Górnictwo XXI w. oparte na odpowiedzialnym i zrównoważonym rozwoju

Transkrypt

1 EUROPEJSKO-LATYNOAMERYKAŃSKIE ZGROMADZENIE PARLAMENTARNE REZOLUCJA: Górnictwo XXI w. oparte na odpowiedzialnym i zrównoważonym rozwoju na podstawie sprawozdania Komisji Zrównoważonego Rozwoju, Ochrony Środowiska, Polityki Energetycznej, Badań Naukowych, Innowacji i Technologii Współsprawozdawczyni PE: Współsprawozdawca AŁK: Inês Zuber (GUE) Carlos Edward Osorio (Parlandino, Kolumbia) Piątek, 5 czerwca 2015 r. Bruksela (Belgia) AT\ doc PE v05-00

2 EUROLAT Rezolucja z dnia 5 czerwca 2015 r. Bruksela (Belgia) [na podstawie sprawozdania Komisji Zrównoważonego Rozwoju, Ochrony Środowiska, Polityki Energetycznej, Badań Naukowych, Innowacji i Technologii] Górnictwo XXI w. oparte na odpowiedzialnym i zrównoważonym rozwoju Europejsko-Latynoamerykańskie Zgromadzenie Parlamentarne, uwzględniając oświadczenia z siedmiu szczytów szefów państw i rządów Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Unii Europejskiej, które odbyły się w Rio de Janeiro (28 29 czerwca 1999 r.), Madrycie (17 18 maja 2002 r.), Guadalajarze (28 29 maja 2004 r.), Wiedniu (11 13 maja 2006 r.), Limie (15 17 maja 2008 r.), Madrycie (18 maja 2010 r.) i Santiago (26-27 stycznia 2013 r.), uwzględniając zasadę ostrożności przewidzianą w Deklaracji z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju, jak również w Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) przyjętej w czerwcu 1992 r. w Rio de Janeiro, uwzględniając deklarację przyjętą przez Konferencję Narodów Zjednoczonych w 2012 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju - Rio+20: Przyszłość, jakiej chcemy, w szczególności pkt 227 i 228 poświęcone górnictwu, uwzględniając dyrektywę 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko 1, uwzględniając dyrektywę 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego 2, uwzględniając Poradnik praktyczny na temat metod i technik ograniczania zastosowania rtęci w rzemieślniczym i prowadzonym na małą skalę wydobyciu złota opracowany w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, uwzględniając zalecenie nr 214 Parlamentu Wspólnoty Andyjskiej zatytułowane Nielegalne górnictwo w regionie Andów, uwzględniając decyzję nr 744 Wspólnoty Andyjskiej opisującą politykę Wspólnoty Andyjskiej w zakresie zwalczania nielegalnego górnictwa, uwzględniając konwencję nr 169 Międzynarodowej Organizacji Pracy, uwzględniając przyjętą przez ONZ Deklarację praw ludów tubylczych, uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka opracowane przez Johna Ruggie, specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. biznesu i praw człowieka, uwzględniając sojusz strategiczny Inicjatywy przejrzystości w branżach wydobywczych (EITI), gwarantujący ogłaszanie wysokości przychodów rządowych związanych z zasobami naturalnymi, 1 Dz.U. L 143 z , s Dz.U. L 102 z , s. 15. PE v /8 AT\ doc

3 uwzględniając konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącą bezpieczeństwa i zdrowia w kopalniach, uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek 1, uwzględniając deklaracje praw człowieka interamerykańskiego systemu praw człowieka i rezolucje Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka w sprawie środków zabezpieczających dla obrońców praw człowieka w związku z konfliktami wywoływanymi przez branżę wydobywczą, A. mając na uwadze, że prawo do zdrowego środowiska naturalnego jest prawem człowieka; B. mając na uwadze, że górnictwo jest procesem podstawowym, w ramach którego wydobywa