Polnisch Zachowaj zdrowie Korzystanie z badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych Z migrantami dla migrantów Międzykulturowi przewodnicy po systemie opieki zdrowotnej w Hesji Przewodnik dla imigrantek i imigrantów mieszkających w Hesji
Impressum Gesundheit erhalten Früherkennungsuntersuchungen und Vorsorgeleistungen in Anspruch nehmen. Ein Leitfaden für Zuwanderinnen und Zuwanderer in Hessen. Herausgeber: Hessisches Sozialministerium Abteilung IV Arbeit, Soziales, Integration Dostojewskistraße 4, 65187 Wiesbaden Internet: www.sozialministerium.hessen.de E-Mail: Wiebke.Schindel@hsm.hessen.de BKK Landesverband Hessen Referat Prävention / Leistungen Stresemannallee 20, 60596 Frankfurt am Main Internet: www.bkk-hessen.de E-Mail: Michael.Pufahl@bkk-hessen.de Konzeption, Inhalt und Erstellung: Ethno-Medizinisches Zentrum e.v. (EMZ) Königstraße 6, 30175 Hannover E-Mail: ethno@onlinehome.de I Internet: www.ethno-medizinisches-zentrum.de Redaktion: Dr. Matthias Wienold, Ramazan Salman, Eva Schwarz, Martin Müller Übersetzung: Dolmetscherdienst Ethno-Medizinisches Zentrum e.v. Gestaltung: eindruck (Gestaltung und Werbung), Hannover Satz: Bernd Neubauer, Waake bei Göttingen Wenn in diesem Wegweiser Personengruppen benannt sind, wird im Folgenden die männliche Schreibweise verwendet. Es sind aber weibliche und männliche Personen gleichermaßen gemeint. Dies geschieht aus Gründen des besseren Leseflusses und ist nicht als diskriminierend zu verstehen. Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf deshalb der vorherigen schriftlichen Genehmigung der Herausgeber. Dieser Wegweiser ist in folgenden Sprachen erhältlich: Albanisch, Arabisch, Deutsch, Englisch, Französisch, Griechisch, Italienisch, Kurdisch (Kurmanci), Persisch (Farsi), Polnisch, Russisch, Serbokroatisch, Spanisch, Türkisch, Vietnamesisch. Stand: Mai 2008
Powitanie Szanowne Czytelniczki, szanowni Czytelnicy, celem niniejszego przewodnika jest poinformowanie Państwa, jakie możliwości oferuje Państwu niemiecka opieka zdrowotna, oraz co mogą Państwo uczynić dla swojego zdrowia z odrobiną własnej inicjatywy. Ponadto jest dla nas szczególnie ważne, aby poznali Państwo nie tylko różnorodne oferty badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych, lecz także z nich korzystali. Niektóre poczynania w kierunku zachowania zdrowia powinny być powtarzane w regularnych odstępach. Dlatego nasza wskazówka: Notujcie sobie Państwo na początku każdego roku niezbędne badania zdrowotne w kalendarzu. Zobaczą Państwo: Już ten pierwszy krok zapewni Państwu uczucie pewności i podwyższy jakość życia. Poprzez modelowy projekt opieki zdrowotnej Z migrantami dla migrantów międzykulturowi przewodnicy po systemie opieki zdrowotnej w Hesji została zrealizowana z początkiem roku 2006 wielojęzyczna i wyczulona na różnice kulturowe promocja zdrowia oraz profilaktyka w Hesji. Wspólnie z licznymi partnerami czujemy się zobowiązani, aby wszyscy żyjący tutaj ludzie równoprawnie korzystali także z szerokiej oferty sektoru opieki zdrowotnej. Mamy nadzieję, że powyższa broszura przyczyni się do tego, aby imigranci wraz z dziećmi mogli prowadzić zdrowe i szczęśliwe życie. Silke Lautenschläger Heski minister spraw socjalnych (Hessische Sozialministerin) Jürgen Thiesen Prezes zarządu Związek Zakładowych Kas Chorych Hesja (BKK Landesverband Hessen) 1
Spis treści 1. Świadczenia ustawowego ubezpieczenia chorobowego 4 Wczesne rozpoznawanie raka 5 Badanie ogólnego stanu zdrowia (check-up) 6 Badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne w czasie ciąży i po porodzie 6 Badania dla dzieci 8 Badania dla młodzieży 13 Szczepienia 14 Badania stomatologiczne 16 Świadczenia wspierające zdrowy tryb życia 17 2. Badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne dla osób niekorzystających z ochrony ustawowego ubezpieczenia chorobowego 18 Świadczenia przysługujące na podstawie ustawy o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl (Asylbewerberleistungsgesetz) 18 Świadczenia przysługujące zgodnie z kodeksem socjalnym SGB XII (pomoc społeczna Sozialhilfe) 19 3. Słowniczek 20 4. Adresy 26 3
1. Świadczenia ustawowego ubezpieczenia chorobowego Będąc członkami ustawowej kasy chorych mają Państwo prawo do badań profilaktycznych (wszystkie wyszczególnione kursywą pojęcia są objaśnione w słowniczku) i świadczeń prewencyjnych. Zależnie od wieku i płci przysługują Państwu nieodpłatnie różne badania. Korzystając z badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych należy przedłożyć kartę ubezpieczeniową. Nie uiszcza się wtedy opłaty za wizytę u lekarza. Ważna wskazówka: Ustawowe ubezpieczenie chorobowe oferuje poza badaniami profilaktycznymi oraz świadczeniami prewencyjnymi bardzo szeroką ofertę świadczeń. Osoby ubezpieczone muszą jednak dokonać dopłaty do niektórych świadczeń. Wysokość tychże dopłat zostaje wyliczana na podstawie indywidualnej granicy obciążenia. Dla kobiet przewlekle chorych urodzonych po 1. kwietnia 1987, oraz dla mężczyzn przewlekle chorych urodzonych po 1. kwietnia 1962 obniża się osobista granica obciążenia, jeżeli skonsultowali się oni z lekarzem na temat odpowiednich badań profilaktycznych. Aby tego rodzaju przeprowadzone konsultacje mogły zostać stwierdzone, wprowadzona będzie wkrótce tzw, Książeczka profilaktyczna (Präventionspass). Albowiem tylko jeżeli będą Państwo w stanie udowodnić kasie chorych, że tego rodzaju konsultacja się odbyła, mogą Państwo zaoszczędzić pieniądze. Szczegółowych informacji odnośnie tego tematu udziela lekarz lub kasa chorych. 4
Wczesne rozpoznawanie raka Kobiety mogą korzystać z następujących badań: n od 20. roku życia z badania pozwalającego na wczesne wykrycie raka raz w roku, n od 30. roku życia z badania piersi raz w roku, n od 35. roku życia z badania skóry w rytmie dwuletnim n od 50. roku życia z badania profilaktycznego jelit raz w roku i n od 55. roku życia z wziernikowania jelita grubego (dwa badania w odstępie 10 lat) Mężczyźni mogą korzystać: n od 35. roku życia z badania skóry w rytmie dwuletnim n od 45. roku życia z badania gruczołu krokowego i narządów płciowych raz w roku, n od 50. roku życia z profilaktycznego badania jelit raz w roku oraz n od 55. roku życia z wziernikowania jelita grubego (dwa badania w odstępie 10 lat) Dodatkowo w Hesji wszystkie kobiety pomiędzy 50. a 69. rokiem życia otrzymują w regularnych odstępach czasu co dwa lata osobiste, pisemne zaproszenie do wzięcia udziału w skryningu mammograficznym. Badanie to odbywa się w jednej z wyspecjalizowanych placówek skryningowych. 5
