2012 Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach przy ul. Świdnickiej 35a 0
WSTĘP... 3 1. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ, WYNIKAJĄCE Z PRZEZNACZENIA, SPOSOBU UŻYTKOWANIA, PROWADZONEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO, MAGAZYNOWANIA I WARUNKÓW TECHNICZNYCH OBIEKTU, W TYM ZAGROŻENIA WYBUCHEM... 3 1.1. PARAMETRY BUDYNKU... 3 1.2. PODZIAŁ UŻYTKOWY... 4 1.3. KLASYFIKACJA ODPORNOŚCI POŻAROWEJ BUDYNKU STREFY POŻAROWE, ODPORNOŚĆ OGNIOWA ELEMENTÓW BUDYNKU... 4 1.4. INSTALACJE TECHNICZNE I PRZECIWPOŻAROWE W OBIEKCIE... 4 2. WYPOSAŻENIE W WYMAGANE URZĄDZENIA PRZECIWPOŻAROWE I GAŚNICE ORAZ SPOSOBY PODDAWANIA ICH PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM... 5 2.1. CHARAKTERYSTYKA URZĄDZEŃ GAŚNICZYCH STOSOWANYCH W BUDYNKU... 6 3. SPOSOBY ZABEZPIECZANIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM... 9 4. WARUNKI I ORGANIZACJA EWAKUACJI LUDZI ORAZ PRAKTYCZNE SPOSOBY ICH SPRAWDZENIA... 10 5. SPOSOBY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU I INNEGO ZAGROŻENIA. ZADANIA I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ DLA OSÓB BĘDĄCYCH ICH STAŁYMI UŻYTKOWNIKAMI... 10 5.1. INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU W BUDYNKU PRZY UL. ŚWIDNICKIEJ 35A... 13 6. SPOSOBY ZAZNAJAMIANIA PRACOWNIKÓW I UŻYTKOWNIKÓW OBIEKTU Z TREŚCIĄ PRZEDMIOTOWEJ INSTRUKCJI ORAZ Z PRZEPISAMI PRZECIWPOŻAROWYMI... 15 Załączniki: 1. Instrukcja prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiąca załącznik nr 1 a) Książka kontroli prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiąca wzór nr 1 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych, b) Protokół zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiący wzór nr 2 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych, c) Zezwolenie na przeprowadzenie prac pożarowo niebezpiecznych stanowiące wzór nr 3 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych 2. Plan obiektu oraz terenu przyległego 3. Plan ewakuacyjny budynku z zaznaczonymi urządzeniami p.poż. (piwnica, parter, I piętro) 1
Podstawa Prawna: Ustawa z dnia 15.10.2009r. O ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. 2009 nr 178 poz.1380 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010r. Nr 109, poz. 719) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) 2
Wstęp Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego obejmuje podstawowe zagadnienia ochrony przeciwpożarowej przewidziane dla obiektu siedziby Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach przy ul. Świdnickiej 35a. Ma ona na celu zapoznanie wszystkich pracowników i użytkowników z postanowieniami warunkującymi utrzymanie właściwego poziomu bezpieczeństwa pożarowego obiektu. Przepisy niniejszej instrukcji obowiązują wszystkich pracowników ww. obiektu. Niniejsza instrukcja została opracowana zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków innych obiektów budowlanych i terenów. 1. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem. Budynek Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej przy ul. Świdnickiej 35a w Katowicach to obiekt 2 kondygnacyjny, podpiwniczony. Sąsiednie obiekty budowlane są usytuowane w odległości ponad 10 m. Budynek wykonany jest w technologii tradycyjnej: fundamenty żelbetowe, klatki schodowe żelbetowe, ściany podziemia murowane z cegły pełnej, stropodach w konstrukcji żelbetowej, kryty papą. 1.1. Parametry budynku a) powierzchnia użytkowa - 1047,81m 2 b) powierzchnia zabudowy - 495m 2 c) wysokość - ok. 9m d) kubatura - 2968m 3 e) ilość kondygnacji - 2 + podpiwniczenie f) zagrożenie wybuchem - nie istnieje 3
