Ekoinnowacje w Programach Ramowych



Podobne dokumenty
Wdrażanie ekoinnowacji na przykładzie projektów pilotażowych i powielania rynkowego w Programie CIP

7. Program Ramowy Fundusze na badania i rozwój w obszarze Energii

Energia w 7PR. Warszawa, 30 września Nowe konkursy. Andrzej Sławi

Projekty pilotaŝowe owe i powielania rynkowego w dziedzinie ekoinnowacji

Filozofia ekoinnowacji w programie CIP

Program CIP EIP finansowanie ekoinnowacyjnych projektów w dla MŚPM sektora transportu

CIP Eco-Innowacje - Konkurs 2011: Projekty Powielenia Rynkowego Kojarzenie Nauki z Rynkiem

Wstępne informacje o konkursach w obszarze ENERGIA Program Pracy 2011

owe i powielania rynkowego w Programie CIP EIP

Program na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP)

Energia w Horyzoncie 2020

CIP Eco-Innowacje - Konkurs 2013: Projekty Powielenia Rynkowego Kojarzenie Nauki z Rynkiem

Nauka i Przemysł -w poszukiwaniu synergii.

Od badań do wdrożeń. Wsparcie dla projektów ekoinnowacyjnych w Europejskich Programach Ramowych

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

Instrumenty wsparcia badań B+R w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej Oferta programowa NCBR

KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA

Inteligentna Energia Europa Doświadczenia polskich podmiotów w programie IEE

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy odział w Warszawie. Zakład Analiz Ekonomicznych i Energetycznych

Dzień Informacyjny Energia

Ekoinnowacje w Programie na rzecz Przedsiębiorczości i Innowacji

Mechanizmy finansowania międzynarodowej współpracy w zakresie badań i rozwoju

Załącznik 1. Propozycja struktury logicznej Programu (cele i wskaźniki)

Działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce

Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010

Inteligentna Energia Europa Konkurs w 2012 r.

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU

7.Program Ramowy Fundusze na Badania i Rozwój w obszarze Energii

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny. IMP PAN Gdańsk, września 2012 r.

gospodarki energetycznej Cele polityki energetycznej Polski Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw

Odnawialne źródła energii - wykorzystanie najnowszych technologii w Małopolsce i Turyngii. 7 kwietnia 2011 r.

Inteligentna Energia Program dla Europy

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

Program Inteligentna Energia Europa. Antonina Kaniszewska Krajowy Punkt Kontaktowy Programu IEE Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Eko-innowacje oraz technologie środowiskowe. Konferencja Inaugurująca projekt POWER w Małopolsce Kraków, 4 marca 2009 r.

Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego

Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie

Konkurs w dziedzinie transnarodowej współpracy w zakresie wsparcia innowacji. PROINNOEurope-ENT-CIP-09-C-N02S00

Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP)

Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3

INTELIGENTNE TECHNOLOGIE ENERGETYCZNO PALIWOWE (ITE-P)

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013

Nowa perspektywa finansowa ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb sektora ciepłownictwa w obszarze B+R+I. Iwona Wendel, Podsekretarz Stanu w MIiR

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Wybrane aspekty rozwoju współczesnego rynku ciepła

PLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce

PROGRAM DEMONSTRACYJNY CCS. ROZWÓJ CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH w GRUPIE TAURON PE

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

KONFERENCJA ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - INNOWACYJNOŚĆ - PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Lublin, r.

Wpływ polityki spójności na realizację celów środowiskowych Strategii Europa 2020 na przykładzie Poznania

Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA

Program Pilotażowy Weryfikacji Technologii środowiskowych Unii Europejskiej (EU ETV) wsparciem dla wdrażania ekoinnowacji

Solsum: Dofinansowanie na OZE

ENERGIA W PROGRAMACH OPERACYJNYCH

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH. Zaawansowane technologie pozyskiwania energii. Warszawa, 1 grudnia 2011 r.

Program sektorowy INNORail Stan zaawansowania prac nad demostratorami

STRATEGIA WOJ. POMORSKIEGO BEZPIECZEŃSTWO I EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA

Wsparcie dla badań i rozwoju na rzecz innowacyjnej energetyki. Gerard Lipiński

Inżynieria Środowiska dyscypliną przyszłości!

