Projekt EU Kids Online, czyli co mówią wyniki badań? Lucyna Kirwil Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej -PL

Transkrypt

1 Projekt EU Kids Online, czyli co mówią wyniki badań? Lucyna Kirwil Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej -PL 1

2 Cele badań Skonstruować mocne narzędzie badawcze, stosowne do ustalenia: (a) dostępu dzieci do Internetu, korzystania, rozmiarów i natury doświadczanego przez nie zagrożenia, sposobów radzenia sobie i świadomości zagrożenia i bezpieczeństwa w Internecie (b) doświadczeń i praktyk rodziców, jakie stosują w celu bezpiecznego używania Internetu przez ich dzieci Przeprowadzić rzetelnie i etycznie badania w poszczególnych krajach Europy na reprezentatywnych próbach użytkowników Internetu w wieku 9-16 lat oraz ich rodziców 2

3 Klasyfikacja zagrożeń (przykłady) Treść (zawartość) Kontakt Zachowanie Agresywne Przemoc/ okrucieństwo/ drastyczne sceny Doznawanie dręczenia/znęcania się/napastliwości ze strony innych Dręczenie/ napastliwość Seksualne Pornografia Doświadczenie bycia uwiedzionym Seksting Wartości Rasizm/ nienawiść Perswazja ideologiczna Samouszkodzenia Rynkowe, komercyjne Marketing, perswazja Naruszanie prywatności/danych Ściąganie materiałów, Hazard online 3

4 Europa 25 krajów bierze udział Zakres: kraje duże/małe, północne/połud niowe/south, stare/nowe etc. Ograniczenia finansowe Plus 2 kraje spoza UE 4

5 Struktura projektu - grupy (1) Kraje śródziemnomorskie i czarnomorskie Portugalia, Hiszpania, Włochy, Grecja, Cypr, Bułgaria, Rumunia, Turcja (2) Europa Zachodnia Francja, Belgia, Holandia, Irlandia, Wielka Brytania (3) Europa Centralna Niemcy, Austria, Polska, Republika Czeska, Słowenia, Węgry (4) Europa Północna Norwegia, Szwecja, Dania, Estonia, Finlandia, Litwa 5

6 Mocne strony wywiadów Prowadzone w domu bezpośrednio twarzą w twarz Samodzielne wypełnianie pytań drażliwych Zbieranie danych od par: dziecko-rodzic Próba badana dzieci dobierana losowo 1000 dzieci z każdego kraju Wiek od 9 do 16 lat Bezpośrednia porównywalność danych między krajami Możliwość analizowania wskaźników podatności na zagrożenia u dzieci Pytania umożliwiające porównania zagrożeń online i offline Pytania kontrolne o reakcje lub sposoby radzenia sobie przez dzieci z zagrożeniami online 6

7 Kwestionariusz do samodzielnego wypełnienia przez dzieci Aktywności ryzykowne Eksperymentowanie/eksploracja Podatność Stopień podatności, zaradność, poszukiwanie ryzyka, zagrożenia offline, wsparcie społeczne, uzależnienie Doświadczanie zagrożeń w Internecie i radzenie sobie Rzeczy, które zaniepokoiły Cię online Doświadczanie nękania: czy, jak, jak często, co się zdarzyło, reakcja, radzenie sobie, wsparcie społeczne, podjęte czynności, porównanie z nękaniem offline Nękanie innych: czy, jak często, jak Doświadczanie zagrożeń w Internecie i radzenie sobie (cd) Pornografia: czy, jak często, co widziane, na jakiej platformie, reakcja, radzenie sobie, wsparcie społeczne, podjęte czynności, porównanie z pornografią offline Inne zagrożenia: czy widziało przekazy o samouszkodzeniach lub nienawiści, narkotykach; nadużycie osobistych danych, zawirusowanie komputera, wyłudzanie pieniędzy, kradzież hasła Spotkania w realu : czy, jak często, z kim, jak poznanym; komu powiedziało; czy zranione, jak zareagowało, poradziło sobie; jakie aktywności podjęło Seksting: czy, jak często, jak, co otrzymało/wysłało/zamieściło/widziało, na jakiej platformie, z jakimi uczuciami, jak poradziło sobie; wsparcie społeczne; podjęte czynności 7

