MATERIAŁY POMOCNICZE do ćwiczeń projektowych z przedmiotu Budownictwo i konstrukcje inżynierskie 1. Rozpiętości modularne stropów Stosowane w budownictwie mieszkaniowym rozpiętości modularne Lm: 2,40; 2,70; 3,00; 3,30; 3,60; 3,90; 4,20; 4,50; 4,80; 5,10; 5,40; 5,70; 6,00; 6,30; 6,60; 6,90; 7,20; 7,50; 7,80 w przypadku niektórych stropów Podkreśleniem zaznaczono rozpiętości stropów stopniowanych co 0,6 m (np. Teriva-I BIS, Teriva-II, Teriva-III, płyty stropowe kanałowe ). 2. Zasady prowadzenia osi modularnych w ścianach konstrukcyjnych nośnych 1 dw/2 jeżeli dz dw dz/2 jeżeli dz < dw dw/2 dw/2 dz dw 20 cm dw 2 oś konstrukcyjna oś konstrukcyjna 3 Lm 4 1 ściana zewnętrzna jednowarstwowa (jednomateriałowa), 2 ściana zewnętrzna tzw. dwuwarstwowa, 3 ściana zewnętrzna tzw. trójwarstwowa (szczelinowa), 4 ściana wewnętrzna jednomateriałowa, obustronnie obciążona stropami, dw grubość wewnętrznej ściany konstrukcyjnej nośnej (np. 25 lub 24 cm) dz grubość ściany zewnętrznej (np. 44, 50 cm przypdek 1) lub jej części konstrukcyjnej (np. 19, 24, 25, 29 cm przypadki 2 i 3). Oś konstrukcyjna to oś modularna przechodząca przez elementy tworzące konstrukcję i wyznaczająca ich położenie. 1
3. Przykładowe układy konstrukcyjne ścianowe 3 1 3 1 2 1 2 układ podłużny układ poprzeczny 3 1 2 1 układ mieszany 1 ściana nośna z ewentualnymi otworami przesklepionymi nadprożami, 2 podciąg, 3 ściana wypełniająca. Strop Nadproże Podciąg Otwór drzwiowy Ściana nośna Duży otwór 2
Strzałki oznaczają kierunek rozpięcia stropów. Linie kreskowe oznaczają podciągi. 4. Przykład rzutu budynku 3
1 2 2 1 1 1 1 1 ściany konstrukcyjne nośne, 2 podciągi. Ściana konstrukcyjna to ściana, której głównym przeznaczeniem jest przenoszenie na fundament lub na inne elementy budowli ciężaru własnego i obciążenia od innych elementów (np. stropów, schodów, dachów) oraz przenoszenie obciążeń od parcia wiatru, gruntu, materiałów sypkich, cieczy. Podciąg to belka stanowiąca podporę dla innych belek, płyt, słupów, ścian. Na przedstawionym rysunku, podciągi stanowią podporę dla belek lub płyt stropowych. 4
5. Oznaczenia graficzne wybranych elementów budowlanych 5.1. Przekroje poprzeczne (poziome) przez otwory okienne zabudowane (wg PN-70/B- 01025). 1a 2a 1b 2b 1c 2c 1 bez węgarków, 2 z węgarkami, a bez podokiennika i bez wnęki podokiennej, b z podokiennikiem i bez wnęki podokiennej, c z podokiennikiem i z wnęką podokienną. Kolorem czerwonym zaznaczono oś i kółko, w którym umieszcza się symbol okna (np. O34). Rozwiązania węgarków w zależności od typu ściany zewnętrznej. a b c 5
a węgarek w ścianie jednomateriałowej - występ najczęściej na ¼ cegły, b węgarek w ścianie dwuwarstwowej - nasunięcie płyty izolacji termicznej co najmniej 3 cm na ościeżnicę okienną 1), c węgarek w ścianie trójwarstwowej - występ najczęściej na ¼ cegły. Węgarek to część ściany wysunięta z lica ościeża, stanowiąca oparcie dla ościeżnicy i uszczelniająca połączenie. Ościeże to górna i boczne powierzchnie framugi okiennej, drzwiowej lub bramowej, prostopadłe lub nachylone pod kątem do lica ściany budynku. Framuga to wnęka w ścianie przeznaczona do osadzenia okna, drzwi, bramy. Ościeżnica to rama drewniana, metalowa, z tworzywa sztucznego, zamocowana nieruchomo w ościeżu, służąca do zawieszania skrzydeł okiennych (ościeżnica okienna), drzwiowych (ościeżnica drzwiowa) albo bramowych (ościeżnica bramowa), a niekiedy do umocowania w niej bezpośrednio oszklenia, np. w oknach stałych. 1) Efekty braku nasunięcia izolacji termicznej na ościeżnicę okienną (rys. b). a) b) Program EUROKOBRA 6