Badanie ogólnego stanu zdrowia (check-up) Od 35. roku życia kobiety i mężczyźni mają co dwa lata prawo do badania zdrowotnego, które powinno służyć przede wszystkim wczesnemu wykrywaniu często występujących chorób, takich jak choroby serca i układu krążenia, schorzenia nerek i cukrzyca. Podczas badania ogólnego stanu zdrowia lekarz w ramach szczegółowego wywiadu ustala indywidualne zagrożenia dla zdrowia pacjenta, istniejące w związku z przebytymi przez niego chorobami oraz jego osobistym trybem życia. Podczas badania mierzy się także ciśnienie i puls, osłuchuje serce i płuca, jak również pobiera krew i mocz do badania. Badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne w czasie ciąży i po porodzie W czasie trwania ciąży przewidziane są badania profilaktyczne dla kobiet ciężarnych oraz nienarodzonego dziecka, do których między innymi należą: n badanie wykrywające cukrzycę ciążową u kobiety (badanie moczu) n badanie wykrywające zatrucie ciążowe (regularna kontrola ciśnienia krwi, badanie moczu i badanie tkanki na występowanie obrzęków) n badanie USG (służy stwierdzeniu wymiarów płodu, określeniu prawdopodobnego terminu porodu oraz prawidłowości rozwoju dziecka w łonie matki) n kardiotokografia (KTG) (zapis porodu i akcji serca płodu) 6
Oprócz oferowanych badań profilaktycznych bardzo ważną rolę w okresie ciąży odgrywa prewencja. Do lekarskich świadczeń prewencyjnych należą między innymi badanie na odporność kobiety ciężarnej na różyczkę (badanie krwi), jak również konsultacje dotyczące pewnego ryzyka zdrowotnego, które może wyniknąć podczas trwania ciąży i po porodzie dla kobiety i dziecka. Konsultacje tego rodzaju mogą przeprowadzić w tym okresie także położne. Każda ciężarna kobieta ma prawo do opieki sprawowanej przez ginekologa i/lub położną w czasie ciąży, podczas porodu, a także przez kilka tygodni po porodzie. Przy prawidłowym przebiegu ciąży bez występowania dolegliwości badania lekarskie wystarczy przeprowadzać co cztery tygodnie. Od 32. tygodnia ciąży przewidziane są badania co dwa tygodnie, a w przypadku przekroczenia terminu porodu nawet co drugi dzień. Ponadto kobieta w ciąży powinna udać się w 4. i 8. miesiącu ciąży do stomatologa. Uwaga: W ramach badań przeprowadzanych w okresie ciąży kobieta otrzymuje tzw. książeczkę matki (Mutterpass). Zapisywane są w niej wszystkie ważniejsze wyniki badań oraz informacje na temat przebiegu ciąży. Książeczkę taką kobieta ciężarna powinna zawsze mieć przy sobie i przynosić ją na badania. 7
Badania dla dzieci Dla zdrowotnego rozwoju człowieka szczególne ważne są pierwsze lata życia. Podobnie jak w przypadku osób dorosłych, dla dzieci i młodzieży przewidziano także szereg badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych. Badanie przesiewowe słuchu u noworodków W Hesji noworodki od pierwszego dnia życia można poddać badaniu wykrywającemu wrodzone zaburzenia słuchu. Zdolność dobrego słyszenia jest bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju mowy u dziecka, a także dla jego emocjonalnego i społecznego dojrzewania oraz rozwoju edukacyjnego i zawodowego w okresie późniejszym. Test słuchu u noworodków polega na szybkim, bezbolesnym i obiektywnym badaniu zdolności słyszenia niemowlęcia za pomocą specjalnego urządzenia. Dzięki temu można w porę rozpoznać i leczyć uszkodzenia słuchu, które są stosunkowo częstym schorzeniem u noworodków. Możliwość przeprowadzenia takiego testu w ramach przesiewowego badania słuchu u noworodków istnieje obecnie prawie we wszystkich heskich klinikach położniczych i klinikach dla noworodków. Test przeprowadza się na życzenie rodziców, po uprzednim wyrażeniu przez nich pisemnej zgody. Przy nieprawidłowym wyniku testu zachodzi konieczność przeprowadzenia jednego lub kilku następnych badań. Odbywają się one w tej samej klinice jako badanie kontrolne. Jeżeli jest to niemożliwe lub kolejny wynik pozostanie także nieprawidłowy, mogą odbyć się dalsze badania kontrolne w klinice uniwersyteckiej we Frankfurcie lub w Marburgu (adresy znajdują się w spisie adresów). Jeżeli dziecko przychodzi na świat w domu lub w tzw. domu porodowym (Geburtshaus), test słuchu można przeprowadzić bezpośrednio w jednej z dwóch wymienionych klinik w ramach tzw. wizyt na badania przesiewowe (Screening-Sprechstunde). W tym celu wkrótce po porodzie należy ustalić termin badania. Na badanie przeprowadzane w klinice uniwersyteckiej należy koniecznie przynieść skierowanie (Überweisungsschein), wystawione przez pediatrę lub lekarza domowego. Uwaga: W przypadku nieprawidłowego wyniku testu w placówce położniczej należy jak najszybciej ustalić termin badania kontrolnego w jednej z dwóch podanych klinik uniwersyteckich. 8
Badanie Czas Miejsce U1 Bezpośrednio po porodzie Szpital lub dom; badanie przeprowadza położna U2 Pomiędzy 3. a 10. Szpital lub pediatra dniem życia U3 U9 7 badań aż do Pediatra lub lekarz ukończenia 6. roku domowy życia (60 64 miesiąc życia) Badania U Badania U służą obserwacji fizycznego i umysłowego rozwoju niemowląt i dzieci oraz wczesnemu rozpoznawaniu i leczeniu ewentualnych zaburzeń rozwoju. Czas przeprowadzania badań U3-U9 rodzice powinni ustalić z pediatrą. Ważne jest, by każde badanie profilaktyczne miało miejsce w pewnym ściśle określonym momencie rozwoju dziecka, gdyż tylko wtedy można odpowiednio wcześnie zdiagnozować i leczyć zaburzenia. Uwaga: Na wszystkie badania należy przynieść kartę ubezpieczeniową dziecka oraz tzw. książeczkę badań U, w której lekarz zapisuje wyniki badań. Ponieważ dzieci w ramach tych badań mogą otrzymać konieczne szczepienia ochronne, należy zabrać ze sobą także książeczkę szczepień. W przypadku powyższych badań nie uiszcza sie opłaty za wizytę u pediatry. 9
Ochrona zdrowia dziecka Ustawa ta zobowiązuje rodziców do przeprowadzania badań prewencyjnych u swoich dzieci w odpowiednim czasie. Mogą Państwo w dalszym ciągu dowolnie wybrać lekarza. Po badaniu wysłany zostanie jedynie formularz do Heskiego Centrum Profilaktycznego (Vorsorgezentrum) przy klinice uniwersyteckiej we Frankfurcie potwierdzający, że odpowiednie badania (U6 U9) u dziecka się odbyły. Informacje dotyczące stanu zdrowia Państwa dziecka nie zostaną przekazane. Centrum Profilaktyki ustala następnie u których dzieci brakuje zaświadczenia badania i informuje o tym rodziców. Jeżeli po powtórnym przypomnieniu dziecko wciąż nie wzięło udziału w badaniach, zostaje powiadomiony właściwy urząd opieki nad nieletnimi, który zwraca się z pomocą do rodziców i upewnia się, czy ich dziecko jest zdrowe. Koszty wymienionych badań ponoszą ubezpieczenia chorobowe, jeżeli odbyły się one w przewidzianym na to czasie; dzieci mają prawo do tych badań. Okresy badań znajdą Państwo na stronie tytułowej żółtej książeczki badań U, którą otrzymuje się przy porodzie dziecka. 10