się zasoby aktualnie wykorzystywane przez nasze społeczeństwa, a przemysł górniczy ma istotne znaczenie dla wszystkich państw posiadających zasoby mineralne, w szczególności dla krajów rozwijających się; C. mając na uwadze, że w wielu krajach górnictwo odpowiada za znaczną część PKB i często za większość dochodów z handlu zagranicznego i inwestycji zagranicznych oraz może być katalizatorem rozwoju społeczno-gospodarczego, jeżeli jest zarządzane w sposób skuteczny, wydajny, odpowiedzialny, zrównoważony i całkowicie przejrzysty; D. mając na uwadze, że gospodarka w znacznym stopniu uzależniona od eksploatacji surowców jest bardziej niestabilna ze względu na zmienność ich cen na rynkach międzynarodowych; E. mając na uwadze, że państwa mają suwerenne prawo do eksploatacji zasobów mineralnych zgodnie ze swoimi priorytetami krajowymi i zasadami odpowiedzialności za eksploatację zasobów naturalnych opisanej w zasadach z Rio; F. mając na uwadze, że wprawdzie górnictwo może przynosić znaczne bezpośrednie lub uboczne korzyści dla lokalnego i krajowego rozwoju gospodarczego oraz powodować tworzenie miejsc pracy i nowych obiektów infrastruktury lub przyczyniać się do rozwoju potencjału i przedsiębiorstw lokalnych, niemniej te korzyści w przypadku społeczności lokalnych często nie dochodzą do skutku; G. mając na uwadze, że najczęstsze skargi ze strony dotkniętych populacji dotyczą znacznych szkód dla środowiska i źródeł wody, negatywnego oddziaływania na zdrowie w sąsiadujących społecznościach, w szczególności zaburzeń oddechowych i dermatologicznych; przymusowych przesiedleń społeczności i niszczenia terenów zamieszkałych tradycyjnie przez ludność tubylczą, mających dla niej wartość duchową jako dziedzictwo; H. mając na uwadze, że boom międzynarodowych cen surowców pobudzany przez popyt ze strony gospodarek wschodzących był zachętą do inwestycji w dziedzinie górnictwa, a w Ameryce Łacińskiej górnictwo w istotny sposób pobudza dynamikę gospodarki, produkcji i społeczeństwa, przyczyniając się do rozwoju infrastruktury; 1 Dz.U. L 182 z , s. 19. AT\ doc 3/8 PE v05-00

4 I. mając na uwadze, że celem inicjatywy przejrzystości w branżach wydobywczych (EITI) jest przeniesienie bogactwa zasobów naturalnych na wyższy poziom rozwoju ludności lokalnej poprzez skupienie się na zwiększeniu przejrzystości zarządzania przychodami, aby ograniczyć możliwości korupcji i umożliwić sprawiedliwy podział zysków; J. mając na uwadze, że górnictwo na małą skalę charakteryzuje się znaczącymi nakładami pracy, niskim poziomem technologicznym, złymi warunkami pracy, bezpieczeństwa i higieny, a czasami negatywnymi skutkami dla środowiska, ale również jest znaczącą alternatywą w dziedzinie zatrudnienia dla prawie miliona osób w Ameryce Łacińskiej, często na obszarach wiejskich; K. mając na uwadze, że wspólnota międzynarodowa zobowiązała się w konwencji nr 182 Międzynarodowej Organizacji Pracy do zlikwidowania wszelkich najgorszych form pracy dzieci i zakazania wszelkiego rodzaju pracy osób do 18 roku życia stanowiącej zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa i rozwoju moralnego nieletnich; L. mając na uwadze, że szkody w środowisku powodowane przez górnictwo na wielką skalę i górnictwo odkrywkowe można ograniczyć za pomocą środków zabezpieczających i wyrównawczych w trakcie czynności wydobywczych i poprzez rehabilitację terenu po zakończeniu eksploatacji górniczej; M. mając na uwadze, że zyski z wydobywania i handlu określonymi minerałami są wykorzystywane do finansowania