1.2. Podział użytkowy Kondygnacja Jednostka organizacyjna Szacunkowa liczba osób Piwnica ----------- ------------------------------ Parter I Piętro DDPS 5 ŚŚ 4 51 (max. 45 podopiecznych) 30 (max. 25 podopiecznych) TPPS 7 + DPI 16 DDM + biuro świetlic 9+2 Suma 108 1.3. Klasyfikacja odporności pożarowej budynku strefy pożarowe, odporność ogniowa elementów budynku W budynku znajduje się standardowe wyposażenie biurowe a także wyposażenie charakterystyczne dla pomieszczeń mieszkalnych (DDPS 5/ ŚŚ 4). Pod względem wysokości obiekt zalicza się do budynków niskich. W budynku nie występują pomieszczenia techniczne, niepowiązane funkcjonalnie z pozostałą jego częścią. Poszczególne części obiektu nie są oddzielone od siebie elementami oddzielenia przeciwpożarowego dlatego też stanowi on jedną strefę pożarową, którą z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, zalicza się do kategorii zagrożenia ludzi ZL III. Na podstawie wyżej przedstawionych kryteriów, elementy budynku powinny spełniać wymagania klasy odporności ogniowej określone dla budynku w klasie C" odporności pożarowej i być nierozprzestrzeniające ognia. 1.4. Instalacje techniczne i przeciwpożarowe w obiekcie Obiekt jest wyposażony w: 1) Instalację elektryczną. 2) Instalację odgromową. 3) Instalację wodno-kanalizacyjną - główny zawór wody znajduje się w piwnicy w części zajmowanej przez DDPS 5 (powinien być oznakowany). 4
4) Urządzenia przeciwpożarowe - dwa piony instalacji hydrantowej zlokalizowane na klatkach schodowych. 5) Instalację telefoniczną i komputerową. 2. Wyposażenie w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym Budynek wyposażony jest w urządzenia przeciwpożarowe, za stan których odpowiada ich zarządca tj. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach z wyłączeniem pomieszczeń zajmowanych na potrzeby DDPS 5. Urządzenia przeciwpożarowe powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Ponadto instalacja hydrantowa powinna być poddawana następującym przeglądom: a) węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z polską normą, b) instalacja hydrantowa powinna być poddawana przeglądowi i konserwacji nie rzadziej niż raz w roku. Zgodnie z wymogami przy rozmieszczaniu sprzętu w obiekcie należy stosować następujące zasady: a) sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych tj. przy wejściach na korytarzach i przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń, b) oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z polską normą, c) do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości min. 1 metra, d) sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz bezpośrednie działanie źródeł ciepła, e) dojście do urządzenia gaśniczego (gaśnicy) z każdego miejsca w obiekcie nie powinno przekraczać 30m, f) warunkiem koniecznym do spełnienia jest zapewnienie 2 kg (lub 3 dcm 3 ) środka gaśniczego zawartego w gaśnicach na każde 100 m 2 powierzchni. 5
2.1. Charakterystyka urządzeń gaśniczych stosowanych w budynku Gaśnice Stosowane na terenie budynku urządzenia gaśnicze powinny być poddawane okresowym przeglądom zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej jednak niż raz do roku. Gaśnice są przeznaczone do gaszenia określonych grup pożarów: przedmiotów, instalacji oraz elementów wyposażenia, które ze względu na charakter jaki pełni obiekt, w nim występują. Dla omawianego budynku można wyróżnić następujące grupy pożarów: a) Grupa A to pożary stałych materiałów palnych np. drewno, papier, węgiel, tkaniny, słoma mogą pod wpływem ciepła ulegać rozkładowi i wydzielać przy tym gazy palne i pary. Ich obecność powoduje, że materiały te palą się płomieniem. Jeśli materiał nie ma tych właściwości to spala się przez żarzenie. Na szybkość palenia się ciał stałych wpływają: stopień ich rozdrobnienia (stykanie się większej powierzchni z tlenem), wydzielanie się gazów i par, większe chemiczne pokrewieństwo z tlenem. b) Grupa B pożary cieczy palnych i substancji topiących się pod wpływem ciepła np. benzyna, nafta i jej pochodne, alkohol, aceton, eter, oleje, lakiery, tłuszcze, parafina, stearyna, naftalen, smoła ulegają zapaleniu, gdy pod wpływem parowania utworzy się nad górną warstwą cieczy mieszanina par z powietrzem. Dalszy proces palenia przebiega już samorzutnie, ponieważ mieszanina par z powietrzem, paląc się, nagrzewa ciecz i powoduje jej parowanie. Pożar cieczy palnych w wyniku parowania i łączenia się z powietrzem może spowodować powstanie mieszaniny wybuchowej. c) Grupa C - pożary gazów np. metanu, acetylenu, propanu, wodoru odbywa się w warstwie stykania się strumienia gazu z powietrzem W związku z możliwością wystąpienia pożarów 3 powyższych grup, w obiekcie należy stosować następujące rodzaje gaśnic: 6