8 Kwestionariusz wywiadu bezpośredniego z dziećmi Korzystanie z Internetu Technologie używane w celu korzystania z Internetu Miejsce korzystania z Internetu Czas korzystania Możliwości jakie daje Internet Aktywności podejmowane w Internecie Komunikacja online Z kim kontaktuje się online Korzystanie z portali społecznościowych Znajomość Internetu Umiejętności Poleganie na sobie online Wsparcie rodzice, koledzy, nauczyciele, inni Rodzicielskie wsparcie stosowane strategie Wsparcie od kolegówe - stosowane strategie Wsparcie od nauczycieli - stosowane strategie Uzyskane porady nt. bezpieczeństwa w Internecie 8

9 Kwestionariusz dla rodziców Dane demograficzne Wiek dziecka Inne dzieci/dorośli w domu Poziom wykształcenia rodziców, status socjoekonomiczny gospodarstwa domowego, języki używane w domu, czy z grupy dyskryminowanej O dziecku Czy dziecko ma ograniczona sprawność fizyczną/umysłową/ma trudności szkolne? Obawy rodziców o dziecko Korzystanie z Internetu przez rodziców Tak/nie, miejsce/częstość/pewność korzystania/co dziecko robi w Internecie Pomoc/wsparcie rodziców Stosowane strategie wspierania Uzyskane/pożądane porady dotyczące bezpieczeństwa w Internecie Zagrożenia online dostrzeżone przez rodziców Czy dziecko niepokoiło się czymś z Internetu, jak często, proszę powiedzieć, czym, czy może się to powtórzyć w przyszłości, czy respondent ma poczucie, że jest w stanie to zminimalizować albo pomóc dziecku; czy dziecko jest w stanie poradzić sobie z rzeczami, które je niepokoją Czy dziecko: spotkało się z osobą najpierw poznaną w Internecie; w Internecie: natknęło się na treści seksualne, było nękane, nękało inne dzieci, otrzymało wiadomości o seksualnej treści, wysłało wiadomości o takiej treści, widziało sceny przemocy lub okrucieństwa, odwiedzało strony o samouszkodzeniach, nienawiści lub narkotykach, doświadczyło wykorzystania jego osobistych danych; jego komputer został zawirusowany, wyłudzono od niego pieniądze online; ktoś ukradł jego hasło 9

10 PRACUJĄC WSPÓLNIE, ABYŚ TY MÓGŁ BYĆ BEZPIECZNY W SIECI WSKAZóWKI Internet to wspaniałe miejsce do nauki, odkrywania, zabawy i komunikowania się ze znajomymi. Podobnie jak w świecie rzeczywistym, również w świecie wirtualnym pomimo korzyści istnieją różnego rodzaju zagrożenia. Aby pozostać bezpiecznym w sieci zapamiętaj poniższe wskazówki. 1. Jak wygląda Twój cyfrowy odcisk? Ulotka zostawiana każdemu dziecku (1) Pomyśl zanim umieścisz cokolwiek w sieci! Wszystko co wrzucasz do Internetu pozostawia cyfrowy ślad, do którego dostęp ma każdy użytkowik sieci. Pamiętaj o tym, że wszystko umieszczone dziś w sieci, może zostać przez kogoś innego znalezione za 5 lub 10 lat. Czy będzie to obraz prawdziwego Ciebie? 2. i h8 u Zawsze traktuj inne osoby w taki sam sposób, w jaki Ty sam chciałbyś być traktowany. Jeżeli jesteś ofiarą przemocy w sieci powiedz o tym osobie dorosłej komuś, kto będzie mógł Ci pomóc. Nie przeżywaj swojego cierpienia w milczeniu. Jeżeli otrzymasz nieprzyjemny sms bądź wiadomość na komunikatorze internetowym, zatrzymaj to jako dowód! 3. Z kim rozmawiasz? Bądź odpowiedzialnym użytkownikiem sieci; pamiętaj o tym, że osoby które znasz jedynie z Internetu są tak naprawdę Ci obce. Ważne jest, aby znajomi poznani w sieci pozostali wirtualnymi znajomymi nie spotykaj się z nimi w świecie rzeczywistym zanim nie porozmawiasz o tym najpierw z osobą dorosłą, której ufasz. 4. Gdzie możesz zgłosić problem? Jeżeli podczas korzystania z Internetu coś Cię przestraszy lub zaniepokoi, powiedz o tym swoim rodzicom, opiekunom bądź osobie dorosłej, której ufasz. Ponadto, na wielu stronach internetowych możesz znaleźć ikonkę pozwalającą na zgłoszenie niewłaściwego zachowania. Możesz również skontaktować się z konsultantami Helpline.org.pl, którzy udzielą Ci pomocy w przypadkach zagrożeń związanych z korzystaniem z Internetu i telefonów komórkowych. Więcej informacji na ten temat w dalszej części 10