konfliktów w różnych regionach świata, a minerały z regionów ogarniętych konfliktami mogą być z łatwością sprzedawane na rynkach międzynarodowych, jeśli nie wzmocni się należytej staranności w obrębie łańcucha dostaw; N. mając na uwadze, że państwa górnicze w celu pokonania klątwy surowcowej powinny poprawić sprawność swoich instytucji i polityki podatkowej, aby zagwarantować skuteczne, przejrzyste i sprzyjające rozwojowi ludzkiemu wykorzystanie przychodów i dochodów podatkowych w krajach bogatych w zasoby; O. mając na uwadze, że eksploatacja górnicza na obszarach zamieszkiwanych przez społeczności i grupy etniczne wymaga otwartego i przejrzystego dialogu między rządem a przedstawicielami społeczności lokalnej, w szczególności ludów tubylczych, a większość krajów powinna wprowadzić skuteczne planowanie przestrzenne, aby zapobiec poważnym szkodom dla wrażliwych ekosystemów i chronić naturalne źródła wody dla społeczności lokalnych; 1. uznaje znaczenie górnictwa, które przynosi dochody dla państw i przedsiębiorstw, stanowi znaczące źródło zatrudnienia, zarówno bezpośredniego, jak i pośredniego, oraz może mieć istotne skutki dla zwalczania ubóstwa; jednakże wskazuje na istotne wyzwania, przed którymi mogą stawać państwa pragnące przełożyć bogactwo zasobów mineralnych na rozwój gospodarczy i społeczny, obejmujące: zdolność do przyciągania inwestycji i przyjęcie solidnej polityki w dziedzinie górnictwa; tworzenie naturalnego bogactwa przy jednoczesnej ochronie środowiska i innych wartości społecznych i kulturowych; sprawiedliwy podział zysków pochodzących z górnictwa pomiędzy całością społeczeństwa, społecznościami lokalnymi i przedsiębiorstwami górniczymi oraz zapobieganie potencjalnym konfliktom społecznym i rozwiązywanie ich; 2. przypomina, że Ameryka Łacińska posiada bogate zasoby minerałów i ma znaczny udział w światowej produkcji, a jej kraje są głównymi światowymi producentami różnych PE v /8 AT\ doc

5 najważniejszych surowców, jak na przykład niob, mangan, żelazo, boksyt, miedź, ren, molibden, lit, złoto, srebro, cynk, wolfram i ołów; 3. mając na uwadze, że większość niepożądanych skutków dla środowiska i zrównoważony rozwój działalności górniczej są uwarunkowane różnymi czynnikami, wzywa w związku z tym kraje, aby zadbały o posiadanie przejrzystych, jasnych i konkretnych ram prawnych i regulacyjnych, obejmujących wszystkie etapy eksploatacji górniczej, w szczególności etap po zakończeniu wydobycia i rehabilitację terenu; 4. wyraża zaniepokojenie warunkami pracy w górnictwie, gdzie wiele prac ma charakter niebezpieczny i niezgodny z międzynarodowymi i krajowymi normami w dziedzinie pracy i środowiska; zwraca się do rządów krajów Ameryki Łacińskiej i przedsiębiorstw górniczych o stosowanie podstawowych zasad prawa pracy ustanowionych w ramach konwencji MOP w celu zagwarantowania godnej i bezpiecznej pracy wszystkim górnikom; uważa za konieczne nadanie formalnych ram i włączenie górnictwa na małą skalę do łańcucha wartości, aby przyczyniało się do ograniczenia ubóstwa, wzrostu zysków oraz aby zapobiegać migracji z terenów wiejskich i niszczeniu środowiska; 5. przypomina o przyjęciu przez Wspólnotę Andyjską polityki w zakresie zwalczania nielegalnego górnictwa, której celem jest uporanie się z tym zjawiskiem w sposób całościowy i skoordynowany oraz optymalizacja kontroli działalności i rozwój współpracy w ramach działań mających na celu sformalizowanie górnictwa, sprzyjające odpowiedzialności społecznej i środowiskowej oraz pobudzające zrównoważony