Gaśnica proszkowa Gaśnica śniegowa Zastosowanie: proszki fosforanowe gaszą pożary grupy A, B a także grupy C (pożary instalacji i urządzeń gazowych), proszki węglanowe gaszą pożary grupy B, C, przeznaczone do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1kV. Zalety: nietoksyczność, neutralność, duża zdolność penetracji ognia, chłodzenie i tworzenie warstwy izolacyjnej przed ogniem, możliwość gaszenia urządzeń elektrycznych, proszki fosforanowe posiadają zwiększoną odporność na wilgoć, wstrząsy, skuteczne gaszenie pożarów grupy C. Przeciwwskazania: nie zaleca się gaszenia części ruchomych maszyn oraz komputerów i sprzętu elektronicznego. Znajdują zastosowanie w gaszeniu pożarów grup B i C oraz urządzeń i instalacji elektrycznych pod napięciem do 1kV. środek gaśniczy nie wymaga uwolnienia czynnika wyzwalającego, zbija mechanicznie płomień dzięki sile podmuchu, działa tłumiąco wypychając tlen gazem obojętnym, działa chłodząco (temp. CO 2 w momencie rozprężenia osiąga -78 o C), nie pozostawia śladów po użyciu. Nie wolno gasić pożarów siarki, węgla, metali lekkich; palących się ludzi; silnie rozgrzanych elementów konstrukcji urządzeń. 7
Przykładowe oznaczenie stosowane na gaśnicach proszkowych i śniegowych: Poniżej zawarto rozmieszczenie gaśnic znajdujących się w budynku. Kondygnacja Jednostka Pomieszczenie Rodzaj Piwnica ----------- Magazyn (DDPS 5) GP6 ABC Świetlica GP6 ABC Parter DDPS 5 Korytarz (wyjście na klatkę schodową) Korytarz (wejście do ŚŚ 4) GP4 ABC GP6 ABC ŚŚ 4 Pokój wychowawców Sala duża GP4 ABC GP6 ABC I Piętro TPPS 7 DDM + biuro świetlic Pokój socjalny GS 5 BC P. 8 (sala szkoleniowa) GS 5 BC P. 7 GP6 ABC P. 1 GP6 ABC 8
Instalacja hydrantowa Na obu klatkach schodowych na parterze znajdują się hydranty, zainstalowane na rurach z tworzywa sztucznego PVC, wyposażone w nawiniętą na dużą szpulę, węże płasko składane o średnicy Ø 52 mm, zakończone prądownicą. Każdy z węży zakończony jest tzw. prądownicą, czyli odpowiednim urządzeniem formującym strumień wody. Na wyposażeniu w budynku znajdują się prądownice uniwersalne, umożliwiające podawanie prądów zwartych i rozproszonych, mające możliwość zamykania wypływu wody przy odkręconym zaworze. Zasięg rzutu strumienia wody powinien wynosić ok. 3 metrów dla strumieni rozproszonych i 10 metrów dla strumieni zwartych. UWAGA!!! Podczas posługiwania się hydrantem wewnątrz pomieszczeń należy zachować ostrożność, gdyż gaszenie pożaru wodą może powodować powstawanie dużej ilości gorącej pary wodnej, mogącej stanowić poważne zagrożenie dla osoby nie ubranej w odpowiednią odzież ochronną. Z uwagi na możliwość porażenia prądem, hydrantów nie należy używać do czasu odłączenia zasilania elektrycznego w objętej ogniem strefie poprzez użycie głównego lub wyłącznika prądu. 3. Sposoby zabezpieczania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym Wszelkie prace niebezpieczne pożarowo mogą być prowadzone przez osoby wykwalifikowane, do tego uprawnione i przy zachowaniu szczegółowych zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego tych prac. Szczegółowe zasady prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych określają: 1. Instrukcja prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiąca załącznik nr 1 oraz a) książka kontroli prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiąca wzór nr 1 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych, b) protokół zabezpieczenia prac pożarowo niebezpiecznych stanowiący wzór nr 2 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych, c) zezwolenie na przeprowadzenie prac pożarowo niebezpiecznych stanowiące wzór nr 3 do Instrukcji prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych. 9
