Energia odnawialna w Szwecji

Energia odnawialna w Szwecji Konferencja nt. projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 29 maja 2012 r. Gunnar Haglund Ambasada Szwecji gunnar.haglund@foreign.ministry.se 606 288 957

Szwecja nie tak zimno jak myślisz... Strefy klimatyczne 9,5 mln mieszkańców 85% mieszka na południu

Kryzys naftowy w 1973, 1979r. Szwecja nie ma węgla, ropy lub gazu ziemnego... 1973 Żaden inny uprzemysłowionych kraj nie byłtak uzależniony od ropy naftowej, jak Szwecja.

45% 30-45% 3 4 X 2 3

Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczejwszwecji Olej opałowy 84% Paliwa kopalne 9% Olej opałowy 84% Węgiel 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Pozostałe 5% 1? Biomasa 48% Odpady 15% Ciepło odp Pompy ciep Paliwa kop Olej opałowy 84% Węgiel 3% 1981r. Σ 27 TWh Odpady komunalne 5% Ole Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% 2010r. Σ 60 TWh 25% ciepłej wody użytkowej Chłód systemowy Ok. 60% prądu w mieście bez dużego przemysłu Pozostałe 10%

TWh/rok 60 Miks energetyczny w szwedzkim ciepłownictwie w 1970-2009 Gaz ziemny 50 Pompy ciepła 40 Pompy ciepła Ciepło odpadowe przemysłowe 30 Węgiel Węgiel 20 10 Ropa Prąd Biomasa, odpady Prąd Biomasa, odpady Ropa

Dywersyfikacja dostaw i rodzajów energii z rodzimych źródeł Rynek dla alternatywnych źródeł energii Nowy system podatkowy Nowy system wsparcia OZE w Szwecji Nie jedno, a wiele rozwiązań! Samorządowe (powiatowe) plany zagospodarowania własnych zasobów energetycznych Nowa definicja pojęcia paliwo: paliwo to coś, w czym energia chemiczna w procesie obróbki cieplnej może zostać przekształcona w energię użytkową

DziśSzwecja jest prawie niezależna od zagranicznych dostaw paliw kopalnych do produkcji energii elektrycznej i ciepła, z wyjątkiem transportu.

Likwidowanie barier Najważniejszym zadaniem państwa jest systematyczne likwidowanie barier, powstrzymujących rozwój OZE. Na przykład: Zlikwidowanie skomplikowanych procesów związanych z uzyskiwaniem różnych pozwoleń Rozsądny proces planowania budowy elektrowni wiatrowych Wspólny i wolny rynek biomasy dla sektorów energetycznego, leśnego, rolniczego, meblarskiego itd Dobre zasady pozwolenia na budowęogniw fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych Unikać skomplikowanych procedur certyfikacji biomasy

Opodatkowanie tego, co jest energetycznie nieefektywne i niepoprawne ekologicznie. U producentów energii: Elektrownie kondensacyjne = > Kogeneracja Spalanie paliw kopalnych (CO 2 ) => paliwa odnawialne Emisje NOx => zmniejszenie emisji,, odejście od paliw kopalnych Emisje SO 2 => zmniejszenie emisji, odejście od paliw kopalnych Obłożenie podatkiem producentów energii sprawia, że energia produkowana z paliw kopalnych jest droższa, a konkurencyjność energii odnawialnej wzrasta.

Opodatkowanie tego, co jest energetycznie nieefektywne i niepoprawne ekologicznie. U odbiorcy końcowego; Podatek od energii => niższe zużycie Podatek od zamówionej mocy => niższe zużycie Podatek od zużytej energii => niższe zużycie Certyfikaty zielonej energii => uzmysłowienie, że eko-energia może być droższa VAT na całąsumę 4 obszary produkcji energii elektrycznej => stymulacja nowej produkcji np. wiatraki, panele słoneczne, panele fotowoltaiczne itf. Obłożenie podatkiem odbiorców końcowych sprawia, żezmniejsza sięzużycie opłaca sięoszczędzanie, a nie marnowanie

Podatki Podatków od energii zwykle są łatwe w administracji. Opodatkowanie energii nie powinno zwiększaćobciążenia podatkowego, tylko zmienićprzedmiot opodatkowania. Łatwiej jest wprowadzićnowe podatki proekologiczne, likwidując w tym samym czasie inne, niepopularne i trudne do ściągnięcia. Obywatele musząmiećmożliwość, by ostatecznie, postępując we właściwy sposób, to znaczy korzystając z właściwego rodzaju energii i zmniejszając zużycie, osiągnąćzysk. Podatek od energii powinien dotykaćzarówno duże przedsiębiorstwa jak i drobnych użytkowników, co zmusza wszystkich do dokonywania właściwych wyborów. Szwedzkie podatki od energii sązróżnicowane. Z zasady osoby prywatne płacą wielokrotnie więcej niż użytkownicy przemysłowi.

