Wspomnienie o mgr Helenie KWIATKOWSKIEJ Nigdy mi kto szlachetny, nie był obojętny (Juliusz Słoacki: Testament mój) Staszoska ośiata poniosła dotklią stratę. Na ieczną służbę nauczycielską odeszła mgr Helena Kiatkoska długoletnia nauczycielka matematyki Staszoskim Ogólniaku im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Wspaniały człoiek, doskonała nauczycielka o dużej iedzy matematycznej, której deizą było zaołanie Per aspera ad astra, czyli przez trud (iedzę) do giazd. To motto toarzyszyło Jej codzienne, gdyż spólnie ze symi ychoankami, ypisała go nad tablicą danej sali 33, która była Jej salą matematyczną. Jeżeli jakiś sposób można klasyfikoać nauczycieli, biorąc za kryterium umiejętność przekazyania iedzy, co stanoi podstaę późniejszych osiągnięć ucznió, to należała do nauczycieli z tej najyższej półki. Wielokrotnie zastanaiałem się jak Ona to robi, że mając do dyspozycji, tablicę (szyscy cieszyli się jeżeli była to tablica, z której łato zmyała się kreda), liniał, cyrkiel, kątomierz, trochę brył i kredę ( latach pięćdziesiątych cieszyła się jak była kreda koloroa), potrafiła dotrzeć do ucznia, ykształcić u niego abstrakcyjną yobraźnię i nauczyć go analizy zadania, co decydoało o sukcesie matematycznym, a naet o dalszej karierze na studiach i ykonyanym zaodzie. Czasami zadaałem jej pytanie: Jak to Pani robi? Pani Heleno!. Zasze odpoiadała: Trzeba być nauczycielem, a nauczyciel ma nauczyć, a nie uczyć! Każda osoboość, ielkość, pasja rodzą się rodzinie, domu i małej Ojczyźnie. Nie inaczej było życiu Heleny Kiatkoskiej. Z nieielkiej, ale przepięknie położonej Ossali poołał ją Stórca do Staszoa aby tu mogła soje życie ziązać ze staszoską ośiatą, przekazując kolejnym pokoleniom młodych Staszoian iedzę matematyczną. Urodziła się 21 marca 1931 roku Ossali, jako najstarsza z trzech córek Stanisłaa i Franciszki Izbińskich, którzy utrzymyali się z łasnego gospodarsta rolnego. Jakkoliek nikt nie ybiera sojego miejsca urodzenia to Helena miała szczęście, jeżeli tak można móić o soim miejscu przyjścia na śiat, że urodziła się i soje najpiękniejsze lata dzieciństa i czesnej młodości, spędziła miejscu o starym rodoodzie i szczególnym klimacie nasyconym Fot. 1. Gimnazjum Strużkach ucznioie i nauczyciele patriotyzmem i polskością. Ta roku 1945 (H. Kiatkoska jako uczennica drugim miejscoość położona nad rzeką rzędzie trzecia od leej. Trzcianką, tonie zieleni pobliskich lasó rytiańskich i turskich. Ten krajobraz rodzinnej si Helena zabierze soje dorosłe życie i będzie stale do niego racać. Od dzieciństa jej osoboość kształtoała się atmosferze domu rodzinnego, którym kultyoano tradycje patriotyczno chrześcijańskie. W domoej
atmosferze pełnej ciepła rodzinnego, nacechoanej patriotyzmem, szacunkiem dla polskości, symboliki narodoej i umiłoania drugiego człoieka oraz szacunku dla pracy dorastała Helena i jej siostry. Szybko mijają najpiękniejsze lata okresu dzieciństa i przychodzi okres nauki szkolnej. Naukę miejscoej Szkole Poszechnej rozpoczyna 1 rześnia 1938 roku. W arunkach pokoju kontynuuje ją tylko przez jeden rok, gdyż roku następnym ybucha ojna. Zajęcia szkolne rozpoczynają się z opóźnieniem i dodatku z okrojonym programem, a miejsce dotychczasoych podręcznikó zastępują ydaane gazetoe czasopisma t. z. Stery. W szkole nie było olno uczyć historii i geografii Polski, gdyż zdaniem niemieckiego okupanta Polakoi poinna ystarczyć umiejętność liczenia najyżej do 500, pisania naziska i przysojenia nauki, że nakazem Bożym jest posłuszeństo obec Niemcó, uczciość, pilność i grzeczność. Czytanie nie jest konieczne Helena ma jednak to szczęście, że mieszka i uczy się Ossali