Badanie przed rozpoczęciem nauki w szkole w Hesji Badanie poprzedzające rozpoczęcie nauki w szkole jest badaniem lekarskim, obejmującym wszystkie dzieci, które wkrótce zostaną zapisane do szkoły. Rodzice otrzymają listownie termin badania dziecka przez lekarza szkolnego jeszcze przed rozpoczęciem szkoły. Powyższe badanie jest w Hesji prawnie ustalone i powinno się przyczynić do lepszej opieki i wsparcia dla dzieci już od pierwszej klasy, w zależności od ich potrzeb. Szkolne badania lekarskie informacje ogólne Zadaniem badań lekarskich przed rozpoczęciem szkoły jest rozpoznanie zaburzeń w rozwoju dziecka, a także długotrwałych schorzeń lub upośledzeń u dzieci w wieku przedszkolnym. Poprzez wczesne rozpoznanie tychże zaburzeń i schorzeń, mogą one zawczasu zostać leczone. Pierwsze szkolne badanie lekarskie (tzw. badanie przesiewowe ) wyjaśnia, czy konieczne są dalsze badania lekarskie, socjalne lub wychowawcze i pomoc. Dochodzi do tego, gdy n stwierdzono zaburzenia fizyczne, umysłowe lub psychiczne w zdrowiu lub także n stwierdzono nietypowe zachowania socjalne i/lub n zagrażają zaburzenia w nauce w szkole. Lekarz szkolny znajduje się w roli doradczej wobec osób odpowiedzialnych za wychowanie dziecka, jak również wobec szkoły. Co należy do badań dzieci? Podczas badania ogólnego, dzieci badane są fizycznie, podczas gdy przy testach zmysłu odbywa się badanie narządów zmysłu. Testy rozwojowe są przeprowadzane aby zbadać stan rozwoju dziecka. 11
Szczególne zadania dla rodziców W ramach badań przed rozpoczęciem nauki w szkole przy konsultacjach lekarskich i socjalnych centralną rolę odgrywają rodzice. Jako osoby odpowiedzialne za wychowanie i zdrowie dziecka mogą oni omówić z właściwym pediatrą i lekarzem młodzieży dalsze poczynania lekarskie. Rodzice dzieci z psychicznymi schorzeniami lub o nietypowym zachowaniu socjalnym mogą skorzystać z odpowiedniej pomocy poprzez wyspecjalizowane urzędy albo stosowne instytucje. Lekarze szkolni wykonują zdrowotną konsultację zapobiegawczą wyjaśniając rodzicom tematy dotyczące profilaktyki, ochrony przed zakażeniami i ochrony zdrowia. Do stałych tematów należą: odporność poszczepienna, wzmożenie ruchu i sportowych aktywności, odżywianie, skutki nadmiernej konsumpcji mediów (TV, gry komputerowe itd.), oferty poradnicze leczenia trudności wymowy, poradnictwo pedagogiczne itd. Lekarz szkolny może dalsze kroki uważać za ważne polecając: n nawiązanie kontaktu z lekarzem dzieci i młodzieży, lub z lekarzem domowym w celu wyjaśnienia wyników lekarskich, np. dokończenia odporności poszczepiennej, n nawiązanie kontaktu ze służbą socjalną urzędu opieki nad nieletnimi lub z innymi służbami socjalnymi, n wizyta w poradni pedagogicznej, n konsultacja z przedszkolem w sprawie wyjaśnienia nietypowego zachowania dziecka, n udział w grupie samopomocy, lub w poradni dla osób upośledzonych, n wniesienie wniosku o pomoc w integracji tzw Eingliederungshilfe (pomoc szkolna przy upośledzeniu fizycznym pomocnicy w integracji ), n uregulowanie transportu do szkoły, n uczęszczanie na zabawy ruchowe i sport n konsultacja ze specjalistą w sprawach żywienia, uczęszczanie na kurs odżywiania, n uczęszczanie na dodatkowy kurs języka niemieckiego dla dziecka, n uczęszczanie na kurs dla matek Mama uczy się języka niemieckiego, n pobyt dziecka w świetlicy lub pod inną opieką popołudniową m. in. w celu wspomagania rozwoju dziecka w szkole. 12
Badania dla młodzieży Wraz z rozpoczęciem okresu dojrzewania w organizmie młodego człowieka zachodzi szereg zmian fizycznych. Jednorazowe badanie J dla młodzieży odbywa się między 13. a 14. rokiem życia. Ma ono na celu wczesne rozpoznawanie i leczenie schorzeń, które mogłyby zagrażać prawidłowemu rozwojowi fizycznemu, umysłowemu i społecznemu młodzieży. Ponadto zastosowanie odpowiednich działań ma doprowadzić do zmiany zagrażających zdrowiu nawyków, takich jak np. palenie tytoniu. O przeprowadzenie badania przez lekarza domowego lub pediatrę powinni zatroszczyć się rodzice. Wielu lekarzy pediatrów oferuje specjalne wizyty dla młodzieży. 13
Dokładny kalendarz szczepień, określający ich terminy, najlepiej ustalić z pediatrą podczas badania U3 (między 4. a 6. tygodniem życia). Koszty wymienionych powyżej szczepień pokrywają z reguły kasy chorych. Nie uiszcza się opłaty za wizytę u lekarza. Szczepienia Dla niemowląt, dzieci i młodzieży Szczepienia stanowią ochronę przed licznymi chorobami, mogącymi niekorzystnie wpłynąć na fizyczny rozwój niemowląt, dzieci i młodzieży. Powszechnie stosowane szczepienia naśladując infekcję o łagodnym przebiegu chronią przed następującymi chorobami: n błonicą n krztuścem (kokluszem) n poliomyelitis (chorobą Heinego-Medina) n zapaleniem opon mózgowych i zapaleniem krtani n influenzą (grypą wirusową) n tężcem n rakiem szyjki macicy n zakażeniem pneumokokowym n odrą n świnką n różyczką n zapaleniem wątroby typu B (żółtaczką ) n ospą wietrzną Uwaga: Jeżeli dziecko cierpi na jakąś infekcję, nie można go zaszczepić. Szczepienie należy przełożyć na termin późniejszy. 14
Dla dorosłych Szczepienia są także ważne w wieku dorosłym, gdyż mogą chronić przed zachorowaniem na pewne choroby. Dlatego też powinno się odnowić szczepienie ochronne przeciwko błonicy, tężcowi, poliomyelitis i zapaleniu wątroby typu B, a w przypadku braku szczepienia podstawowego uzupełnić je. Także szczepienie przeciwko influenzie powinno być regularnie przeprowadzane. Pewne szczepienia zaleca się osobom, których zdrowie jest szczególnie zagrożone ze względu na wiek lub istniejące choroby. Należą do nich między innymi także szczepienie ochronne przeciw grypie lub szczepienie na pneumokoki (zapalenie płuc) dla osób powyżej 60. roku życia. Informacji o szczepieniach i konieczności zaszczepienia się udzielają lekarz domowy, kasy chorych oraz urzędy zdrowia. Koszty szczepień, które zaleca Stała Komisja ds Szczepień (STIKO) przy Instytucie Roberta Kocha w Berlinie pokrywają kasy chorych. Statut kas chorych może ponadto przewidywać przejęcie kosztów dalszych szczepień (np. szczepień dla osób udających się w podróż). Uwaga: Wszystkie szczepienia odnotowuje się w książeczce szczepień, którą należy przynieść na każde szczepienie. Jeżeli nie posiadają Państwo jeszcze takiej książeczki, proszę zwrócić się do swojego lekarza domowego. 15
