Szkolenie centralne pn. Nowy system służby cywilnej organizowane w ramach Planu szkoleń centralnych w służbie cywilnej na 2009 r. zatwierdzonego przez Szefa Służby Cywilnej Skrypt Warszawa 2009 r.
Szkolenie centralne pn. Nowy system służby cywilnej HARMONOGRAM SZKOLENIA Pierwszy dzień szkolenia: 9:00-10:30 WYKŁAD 10:30-10:45 Przerwa kawowa 10:45-12:15 WYKŁAD 12:15-13:00 Przerwa obiadowa 13:00-14:30 WARSZTATY (analiza studiów przypadku) 14:30-14:45 Przerwa kawowa 14:45-16:15 WARSZTATY (analiza studiów przypadku) Drugi dzień szkolenia: 9:00-10:30 WYKŁAD 10:30-10:45 Przerwa kawowa 10:45-12:15 WYKŁAD 12:15-13:00 Przerwa obiadowa 13:00-14:30 WARSZTATY (analiza studiów przypadku) 14:30-14:45 Przerwa kawowa 14:45-16:15 WARSZTATY (analiza studiów przypadku) 16:15 Wręczenie zaświadczeń o ukończeniu szkolenia
Szkolenie centralne pn. Nowy system służby cywilnej PROGRAM SZKOLENIA Pierwszy dzień szkolenia: I. II. System służby cywilnej w Polsce krótki rys historyczny (wykład) System służby cywilnej w Polsce wybrane regulacje prawne (wykład): 1) Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., 2) Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, 3) Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505), 4) Akty wykonawcze do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej: a. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków b. Rady Służby Cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 491), Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej, komisji dyscyplinarnych oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 492), c. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 493), d. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego przez osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego, ubiegające się o zatrudnienie w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. nr 64 poz. 539), e. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 maja 2009 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej (Dz. U. z 2009 r. nr 74, poz. 633), f. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie świadczeń przysługujących urzędnikowi służby cywilnej przeniesionemu do pracy w innej miejscowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 763), g. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 94, poz. 772), h. Uchwała Nr 178 Rady Ministrów z dnia 6 października 2009 r. w sprawie procentowego podziału na poszczególne urzędy środków na wynagrodzenia, przewidzianych na dodatki specjalne w służbie cywilnej (M.P. z 2009 r. Nr 66, poz. 867). III. Organizacja służby cywilnej w Polsce (wykład) 1) Szef Służby Cywilnej i jego zadania, 2) Rada Służby Cywilnej i zakres jej działania, 3) Dyrektor generalny urzędu i jego kompetencje oraz osoba zastępująca dyrektora generalnego. IV. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej (wykład) 1) Wyższe stanowiska w służbie cywilnej oraz warunki ich zajmowania w kontekście likwidacji państwowego zasobu kadrowego, 2) Obsadzanie wyższych stanowisk w służbie cywilnej w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru (ogłoszenie o naborze, protokół z przeprowadzonego naboru, upowszechnienie informacji o wyniku naboru), 3) Przeniesienie członka korpusu służby cywilnej zajmującego wyższe stanowisko w służbie cywilnej. V. Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej (warsztaty) 1) Nabór kandydatów do korpusu służby cywilnej (ogłoszenie o naborze, protokół z przeprowadzonego naboru, upowszechnienie informacji o wyniku naboru),
2) Zasady nawiązania stosunku pracy w służbie cywilnej (umowy o pracę na czas określony i nieokreślony): a. b. Nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony, Nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. 3) 4) 5) Służba przygotowawcza, Mianowanie w służbie cywilnej. Zasady zatrudniania osób nieposiadających obywatelstwa polskiego. VI. Pierwsza ocena w służbie cywilnej i ocena okresowa (warsztaty). 1) Pierwsza ocena w służbie cywilnej, 2) Zasady dokonywania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej. Drugi dzień szkolenia: I. Obowiązki członka korpusu służby cywilnej (wykład) 1) Zasady podejmowania dodatkowego zatrudnienia oraz zajęć zarobkowych przez członków korpusu służby cywilnej, II. Uprawnienia członka korpusu służby cywilnej (wykład) 1) Wynagrodzenie pracownika i urzędnika służby cywilnej, 2) Świadczenia emerytalne i rentowe członków korpusu służby cywilnej, 3) Czas pracy członków korpusu służby cywilnej, 4) Dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługujący urzędnikowi służby cywilnej, 5) Zasady przyznawania kolejnych stopni służbowych urzędnikom służby cywilnej. III. Odpowiedzialność dyscyplinarna członka korpusu służby cywilnej (wykład) 1) Kary dyscyplinarne stosowane wobec urzędników i pracowników służby cywilnej, 2) Komisje dyscyplinarne i Wyższa Komisja Dyscyplinarna Służby Cywilnej, 3) Instytucja rzecznika dyscyplinarnego urzędu, rzecznika dyscyplinarnego do spraw dyscyplinarnych osób zajmujących stanowiska dyrektorów generalnych urzędów oraz rzecznika dyscyplinarnego do spraw dyscyplinarnych osób zajmujących stanowiska wojewódzkich lekarzy weterynarii i ich zastępców, 4) Postępowanie wyjaśniające i postępowanie dyscyplinarne. IV. Zmiana i ustanie stosunku pracy w służbie cywilnej (warsztaty) 1) Przeniesienia członków korpusu służby cywilnej, 2) Zawieszenie członka korpusu służby cywilnej w pełnieniu obowiązków, 3) Wygaśnięcie stosunku pracy urzędnika służby cywilnej, 4) Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej. V. Szkolenie i rozwój w służbie cywilnej (warsztaty) 1) Indywidualny program rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej.