6. Usytuowanie i wymiary stolarki okiennej i drzwiowej W budynku na kondygnacjach położonych poniżej 25 m nad terenem odległość między górną krawędzią wewnętrznego podokiennika a podłogą powinna wynosić co najmniej 0,85 m, z wyjątkiem przyziemia oraz ścianek podokiennych w logii, na tarasie lub galerii, gdzie nie podlega ona ograniczeniom. Wysokość położenia podokiennika może być pomniejszona, pod warunkiem zastosowania zabezpieczenia okna balustradą do wymaganej wysokości lub zastosowania w tej części okna skrzydła nieotwieranego i szkła o podwyższonej wytrzymałości. Luz na wbudowanie okien drewnianych powinien wynosić w ościeżu po 10 15 mm na stronę. Przy oknach z PCW i aluminium, luzy na wbudowanie różnicuje się odpowiednio do wymiarów ościeżnicy i jej koloru. W przypadku jasnych kolorów okien minimalny luz (na stronę) powinien wynosić: 10 mm przy wymiarach do 1,5 m, 15 mm przy wymiarach do 2,5 m, 20 mm przy wymiarach do 3,5 m. W przypadku okien o kolorach ciemnych, luzy w ościeżu powinny być dodatkowo zwiększone o 5 mm. Luzy w części progowej okna wynoszą zwykle 25 40 mm. Przykład osadzenia okna umieszczonego w izolacji termicznej na zewnątrz ściany. 8% 7
Wybrane oznaczenia okien jednorzędowych Szerokość otworu w ścianie So, mm 600 900 1200 1500 1800 2100 O1 O2 O3 O3b O4 O5 O6 O7 Wysokość otworu w ścianie H o, mm 1200 900 600 O10 O11 1500 O26 O27 O14 O15 O30 O31 O16 O17 O32 O33 O16a O17a O32a O33a O16s O17s O32s O33s O18 O19 O34 O35 O18s O19s O34s O35s O20 O21 O36 O37 O20s O21s O36s O37s O22* O23* O38* O39* 1700 O42 O43 O46 O47 O48 O49 O48a O49a O48s O49s O50 O51 O50s O51s O52 O53 O52s O53s O54* O55* Oznaczenia skrzydeł 1 2 3 1. Skrzydło uchylne 2. Skrzydło rozwierane 3. Skrzydło uchylno-rozwierane Kierunek otwierania pokazano od strony wnętrza pomieszczenia. Numery parzyste okna prawe, numery nieparzyste okna lewe. * Istnieje możliwość wykonania okna w wersji dwudzielnej asymetrycznej lub symetrycznej, względnie w wersji trójdzielnej. Uwaga! Podane wymiary otworu w ścianie mogą wymagać zwiększenia, jeśli dla okna konkretnego producenta nie zostałyby zachowane minimalne luzy na wbudowanie.
Przykładowe oznaczenia drzwi balkonowych Szerokość otworu w ścianie S o, mm 900 1500 1800 Wysokość otworu w ścianie Ho, mm 2510 2360 2260 2160 OB3 OB4 OB5 OB6 OB7 OB8 OB13* OBD3* OB14* OBD5* OB15* OBD7* OB13s* OBD3s* OB14s* OBD5s* OB15s* OBD7s* OBD13s* OB16s* OBD15s* OB17s* OBD17s* OB9 OB10 Kierunek otwierania pokazano od strony wnętrza pomieszczenia. W przypadku drzwi jednodzielnych, numery parzyste drzwi lewe, numery nieparzyste drzwi prawe. * Drzwi balkonowe dwudzielne mogą mieć różne oznaczenia w zależności od typu i producenta.