rozwój tego sektora; 6. przypomina, że górnictwo wymaga wielu środków ostrożności, łagodzenia i usuwania zanieczyszczeń, aby stężenie zanieczyszczeń nie przekraczało ustalonych prawem maksymalnych dopuszczalnych poziomów; przypomina jednocześnie, że agencja środowiskowe w krajach producentów muszą mieć wystarczające uprawnienia i możliwości, aby zagwarantować stosowanie tych środków; 7. zaleca rządom wdrażanie lub intensyfikację programów wsparcia dla górnictwa na małą skalę i przyjęcie środków w celu zwalczania nieformalnego i nielegalnego charakteru jego działań; zwraca się z wnioskiem, aby w planie politycznym Unii Europejskiej i krajów latynoamerykańskich nadać priorytetowe znaczenie współpracy międzynarodowej na rzecz zwalczania nielegalnego górnictwa poprzez popieranie kierunków polityki krajowej mających na celu regulację działalności górniczej, rezygnujących z występującej czasami nadmiernej fragmentacji na rzecz bardziej całościowego podejścia; 8. podkreśla ponadto konieczność przyjęcia podejścia międzynarodowego i regionalnego w kwestii ograniczenia eksploatacji zasobów naturalnych; zachęca państwa do przyjęcia środków w celu sformalizowania górnictwa na małą skalę i do wdrożenia planowania przestrzennego; podkreśla znaczenie poszukiwania alternatywnych sposobów rozwoju i dywersyfikacji gospodarki; 9. uwzględniając rezolucję w sprawie handlu surowcami między UE a Ameryką Łacińską na podstawie sprawozdania Komisji Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych, przyjętego w dniu 29 marca 2014 r.; 10. z zadowoleniem przyjmuje ostatnie inicjatywy wielo-, dwu- i jednostronne mające na celu umocnienie zasad należytej staranności w całym łańcuchu dostaw minerałów w związku AT\ doc 5/8 PE v05-00

6 zapobieganiem wykorzystaniu minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, takie jak wytyczne OECD w sprawie należytej staranności, art amerykańskiej ustawy Dodda- Franka i propozycja Komisji dotycząca opracowania rozporządzenia ustanawiającego unijny system certyfikacji własnej w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw odpowiedzialnych importerów cyny, tantalu i wolframu oraz złota; 11. wobec powyższego podkreśla potrzebę wprowadzenia ustawodawstwa związanego z należytą starannością w łańcuchu dostaw, mającego zastosowanie do szerokiego zakresu minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, tak w UE, jak i w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach; 12. przypomina, że strategiczna współpraca między UE a Ameryką Łacińską posiada kluczowe znaczenie, jeżeli bierze się pod uwagę leżące w interesie obu stron promowanie zrównoważonego rozwoju i równowagi środowiskowej oraz konieczność tworzenia większej ilości synergii na forach wielostronnych w dziedzinie górnictwa, takich jak misje Komisji Europejskiej na rzecz rozwoju w krajach Ameryki Łacińskiej, które obejmują współpracę międzynarodową w dziedzinie surowców z Argentyną, Brazylią, Chile, Kolumbią, Meksykiem, Peru i Urugwajem; wzywa do połączenia wysiłków w celu dalszego ulepszania górnictwa miejskiego i efektywnego użytkowania zasobów, aby zminimalizować oddziaływanie wydobycia; 13. uważa, że przemysł wydobywczy mógłby i powinien się przyczynić do ograniczenia zmiany klimatu dzięki transferowi technologii i odpowiedzialnemu inwestowaniu; 14. zwraca się z wnioskiem o większe zaangażowanie w czynności parlamentarne w obu regionach w celu bezpośredniego skupienia się na kontroli i monitorowaniu realizacji strategii politycznych, planów i projektów w