4. Warunki i organizacja ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzenia Ewakuacja w budynku odbywa się poziomymi drogami komunikacyjnymi oraz dwoma klatkami schodowymi prowadzącymi do wyjść na zewnątrz obiektu: 1. Z poziomu piwnicy ewakuacja odbywa się klatką schodową prowadzącą do wyjścia ewakuacyjnego z budynku zlokalizowanego w pobliżu pomieszczeń kuchennych DDPS 5. 2. Na parterze ewakuacja możliwa jest poprzez 5 wyjść ewakuacyjnych: 1) dwa wyjścia z obiektu od strony północnej (od ulicy) poprzez część zajmowaną przez DDPS 5, ŚŚ 4, TPPS 7; 2) dwa wyjścia na część ogrodową poprzez pomieszczenia świetlicy w DDPS 5 oraz salę grupy najstarszej w ŚŚ 4. 3. Z I piętra ewakuacja osób odbywa się dwiema klatkami schodowymi od strony TPPS 7 lub DDM do wyjść z budynku, o których mowa w pkt 2. Ze względu na liczbę osób przebywających w obiekcie (ponad 50 stałych użytkowników), ćwiczenia związane z praktycznym sprawdzaniem organizacji i warunków ewakuacji należy przeprowadzać raz na dwa lata. Celem przeprowadzania ćwiczeń jest m.in. sprawdzenie: a) warunków ewakuacji - w tym działanie technicznych systemów zabezpieczeń przeciwpożarowych występujących w budynku, b) znajomości zasad postępowania użytkowników budynku w przypadku zarządzenia ewakuacji, c) sprawności przebiegu ewakuacji, d) prawidłowości działania służb obsługi technicznej budynku. Ćwiczenia przeprowadza się zgodnie z zasadami postępowania w sytuacji pożaru ujętymi w niniejszej instrukcji. 10
5. Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia. Zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami Zagrożenie pożarowe w obiekcie pochodzi i uzależnione jest w znacznym stopniu od zgromadzonej masy palnej, ponadto pożar w pomieszczeniach powstać może m.in. w wyniku: 1) Wadliwych lub uszkodzonych instalacji i urządzeń elektrycznych oraz niewłaściwej ich eksploatacji i napraw. 2) Nieostrożnego obchodzenia się z ogniem otwartym, palenia tytoniu na terenie obiektu. 3) Używania grzejników elektrycznych w pobliżu materiałów palnych i pozostawiania ich bez dozoru (o ile instrukcja obsługi urządzenia wydana przez producenta nie stanowi inaczej). 4) Niewłaściwego łączenia przewodów elektrycznych oraz naprawiania bezpieczników. 5) Prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych przy niezachowaniu zasad bezpieczeństwa. 6) Celowych działań mających na celu wywołanie pożaru. W związku z możliwością wystąpienia zagrożeń, o których mowa powyżej, aby zminimalizować ryzyko z nimi związane należy: 1) Materiały palne znajdujące się na drogach ewakuacyjnych, elementy trwałe wystroju wnętrz (wykładziny, boazerie) poddać impregnacji środkami ogniochronnymi. 2) Należy stosować bezpieczne zasady eksploatacji instalacji oświetleniowej. 3) Użytkować urządzenia grzewcze zgodnie z zasadami bezpieczeństwa tzn. nie zastawiać różnego typu przedmiotami w tym materiałami łatwopalnymi; nie pozostawiać włączonego urządzenia bez nadzoru. 4) Użytkować instalację elektryczną zgodnie z wymogami ochrony przeciwpożarowej tzn. nie naprawiać bezpieczników topikowych, nie przeciążać instalacji pobierając prąd z jednego gniazda przez kilka odbiorników. Zabrania się również instalowania osprzętu instalacji elektrycznej jak: wyłączniki, przełączniki, gniazdka wtykowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem. 5) Dbać o drożność przewodów kominowych i wentylacyjnych (okresowe czyszczenie oraz sprawdzanie ich szczelności). 6) Zapewnić drożność dojść i przejść ewakuacyjnych - nie wolno zastawiać żadnymi przedmiotami powodującymi ich zwężenie. 7) Przestrzegać zakazu palenia tytoniu na terenie całego obiektu. 11