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ. Katowice, dnia 13 maja 2011 rok

Horyzont 2020 zasady uczestnictwa małych i średnich przedsiębiorstw

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

Rynek kotłów na biomasę w Polsce

Historie sukcesu w H2020 Projekt FOSTERREG oraz HISER

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji

Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy

Technologie niskoemisyjne

Rynek kotłów na biomasę w Polsce. Podsumowanie 2013 roku

Kursy: 12 grup z zakresu:

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata Katowice, 30 marca 2015 r.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego. Założenia perspektywy finansowej

Wsparcie inwestycji pro-środowiskowych dla MŚP w sektorze rolno-spożywczym, system wsparcia zielonych inwestycji

Wsparcie Unijne szansą dla rozwoju ekoinnowacji. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych

Pakiet Klimatyczno- Energetyczny i 7. Program Badań i Technologii UE

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ FINANSOWANIE DZIAŁAŃ ZAWARTYCH W PGN

Wsparcie Ekoinnowacji w Programie na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP)

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie

Alternative paths to Components and Systems Challenge 3

WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W OLSZTYNIE

Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe

Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki , Płock

Możliwości dla MŚP fundusze unijne

Zagadnienia energooszczędności i nowoczesnego budownictwa w nadchodzącym okresie programowania

Środowiskowych EU ETV - wsparcie

Roman Papiór Doradca Energetyczny Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu Wrocław, ul. Jastrzębia 24 tel.

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Kierunki transformacji potencjał OZE w systemach ciepłowniczych

Rozwój j MŚP P a ochrona środowiska na Warmii i Mazurach

Schematy finansowania w H2020

Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata

OPIS PROGRAMU Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych

Wykorzystanie biomasy na cele energetyczne w UE i Polsce

Transkrypt:

Warszawa, 12 grudnia 2012 r. Ekoinnowacje w Programach Ramowych Ekoinnowacje w Programie CIP EIP Energia w 7-ym Programie Ramowym Opracowanie: Katarzyna Walczyk-Matuszyk KPK PB UE Na podstawie: Eco-Innovation, EACI, EC Market Replication Eco-Innovation Unit Beatriz Yordi, Head of Unit

Eko-innowacje w Programie EIP

Eko-innowacje w Programie EIP Nowe usługi: usługi przyjazne dla środowiska Nowe procesy: czystsza produkcja Nowe materiały Nowe produkty Przyjazne dla środowiska, korzystne dla biznesu

Eko-innowacje w Programie EIP Ekoinnowacyjne projekty pilotażowe i powielania rynkowego Wsparcie dla innowacyjnych przyjaznych dla środowiska produktów i usług, które mogą zostać skomercjalizowane Wsparcie wdrożenia na rynek Rozwiązania powinny wykazywać potencjał do powielania i zastosowania na szeroką skalę Budżet inicjatywy: 200 mln euro (2008-2013)

Eko-innowacje w Programie EIP Recycling materiałów Pięć priorytetów Zrównoważone materiały budowlane Sektor spożywczy Woda Ekologiczny biznes/ inteligentne zakupy Porównanie do konkursu 2010: racjonalne wykorzystanie zasobów stanowi temat przekrojowy, nowy priorytet: woda, niewielkie zmiany w pozostałych priorytetach

Eko-innowacje w Programie EIP Recycling materiałów Poprawa jakości materiałów pochodzących z recyclingu, udoskonalone metody sortowania i przetwarzania odpadów Innowacyjne produkty powstałe przy wykorzystaniu materiałów pochodzących z recyclingu lub usprawniające recycling materiałów Nowe rozwiązania biznesowe podnoszące konkurencyjność przedsiębiorstw działających w obszarze recyclingu, nowe struktury rynkowe dla produktów, procesów i usług z recyclingu; np. zintegrowane systemy zarządzania produktem przy zachowaniu cyklu życia