miejscoości o yjątkoym patriotyzmie, ziązanej z ruchem oporu, której silne oparcie znajduje partyzancki oddział Jędrusió, a otaczające lasy turskie rozbrzmieają partyzanckimi pieśniami. W tej samej Ossali, z której pochodzi ybitny patriota i działacz społeczny Adam Bień, szkole uczą i rónocześnie proadzą tajne nauczanie, ziązani z ruchem oporu, miejscoi nauczyciele Helena i Józef Śiątyńscy. W takiej atmosferze ypełnionej patriotyzmem i alką o niepodległość kształtuje się osoboość dziecka, a później dorastającej dzieczyny Heleny Izbińskiej - Kiatkoskiej. Tą Fot. 2. Liceum pedagogiczne Sandomierzu grupa ucznió i nauczycieli roku 1948 (H. Kiatkoska jako atmosferę domu rodzinnego i otaczającego ją przepięknego, i uczennica pierszym rzędzie trzecia od leej. typoo polskiego ossalińskiego krajobrazu, zabierze z sobą na cały późniejszy okres życia i chilach trudnych będzie doń racała, a naet pod koniec życia będzie próboała go odtorzyć na sojej posiadłości, soim ranczu, jak nazyała soją posiadłość, Jasieniu. Szkołę Podstaoą kończy roku 1944 i natychmiast podejmuje naukę klasie pierszej Gimnazjum, proadzonym przez przebyających na tym terenie partyzantó Jędrusie, początkoo Strużkach, a później Łonioie i ostatecznie Sandomierzu. W tym czasie dotyka ją ciężka choroba ojca. Ma piętnaście lat kiedy traci ojca, który umiera dniu 16 listopada 1946 r. Bardzo przeżya tą stratę. Była z nim emocjonalnie ziązana. Był dla niej niepodażalnym autorytetem. Zasze mogła liczyć na jego radę i pomoc. Ten ból po stracie najbliższego zagłusza intensyną nauką, na tyle efektyną, że ciągu jednego roku przerabia die klasy kontynuując dalej naukę Liceum Pedagogicznym Sandomierzu, które kończy, uzyskując maturę, roku 1949. Od rześnia 1949 roku podejmuje pracę nauczycielską Szkole Podstaoej e Włostoie, której pracuje tylko jeden miesiąc i raca, już jako nauczycielka, do sojej macierzystej Szkoły Podstaoej Ossali i sojej ukochanej rodzinnej miejscoości. Praca, jeszcze dodatku rodzinnej miejscoości, pod kontrolą rodziny i znajomych, z którymi na co dzień się spotyka, przynosi jej ogromną satysfakcję. Jest utalentoana, zdolna i ambitna. Zdaje sobie spraę, że iedza, którą dysponuje będzie nieystarczająca dłuższym okresie. We łasnym zakresie uzupełnia iedzę matematyczną. W lipcu 1950 r. zdaje egzamin stępny i zostaje przyjęta na Wydział Matematyczno Fizyczny Wyższej
Szkoły Pedagogicznej Krakoie. Niestety, nie może rozpocząć studió, gdyż ma trzyletni nakaz pracy jaki tedy oboiązyał absolentó liceó pedagogicznych. Odpracoała zaledie rok, a Kuratorium Ośiaty Kielcach nie yraża zgody na odroczenie pozostałych dóch lat oboiązku pracy po okresie studió. Wraca ięc do sojej szkoły, ale nie rezygnuje z uzupełnienia iedzy. Nie zaniedbuje sojej ukochanej matematyki. W międzyczasie, 11 października 1950 r., ychodzi za mąż za Mieczysłaa Kiatkoskiego, ócześnie studenta IV roku Wydziału Leśnego Uniersytetu Jagiellońskiego, pochodzącego z Ossali, cześniej, okresie okupacji zaangażoanego alkę o niepodległość z niemieckim okupantem jako żołnierz partyzant działającego na tym terenie partyzanckiego oddziału Jędrusie. Kolejna okazja do podyższenia kalifikacji nauczycielskich nadarza się roku 1951, którym to roku, Inspektorat Ośiaty Sandomierzu, znając cześniejsze problemy z próbą podjęcia studió, proponuje Jej skieroanie na pięciomiesięczny kurs Przysposobienia Nauczycieli Fot. 3. Helena Kiatkoska otoczeniu ucznió roku Szkół Średnich z zakresu 1953, przed ejściem do budynku szkolnego przy ulicy matematyki. Wykorzystuje tę szkolnej 4 (H. Kiatkoska drugim rządzie od góry, okazję, kończy kurs i od lutego 1952 roku podejmuje pracę