Wszyscy pracownicy w przypadku powstania pożaru zobowiązani są do czynnego włączenia się do akcji zmierzającej do likwidacji pożaru oraz ewakuacji. Do czasu przybycia straży pożarnej, osobami odpowiedzialnymi za przeprowadzenie akcji ewakuacyjnej są: kierownicy TPPS 7, ŚŚ 4, DDM oraz kierownik Dziennego Domu Pomocy Społecznej nr 5 (lub osoby zastępujące) w podległym im obszarze. W przypadku pożaru, osoba alarmująca straż pożarną obowiązana jest podać następujące informacje: gdzie się pali (dokładny adres obiektu i jego nazwę), co się pali np. pomieszczenia biurowe, mieszkalne, magazyny itp., czy istnieje zagrożenie życia ludzi, czy w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru znajdują się materiały łatwo zapalne lub wybuchowe, numer telefonu, z którego się dzwoni oraz imię i nazwisko. UWAGA! Nie wolno rozłączać się bez zgody dyżurnego przyjmującego meldunek. Po dokonaniu zgłoszenia należy odczekać chwilę przy telefonie na ewentualne sprawdzenie, czy zgłoszenie o pożarze nie jest fałszywe. Po zgłoszeniu meldunku o pożarze do straży pożarnej, należy wyznaczyć osobę, która na głównej drodze dojazdowej powinna oczekiwać jednostek ratowniczych wskazując miejsce pożaru. Każda osoba przystępująca do akcji ratowniczo gaśniczej powinna pamiętać aby: w pierwszej kolejności przeprowadzać ratowanie zagrożonego życia ludzkiego, wyłączyć dopływ prądu elektrycznego wyłącznikiem przeciwpożarowym prądu, przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego, o ile sytuacja pozwala, usunąć z zasięgu ognia wszystkie materiały palne, ważne dokumenty i mienie, przed rozpoczęciem ewakuacji pozamykać drzwi i okna, w atmosferze dymu najbezpieczniej poruszać się w pozycji pochyłej, gdyż najwięcej tlenu znajduje się przy podłodze. 12
5.1. INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU W BUDYNKU PRZY UL. ŚWIDNICKIEJ 35A 1. W sytuacji stwierdzenia wystąpienia pożaru w miarę możliwości i jeśli pozwala na to sytuacja należy podjąć akcję gaśniczą, wykorzystując podręczny sprzęt gaśniczy (gaśnice) lub instalacje hydrantową (po ówczesnym odcięciu zasilania głównym wyłącznikiem prądu). 2. W przypadku gdy pożar jest zbyt rozwinięty należy: a) niezwłocznie powiadomić Państwową Straż Pożarną, b) pozamykać drzwi i okna od pomieszczeń, c) odłączyć zasilanie w obiekcie poprzez użycie głównego wyłącznika prądu. 3. Pracownik, który zauważył ogień na terenie obiektu, o zaistniałej sytuacji niezwłocznie powiadamia wszelkimi dostępnymi środkami komunikacji przełożonego oraz inne osoby przebywające na terenie budynku. Przykładowy sposób ogłoszenia alarmu głosem: UWAGA! UWAGA! ALARM POŻAROWY, PRZERWAĆ PRACĘ, ZARZĄDZAM EWAKUACJĘ OSÓB Z BUDYNKU 4. Po usłyszeniu alarmu lub otrzymaniu informacji o pożarze, pracownicy rozpoczynają ewakuację siebie oraz osób postronnych udając się do wyjść ewakuacyjnych, zgodnie z oznaczeniami dróg ewakuacyjnych, zamykając okna oraz drzwi i jeśli pozwala na to sytuacja, wyłączają wszelkie urządzenia elektryczne, z tym, że: W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby z tych pomieszczeń, w których powstał pożar, lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia oraz pomieszczeń, z których wyjście lub dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji może zostać odcięte przez pożar lub zadymienie. Następnie należy ewakuować osoby poczynając od najwyższych kondygnacji. Należy również pamiętać o tym, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były dzieci, młodzież, osoby postronne oraz o ograniczonej zdolności poruszania się, natomiast jako ostatnie powinny ewakuować się osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach. Zabrania się prowadzenia ewakuacji przy użyciu dźwigu osobowego znajdującego się na terenie TPPS 7. 13
5. Ewakuacja na zewnątrz budynku odbywa się do miejsca zbiórki, oznaczonego na Planie obiektu oraz terenu przyległego stanowiącym załącznik nr 2 do niniejszej instrukcji. 6. Jeżeli z uzasadnionych przyczyn nie jest możliwe opuszczenie budynku, np. na skutek silnego zadymienia korytarza lub klatki schodowej, należy schronić się w najbliższym wyposażonym w okno pomieszczeniu, w razie potrzeby uszczelniając szpary w drzwiach zwilżonymi wodą szmatami, zerwanymi z okien zasłonami lub fragmentami odzieży. Jeżeli możliwe jest otwarcie okna, zawsze trzeba skorzystać z tej okazji, aby nie ulec zatruciu toksycznymi gazami pożarowymi mogącymi dostać się do pomieszczenia. Otwarte okno należy też wykorzystać do zasygnalizowania swojej obecności w budynku osobom znajdującym się na zewnątrz. Należy również mieć na uwadze, że w powyższej sytuacji, pozostanie w zamykanym i wyposażonym w okna pomieszczeniu jest znacznie mniej ryzykowne niż próba przejścia przez silnie zadymiony korytarz. 