Wsparcie Istniały różne rodzaje dofinansowań, które mogły osiągać od około 15 do 30% kosztów inwestycji. Kiedy podatek CO2 byłsukcesywnie podnoszony zniknęła potrzeba państwowego wsparcia inwestycji. Dofinansowywania inwestycji w nowe technologie, to znaczy wsparcia badańi zabezpieczania ponoszonego ryzyka. Rząd czasami może zdecydowaćsięna wsparcie niektórych rodzajów inwestycji.

Certyfikaty, czy taryfy feed-in? Wyjątek: Zielone certyfikaty w roku 2003. Okazało się, że kogeneracja na biomasęw elektrociepłowniach i przemyśle była najkorzystniejsza. Dodatkowo: 15 groszy za KWh w ciągu 10 lat zwiększona produkcjęo ok. 10 TWh! System szwedzki to dobry sposób zagwarantowania, że otrzyma sięstosunkowo tanio pożądany efekt. System taki nie ma jednak takiego samego potencjału przemysłowopolitycznego jak taryfy feed-in i możliwości przeskoczenia oczekiwań.

Definicje i neutralnośćtechnologiczna Wszystko, co nie było paliwem kopalnym, było paliwem odnawialnym wszystko, co dało siępodpalići spalić. Neutralnośćtechnologiczna na tym pojęciu zbudowana jest historia naszego sukcesu. Politycy z założenia nie majądokonywaćkonkretnych wyborów technologii biogaz, ogniwa słoneczne itp. Politycy mająmówić, że należy korzystaćz energii odnawialnej. Potem rynek ma zdecydować, jaka forma energii odnawialnej jest najbardziej odpowiednia. Pojęcie produktu ubocznego : Materiał, który jest pozostałościąpo zakończonym procesie, którego głównym celem nie jest produkcja tegożmateriału. (2009/28/WE)

Struktura zużycia paliwa dla sieci ciepłowniczej w Szwecji Paliwa Olej opałowy 84% kopalne Olej opałowy 9% 84% Pompy Węgiel 3% ciepła 9% Olej opałowy 84% Węgiel 3% 1981r. Σ 27 TWh Odpady Ole komunalne 5% Pozostałe 5% Ciepło odpadowe przemysłowe 3% Odpady komunalne 5% Ciepło odpad. przem. 3% Ciepło odpadowe Pozostałe 5% przemysłowe 9% 1? Odpady 16% 2010r. Σ 60 TWh 2010r. Σ 60 TWh Koszt: ok. 750 mln PLN/rok od 1982 Biomasa 48% Biomasa 48% Odpady 15% Ciepło odp Pompy ciep Paliwa kop Pozostałe 10%

Outcome assessment: Comparison between costs for fuel oil and district heating Heat cost, SEK/MWh 1400 1200 Sweden: Comparison between heat costs from use of A: Light fuel oil (incl taxes, excl VAT, and 80 % conversion efficiency) and B: National average district heat price (in the cost level of 2009) Podatek od CO2 A3: Additional heat cost from the carbon dioxide tax for fuel oil 1000 800 Podatek energetyczny od oleju opałowego A2: Additional heat cost for energy tax for fuel oil Cena 600 za ciepło systemowe 400 200 0 Koszt za importowany olej opałowy 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 A1: Heat cost for imported light fuel oil JuŜ taniej! B: National effective average district heat price according to Statistics Sweden 700-800 mln PLN/rok

Biogaz Frakcja biologiczna odpadów komunalnych -domy, sklepy, szkoły, szpitale, restauracje itd. Odpady przemysłowe mleczarnie, rzeźnie, browary, gorzelnie itd. Osady ściekowe Odpady biologiczne z rolnictwa Właściciel odpadów musi zapłacić, aby sięich pozbyć, co powoduje, że produkcja biogazu na bazie odpadów jest o wiele tańsza niżprodukcja na bazie uprawianych substratów, za które trzeba płacić rolnikom, które oczywiście mogli uprawiaći sprzedawać coś innego.