Spis treści SPIS TREŚCI...7 1. SYSTEM SŁUŻBY CYWILNEJ W POLSCE KRÓTKI RYS HISTORYCZNY...9 2. SYSTEM SŁUŻBY CYWILNEJ W POLSCE WYBRANE REGULACJE PRAWNE...10 2.1. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.... 10 2.2. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej... 10 2.3. Akty wykonawcze do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej... 11 2.4. Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r.... 12 3. ORGANIZACJA SŁUŻBY CYWILNEJ W POLSCE...13 3.1. Kompetencje Prezesa Rady Ministrów, jako konstytucyjnego zwierzchnika służby cywilnej w świetle ustawy o służbie cywilnej... 13 3.2. Zadania i kompetencje Szefa Służby Cywilnej, jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach służby cywilnej... 13 3.3. Kompetencje Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w świetle ustawy o służbie cywilnej... 16 3.4. Zadania i kompetencje Rady Służby Cywilnej, jako organu opiniodawczo-doradczego działającego przy Prezesie Rady Ministrów... 16 3.5. Zadania i kompetencje dyrektora generalnego urzędu w świetle ustawy o służbie cywilnej... 17 4. WYŻSZE STANOWISKA W SŁUŻBIE CYWILNEJ...19 4.1. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej oraz warunki ich zajmowania w kontekście likwidacji państwowego zasobu kadrowego... 19 4.2. Obsadzanie wyższych stanowisk w służbie cywilnej w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru... 20 4.3. Przeniesienie członka korpusu służby cywilnej zajmującego wyższe stanowisko w służbie cywilnej... 21 5. NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ...22 5.1. Nabór do służby cywilnej... 22 5.2. Zasady nawiązania stosunku pracy w służbie cywilnej... 23 5.3. Służba przygotowawcza... 24 5.4. Mianowanie w służbie cywilnej... 24 5.5. Zasady zatrudniania osób nieposiadających obywatelstwa polskiego... 25 6. PIERWSZA OCENA W SŁUŻBIE CYWILNEJ I OCENA OKRESOWA...26 6.1. Pierwsza ocena w służbie cywilnej... 26 6.2. Cele i skutki sporządzania pierwszej oceny w służbie cywilnej... 26 6.3. Arkusz pierwszej oceny w służbie cywilnej i sprawozdanie dotyczące zadań realizowanych przez ocenianego pracownika w trakcie przepracowanego okresu... 26 6.4. Przebieg dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej... 28 6.5. Zasady dokonywania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej... 29 6.6. Cele i skutki sporządzania oceny okresowej członków korpusu służby cywilnej... 30 6.7. Arkusze okresowej oceny członków korpusu służby cywilnej... 31 6.8. Kryteria oceny... 31
7. OBOWIĄZKI CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ...37 7.1. Zasady podejmowania dodatkowego zatrudnienia oraz zajęć zarobkowych przez członków korpusu służby cywilnej... 37 8. UPRAWNIENIA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ...38 8.1. Wynagrodzenie pracownika i urzędnika służby cywilnej... 38 8.2. Świadczenia emerytalne i rentowe członków korpusu służby cywilnej... 39 8.3. Czas pracy członków korpusu służby cywilnej...39 8.4. Dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługujący urzędnikowi służby cywilnej... 40 8.5. Zasady przyznawania kolejnych stopni służbowych urzędnikom służby cywilnej... 40 9. ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA CZŁONKA KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ...41 9.1. Kary dyscyplinarne stosowane wobec urzędników i pracowników służby cywilnej... 41 9.2. Komisje dyscyplinarne i Wyższa Komisja Dyscyplinarna Służby Cywilnej... 42 9.3. Instytucja rzecznika dyscyplinarnego urzędu, rzecznika dyscyplinarnego do spraw dyscyplinarnych osób zajmujących stanowiska dyrektorów generalnych urzędów oraz rzecznika dyscyplinarnego do spraw dyscyplinarnych osób zajmujących stanowiska wojewódzkich lekarzy weterynarii i ich zastępców.... 43 9.4. Postępowanie wyjaśniające i postępowanie dyscyplinarne... 45 10. ZMIANA I USTANIE STOSUNKU PRACY W SŁUŻBIE CYWILNEJ...48 10.1. Przeniesienia członków korpusu służby cywilnej... 48 10.2. Zawieszenie członka korpusu służby cywilnej w pełnieniu obowiązków... 48 10.3. Wygaśnięcie stosunku pracy urzędnika służby cywilnej... 49 10.4. Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej... 49 11. SZKOLENIE I ROZWÓJ W SŁUŻBIE CYWILNEJ...51 11.1. Indywidualny program rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej.... 51 11.2. Narzędzia możliwe do stosowania w indywidualnym programie rozwoju zawodowego...53