Dorośli: n dwa badania stomatologiczne w roku na obecność próchnicy, chorób dziąseł i nowotworów w jamie ustnej, ewent. zdjęcia rentgenowskie n usunięcie kamienia nazębnego raz do roku Badania stomatologiczne Ustawowe ubezpieczenie chorobowe pokrywa koszty za w następującym tekście wymienione stomatologiczne badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci i młodzieży. W ich przypadku nie uiszcza się opłaty za wizytę u dentysty. Dzieci (od 3. do 6. roku życia): n trzy badania profilaktyczne na obecność chorób dziąseł, jamy ustnej i schorzeń szczęki włącznie z konsultacją na temat odżywiania, higieny jamy ustnej oraz fluoryzacją (badania FU1 FU3) Uwaga: Oprócz stomatologicznych badań profilaktycznych powinni Państwo chronić zęby myjąc je dwa razy dziennie. Wskazane jest także mycie zębów dzieciom do szóstego roku życia (wzgl. jeżeli dziecko chce myć zęby samo, należy umyć mu je potem dokładnie jeszcze raz). W Hesji prowadzi się książeczki stomatologiczne dla dzieci, w których odnotowuje się wyniki badań. Książeczkę taką, którą można zamówić w Krajowym Zespole Roboczym ds. Higieny Zębów u Młodzieży w Hesji (Landesarbeitsgemeinschaft Jugendzahnpflege in Hessen), należy mieć przy sobie na każdym badaniu profilaktycznym, a także przy korzystaniu ze świadczeń prewencyjnych. 16
Dzieci i młodzież (od 6. do 18. roku życia): n Podczas dwóch wizyt u stomatologa w roku sprawdza się według określonego harmonogramu higienę jamy ustnej, wyjaśnia powstawanie chorób i prowadzi ćwiczenia z zakresu higieny jamy ustnej. Ponadto przeprowadza się fluoryzację zębów oraz lakowanie zębów trzonowych w celu zapobiegania próchnicy. Świadczenia wspierające zdrowy tryb życia Ustawowe ubezpieczenie chorobowe powinno w szczególności w celu zmniejszenia nierówności społecznej pod względem szans w rozwoju zdrowotnym przyczyniać się skutecznie do wspierania zdrowego trybu życia osób ubezpieczonych. Do tychże specjalnych świadczeń należy także projekt Z migrantami dla migrantów powołany do życia przez Zakładowe Kasy Chorych w ramach tzw. działań w pewnych środowiskach ( Setting- Maßnahmen ) zwracający sie do imigrantów. Projekt ten jest np. w Hesji popierany wspólnie przez Ministerstwo ds. Społecznych, kilka gmin, powiaty wiejskie oraz Centrum Etnomedyczne zajmujące sie koorynacją projektu. Niniejszy przewodnik po systemie opieki zdrowotnej, do nabycia w 15 językach, jest także częścią projektu MiMi. Do świadczeń prewencyjnych należą także wszystkie indiwidualne oferty kas chorych mające za zadanie polepszenie stanu zdrowia osób ubezpieczonych, jak np. dopłaty do kuracji profilaktycznych, kuracji specjalizujących się na szczególne schorzenia, m. in. przewlekłe (tzw. Kompaktkur ), dopłaty do kursów na temat zdrowego odżywiania i ruchu fizycznego, a także redukujących stres. Działania mające na celu uniknięcie niebezpieczeństwa powstania nałogu należą też do zakresu powyższych świadczeń. Dalszych szczegółów dowiecie się Państwo w kasie chorych, która chętnie udzieli wyczerpujących informacji. 17
2. Badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne dla osób niekorzystających z ochrony ustawowego ubezpieczenia chorobowego Świadczenia przysługujące na podstawie ustawy o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl (Asylbewerberleistungsgesetz) Osoby ubiegające się o azyl oraz osoby zobowiązane do wyjazdu z Niemiec lub takie, których pobyt jest tolerowany z przyczyn prawnomiędzynarodowych, politycznych lub humanitarnych ( uchodźcy de facto ), zwykle nie mają prawa do ubezpieczenia ustawowego. Zgodnie z ustawą o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl wymieniona grupa osób może korzystać podczas pierwszych 48 miesięcy z usług medycznych w przypadku chorób wymagających natychmiastowego leczenia lub o bolesnym przebiegu, jak również z niektórych badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych (ograniczenia obejmują np. protezy zębowe oraz profilaktykę i leczenie wad zgryzu). Przysługujące badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne: n Badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne w czasie ciąży,świadczenia związane z porodem i opieką poporodową n Medyczne badania profilaktyczne i świadczenia prewencyjne takie, jak w ramach ustawowego ubezpieczenia chorobowego: badania dla dzieci i młodzieży U1 J1, ginekologiczne badania profilaktyczne, coroczne badanie dla kobiet od 20. roku życia i dla mężczyzn od 45. roku życia, badanie ogólnego stanu zdrowia i badania skóry dla kobiet i mężczyzn od 35. roku życia (co dwa lata) Uwaga: W celu skorzystania ze świadczeń przysługujących zgodnie z ustawą o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl należy przedłożyć lekarzowi zaświadczenie o prawie do korzystania z opieki medycznej (Krankenschein). Można je otrzymać w urzędzie ds. socjalnych (Sozialamt) lub w urzędzie, gdzie wnioskuje się o przyznanie pozostałych świadczeń. Zaświadczenie takie wystawiane jest na jeden kwartał. Osoby otrzymujące świadczenia zgodnie z ustawą o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl są zwolnione z opłaty za wizytę u lekarza. 18
n Stomatologiczne badania prewencyjne dla dzieci i młodzieży poniżej lat 18 co pół roku i co rok po ukończeniu 18. roku życia n Powszechnie wykonywane szczepienia dla dzieci, szczepienie przeciwko tężcowi, błonicy i poliomyelitis dla dorosłych; inne szczepienia w przypadku indywidualnego ryzyka. Świadczenia przysługujące zgodnie z kodeksem socjalnym SGB XII (pomoc społeczna Sozialhilfe) Migranci, którzy przebywają na terenie Niemiec legalnie, ale nie podlegają pod postanowienia ustawy o świadczeniach dla osób ubiegających się o azyl i nie posiadają ani prywatnego ani ustawowego ubezpieczenia chorobowego, mają prawo do świadczeń medycznych zgodnie z kodeksem socjalnym (BGB XII). Osoby, które prawdopodobnie będą otrzymywały pomoc socjalną przez okres dłuższy niż okres jednego miesiąca, ubezpiecza się ustawowo. Urząd ds. socjalnych zwraca się do nich o wybranie jednej z ustawowych kas chorych i zgłoszenie jej urzędowi ds. socjalnych. Jeżeli ubezpieczenie w ustawowej kasie chorych nie jest możliwe, należy we właściwym urzędzie ds. socjalnych złożyć wniosek o zaświadczenie o prawie do korzystania z usług medycznych (Krankenschein) w celu pokrycia przez niego kosztów określonych świadczeń. Świadczenia te odpowiadają świadczeniom dla osób ubezpieczonych ustawowo. Osoby pobierające zasiłek socjalny mają prawo do korzystania z opisanych badań profilaktycznych oraz świadczeń prewencyjnych i nie muszą uiszczać opłaty za wizytę u lekarza. Uwaga: Do korzystania z tych świadczeń uprawnione są osoby znajdujące się w ciężkiej sytuacji materialnej (brak wystarczających i rzeczywiście stojących do dyspozycji dochodów lub majątku, brak ubezpieczenia chorobowego) i potrzebujące opieki medycznej. 19