Kwintesencja szwedzkiej EO! To, co wcześniej uważane było za resztki i odpady i często stanowiło problem i generowało koszty, stało sięważnym źródłem energii i dochodu początkowo w papierniach, następnie w tartakach, a następnie w przemyśle drzewnym. Dzięki sprzedaży tych odpadów i resztek jako paliw lub bezpośrednio jako energii, przedsiębiorstwa uzyskują dodatkowe dochody obok swojej tradycyjnej działalności i bogacąc się w ten sposób i osiągając jeszcze większy sukces! Szwecja znalazła nowe rodzime źródła energii, które sprawiają, że zmniejsza się nasz import i zależność od świata. Stworzyliśmy ok. 200000 nowych miejsc pracy w różnych miejscach kraju, także na terenach wiejskich.

Ekologia przemysłowa w Linköping, 145.000 mieszkańców i w Norrköping 135.000 mieszkańców Twin Cities: Linköping - Norrköping

Biodiesel Linköping 140 000 mieszkańców EC Oczyszczalnia Osady Biogazownia Odpady Bionawóz Odpady Ŝywnościowe Restauracje śywność Przemysł Ŝywnośćiowy Prąd 30% Prąd 10% Odpady Ścieki Gliceryny Mięso mleko warzywa MIASTO WIEŚ Norrköping 130 000 mieszkańców Odpady Ciepło 90-95% Ciepło 90-95% Chłód Plantacja wierzby Paliwo samochodiwe Oleje Odpady leśne i rolne, rośliny Bionawóz energetyczne Bio-rafineria biodiesel Przemysł P.S. Sieć biogazowa P.S. Biogazownia Biodiesel Ciepło Bionawóz Chłód Ścieki Pociąg biogaz 230 km Paliwo samochodowe Rośliny Odpady biol. Ciepło Oczyszczalnia Osady Biogazownia Pasze 25% Bionawóz... Bioetanol EC Bio-rafineria bioetanol Para Odpady leśne i rolne, rośliny energetyczne Bionawóz ZboŜe

Biodiesel Linköping 140 000 mieszkańców EC Oczyszczalnia Osady Biogazownia Odpady Bionawóz Odpady Ŝywnościowe Restauracje śywność Przemysł Ŝywnośćiowy Prąd Odpady Ciepło Chłód Ścieki Plantacja wierzby Gliceryny Mięso mleko warzywa Paliwo samochodiwe Oleje Odpady leśne i rolne, rośliny Bionawóz energetyczne Fabryka biodiesla Przemysł MIASTO Sieć biogazowa Biogazownia Biodiesel Ciepło P.S. P.S. Bionawóz WIEŚ Norrköping 130 000 mieszkańców Prąd Odpady Ciepło Chłód Ścieki Pociąg biogaz 230 km Paliwo samochodowe Rośliny Odpady biol. Ciepło Oczyszczalnia Osady Biogazownia Pasze 25% Bionawóz... Bioetanol EC Fabryka etanolu Para Odpady leśne i rolne, rośliny energetyczne Bionawóz ZboŜe

Norrköping eco-industrial system Opony/Guma tyres vehiclegas Sweden Bioenergy glycerin Colmec Göran Årsjö Däckstommar rubber Seed cake Svensk Biogas biofertilizer District heating Biomasa Norrköping municipality Hh-waste Biogas E.ON EC/Spalarnia stillage Agriculture steam Vehiclegas Agroetanol wheat sludge ashes biofuel waste Paper, glue Forestry PET Wood chips Papier Graphic Packaging reject Econova Cleanaway sludge PET-bottles Returpack cardboard sludge Fibre sludge PET IL Recycling newspaper Holmen Paper newspaper Rostiprimpac Tidnings- Retur Wood chips

1. Dochód za sprzedaŝ wody! Jezioro Mälaren Woda za darmo Wodna uŝytkowa w kranie w Sztokholmie 5. Dochód za sprzedaŝ bio-nawoŝu! Instalacja pompa ciepła Oczyszczalnia ścieków Oczyszczone ścieki mają temperaturę +7-22 o C Bio-nawóŜ Ciepło 28% Po tym procesie temperatura oczyszczonych ścieków wynosi +1 o C Osady ściekowe Biogaz Sieć ciepłownicza 18% Chłód Turbina/ Generator Uszlachetnianie 2. Dochód za sprzedaŝ ciepła 3. Dochód za sprzedaŝ chłodu Sieć chłodnicza Prąd 6. Dochód za sprzedaŝ energii elektrycznej Gaz pojazdowy 4. Dochód za sprzedaŝ gazu do RZK!

Planowanie krajobrazu Funkcje miejskie Budownictwo Ruch i Transport Woda i ścieki Publiczni i prywatni podmioty Odpady Energia W ten sposób rozwiązujemy problemy odpadowe równocześnie uzyskując energię i dochód z jej sprzedaży

Powodzenia w budowie zielonej Polski! gunnar.haglund@foreign.ministry.se