czarta od leej). Liceum Ogólnokształcącym Staszoie na stanoisku nauczyciela matematyki. Jest to Jej ostatnie miejsce pracy. Na tym stanoisku będzie pracoać aż do przejścia na emeryturę. Jest ambitna i zdolna. W Staszoskim Ogólniaku spotyka się z młodzieżą ieku od 14 do 18 lat, a sama jest nieiele od nich starsza, bo ma zaledie 21 lat. Do roziązania stoją przed nią inne problemy, problemy nastolatkó, a nie dzieci, z którymi do tej pory się spotykała. Zdobyte dośiadczenie pedagogiczne pomaga Jej ich roziązyaniu, chociaż ciągle pojaiają się noe. Nadal myśli o podyższeniu kalifikacji. Jest już rok 1954. Odpracoała z naiązką sój nakaz pracy. Od 1 rześnia 1954 roku otrzymuje bezpłatny urlop i pononie rozpoczyna studia na Wydziale Matematyczno Fizycznym Wyższej Szkole Pedagogicznej Krakoie, które kończy roku 1959 i pononie raca do pracy, ale już jako magister matematyki. Po tylu latach, reszcie, osiągnęła sój cel. Teraz cały sój czas będzie dzieliła miedzy rodzinę, która też Fot. 4. Chór nauczycielski Staszoie ( H. Kiatkoska się poiększyła, bo roku 1962 drugim rządzie od dołu, druga od leej). na śiat przychodzi syn Roman, a 1967 córka Beata i szkołę, której popraiły się arunki lokaloe, bo przeniosła się do noego budynku z noym, nieznacznie zmodyfikoanym yposażeniem, ale za to przybyło oboiązkó. W dodatku zaangażoała się działalność
społeczną i ziązkoą. Jest członkiem Staszoskiego Chóru Nauczycielskiego. Działa Ziązku Nauczycielsta Polskiego pełniąc różne funkcje. W latach 1980 1981 była naet członkiem Zarządu Głónego. To Ona, po okresie stanu ojennego, będzie zespole reaktyującym działalność ZNP na terenie miasta i gminy Staszó. Jej działalność tym ziązku zostaje ysoko oceniona, gdyż roku 1974 otrzymuje Złotą Odznakę ZNP. W Jej charakterze, od zasze, tkiła troska o drugiego człoieka, o ucznia, o koleżanki, które, jak czasami móiła mogą mieć jeszcze trudniejsze sytuacje niż ona. W szkole jest zornikiem miedzy rodzicami, uczniami, gronem pedagogicznym i dyrektorem. W codziennej pracy nic co ludzkie jak mói poeta, a ja poiem nic co człoiecze nie było Jej obce. Zasze miała czas, cierpliość i uśmiech dla soich ucznió. Niosła im pomoc każdej sytuacji, chilach kiedy tego potrzeboali. Tam, gdzie spraa dotyczyła ucznia nic nie było dla Niej śięte. Zasze traktoała go podmiotoo. Bo uczeń był dla Niej szystkim. Rozumiała ich, znała ich umiejętności i zdolności, i iedziała co potrafią. Jej uczennica, absolentka z roku 1976, dr Wiesłaa Półgrabia- Barcicka obecnie praconik naukoy Wszechnicy Śiętokrzyskiej Kielcach tak ją spomina: To, gdzie teraz jestem i kim jestem, zadzięczam Pani Profesor Helenie Kiatkoskiej, która kiedyś na kółku matematycznym poiedziała: Wiesiu, matematyką niech się zajmią Andrzej Kruzel, Andrzej Krauze czy Przemek Żelazoski!. Tobie Bozia coś dała i ykorzystaj to! I dzięki temu robię to, co lubię! Całe życie moje ziązane jest z muzyką! Dziękuję! Pani Helena potrafiła godzić oboiązki matki i żony z oboiązkami zaodoymi, których ciągle przybyało. W przydziale przypadały jej klasy z profilu matematyczno - fizycznego o rozszerzonym programie nauczania matematyki. Wymagały ięc ięcej pracy, ale za to daały iele satysfakcji i zadoolenia, a lekcjami byli szyscy zafascynoani. Obyały się przyjaznej atmosferze. Każdy mógł dzielić się problemami z jakimi zetknął się trakcie roziązyania zadań. Ileż Fot. 6. Maturzyści z roku 1968 ( H. Kiatkoska radości spraiało odkryanie pierszym rzędzie od dołu, trzecia od praej). błędó zadaniach podręcznikoych, czy zbiorach zadań matematycznych. Nikt nie czekał dzonka i nikt nie przeklinał matematyki. Ta atmosfera zrozumienia i przyjaźni