7. Po zakończeniu ewakuacji, tj. opuszczeniu budynku, osoby odpowiedzialne za ewakuację zobowiązane są do sprawdzenia, czy wszyscy pracownicy oraz podopieczni opuścili budynek poprzez sprawdzenie stanu osobowego. 8. W momencie przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej, osoby odpowiedzialne za ewakuację zobowiązane są podporządkować się wszelkim uwagom dowodzącego akcją ratowniczo-gaśniczą. Ponadto, w razie podejrzenia, że ktoś został w zagrożonej strefie, należy natychmiast zgłosić ten fakt jednostkom ratowniczym. Dopuszcza się aby osoby kierujące ewakuacją wyznaczyły pomocników, w celu sprawniejszego przeprowadzania ewakuacji. 14
6. Sposoby zaznajamiania pracowników i użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi Każdy pracownik powinien być przeszkolony z zakresu znajomości podstawowych zagadnień związanych z bezpieczeństwem pożarowym. Pracownicy zapoznawani są z przepisami przeciwpożarowymi oraz zasadami postępowania w przypadku pożaru w ramach szkoleń wstępnych (instruktaż ogólny) i okresowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracowników wykonujących pracę na terenie obiektu zapoznaje się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego w następujący sposób: pracowników zatrudnionych w dniu wejścia w życie niniejszej instrukcji zapoznają z jej treścią kierownicy jednostek organizacyjnych, pracownicy zatrudnieni po dniu wejścia w życie niniejszej instrukcji zapoznawani są z jej treścią w ramach szkoleń wstępnych. Wykaz telefonów alarmowych - Centrum powiadamiania ratunkowego (CPR) - 112 (połączenia komórkowe) - Państwowa Straż Pożarna - 998 - Komenda Miejska Policji - 997 - Pogotowie Ratunkowe - 999 - Pogotowie Energetyczne - 991 - Pogotowie Gazowe - 992 Opracował: Zatwierdził:...... 15
Załącznik Nr 1 do Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego INSTRUKCJA PROWADZENIA PRAC POŻAROWO NIEBEZPIECZNYCH PODSTAWOWE POJĘCIA Prace niebezpieczne pod względem pożarowym - należy przez to rozumieć prace, których prowadzenie może powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu. Stanowisko spawalnicze - należy przez to rozumieć stanowisko pracy, na którym są wykonywane prace przy zastosowaniu procesów takich jak spawanie, napawanie, lutowanie, zgrzewanie i cięcie termiczne metali i tworzyw sztucznych. Stałe stanowisko spawalnicze - należy przez to rozumieć stanowisko pracy, przeznaczone do powtarzalnego wykonywania prac spawalniczych, którego wyposażenie techniczne i instalacje zasilające mają charakter stały. Ruchome stanowisko spawalnicze - należy przez to rozumieć stanowisko pracy, przeznaczone do okresowego wykonywania prac spawalniczych, którego wyposażenie techniczne i instalacje zasilające są kompletowane doraźnie, tylko na czas wykonywania pracy. ZABEZPIECZENIE PRAC POŻAROWO NIEBEZPIECZNYCH - ZASADY OGÓLNE 1. Szczegółowe zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego prac pożarowo niebezpiecznych, jak również warunki uzyskania zezwolenia na ich przeprowadzenie zostały określone przez właściciela, zarządcę, użytkownika obiektu w niniejszej Instrukcji. 2. Prace niebezpieczne pożarowo, jak prace remontowo-budowlane związane z użyciem otwartego ognia, prowadzone wewnątrz obiektów na przyległych do nich terenach oraz placach składowych, a także wszelkie prace remontowobudowlane wykonywane w strefach zagrożonych wybuchem, należy prowadzić w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu. 3. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pożarowo właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu oraz wykonawca jest obowiązany: ocenić zagrożenie pożarowe w rejonie, w którym prace będą wykonywane, 1
ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzenienia się pożaru lub wybuchu, wskazać osoby odpowiedzialne za zabezpieczenie miejsca pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy. 4. Przy wykonywaniu prac należy przestrzegać następujących zasad: a) Wszelkie materiały palne występujące w miejscu wykonywania prac oraz w rejonach przyległych, w tym również elementy konstrukcji budynku i znajdujących się w nim instalacji technicznych, należy zabezpieczyć przed zapaleniem (poprzez ich usunięcie, odsunięcie na bezpieczną odległość, osłonięcie kocami gaśniczymi, arkuszami blachy itp.), b) w pobliżu miejsca wykonywanych prac znajdujące się otwory technologiczne (przepusty kablowe i instalacyjne) należy uszczelnić materiałami niepalnymi, c) w miejscu wykonywania prac powinien znajdować się podręczny sprzęt gaśniczy umożliwiający likwidację wszelkich źródeł pożaru (pożaru w zarodku), d) po zakończeniu prac należy poddać kontroli miejsce, w którym prace były wykonywane oraz rejony przyległe (wyniki kontroli powinny być odnotowane w Książce kontroli prac pożarowo niebezpiecznych, którą należy prowadzić według Wzoru nr 1 stanowiącego załącznik do Instrukcji Prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych), e) prace niebezpieczne pożarowo mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje, f) właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany przed rozpoczęciem prac zapoznać wyznaczone do tych prac osoby z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie ich wykonywania oraz z rodzajem przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu (sporządzić Protokół zabezpieczenia przeciwpożarowego wykonywanych prac wg Wzoru nr 2 stanowiącego załącznik do Instrukcji Prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych oraz wydać pisemne Zezwolenie na przeprowadzenie prac wg Wzoru nr 3 stanowiącego załącznik do Instrukcji Prowadzenia prac pożarowo niebezpiecznych), g) sprzęt używany do wykonywania prac powinien być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołania pożaru. 2
WSKAZANIA PRZECIWPOŻAROWE PODCZAS PRAC SPAWALNICZYCH Przygotowanie budynków i pomieszczeń: 1. Budynki, pomieszczenia lub miejsca, w których mają się odbyć prace spawalnicze należy oczyścić z wszelkich materiałów palnych. 2. Palne przedmioty lub niepalne w palnych opakowaniach należy odsunąć na bezpieczną odległość od miejsca spawania celem uniemożliwienia przedostania się odprysków spawalniczych, ewentualnie zabezpieczyć przed działaniem odprysków spawalniczych przez osłonięcie kocami gaśniczymi, arkuszami blachy lub w inny skuteczny sposób. Wszelkie materiały mogące ulec zapaleniu wskutek przewodnictwa cieplnego, znajdujące się w tym samym lub sąsiednich pomieszczeniach należy zabezpieczyć przed zapaleniem. 3. Jeśli w pobliżu miejsca spawania znajdują się otwory przelotowe, instalacje wentylacyjne bądź inne otwory technologiczne, należy je uszczelnić w celu niedopuszczenia do przedostania się odprysków spawalniczych do innych pomieszczeń. 4. Drogi ewakuacyjne i dojścia do miejsc spawania powinny gwarantować bezpieczną ewakuację ludzi z miejsca objętego pożarem. 5. Po zakończeniu prac spawalniczych należy przeprowadzić dokładną kontrolę w rejonach spawania i w pomieszczeniach sąsiednich w celu stwierdzenia oznak powstania pożaru; kontrolę należy prowadzić bezpośrednio po zakończeniu prac, a następnie dwukrotnie w odstępach 4 godzin. 6. Przy określaniu wymagań przeciwpożarowych należy uwzględnić: a) rodzaj urządzeń i instalacji technologicznych oraz sposób usunięcia bądź zabezpieczenia materiałów palnych w nich znajdujących się, właściwości pożarowe materiałów w rejonie prowadzenia prac oraz konieczność i sposób ich usunięcia z pomieszczeń, b) usunięcie wszelkich zanieczyszczeń palnych w rejonie prowadzenia prac, c) potrzebę dokonania pomiarów stężeń par, cieczy lub gazów mogących wytworzyć mieszaninę wybuchową w rejonie prac, d) właściwie zabezpieczenie materiałów i urządzeń przed działaniem odprysków spawalniczych, e) sposób zabezpieczenia pomieszczeń sąsiednich bądź połączonych instalacjami technologicznymi, f) przy ocenie zagrożenia należy uwzględnić również palne elementu konstrukcyjne budynków i wystroju wnętrz. 3