Eko-innowacje w Programie EIP Zrównoważone materiały budowlane Produkty i procesy budowlane (budowanie, konserwacja, naprawy, remonty, modernizacja i rozbiórka) zmniejszające zużycie zasobów, wbudowaną emisję CO2 oraz redukujące wytwarzanie odpadów; Materiały budowlane przyjazne dla środowiska oraz innowacyjne procesy produkcji; NOWOŚĆ: Projekty nie mogą dotyczyć wykorzystania popiołów lotnych i dennych jako dodatków cementu lub zaprawy

Eko-innowacje w Programie EIP Sektor spożywczy Czystsze i innowacyjne produkty, w tym metody i materiały opakowaniowe efektywnie i racjonalnie wykorzystujące surowce, redukujące ilość wytwarzanych odpadów, ograniczające emisję gazów cieplarnianych/ lub zwiększające recycling i odzyskiwanie surowców; Nowe lub ulepszone procesy produkcyjne podnoszące efektywność zużycia wody oraz poprawiające jej jakość; Innowacyjne czystsze produkty, procesy i usługi nakierowane na zredukowanie oddziaływania na środowisko związanego z konsumpcją produktów spożywczych;

Eko-innowacje w Programie EIP Woda Procesy, produkty i technologie racjonalizujące zużycie wody (redukcja zużycia wody min. o 30%) Procesy bez zużycia wody Oczyszczanie wody i ścieków: rozwiązania, które oferują znaczącą efektywność i redukujące oddziaływanie na środowisko; Systemy dystrybucji ukierunkowane na oszczędzanie wody, zużycia substancji chemicznych, energii i innych materiałów: innowacyjne systemy pomiarów i optymalizacji zastosowania substancji chemicznych, tempa przepływu i pompowania; wykrywanie wycieków wody i ich naprawa, nowoczesne materiały do budowy rurociągów;

Eko-innowacje w Programie EIP Ekologiczny biznes i inteligentne zakupy Ekologiczne produkty i usługi (np. znoszenie barier rynkowych dla ekoinnowacyjnych rozwiązań, ułatwianie wdrożenia ekoinnowacji) Zastosowanie materiałów o zredukowanym oddziaływaniu na środowisko jako substytutów do materiałów tradycyjnych Czystsze procesy produkcyjne Mechanizmy ponownego wytwarzania (re-manufacturing) oraz innowacyjne usługi naprawcze

Eko-innowacje w Programie EIP Trzy główne cechy projektów ekoinnowacyjnych Korzyści dla środowiska naturalnego: skwantyfikowana redukcja oddziaływania na środowisko naturalne w odniesieniu do istniejących technologii; zachowanie cyklu życia Korzyści gospodarcze (włączając replikację na szeroką skalę): sens ekonomiczny projektu, biznes plan, zachowanie rezultatów projektu po jego zakończeniu; Podnoszenie poziomu innowacyjności: innowacje w sektorze, innowacja na poziomie kraju i regionu

Eko-innowacje w Programie EIP Przykład projektu z sektora spożywczego: BRITER-WATER Wykorzystanie upraw bambusa do oczyszczania ścieków z produkcji soków i przetworów mleczarskich Obniżenie kosztów inwestycyjnych i operacyjnych, brak wytwarzania ścieków Lepsza jakość wody oraz wychwytywanie CO2 Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Portugalia

Eko-innowacje w Programie EIP Przykład projektu z sektora recyclingu: CAPS Wykorzystanie odpadów z przemysłu papierniczego do produkcji materiału absorpcyjnego; Innowacyjny sposób przetwarzania odpadów w produkt; Rezultat: materiał absorpcyjny do usuwania wycieków oleju, ropy i substancji chemicznych w portach; Utworzenie dwóch zakładów produkcyjnych we Francji i Słowenii;

Eko-innowacje w Programie EIP Eco-Innowacje a IEE Pierwsza aplikacja i komercjalizacja Zintegrowane podejście uwzględniające różne aspekty środowiskowe (efektywność wykorzystania zasobów wody, energii, surowców, itp..) Zachowanie cyklu życia (LCA) MŚP i sektor prywatny jako główni beneficjenci Demonstracja na rynku Promocja i upowszechnianie sprawdzonych inteligentnych energetycznie rozwiązań Główny cel Energia: efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii, transport Stymulowanie działań poprzez znoszenie barier rynkowych i administracyjnych, szkolenia, podnoszenie świadomości Nie dla inwestycji i B+R Cele energetyczne: EU 2020