3. Słowniczek Badania profilaktyczne (Früherkennungsuntersuchungen): Badania profilaktyczne mają na celu wykrywanie chorób we wczesnym stadium ich rozwoju (kiedy nie są jeszcze dostrzegalne ich objawy). Zwiększa to szansę na ich wyleczenie. Choroby serca i układu krążenia (Herz- Kreislauf-Erkrankungen): Do schorzeń tych należy szereg chorób, dotyczących zarówno serca, naczyń wieńcowych, jak również naczyń krwionośnych. Do najczęściej spotykanych chorób należą: arterioskleroza (miażdżyca tętnic, zwężenie światła tętnic spowodowane odkładaniem się cholesterolu na ich ściankach wewnętrznych), poprzedzająca często zawał serca (zamknięcie światła tętnicy) oraz niewydolność serca (zwana także osłabieniem mięśnia sercowego), polegająca na niewystarczającym zaopatrywaniu tkanek w krew i tlen przez serce. Choroby serca i układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Niemczech. W wielu przypadkach można jednak uniknąć ich powstawania. Zdrowy tryb życia, dieta niskokaloryczna, wystarczająca ilość ruchu i niepalenie tytoniu mają ochronny wpływ na układ krążenia. Cukrzyca (Diabetes mellitus): Cukrzyca jest chronicznym zaburzeniem przemiany materii, na które w Niemczech cierpi ok. 7 procent ludności. Cukrzyca może pojawić się w każdym wieku, zarówno u dzieci i młodzieży, jak i u ludzi starszych. O diabetes mellitus mówi się, gdy produkowana przez organizm insulina nie zapewnia przekazywania z krwi do komórek cukru przyjętego z pokarmu. Dochodzi wtedy do podwyższenia poziomu cukru we krwi i stąd nazwa choroby cukrzyca. Typowymi objawami cukrzycy są np. częste oddawanie moczu, pragnienie, zmęczenie, brak energii, zaburzenia wzroku oraz trudno gojące się rany. Nieleczona, lub niepoprawnie leczona cukrzyca może prowadzić do kolejnych chorób, takich jak np. utrata wzroku, zawał serca, udar mózgu i uszkodzenie nerek. 20
Cukrzyca ciążowa (Schwangerschaftsdiabetes): Ze względu na zmiany hormonalne zachodzące w czasie ciąży kobiety ciężarne mogą przejściowo zachorować na cukrzycę. Pierwszymi objawami cukrzycy ciążowej mogą być: duża nadwaga kobiety, nadmierne pragnienie, zbyt duża ilość wód płodowych i duże rozmiary dziecka. Cukrzyca ciążowa spowodowana zbyt wysokim poziomem cukru we krwi stanowi zagrożenie dla zdrowia matki i nienarodzonego dziecka i musi być leczona. W przypadku lekko podwyższonego poziomu cukru we krwi najczęściej wystarczy przestrzeganie ścisłej diety. Jeżeli cukier we krwi utrzymuje się na wysokim poziomie, kobieta ciężarna musi przyjmować insulinę. Cukrzyca ciążowa z reguły ustępuje po porodzie. uważane są za czynniki zwiększające ryzyko powstawania pewnych chorób. Fluoryzacja zębów (Fluoridierung): Podczas fluoryzacji dostarcza się zębom fluor za pomocą zawierających ten pierwiastek past, żelów oraz lakierów (te ostatnie są dostępne tylko u stomatologa). Fluor wbudowuje się w szkliwo zębów, wzmacniając jego strukturę. Dzięki temu zęby są odporniejsze na działanie kwasów (np. przy spożywaniu cukru). Infekcja (Infektion): W czasie infekcji do organizmu przedostają się, a następnie rozmnażają zarazki chorobotwórcze. Do chorób zakaźnych należą na przykład biegunka, infekcje dróg oddechowych, odra i koklusz, a także AIDS i malaria. Czynniki zwiększające ryzyko (Risikofaktoren): Istnieje szereg okoliczności, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia. Często są to nawykowe zachowania i ich skutki, których można uniknąć. Nierzadko są to jednak także częściowo wrodzone predyspozycje do występowania zaburzeń stanu zdrowia i zapadania na choroby. Także warunki środowiskowe, takie jak na przykład zwiększony poziom hałasu, promieniowanie ultrafioletowe lub pleśń w pomieszczeniach mieszkalnych, Influenza (Influenza): Influenza znana także pod pojęciem grypa to choroba zakaźna, wywoływana wirusami influenzy, atakująca niemal zawsze drogi oddechowe, z możliwością ciężkiego przebiegu choroby. Influenza powodować może powikłania takiego rodzaju jak zapalenie płuc (pneumonia), lub zapalenie mięśnia sercowego (myocarditis). 21
Karta ubezpieczeniowa (Versichertenkarte): Kartę ubezpieczeniową oddaje się przed wizytą u lekarza w rejestracji, aby lekarz mógł rozliczyć się za leczenie z kasą chorych. Kartę taką wystawia kasa chorych po zarejestrowaniu się w niej. Z reguły przesyłana jest ona pacjentowi pocztą. Na chipie zapisane są dane osobowe ubezpieczonego (nazwisko, data urodzenia, adres) oraz jego numer ubezpieczeniowy. Brak jest na niej informacji o stanie zdrowia lub diagnozach. Książeczka badań (U-Heft): Do książeczki badań wpisuje się wyniki badań przeprowadzanych u dzieci (badania U ). Ponadto książeczka ta zawiera ważne informacje, np. tabele wagi i wzrostu, jakie dziecko powinno osiągnąć w określonym wieku. Książeczkę tę wystawia się jeszcze w szpitalu po badaniu U1. Powinno się przynosić ją na wszystkie badania dla dzieci i młodzieży. Książeczka szczepień (Impfpass): W książeczce szczepień lekarz odnotowuje datę i rodzaj wykonanego szczepienia. Ponieważ szczepienia ochronne dla dzieci z reguły mają miejsce w trakcie badań okresowych, książeczkę tę, podobnie jak książeczkę badań (U-Heft), należy przynosić na wszystkie kolejne badania dla dzieci (badania U ) oraz na badanie dla młodzieży J1. Jeżeli nie posiadamy książeczki szczepień, o jej wystawienie należy zwrócić się do lekarza. Także dorośli powinni zabierać książeczkę na każde szczepienie, a także w podróż za granicę. Lekarz domowy (Hausarzt): Lekarz domowy to lekarz posiadający własną praktykę lekarską, będący najczęściej lekarzem pierwszego kontaktu w przypadku problemów zdrowotnych. W Niemczech lekarzami domowymi są lekarze specjaliści medycyny ogólnej oraz interniści, pełniący funkcję lekarza domowego. Mammografia (Mammographie): W trakcie mammografii sporządza sie zdjęcie rentgenowskie piersi. Pozwala to na dobre przedstawienie zmian w tkance piersi. Nieprawidłowy (= pozytywny) wynik (Auffälliger/ positiver Befund): Nieprawidłowy lub pozytywny wynik testu oznacza, że istnieje podejrzenie, iż badana osoba jest nosicielem danego zarazka lub ogniska chorobowego, albo że jest chora na daną chorobę. W celu potwierdzenia lub wykluczenia tego podejrzenia zaleca się badanej osobie natychmiastowe przeprowadzenie dalszych badań. Objaw (Symptom): Objaw to dolegliwość wywoływana przez chorobę lub uraz (na przykład ból). 22