Zabezpieczenie sprzętu spawalniczego: 1. Sprzęt spawalniczy powinien być w pełni sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością zainicjowania pożaru. 2. Butle z gazami technicznymi powinny być umieszczone w odległości minimum 1 m od grzejników centralnego ogrzewania, a od źródeł otwartego ognia min. 10 m. 3. Przed przystąpieniem do prowadzenia prac spawalniczych należy przeprowadzić kontrolę sprzętu spawalniczego i zabezpieczyć go przed możliwością uszkodzenia w czasie prac. 4. Węże z gazami technicznymi nie mogą przebiegać w pobliżu przewodów elektrycznych pod napięciem. 5. Stanowisko pracy powinno być zorganizowane w taki sposób, aby odpryski spawalnicze nie przepalały węży gumowych ani izolacji przewodów elektrycznych. 6. Należy zapewnić możliwość natychmiastowego odcięcia dopływu prądu w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa podczas prowadzenia prac za pomocą agregatu elektrycznego. 7. Przed rozpoczęciem prac spawalniczych ze zbiornikami lub instalacjami po gazach lub cieczach palnych należy każdorazowo komisyjnie ustalić system zabezpieczeń. 8. Uwzględniać wszelkie okoliczności mogące mieć wpływ na powstanie pożaru lub wybuchu. Sprzęt pożarniczy i środki gaśnicze: 1. Każde stanowisko spawalnicze powinno być wyposażone w sprawny technicznie sprzęt pożarniczy, umożliwiający likwidację wszelkich źródeł ognia - każde stanowisko spawalnicze należy wyposażyć w 1 gaśnicę proszkową i 1 koc gaśniczy; 2. Jeśli okoliczności stanowią inaczej, stanowiska należy wyposażyć w sprzęt gaśniczy określony w protokole zabezpieczenia przeciwpożarowego prac niebezpiecznych pod względem pożarowym". 4
Wzór nr 1 do Instrukcji Prowadzenia Prac Pożarowo Niebezpiecznych KSIĄŻKA KONTROLI PROWADZENIA PRAC POŻAROWO NIEBEZPIECZNYCH L.p. Nazwa budynku pomieszczenia, w którym prowadzono prace Data/godz. rozpoczęcia prac oraz numer zezwolenia Data/godz. zakończenia prac Data godz. Przeprowadzenia kontroli po zakończeniu prac Imię i nazwisko osoby przeprowadzającej kontrolę i jej podpis 1 2 3 4 5 6 1
Wzór nr 2 do Instrukcji Prowadzenia Prac Pożarowo Niebezpiecznych PROTOKÓŁ Z ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO PRAC POŻAROWO NIEBEZPIECZNYCH 1. Nazwa budynku i określenie pomieszczenia-miejsca, w którym przewiduje się przeprowadzenie prac:... 2. Zagrożenie wybuchem oraz właściwości pożarowe materiałów palnych występujących w pomieszczeniu lub budynku:... 3. Rodzaj i stopień palności elementów budowlanych występujących w pomieszczeniu lub rejonie przewidywanych prac: 4. Sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego pomieszczenia, stanowiska, urządzenia na okres wykonywanych prac: 5. Środki i sposoby alarmowania straży pożarnej oraz osoby przebywające w obiekcie w przypadku zaistnienia pożaru: 6. Osoba odpowiedzialna za przygotowanie zabezpieczenia przeciwpożarowego miejsca przeprowadzanych prac: 1
7. Osoba odpowiedzialna za nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego w toku prowadzonych prac: 8. Osoba zobowiązana do przeprowadzenia kontroli miejsca oraz rejonu, w którym prowadzone były prace (po ich zakończeniu): Podpisy członków komisji: 2
Wzór nr 3 do Instrukcji Prowadzenia Prac Pożarowo Niebezpiecznych ZEZWOLENIE NA PRZEPROWADZENIE PRAC POŻAROWO NIEBEZPIECZNYCH 1. Miejsce pracy:... 2. Rodzaj pracy:... 3. Czas pracy - dzień...od godz...go godz 4. Zagrożenie pożarowe - wybuchowe w miejscu pracy: 5. Sposób zabezpieczenia miejsca wykonywania prac przed możliwością powstania pożaru: 6. Przeciwpożarowe sposoby oraz środki zabezpieczenia prac : 7. Sposób wykonania pracy 8. Odpowiedzialni za przygotowanie miejsca pracy, środków zabezpieczających i zabezpieczenie miejsca prowadzonych prac: 9. Zezwalam na rozpoczęcie wyżej określonych prac: - bez uwag - z uwagami:... 10. Prace zakończono dnia...o godz... /podpis zarządzającego/.. /podpis wykonawcy/ 11. Stanowisko pracy oraz jego otoczenie sprawdzono pod względem zabezpieczenia pożarowego.. /podpis kontrolującego/ 1