dziedzinie górnictwa; przypomina, że działalność wydobywcza prowadzona przez grupy na pograniczu prawa wymaga, aby zapobiegać wszystkim czynom zagrażającym bezpieczeństwu państwa, obywateli i środowiska, zwalczać je i kontrolować; 15. wzywa europejskie i latynoamerykańskie organy władzy do ustanowienia mechanizmów współpracy i wymiany dobrych praktyk w celu tworzenia lub wzmacniania potencjału i rozwoju ram instytucjonalnych i prawnych koniecznych do zarządzania zyskami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego i ich podziału w sposób przejrzysty i skuteczny; 16. przypomina o znaczeniu współpracy w dziedzinie geologii i sugeruje w związku z tym, aby właściwe organy UE pozostawały do dyspozycji krajów latynoamerykańskich na wypadek, gdyby potrzebowały one opracować latynoamerykańską mapę surowców krytycznych; 17. wyraża zaniepokojenie z powodu zmilitaryzowanych działań niektórych przedsiębiorstw, które zatrudniają państwowe siły zbrojne lub prywatne firmy ochroniarskie do zapewniania sobie ochrony i potępia udział niektórych z nich w przypadkach tortur i nielegalnej ochrony; 18. przypomina rządom, że działalność wydobywcza powinna służyć maksymalnemu zwiększeniu korzyści społecznych i gospodarczych oraz wywierać bezpośredni wpływ na rozwój lokalnych mieszkańców; 19. podkreśla również, że możliwe jest powstanie niekorzystnego kontekstu makroekonomicznego w przypadku znacznego napływu walut, które wpływają na kurs wymiany i powodują utratę konkurencyjności poprzez rewaluację; PE v /8 AT\ doc

7 20. wzywa rządy do umożliwiania lokalnym podmiotom odpowiedzialnego i przejrzystego zarządzania zasobami przemysłu wydobywczego poprzez promowanie zrównoważonych projektów i zrównoważonego rozwoju; 21. zauważa zasadnicze znaczenie uznawania i gwarantowania praw i tradycyjnych kultur ludów tubylczych dla rozwoju przemysłu wydobywczego na obszarach o wysokiej wartości ekologicznej zajmowanych przez nie oraz zapewnienia wcześniejszych konsultacji, informacji i uczestnictwa; w związku z tym zachęca kraje, które jeszcze tego nie uczyniły, do wdrożenia konwencji nr 169 MOP za pomocą przepisów prawa krajowego, tak, aby wcześniejsze konsultacje miały charakter wiążący i stanowiły wobec tego ułatwienie procesu rozwoju lokalnego i aktywności obywatelskiej; wzywa władze do stworzenia możliwości organizowania konsultacji z lokalnymi społecznościami, odpowiedniej oceny wniosków o koncesję, monitorowania obszarów i oceny oddziaływania górnictwa pod względem gospodarczym, środowiskowym i społecznym przed wydawaniem koncesji; 22. podkreśla znaczenie zagwarantowania ofiarom naruszeń przepisów społecznych lub środowiskowych rzeczywistego dostępu do wymiaru sprawiedliwości; 23. podkreśla, że zgodnie z międzynarodowymi i europejskimi przepisami w dziedzinie praw człowieka państwa członkowskie UE mają obowiązek dopilnowania, aby przedsiębiorstwa podlegające ich jurysdykcji nie naruszały praw człowieka ani nie przyczyniały się, pośrednio lub bezpośrednio, do takiego naruszenia praw człowieka w ramach prowadzonej działalności; 24. przyznaje, że w ostatnich dziesięcioleciach europejski przemysł wydobywczy poczynił znaczne postępy w dziedzinie ochrony środowiska i zauważa z zadowoleniem, że przedsiębiorstwa działające w tym sektorze akceptują powszechnie konieczność dostosowania swojej działalności do zasad zrównoważonego rozwoju i poszanowania środowiska; zwraca się jednak do Komisji, aby aktywnie wspierała odpowiedzialne prowadzenie działalności gospodarczej wśród przedsiębiorstw