Obrzęki (Ödeme): Obrzęki to nagromadzenia płynu w tkankach. Opłata za wizytę u lekarza (Praxisgebühr): Raz na kwartał pacjenci muszą podczas pierwszej wizyty u lekarza uiścić opłatę w wysokości 10 euro. Opłaty takiej nie uiszcza się w przypadku badań profilaktycznych i świadczeń prewencyjnych, które są bezpłatne. Jeżeli w danym kwartale pacjent musi pójść do innych lekarzy, wówczas uiszcza taką opłatę przy pierwszej wizycie u kolejnego lekarza, chyba że pierwszy leczący go w danym kwartale lekarz wystawi mu skierowanie. Skierowania takie, a tym samym zwolnienie z opłaty za wizytę u lekarza, nie obowiązują u stomatologa i lekarza pogotowia ratunkowego. Lekarze ci pobierają oddzielnie opłatę w wysokości 10 euro za kwartał. Dzieci i młodzież do lat 18 nie muszą płacić opłaty za wizytę u lekarza. Placówki skryningowe (Screening- Einheiten): Te placówki medyczne specjalizują się w robieniu mammografii skryningowej i spełniają surowe wymagania pod względem jakości. Wykonuje się w nich zdjęcia mammograficzne, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości przeprowadza kolejne badania. Placówki skryningowe prowadzone są przez specjalnie wyszkolonych lekarzy. Pneumokoki (Pneumokokken): Są to bakterie (Streptococcus pneumoniae) wywołujące różnego rodzaju schorzenia, np. zapalenie płuc (pneumonia), zapalenie opon mózgowych (meningitis), lub zapalenie ucha środkowego (otitis media). Ryzyko zachorowania zwiększa się z wiekiem (powyżej 60 roku życia), gdy wydajność układu odpornościowego słabnie. Prewencja (Vorsorge): Pod pojęciem prewencji rozumie się wszystkie działania, których celem jest zapobieganie powstawaniu chorób. Przykładem typowych działań prewencyjnych jest mycie zębów. Dzięki regularnej i prawidłowej pielęgnacji zębów można uniknąć powstawania próchnicy. 23
Rak (Krebs): Pod pojęciem raka (choroby nowotworowe) rozumie się niekontrolowany rozrost komórek. Komórki nowotworowe wypierają i niszczą zdrową tkankę. Rak może zaatakować w organizmie każdy organ. Choroby nowotworowe stanowią po chorobach serca i układu krążenia drugą najczęstszą przyczynę zgonów w Niemczech (co roku na nowotwory zapada ok. 390 tys. osób). Mimo to udaje się wyleczyć coraz większą liczbę pacjentów. Ze względu na wielką różnorodność chorób nowotworowych istnieją różne możliwości ich leczenia. Dzięki wczesnemu rozpoznawaniu można zmniejszyć ryzyko zgonu na nowotwór. Różyczka (Röteln): Różyczka należy do chorób wieku dziecięcego, na którą mogą jednak zachorować także dorośli. Zakażenie wirusem różyczki podczas ciąży może spowodować poważne wady rozwojowe u nienarodzonego dziecka, np. upośledzenie umysłowe, głuchotę i ślepotę. Im wcześniej w okresie ciąży kobieta zarazi się wirusem różyczki (do 18. tygodnia ciąży), tym większe jest niebezpieczeństwo, że dziecko urodzi się z poważnym kalectwem. Dlatego w ramach opieki przedporodowej wykonuje się test na obecność przeciwciał różyczki, który ma stwierdzić, czy badana kobieta przeszła już różyczkę, a tym samym jest odporna na wirus różyczki, czy też musi się chronić przed zakażeniem. Jeżeli ciężarna nie ma wystarczającej odporności, powinna ograniczyć kontakt z dziećmi i skupiskami ludzi lub całkowicie ich unikać. Najlepszą ochronę stanowi jednak zaszczepienie się w wieku dziecięcym (dziewczynki w wieku 11 13 lat) lub przed zajściem w ciążę. Skryning (Screening): Określenie to pochodzi z języka angielskiego i oznacza badanie przesiewowe. W odniesieniu do nowotworu piersi skryning oznacza badanie wszystkich kobiet pomiędzy 50. a 69. rokiem życia. Urząd zdrowia (Gesundheitsamt): Urzędy zdrowia oferują ludności informacje, porady i konsultacje na tematy zdrowotne. Do zadań urzędów zdrowia należy na przykład przeprowadzanie badań dla dzieci rozpoczynających naukę w szkole, konsultacje w sprawie szczepień oraz udzielanie pomocy osobom psychicznie chorym, uzależnionym i osobom niepełnosprawnym. Zadaniem urzędów zdrowia jest także sprawowanie nadzoru i kontroli. Troszczą się one np. o higienę w placówkach leczniczych, pielęgnacyjnych i opiekuńczych, nadzorują jakość wody pitnej i wody do kąpieli oraz prowadzą doradztwo w kwestiach medycyny środowiskowej. 24
Wziernikowanie jelita grubego (Darmspiegelung): Każdego roku w samych tylko Niemczech odnotowuje się 66 tys. zachorowań na raka jelita grubego i ok. 29 tys. zgonów z tego powodu. Możliwość wykrycia raka jelita grubego w odpowiednim czasie, a także jego leczenia, stwarza wziernikowanie jelita grubego. Podczas wziernikowania do jelita wprowadza się cienką, giętką rurę, tzw. endoskop. Zawiera on system optyczny, za pomocą którego wnętrze jelita można obserwować na monitorze. Podczas wziernikowania jelita grubego można pobierać wycinki błony śluzowej do badania. Możliwe jest więc także przeprowadzanie drobnych zabiegów operacyjnych. schorzeniem nerek, wysokie ciśnienie lub cukrzyca, palenie, a także nadwaga lub niedobór białka. Zatrucie ciążowe zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu oraz śmiertelność niemowląt. Ponadto w jego wyniku może dojść do komplikacji zagrażających życiu kobiety ciężarnej. Zatrucie ciążowe (Gestose): Zatrucie ciążowe (gestoza) jest ogólnym określeniem zespołu objawów chorobowych spowodowanych ciążą. Oprócz wzrostu ciśnienia podczas zatrucia ciążowego może dojść do zwiększonej obecności białka w moczu oraz do powstawania obrzęków (Ödeme). Gestoza występuje przede wszystkim u pierworódek w bardzo młodym lub starszym wieku. Kolejne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia zatrucia ciążowego stanowią: uszkodzenie naczyń spowodowane chronicznym 25