Eko-innowacje w Programie EIP Eco-Innowacje a 7. Program Ramowy Zakończony etap badań Adaptacja do wejścia na rynek Zastosowanie na skalę przemysłową Pierwsze komercyjne wdrożenie Demonstracja na rynku Badania podstawowe Badania stosowane Prototyp/ pierwsze zastosowanie praktyczne technologii Demonstracja technologii Gromadzenie wiedzy

Obszary: Energia w 7PR 1. Wodór i ogniwa paliwowe 2. Wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii 3. Wytwarzanie paliw odnawialnych 4. Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia 5. Technologie wychwytywania i magazynowania CO2 w celu wytwarzania energii o zerowej emisji zanieczyszczeń 6. Czyste technologie węglowe 7. Inteligentne sieci energetyczne 8. Wydajność energetyczna i oszczędzanie energii 9. Wiedza na rzecz polityki energetycznej 10. Działania horyzontalne

Energia w 7PR 1. Wodór i ogniwa paliwowe Ogniwa paliwowe - fizyczne i chemiczne aspekty materiałów dla FC Produkcja wodoru - materiały i procesy wytwarzania wodoru 2. Wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii Fotowoltaika (procesy wytwarzania) Biomasa (gazyfikacja, współspalanie biomasy, odpady rolne i leśne, uprawy energetyczne) Wiatr (elektrownie wiatrowe i ich elementy) Geotermia (eksploatacja złóż wysokotemperaturowych, trwałość instalacji, walka z korozją) Skoncentrowana energia słoneczna (poprawa efektywności optycznej i termicznej, mniejsze zużycie wody, lepsze wykorzystanie terenów) Energia oceanów (projektowanie nowych systemów i ich elementów) Hydroenergia (małe elektrownie wodne, minimalizacja szkodliwego wpływu na środowisko)

Energia w 7PR 3. Wytwarzanie paliw odnawialnych Pierwsza generacja biopaliw z biomasy (biodisel, bioetanol ze skrobii, cukru, odpadów, olejów roślinnych) Druga generacja biopaliw z biomasy (przeróbka lignocelulozy, biopaliwa syntetyczne) Biorafinerie Biopaliwa z upraw energetycznych Biopaliwa dla transportu 4. Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia Nisko- i średniotemperaturowa energia słoneczna (wykorzystanie materiałów z plastiku) Biomasa Energia geotermalna (pompy cieplne, wymienniki ciepła)

Energia w 7PR 5. Technologie wychwytywania i magazynowania CO2 w celu wytwarzania energii o zerowej emisji zanieczyszczeń Wychwyt CO2 (optymalizacja technologii) Składowanie CO2 (magazynowanie geologiczne) 6. Czyste technologie węglowe Technologie konwersji w celu generacji energii zerowej emisji zanieczyszczeń (spalanie, gazyfikacja, technologie złoża fluidalnego) Poligeneracja na bazie technologii węglowych (nośniki energii: wodór, paliwa ciekłe i gazowe)

Energia w 7PR 7. Inteligentne sieci energetyczne Rozwój interaktywnych sieci energetycznych wykorzystujących potencjał odnawialnych źródeł energii i generacji rozproszonej Pan-europejskie sieci energetyczne (elektryczne i gazowe) 8. Wydajność energetyczna i oszczędzanie energii Efektywność energetyczna w przemyśle wytwórczym Wysokoefektywna poligeneracja (kombinowana produkcja energii elektrycznej, ciepła, zimna i biopaliw (stałych, ciekłych i gazowych) zastosowania w energetyce i wytwarzaniu materiałów Energetyka odnawialna i efektywność energetyczna w budownictwie (CONCERTO - energetyka w społecznościach lokalnych) Innowacyjne strategie w miejskim transporcie (CIVITAS-plus) Badania socjo-ekonomiczne i innowacyjność (eko-budownictwo, wspólnoty CONCERTO, miasta CIVITAS)

Energia w 7PR 9. Wiedza na rzecz polityki energetycznej Narzędzia oparte na wiedzy w tworzeniu polityki energetycznej (narzędzia, metody i modele w tworzeniu polityki energetycznej) Wsparcie naukowe dla polityki (ocena zasobów energetycznych)