1. System służby cywilnej w Polsce krótki rys historyczny Po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą Polską niepodległości, po wielu dyskusjach dotyczących koncepcji służby cywilnej, w dniu 17 lutego 1922 r. uchwalono ustawę o państwowej służbie cywilnej. Wskazana ustawa nawiązywała do niemieckiego modelu służby publicznej o charakterze publiczno-prawnym. Ustawie podlegali państwowi funkcjonariusze cywilni z wyłączeniem sędziów i prokuratorów, nauczycieli i wykładowców wyższych uczelni oraz pracowników kolei i poczty. Ministrowie podlegali ustawie, o ile konstytucja lub ustawy nie stanowiły inaczej. Początkowo częściowo ustawie podlegali także funkcjonariusze policji, służby więziennej i pracownicy monopoli państwowych. Zostali oni jednak wyłączeni spod jej działania w wyniku uchwalenia ustaw szczegółowych. W okresie powojennym ustawa o państwowej służbie cywilnej nadal obowiązywała, jednakże wkrótce zaczęto ją gruntownie zmieniać. Ostatecznie przestała ona obowiązywać w związku z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 1975 r. ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks pracy. Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej weszła w życie z dniem 1 stycznia 1997 r., z tym że przepisy art. 1-25, art. 28-30, art. 83 i art. 90, art. 93 w odniesieniu do Szefa Służby Cywilnej i art. 94 weszły w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Nie miała ona uchylać ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, ale funkcjonować jako oddzielny reżim prawny obok innych ustaw o kadrach urzędniczych. Przepisom ustawy o służbie cywilnej podlegali urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni w urzędach administracji rządowej. Nawiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej następowało, co do zasady, na podstawie mianowania na czas nie określony. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej weszła w życie z dniem 1 lipca 1999 r. uchylając dotychczas obowiązującą ustawę o służbie cywilnej z 1996 r. Zgodnie z regulacjami ustawowymi w skład korpusu służby cywilnej w Polsce wchodzili: pracownicy służby cywilnej i urzędnicy służby cywilnej. Z dniem 27 października 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej. Na jej mocy został zniesiony centralny organ administracji rządowej Szef Służby Cywilnej i zlikwidowano obsługujący go Urząd Służby Cywilnej. Zadania i kompetencje Szefa Służby Cywilnej, z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, realizował Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Równolegle weszła w życie ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych, na mocy której został utworzony państwowy zasób kadrowy. Wysokie stanowiska państwowe obejmowały swym zakresem dotychczasowe wyższe stanowiska w służbie cywilnej. 9
2. System służby cywilnej w Polsce wybrane regulacje prawne 2.1. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z art. 153 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej. 2.2. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej Podstawowym aktem prawnym, regulującym kwestię funkcjonowania służby cywilnej w Polsce jest ustawa o służbie cywilnej. Obecnie obowiązuje ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, która została opublikowana w dniu 23 grudnia 2008 r. w Dzienniku Ustaw Nr 227, poz. 1505, zwana dalej ustawą. Zgodnie z art. 214 i 215 ustawy, z dniem 23 marca 2009 r. utraciły moc: 1. 2. ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, z późn. zm.), ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218, z późn. zm.), z wyjątkiem: - art. 6 ust. 1. (dot. limitu mianowań urzędników w służbie cywilnej na dany rok budżetowy oraz limitów i środków finansowych na wynagrodzenia, w tym wynagrodzenie zasadnicze, dodatki specjalne, dodatki służby cywilnej i dodatki zadaniowe oraz szkolenia członków korpusu służby cywilnej, określone ustawie budżetowej), - art. 19 (dot. warunków, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o mianowanie w służbie cywilnej), - art. 20 (dot. wzoru zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie oraz wzoru wniosku o mianowanie dla absolwentów KSAP, a także maksymalnej liczby nowych mianowań w danym roku), - art. 21 (dot. procedury składania zgłoszeń do postępowania kwalifikacyjnego przez pracowników służby cywilnej oraz wniosków o mianowanie w służbie cywilnej przez absolwentów KSAP), - art. 22 (dot. postępowania kwalifikacyjnego), - art. 24 (dot. opłaty za przystąpienie do udziału w postępowaniu kwalifikacyjnym), - art. 26 (dot. delegacji ustawowej do określenia przez Prezesa Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej), - art. 27 (dot. mianowań w ramach limitu określonego w ustawie budżetowej), - art. 28 (dot. aktu mianowania urzędnika służby cywilnej). Wyżej wymienione przepisy utracą moc z dniem 31 grudnia 2009 r. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej weszła w życie z dniem 24 marca 2009 r., z wyjątkiem: - art. 7 ust. 1 (dot. limitu mianowań urzędników w służbie cywilnej na dany rok budżetowy i środków finansowych na wynagrodzenia oraz szkolenia członków korpusu służby cywilnej, określone ustawie budżetowej), - art. 40 (dot. warunków, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o mianowanie w służbie cywilnej), - art. 41 (dot. wzoru zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie oraz wzoru wniosku o mianowanie dla absolwentów KSAP, a także maksymalnej liczby nowych mianowań w danym roku), - art. 42 (dot. procedury składania zgłoszeń do postępowania kwalifikacyjnego przez pracowników służby cywilnej oraz wniosków o mianowanie w służbie cywilnej przez absolwentów KSAP), 10
- art. 43 (dot. postępowania kwalifikacyjnego), - art. 45 (dot. opłaty za przystąpienie do udziału w postępowaniu kwalifikacyjnym), - art. 47 (dot. delegacji ustawowej do określenia przez Prezesa Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej), - art. 48 (dot. mianowań w ramach limitu określonego w ustawie budżetowej), - art. 49 (dot. aktu mianowania urzędnika służby cywilnej), - art. 160 (dot. zmian w ustawie o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw), - art. 186 pkt 2-6 (dot. zmian w ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych), które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2010 r. 2.3. Akty wykonawcze do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej Zgodnie z art. 207 ust. 1 ustawy, przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 17 ust. 5 ustawy uchylanej w art. 214 (tj. ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych) oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 69 ustawy uchylanej w art. 215 (tj. ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej) zachowują moc do dnia 31 grudnia 2009 r., tj.: 1. 2. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 249, poz. 1856 z późn. zm.), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie określenia stanowisk urzędniczych, wymaganych kwalifikacji zawodowych, stopni służbowych urzędników służby cywilnej, mnożników do ustalania wynagrodzenia oraz szczegółowych zasad ustalania i wypłacania innych świadczeń przysługujących członkom korpusu służby cywilnej (Dz. U. Nr 12, poz. 79). Zgodnie z art. 207 ust. 2 ustawy, przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 26, art. 54 ust. 2, art. 67 ust. 3, art. 70, art. 77 ust. 3, art. 79 ustawy uchylanej w art. 215 (tj. ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej) zachowują moc do czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 47, art. 84 ust. 2, art. 97 ust. 3, art. 101, art. 110 ust. 3 i art. 112 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r., tj.: 1. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 2007 r. w sprawie sposobu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w służbie cywilnej (Dz. U. Nr 13, poz. 82 z późn. zm.), 2. zarządzenie Nr 81 Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 2007 r. w sprawie zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy w służbie cywilnej (M. P. Nr 48, poz. 566 z późn. zm.), 3. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej (Dz. U. Nr 76, poz. 505), 4. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz. U. Nr 76, poz. 506 z późn. zm.), 5. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2008 r. w sprawie aplikacji legislacyjnej (Dz. U. Nr 157, poz. 982), 6. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie szkoleń w służbie cywilnej (Dz. U. Nr 76, poz. 507). Do chwili obecnej zostały wydane następujące akty wykonawcze do ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej: 1. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Rady Służby Cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 491), 11