4. Adresy Instytucje AIDS-Aufklärung e.v. Große Seestr. 31 60486 Frankfurt am Main Tel.: 069 76 29 33 Fax: 069 76 10 55 E-Mail: info@aids-aufklaerung.de Internet: www.aids-aufklaerung.de AIDS-Hilfe Hessen Friedberger Anlage 24 60316 Frankfurt am Main Tel.: 069 59 07 11 Fax: 069 59 07 19 E-Mail: aids-hilfe-hessen@t-online.de Internet: www.sozialnetz-hessen.de/ aidshilfe Opis/Kontakt Strona internetowa www.aids-aufklaerung.de Związek AIDS-Aufklärung e.v. zajmuje się uświadamianiem z zakaresu AIDS i oferuje anonimowe porady telefoniczne i osobiste, konsultacje online, imprezy informacyjne i kursy dokształcające, a także testy na obecność przeciwciał HIV. Placówki pomocy dla chorych na AIDS w Hesji udzielają między innymi porad telefonicznych. Można w nich uzyskać informacje na temat bezpiecznego seksu, możliwego ryzyka zakażenia oraz testu na obecność przeciwciał HIV. Poradnie znajdują się m.in. w: Darmstadt: telefon 06151 2 80 73 Gießen: telefon 0641 1 9411 Kassel: telefon 0561 10 85 15 Offenbach: telefon 069 88 36 88 Wiesbaden: telefon 0611 30 24 36 26
Instytucje Deutsches Grünes Kreuz e.v. DGK Im Kilian Schuhmarkt 4 35037 Marburg Tel.: 06421 29 30 Fax: 06421 2 29-10 E-Mail: dgk@kilian.de Internet: http://www.dgk.de Donum Vitae Hessen Landesgeschäftsstelle Hessen Rheinstraße 65 67 64295 Darmstadt Tel.: 06151 2 79 39 41 Fax: 06151 2 79 39 43 E-Mail: Beratungsstelle@ donumvitaedarmstadt.de Internet: www.donumvitae.org Opis/Kontakt Niemiecki Zielony Krzyż jest niezależną organizacją użytku publicznego zajmującą się wspieraniem działań z zakresu prewencji zdrowotnej i komunikacji w Niemczech. Celem wiodącym jest zmotywowanie ludności do większej odpowiedzialności za własne zdrowie. Niemiecki Zielony Krzyż dyspnuje własną agencją informacyjną, bankiem zdjęć, oraz współpracuje stale z prasą drukarską, telewizją oraz radiem. Na stronie internetowej znajdują sie informacje, adresy oraz numery telefonów dotyczące tematów zdrowotnych. Niemiecki Zielony Krzyż oferuje ponadto własny telefon hotline udzielający informacji an następujące tematy: ból, słuch, słońce i skóra, jaskra oraz szczepienia. Do krajowego związku Donum Vitae w Hesji należy pięć poradni zwracających się do kobiet, mężczyzn i par niezależnie od narodowości i wyznania. Konsultacje dla kobiet ciężarnych znajdujących się w problematycznej sytuacji (np. pomoc i roszczenia prawne) odbywają sie w myśli katolickiej. Donum Vitae pośredniczy także w znalezieniu finansowej pomocy oraz dalszego wsparcia dla kobiet i matek znajdujących się w ciężkiej sytuacji. Poradnie znajdują się w: Darmstadt: telefon 06151 2 79 39 41 Fulda: telefon 0661 2 50 67 10 Gießen: telefon 0641 9 72 76 89 Limburg: telefon 06431 40 86 25 Wiesbaden: telefon 0611 2 05 68 06 27
Instytucje Gesundheitsämter in Hessen Hessische Arbeitsgemeinschaft für Gesundheitserziehung e.v. (HAGE) Heinrich-Heine-Straße 44 35039 Marburg Tel.: 06421 6 00 70 Fax: 06421 6 00 711 E-Mail: info@hage.de Internet: www.hage.de Opis/Kontakt Urzędy zdrowia oferują ludności informacje, porady i konsultacje na tematy zdrowotne. Do zadań urzędów zdrowia należy na przykład przeprowadzanie badań dla dzieci rozpoczynających naukę w szkole, konsultacje w sprawie szczepień oraz udzielanie pomocy osobom psychicznie chorym, uzależnionym, a także osobom niepełnosprawnym. Zadaniem urzędów zdrowia jest także sprawowanie nadzoru i kontroli. Troszczą się one np. o higienę w placówkach leczniczych, pielęgnacyjnych i opiekuńczych, nadzorują jakość wody pitnej i wody do kąpieli oraz prowadzą doradztwo w kwestiach medycyny środowiskowej. Adresy urzędów zdrowia w Hesji można znaleźć w Internecie na stronie: www.gesund-in-hessen.info Heski Zespół Roboczy Oświaty Zdrowotnej HAGE jest krajowym stowarzyszeniem promocji zdrowia w Hesji, zrzeszającym 50 organizacji członkowskich. Głównym jego zadaniem jest inicjowanie, koordynacja i realizacja działań i przedsięwzięć w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia. Działalność związku skierowana jest do wszystkich, którzy zajmują się promocją zdrowia, i polega na udzielaniu im wsparcia w zakresie opracowywania, ewaluacji i organizacji projektów zdrowotnych, szkoleń i prelekcji. Zespół pomaga także w opracowywaniu materiałów informacyjnych. 28
Instytucje Opis/Kontakt Hessisches Integrationslotsen- Netzwerk Referatsleiterin Wiebke Schindel Hessisches Sozialministerium Dostojewskistraße 4 65187 Wiesbaden Tel.: 0611 8 17 33 44 Fax: 0611 89 08 43 94 E-Mail: wiebke.schindel@hsm.hessen.de Internet: www.sozialministerium.hessen.de Heski rząd krajowy wspiera w ramach programu Promocja działań integracyjnych zaangażowanie ludzi z tłem migracyjnym oraz aktywnych Niemców jako przewodników integracyjnych w różnych sferach życia społecznego. Chodzi przy tym o dobrze zintegrowanych pośredników ds. językowych i kulturowych, posiadających językowe i międzykulturowe kompetencje, którzy mogą udzielić pomocy migrantom poprzez ich dostęp do poszczególnych wspólnot (Community) oraz przekazać wiedzę dotyczącą struktur społecznych, politycznych i kulturowych. Pomagają oni także w zakresie życia codziennego, oraz w przezwyciężaniu trudności biurokratycznych. Przewodnicy integracyjni zwracają się do nowo przybyłych obcokrajowców, do imigrantów i do wysiedleńców. Hessische Landesstelle für Suchtfragen (HLS) e.v. Zimmerweg 10 60325 Frankfurt am Main Tel. 069 71 37 67 77 Fax 069 71 37 67 78 E-Mail: hls@hls-online.org Celem heskiego Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom jest wspieranie i koordynacja przedsięwzięć prewencyjnych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych w zakresie uzależnień. HLS dostarcza jako organizacja naczelna wszystkich heskich instytucji zajmujących się prewencją uzależnień i pomocą osobom uzależnionym (Blaues Kreuz, Kreuzbund, Guttempler, Freundeskreise itp.) informacje, materiały i adresy instytucji na miejscu. HLS służy organizacjom członkowskim, publiczności fachowej i ogólnej, środkom masowego przekazu i polityce jako adres kontaktowy z zakresu wszystkich spraw dotyczących tematu uzależnienia w Hesji. 29