Energia w 7PR Najbliższy konkurs z największym do tej pory budżetem zostanie ogłoszony w 10lipca 2012. Będzie to ostatni konkurs w tej perspektywie. Następne konkursy będą w ramach programu Horyzont 2020

Program Pracy WP2012: Priorytety FP7 Energy Theme Smart cities Renewable energies Smart grids and energy storage Carbon Capture and Storage Euratom WP 2013 Reactor Systems, Radiation Protection, Infrastructures

Energy Calls call identifier call deadline FP7-ENERGY-2013-1 28 November 2012 FP7-ENERGY-2013-2 24 January 2013 FP7-SMARTCITIES-2013 4 December 2012 FP7-ENERGY-2013-IRP 8 January 2013 FP7-ERANET-2013 28 February 2013 FP7-OCEAN-2013 7 February 2013 FP7-FISSION-2013 17 January 2013

Content of calls (FP7 Energy) Renewable energy technologies Solar energy 2.1.1: High efficiency c-si photovoltaics modules 2.1.2: Support to key activities of the European Photovoltaics Technology Platform (TP PV) 4.1.1: Innovative solar thermal façade systems 2.9.2: Methods for the estimation of the Direct Normal Irradiation (DNI) 10.1.5: Integrated research programme in the field of photovoltaics 10.1.10: Integrated Research Programme in the field of Concentrated Solar Power (CSP) Research and Innovation

Content of calls (FP7 Energy) Renewable energy technologies Wind energy 2.3.1: Advanced aerodynamic modelling, design and testing for large rotor blades 2.3.2: Small to medium size wind turbines 10.1.6: Integrated research programme in the field of wind energy 10.1.2: ERA-NET Plus European wind resources assessment OCEAN 2013.4 Innovative transport and deployment systems for the offshore wind energy sector Research and Innovation

Content of calls (FP7 Energy) Renewable energy technologies Bioenergy 3.2.1: Pre-commercial industrial scale demonstration plant on paraffinic biofuels for use in aviation 3.7.1: Developing regional and pan-european schemes for the sustainable delivery of non-food biomass feedstock in a pan-european integrated market 3.7.2: Support to key activities of the European Biofuels Technology Platform (EBTP) 10.1.1: ERA-NET Plus Bioenergy: Demonstrations of the European Industrial Bioenergy Initiative 10.1.7: Integrated research programme in the field of bioenergy Research and Innovation

Content of calls (FP7 Energy) Renewable energy technologies 2.4.1: Exploration and assessment of geothermal reservoirs 2.6.1: Design tools, enabling technologies and underpinning research to facilitate ocean energy converter arrays 2.9.1: Research cooperation and knowledge creation in the area of renewable energy with Mediterranean partner countries 10.1.3: Supporting the coordination of national research activities of Member States and Associated States in the field of OCEAN energy (ERA-NET) Research and Innovation

Content of calls (FP7 Energy) Smart grids and energy storage 2.7.1: Optimisation of Water Turbines 7.2.1: Advanced concepts for reliability assessment of the pan- European transmission network 7.2.2: Advanced tools and mechanisms for capacity calculation and congestion management 7.2.3: Large-scale demonstration of innovative transmission system integration and operation solutions for (inter)connecting renewable electricity production Research and Innovation

Content of calls (FP7 Energy) Smart grids and energy storage 7.2.4: Ensuring stakeholder support for future grid infrastructures 7.3.3: Understanding interfaces in rechargeable batteries and supercapacitors through in situ methods 10.1.8: Integrated research programme on smart grids 10.1.9: Integrated research programme on electrochemical storage Research and Innovation

Dziękuję za uwagę Osoby do kontaktu: Katarzyna Walczyk - Matuszyk katarzyna.walczyk@kpk.gov.pl Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk ul. Krzywickiego 34 02-078 Warszawa tel: 0 22 828 74 83 fax: 0 22 828 53 70 e-mail: kpk@kpk.gov.pl Prezentacja ta ma wyłącznie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie zastępuje oficjalnych informacji zamieszczonych przez Komisję Europejską na oficjalnych stronach internetowych Programu CIP.