unijnych działających za granicą, gwarantując ścisłe przestrzeganie wszystkich obowiązków prawnych, w szczególności międzynarodowych norm i przepisów w dziedzinie praw człowieka, prawa pracy i ochrony środowiska; 25. zwraca się z wnioskiem do rządów o ustanowienie przejrzystych procedur udzielania koncesji na podstawie zasady pewności prawa, aby ograniczyć problemy związane z przestrzeganiem praw użytkowania i własności ziemi; zwraca się do organów władzy o powiązanie odpowiednich krajowych przepisów w dziedzinie prac poszukiwawczych i wydobycia minerałów w parkach narodowych i obiektach światowego dziedzictwa; 26. wzywa rządy i przedsiębiorstwa wydobywcze do promowania ciągłego zwiększania odpowiedzialności i przejrzystości, wraz z regularnym ujawnianiem informacji związanych z ich działalnością, oraz poprawy skuteczności istniejących mechanizmów istotnych dla zapobiegania nielegalnym przepływom środków pochodzących z działalności wydobywczej; 27. wzywa rządy i przedsiębiorstwa wydobywcze do przestrzegania krajowych i międzynarodowych przepisów w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy oraz do uznawania chorób zawodowych będących skutkiem pracy w przemyśle wydobywczym i zapobiegania im, a także zadbania, aby pracownicy i ich rodziny otrzymywali należne rekompensaty zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi; AT\ doc 7/8 PE v05-00

8 28. wzywa rządy i przedsiębiorstwa wydobywcze do zakazania najgorszych form pracy dzieci w kopalniach w celu ochrony praw nieletnich; wzywa jednocześnie rządy do zapobiegania najgorszym formom pracy dzieci poprzez wprowadzenie odpowiednich przepisów i do zadbania o przestrzeganie wspomnianych przepisów; w związku z tym wzywa również rządy do pełnego wdrożenia konwencji ONZ o prawach dziecka i konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej zakazu najgorszych form pracy dzieci; 29. wzywa odpowiednie władze do zapewnienia tego, aby licencje wydobywcze i inne zasoby były sprzedawane lub udzielane na podstawie otwartych i przejrzystych procedur przetargowych; wzywa władze do publikowania umów wraz z załącznikami, map oraz wszelkich szczegółów finansowych jako środka zapobiegania korupcji; wzywa władze i przedsiębiorstwa do zapewnienia tego, aby wszystkie płatności były podawane do wiadomości publicznej w łatwo dostępnej formie; 30. przyjmuje z zadowoleniem niedawny przegląd unijnej dyrektywy o rachunkowości i dyrektywy w sprawie przejrzystości, w którym wprowadzono obowiązek sprawozdawczości w zakresie płatności dokonywanych przez przemysł wydobywczy i przemysł pozyskiwania drewna na rzecz władz państwowych; apeluje do państw członkowskich UE o szybkie wdrożenie tych dyrektyw; wzywa, aby zgromadzone dane o dochodzie były podawane do wiadomości w otwartej i dostępnej formie; * * * 31. zobowiązuje swoich współprzewodniczących do przekazania niniejszej rezolucji Radzie Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej, a także parlamentom państw członkowskich Unii Europejskiej i wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Parlamentowi Latynoamerykańskiemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Parlamentowi Wspólnoty Andyjskiej, Parlamentowi Mercosuru, Sekretariatowi Generalnemu Wspólnoty Andyjskiej, Komitetowi Stałych Przedstawicieli Mercosuru, Stałemu Sekretariatowi Latynoamerykańskiego Systemu Gospodarczego oraz sekretarzom generalnym OPA, UNASUR, Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju, ONZ i jej agencji wyspecjalizowanych; PE v /8 AT\ doc