Instytucje Hessisches Netzwerk Gewaltprävention im Gesundheitswesen Nancy Gage-Lindner Hessisches Sozialministerium Prävention und Schutz vor Gewalt Dostojewskistraße 4 65187 Wiesbaden Tel.: 0611 8 17 24 73 Fax: 0611 89 08 41 83 E-Mail: n.gage-lindner@hsm.hessen.de Internet: www.familienatlas.de/ca/a/tl/ http://www.sozialministerium. hessen.de/ Kassenärztliche Vereinigung Hessen (KV) Dr. Löwenstein-Haus Georg-Voigt-Straße 15 60325 Frankfurt am Main Postfach 15 02 04 60062 Frankfurt am Main Tel.: 069 79 50 26 02 Fax: 069 79 50 26 40 E-Mail: infocenter@kvhessen.de Internet: www.kvhessen.de Opis/Kontakt Plan działania kraju związkowego Hesji w zakresie zwalczania przemocy domowej łączy różnorodne sposoby udzielania pomocy i wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinach włącznie z opieką zdrowotną. Głównym celem planu działania jest poprawa ochrony przed przemocą ze strony współmałżonka lub partnera życiowego. Służy on także ochronie dzieci przed niebezpieczeństwami, jakie niesie dla ich rozwoju przemoc partnerska. Heska organizacja Zapobieganie przemocy w służbie zdrowia oferuje osobom pracującym w służbie zdrowia pomoc w poznaniu tego zagadnienia. Podana strona internetowa zawiera ważne adresy i publikacje zarówno dla ofiar przemocy, jak i organizacji pomocowych: poradni, grup pogotowia, regionalnych inicjatyw przeciwko przemocy domowej, oraz pomoc praktyczną np. w postaci instrukcji sporządzania dokumentacji lekarskiej w przypadku oznak fizycznego znęcania się. Na stronach internetowych Zrzeszenia Lekarzy Kas Chorych (KV) w Hesji ubezpieczeni i pacjenci mają do dyspozycji wyszukiwarkę, w której można znaleźć praktykujących w Hesji lekarzy i psychoterapeutów. Ponadto udostępnia się tutaj informacje na temat profilaktyki i szczepień, samopomocy, nagłych przypadków i dyżurów lekarskich po godzinach pracy oraz w dni wolne, migrantów, indywidualnych świadczeń zdrowotnych (Individuelle Gesundheitsleistungen IGEL) i zwrotu kosztów, świadczeń medycznych i ich jakości. 30
Instytucje Klinik für Phoniatrie und Pädaudiologie Johann Wolfgang Goethe- Universität Frankfurt am Main Theodor-Stern-Kai 7, Haus 7A 60590 Frankfurt am Main Tel.: 069 63 01 57 75 Fax: 069 63 01 50 02 Opis/Kontakt Kliniki we Frankfurcie i Marburgu oferują w ramach tzw. wizyt skryningowych test słuchu dla noworodków, przychodzących na świat w domu lub w tzw. domu porodowym. Jeżeli wynik testu jest nieprawidłowy, wówczas konieczne jest wykonanie jednego lub kilku kolejnych badań. Badania te można także przeprowadzić we Frankfurcie lub Marburgu. Klinik für Phoniatrie und Pädaudiologie Universitätsklinikum Gießen und Marburg GmbH Standort Marburg Deutschhausstraße 3 35033 Marburg Tel.: 06421 2 86 64 39 Fax: 06421 2 86 28 24 Landesärztekammer Hessen Im Vogelsgesang 3 60488 Frankfurt am Main Postfach 90 06 69 60446 Frankfurt am Main Tel.: 069 97 67 20 Fax: 069 97 67 21 28 E-Mail: laek.hessen@laekh.de Internet: www.laekh.de Krajowa Izba Lekarska (Landesärztekammer) w Hesji dba na zlecenie państwa o wysoką jakość, rzetelność i wiarygodność opieki medycznej oraz zawodu lekarza. Obok programów w zakresie dokształcania i specjalizacji lekarzy i pracowników zawodów medycznych jej zadania obejmują prowadzenie porad dla członków, obywateli i polityki. Izba reprezentuje także interesy pacjentów i służy pomocą w przypadku błędów popełnionych w trakcie leczenia. Na swoich stronach internetowych izba zamieszcza wskazówki zdrowotne, ogólne informacje dla pacjentów oraz numery alarmowe (m.in. w przypadku zatruć). 31
Instytucje Landesarbeitsgemeinschaft Jugendzahnpflege in Hessen (LAGH) Christine Roß-Daum Rhonestraße 4 60528 Frankfurt am Main Tel.: 069 4 27 27 51 95 Fax: 069 4 27 27 51 05 E-Mail: ross-daum@lzkh.de Internet: www.jugendzahnpflege.hzn.de Landeszahnärztekammer Hessen (LZKH) Rhonestraße 4 60528 Frankfurt am Main Tel.: 069 4 27 27 50 Fax: 069 4 27 27 51 05 E-Mail: box@lzkh.de Internet: www.lzkh.de Mammographie-Screening Hessen Zentrale Stelle Postfach 3529 65025 Wiesbaden Tel.: 0180 3 62 66 66 (9 ct/min.) Fax: 0611 7 10 02 82 E-Mail: mammo-info@kvhessen.de Internet: www.ein-teil-von-mir.de Opis/Kontakt Krajowy Zespół Roboczy ds. Higieny Zębów u Młodzieży (LAGH) wspiera profilaktykę stomatologiczną u dzieci i młodzieży w Hesji. Wspólnie z ustawowymi kasami chorych, specjalistami z urzędów zdrowia oraz gabinetami stomatologicznymi przeprowadza grupowe zabiegi profilaktyczne w szkołach i przedszkolach. Ponadto w LAGH można otrzymać książeczkę stomatologiczną dla dzieci (zahnärztlicher Kinderpass). Krajowa Izba Stomatologiczna Hesji (LZKH) prowadzi infolinię, oferującą neutralne porady po korzystnych cenach. Pod numerem 01805 20 20 52 na telefony pacjentów czekają przeszkoleni doradcy. Centrala (Zentrale Stelle) udziela odpowiedzi na pytania dot. badania mammograficznego oraz informacji o miejscach, w których można przeprowadzić skryning mammograficzny. Za jej pośrednictwem można ustalić termin badania. Osobiste zaproszenie do udziału w tym wartościowym programie profilaktyki raka piersi otrzymują co dwa lata wszystkie kobiety w wieku 50 69 lat. Udział w nim jest dobrowolny. 32
Instytucje pro familia Landesverband Hessen Palmengartenstraße 14 60325 Frankfurt am Main Tel.: 069 44 70 61 Fax: 069 49 36 12 E-Mail: lv.hessen@profamilia.de Online-Mail-Beratung bei pro familia: www.sextra.de Sozialverband VdK Hessen-Thüringen Geschäftsstelle Frankfurt Elsheimerstraße 10 60322 Frankfurt am Main Tel.: 069 7 14 00 20 Fax: 069 7 14 00 255 E-Mail: sozialpolitik.hessen@vdk.de Opis/Kontakt Do Krajowego Związku pro familia w Hesji należy 26 poradni, 2 instytuty medyczne oraz placówka oświatowa. Wszystkie poradnie są uznanymi przez państwo poradniami świadomego macierzyństwa. Mogą one wystawiać zaświadczenia potrzebne do niepodlegającego karze przerwania ciąży. Kobiety mogą w nich uzyskać także informacje o pigułce po stosunku ( Pille danach ) pod nr.: 01805 77 63 26. Poradnie takie znajdują się między innymi w: Darmstadt: telefon 06151 42 94 20 Dietzenbach: telefon 06074 22 65 Gießen: telefon 0641 77 1 22 Kassel: telefon 0561 2 74 13 Offenbach: telefon 069 81 77 62 Wiesbaden: telefon 0611 37 65 16 Związek Socjalny VdK Hesji-Turyngii prowadzi doradztwo dla swoich członków i reprezentuje ich w sporach w zakresie prawa socjalnego. Oprócz tego oferuje niezależne poradnictwo dla pacjentów. Poradnictwo to jest bezpłatne także dla osób, które nie są członkami związku i jest przeznaczone przede wszystkim dla osób chronicznie chorych i niepełnosprawnych. Poradnie znajdują się w: Kassel: telefon 0561 9 20 70 80, czynny w czwartki w godz. 14.00 18.00 Darmstadt: telefon 06151 35 99 80, czynny w poniedziałki w godz. 13.00 17.00 Alsfeld: telefon 06631 35 56 czynny w środy w godz. 13.00 17.00 33