11 PRZYKŁADY PYTAŃ BADAWCZYCH I ANALIZ Z innych badań prowadzonych w Warszawie w roku

12 BADANIE I (N=508): Ekspozycja na treści zagrażające w Internecie a uzależnienie od Internetu i agresywność u młodzieży w okresie dorastania Jaki odsetek młodzieży ma kontakt ze stronami www o zagrażającej treści (drastyczność, przemoc, pornografia, seks, sadyzm)? Obliczenia: L. Kirwil;źródło danych: T. Ziubinski, T. (2010) 12

13 Czy dostępność stron www z treściami zagrażającymi dzieciom i młodzieży podnosi popularność tych stron wśród dorastających? Młodzież zna te strony www o niestosownej zawartości, które są najbardziej i najmniej dostępne. 13

14 Jaki odsetek młodzieży w okresie dorastania wykazuje symptomy uzależnienia od Internetu i agresywność? -Wszyscy dorastający stwierdzają u siebie jakieś symptomy uzależnienia od Internetu. -Silne częste symptomy występują rzadko (chłopcy: ponad 7%, dziewczęta: ok. 3%. -Umiarkowane nasilenie symptomów deklaruje ponad połowa badanych. 14

15 Czy ekspozycji na treści zagrażające online towarzyszy większe czy mniejsze uzależnienie od Internetu? W okresie dorastania Więcej ekspozycji na treści zagrażające większe uzależnienie od Internetu 15

16 Czy związek uzależnienia od Internetu i agresywności z ekspozycją na zagrażające treści spada z wiekiem w okresie dorastania (wraz z nabywaniem doświadczenia)? U starszych dorastających związek między ekspozycją na zagrażające treści w Internecie a uzależnieniem od Internetu jest silniejszy (dla agresywności brak różnic związanych z wiekiem) 16

17 BADANIE II (N=236): EKSPERYMENTOWANIE Z TOŻSAMOŚCIĄ ONLINE O co pytaliśmy? Jak często online: 1) Podaje, że jest innej płci? 2) Podaje, że jest starszy? 3) Podaje, że jest kimś innym niż w rzeczywistości? 4) Wciela się w kogoś z kreskówki lub filmu? oraz wskaźnik globalny. Obliczenia: L. Kirwil; źródło danych: I. Kulczyńska (2010) 17

18 Jak często młodzież eksperymentuje z tożsamością online? Nie wiemy. Ale rzadko się do tego przyznaje. 18

19 Czy eksperymentowanie z tożsamością online maleje wraz z wiekiem dorastających? Tak, ogólnie, ale nie we wszystkich sferach, np. eksperymentowanie z płcią waha się z wiekiem. 19

20 Ogólny model teoretyczny dla zależności poszukiwanych w badaniach EU Kids Online II 20

21 Kraj EEkonomiczne (GDP, Gini) Przepisy prawne (treści pozytywne, dotyczące komunikacji w Internecie, dobro dziecka) Wartości/religia Edukacja (provision, politka) Inne (Dodać) Społeczne Rodzina Status socjoekonomiczny Wykształcenie rodziców Media w domu Obawy rodziców Korzystanie z Internetu przez rodziców Relacje z rodzicami Wsparcie dzieci przez rodziców w korzystaniu z Internetu Radzenie sobie - pomoc rodziców Szkoła Relacje z rodzicami Wsparcie szkoły w zakresie używania Internetu Radzenie sobie pomoc nauczycieli Koledzy Relacje z kolegami Wsparcie rówieśników w zakresie używania Internetu Radzeniu sobie wsparcie kolegów Indywidualne Demograficzne Wiek Płeć Zasoby Osiągnięcia szkolne Zdrowie Samoocena Skuteczność Podatność na ryzyko Problemy emocjonalne Zaburzenia zachowania Problemy z kolegami Doświadczenie zagrożenia offline Poszukanie ryzyka vs. niekorzystanie vs. nonusage vs. pożytki Zdolności Skills vs. zagrożenia offline risks online Radzenie Coping sobie Korzystanie Usage Aktywności Activities Zagrożenia Risks Częstość Platforma Lokalizacja Kontekst Zakres: Treść Kontakt Zachowanie Dręczenie Pornografia Seksting Spotykanie się w realu Inne NB ofiara/ przesladowca Subiektywne Obiektywne Inni Informacja o bezpieczeństwie Wsparcie w radzeniu sobie Harm Szkody 21

22 Implikacje dla polityki społecznej Rząd Przemysł (media) 3-ci sektor Dzieci Rodzice Szkoły 22

23 Dziękujemy 23