przenosiła się na pozostałe przedmioty. Na całość życia szkolnego. Najlepiej iedzieli o tym jej ucznioie. Tak Ją spomina Andrzej Kruzel absolent z roku 1976 Nasza szkoła, bo tak o niej móiliśmy i móimy dzisiaj, była naszym drugim domem, którym oprócz zdobyania iedzy rodziły się przyjaźnie ( ). Klasa stanoiła rodzinę, o której izerunek dbali szyscy. Każdy klasie był jej nierozeralną częścią. Nauczyciele byli członkami tej rodziny, naszego drugiego domu. Pani Irena Moryto, profesorka języka polskiego była naszą matką. Pani Helena Kiatkoska, profesorka od matematyki, była naszą ciotką Ta żmudna codzienna praca z młodzieżą zdolną, pracoitą i pełną zapału, bo tacy byli i nadal są ucznioie Staszoskiego Ogólniaka, przynosiła sukcesy zauażalne przez społeczeństo i ładze ośiatoe. W roku 1975 zostaje odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i uzyskuje tytuł Profesora Szkoły Średniej. Nie spoczya na laurach. Zdaje sobie spraę, że stale musi uzupełniać soją iedzę, gdyż matematyce, jak każdej innej dziedzinie iedzy, ciągle pojaiają się noe teorie, noe roziązania, do których mają dostęp ucznioie studiując literaturę naukoą. Okazuje się, że szystko jest płynne. W
dodatku rozija się noa dziedzina iedzy oparta na matematyce. To informatyka. Podejmuje studia podyplomoe z zakresu informatyki, a następnie uzyskuje specjalizację II stopnia z matematyki. Kolejne lata przenoszą Jej uznanie postaci nagród ministra, kuratora i dyrektora. Za szczególne osiągnięcia dla ośiaty i ychoania otrzymuje, roku 1981, Medal Komisji Edukacji Narodoej, który sobie szczególnie ceni, a za całokształt Jej ieloletniej pracy pedagogicznej zostaje odznaczona, roku 1986, Krzyżem Kaalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a Wojeódzka Rada Narodoa Tarnobrzegu nadaje Jej odznakę Zasłużony dla Wojeództa Tarnobrzeskiego Jak dobry sieca rzucała dorodnymi ziarnami matematyki, które trafiały na podatny grunt. Przekazyała Fot. 7. Grono Pedagogiczne Staszoskiego Ogólniaka roku prady matematyczne, 1962; siedzą od leej: NN, Mieczysła Szyszka, Leokadia Dyk, uczyła logicznego Józef Dyk, Helena Walczak, Helena Kiatkoska, Jadiga myślenia i kształtoała Skórska, Anna Staszek; stoją od leej: Kazimierz Warchałoski, charaktery młodych. Jej Stanisła Jastrząb, Stefania Palik, Stanisła Bień, Daniela Pęca, ychoankoie Jan Ościk, Stanisła Woźny i Michalina Zając systematycznie startoali Olimpiadzie Matematycznej zajmując różne miejsca tak zaodach centralnych jak i okręgoych i bez problemu dostaali się na różne kierunki studió yższych, przeażnie technicznych, gdzie podstaę stanoi matematyka, ale także zdaali egzaminy i zostaali przyjmoani na inne kierunki tym na medycynę czy farmację. Wielu Jej ucznió, których życie rozrzuciło nie tylko po Polsce, ale po całym śiecie, to dziś cenieni praconicy, inżynieroie, nauczyciele akademiccy o tytułach doktorskich i profesorskich, a także nauczyciele różnych typó szkół, którzy kontynuują Jej dzieło przekazując potomnym prady moralne i etyczne, logiczne i matematyczne, i uczestniczą przekształcaniu naszego śiata. Wreszcie iek i przepracoane lata pracy nauczycielskiej pozalają jej przejść na emeryturę. Odchodzi na nią 1 rześnia 1986 roku. Nie rozstaje się jednak całkoicie ani ze soją młodzieżą, ani z pracą nauczyciela, gdyż przez kolejne lata jest jeszcze zatrudniona niepełnym ymiarze godzin. Naucza soją kochaną matematykę, ale ma trochę ięcej czasu dla rodziny, dla męża, dla córki a później także dla nukó. Wreszcie może trochę ięcej przebyać śród soich roślin, soim lesie przy źródełku, i ogólnie na ranczu Jasieniu, którym ciągle coś zmienia, buduje i ciągle coś noego hoduje.