7. Schody Wybrane rodzaje schodów (przykłady) Jednobiegowe Dwubiegowe Trójbiegowe Schody jednokierunkowe Schody łamane ze stopniami zabiegowymi Schody powrotne ze stopniami zabiegowymi Schody kręcone 1
Pojęcia związane z elementami schodów podnóżek stopnica h przednóżek podstopnica c s nosek stopnia s użytkowa szerokość stopnia (posunięcie stopnia), h wysokość użytkowa stopnia (podniesienie stopnia), c nawis podnóżka. b B l l t L t L d B szerokość spocznika, b użytkowa szerokość spocznika, L szerokość biegu, l użytkowa szerokość biegu, d prześwit między biegami (dusza), t grubość wyprawy tynkarskiej lub innego elementu wykończenia ściany. 1
podest spocznik podest bieg Wymiarowe kształtowanie schodów Maksymalna wysokość stopni w schodach w budynkach jednorodzinnych 0,19 m. Maksymalna wysokość stopni w schodach do piwnic, pomieszczeń technicznych i poddaszy nieużytkowych 0,2 m. Minimalna szerokość użytkowa biegów i spoczników w schodach w budynkach jednorodzinnych oraz w schodach do piwnic, pomieszczeń technicznych i poddaszy nieużytkowych 0,8 m. Szerokość stopni schodów wewnętrznych powinna wynikać z warunku określonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokość stopnia, s jego szerokość. Szerokość stopni schodów wachlarzowych powinna wynosić co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i kręconych szerokość taką należy zapewnić w odległości nie większej niż 0,4 m od poręczy balustrady wewnętrznej lub słupa stanowiącego koncentryczną konstrukcję schodów. Szerokość użytkowa schodów stałych to szerokość mierzona między wewnętrznymi krawędziami poręczy, a w przypadku balustrady jednostronnej między wykończoną powierzchnią ściany a wewnętrzną krawędzią poręczy tej balustrady. 1
a) b) c) d) Oznaczenia klatki schodowej w przekroju poziomym wg PN-70/B-01025: a) piwnice, b) parter (wariant), c) parter (wariant) lub kondygnacja powtarzalna, d) kondygnacja ostatnia najwyższa. Wartości liczbowe podano przykładowo. 1
Przykład obliczenia ilości stopni w schodach dwubiegowych powrotnych i określenia wymiarów klatki schodowej. Schemat ogólny ~0,2 0,10 0,24 posadzka na piętrze 1,5 m 1,5-0,05 2,5 min. 2,5 m wysokość do pokonania Parter 0,85 posadzka na parterze 0,34 ocieplenie 2,5 min. 2,2 m 2,5-0,1 m wysokość do pokonania Przyziemie (piwnice) posadzka w piwnicach Przyjęte wartości i obliczenia 1) Wysokość do pokonania H k H = 2,89 m k 2,89 m 2) Maksymalna wysokość stopnia h max h = 0,19 m max (wszędzie przyjęto jak dla kondygnacji nadziemnych) 3) Minimalna liczba stopni n min n = 2,89/0,19 = 15,2 min 4) Przyjęta liczba stopni n n = 16 (2 x 8) 5) Wysokość jednego stopnia h h = 2,89/16 = 0,1806 m 2,89 m 6) Szerokość jednego stopnia s s = (0,6 0,65) 2h s = (0,6 0,65) 2 0,1806 s = 0,2388 0,2888 m Przyjęto h = 18,1 cm, s = 25,0 cm 14
Układ biegów schodowych 2,89 m 8 x 18,1 x 25 2,89 m 8 x 18,1 x 25 Określenie wymiarów klatki schodowej w rzucie 0,90 m 7 x 0,25 m = = 1,75 m 2,65 m 0,90 0,10 0,90 1,90 15