają na racjonalną ochronę przedmiotowego terenu przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa osób korzystających z żeglugi w granicach Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Wprowadzenie przedmiotowego odstępstwa nie wpłynie negatywnie na cele ochrony tego obszaru. Wobec powyższego podjęcie niniejszej uchwały jest zasadne.