A na koniec przyszło, nieodłączne naszemu człoieczeństu, cierpienie, które gradacji ludzkich doznań usytuoane jest najyżej. Nikt z nas, którzyśmy tego nie dośiadczyli, nie jest stanie ocenić doznań Heleny. Znosiła go pokorze i cierpliie. Pogodziła się z nim tracąc pooli nadzieję, że może być lepiej. Nauczyła się z nim żyć. Gasła pooli aż po kres soich dni. Kochała Stórcę i śiat, Ojczyznę, dzieci, młodzież i ludzi. Kochała piękną ziemię okół sojej rodzinnej Ossali raz z przepięknym krajobrazem lasó turskich i rytiańskich, których idok zabrała do sojej posiadłości Jasieniu. Kochała Ziemię Staszoską i Kotuszoską, której ostatecznie spoczęła. Kochała rodzinę. I tak było aż po ostatnie uderzenia Jej serca, które nastąpiło 26 czerca 2013 r.. Na Mszy śiętej odpraionej 28 czerca 2013 roku kościele Ś. Ducha Staszoie Fot. 8. Helena Kiatkoska otoczeniu przez ks. kan. Jerzego Sobczyka Kotuszoskiego proboszcza uczennic podczas balu studniókoego. raz z miejscoym ikariuszem, obok córki z mężem, syna i nukó zgromadziła się najbliższa rodzina, przyjaciele, spółpraconicy, jej ucznioie - absolenci Staszoskiego Ogólniaka. Obok jej trumny stanął poczet sztandaroy ze sztandarem Liceum Ogólnokształcącego im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego Staszoie. W homilii, przedstaiając ielkim skrócie życie sojej parafianki, ś. p. Heleny Kiatkoskiej, ks. Jerzy podziękoał imieniu szystkich za dar życia zmarłej, przedstaiając modlitie to dobro Bogu. Spoczęła na cmentarzu parafialnym Kotuszoie obok męża Mieczysłaa. Adam Koziński Staszoski poeta Wiesła Kot, pamięć Heleny Kiatkoskiej utrala, obecnym i potomnym, poniższym epitafium: Pani prof. Helenie Kiatkoskiej Nieróno traktuje nas czas dojrzeania Pozoli do Stu lat jedynie czasami Dość często urya rozmoę pół zdania I oczy niektórych pośpieszą ze łzami. Ksiądz Jan od Biedronek już przeszedł przez ścianę On móił, że miłość za szybko odchodzi, A potem brakuje - osoby kochanej Zostają spomnienia zruszenia i podzi. A droga do Pana modlitie i pieśni Po trudach życioych - raz lepiej, raz gorzej Nikt nie ie czy późno czy może za cześnie Nikt nie ie co JUTRO TY TYLKO MÓJ BOŻE. Dzień za dniem zdążamy - do granic dojrzeań Wśród czterech żyiołó i czterech pór roku Czy los yznaczony, czy dni nam dolea, Czy nadal nam trzeba modlity o spokój.
Do iary tajemnic przenosi nas SŁOWO JEST z nami od iekó i nic się nie zmienia. Po życiu doczesnym śpieamy pieśń noą Od chili narodzin aż Do zobaczenia. Duch Boskiej bojaźni mądrościach matczynych W Jej śpieie kantyczek i psalmó natchnionych Śiadecto i śiatło, i dobry uczynek, I PRACĄ torzyła ukłony. A TY JĄ NASZ PANIE trąciłeś do ciszy Czy taką modlitą obręczy cierpienia Nazaną CHOROBA, tam górze usłyszysz, Dlaczego nam burzysz porządek sumieniach. Tak, jak byś do buntu - człoieka zapraszał, Zabierał nam iarę dla BOŻEJ DOBROCI Dlaczego ciąż szukasz noego Judasza Nie starczy CI PANIE, że TAMTEN naknocił. Czy zięła ze sobą - obrazek strumyka, Okruchy pamięci - z ogródkó i domó, Czy sosny z Jasienia spojrzeniem dotyka, Czy sama odeszła czy Miecio JEJ pomógł. Bo przecież OBOJE ciągnęli pług znoju Dla dzieci, dla nukó, dla życia, by BYŁO. Odeszli do miejsca iecznego spokoju W modlitie i pieśni oddajmy IM MIŁOŚĆ. Wiesła Kot