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie wynagrodzenia członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej, komisji dyscyplinarnych oraz rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 492), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2009 r. w sprawie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 60, poz. 493), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego przez osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego, ubiegające się o zatrudnienie w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. nr 64 poz. 539), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 maja 2009 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania ocen okresowych członków korpusu służby cywilnej (Dz. U. z 2009 r. nr 74, poz. 633), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie świadczeń przysługujących urzędnikowi służby cywilnej przeniesionemu do pracy w innej miejscowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 763), rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu dokonywania pierwszej oceny w służbie cywilnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 94, poz. 772), uchwała Nr 178 Rady Ministrów z dnia 6 października 2009 r. w sprawie procentowego podziału na poszczególne urzędy środków na wynagrodzenia, przewidzianych na dodatki specjalne w służbie cywilnej (M. P. z 2009 r. Nr 66, poz. 867), zarządzenie Nr 1 Szefa Służby Cywilnej z dnia 12 sierpnia 2009 r. w sprawie warunków i trybu współdziałania Szefa Służby Cywilnej z dyrektorami generalnymi urzędów, wydane podstawie art. 17 ust. 2 ustawy. Ponadto (obligatoryjnie): - zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy, Rady Ministrów przyjmie w drodze uchwały strategię zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej, - zgodnie z art. 15 ust. 9 ustawy, Szef Służby Cywilnej określi, w drodze zarządzenia, standardy zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej, - zgodnie z art. 15 ust. 10 ustawy, Prezes Rady Ministrów określi, w drodze zarządzenia, wytyczne w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz zasady etyki korpusu służby cywilnej, - zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy, Szef Służby Cywilnej, w porozumieniu z Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, określi, w drodze zarządzenia, warunki przyznawania urzędom administracji rządowej dofinansowania na realizację strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad, o których mowa w art. 15 ust. 9 i 10 ustawy. Fakultatywnie: - zgodnie z art. 100 ustawy, Prezes Rady Ministrów może określić, w drodze zarządzenia, sposób uwzględniania wyników wartościowania stanowisk pracy przy ustalaniu wynagrodzenia zasadniczego członków korpusu służby cywilnej w urzędach, - zgodnie z art. 108 ust. 3 ustawy, Prezes Rady Ministrów może określić, w drodze zarządzenia, szczegółowy sposób ustalania indywidualnego programu rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej. 2.4. Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Ustawa o służbie cywilnej jako szczególna regulacja stanowi lex specialis wobec ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), w związku z tym przepisy ustawy o służbie cywilnej w zakresie stosunku pracy w służbie cywilnej, znajdują zastosowanie przed przepisami Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy w sprawach dotyczących stosunku pracy w służbie cywilnej, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu pracy i inne przepisy prawa pracy. Ponadto, zgodnie z art. 9, spory o roszczenia dotyczące stosunku pracy w służbie cywilnej rozpatrywane są przez sądy pracy. 12
Powyższe jest zgodne z postanowieniami art. 5 Kodeksu pracy, który przewiduje, że w sytuacji gdy stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami. 3. Organizacja służby cywilnej w Polsce Organy służby cywilnej w świetle Konstytucji RP i ustawy o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r. Zgodnie z art. 153 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej, którego zwierzchnikiem jest Prezes Rady Ministrów. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, służba cywilna została ustanowiona w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. W artykule tym wskazano również, że ustawa określa zasady dostępu do służby cywilnej, jej organizację, funkcjonowanie i rozwój. 3.1. Kompetencje Prezesa Rady Ministrów, jako konstytucyjnego zwierzchnika służby cywilnej w świetle ustawy o służbie cywilnej 1) powołuje i odwołuje Szefa Służby Cywilnej (art. 10, 12 i 13), 2) powołuje i odwołuje członków Rady Służby Cywilnej (art. 20 i 22), 3) powołuje przewodniczącego Rady Służby Cywilnej spośród jej członków (art. 20 ust. 4), 4) wydaje lub może wydać, na podstawie delegacji ustawowych określonych w ustawie o służbie cywilnej, akty wykonawcze do ustawy (art. 5 ust. 3, art. 15 ust. 10, art. 24 ust. 2, art. 38 ust. 4, art. 47, art. 82, art. 84 ust. 2, art. 95 ust. 5, art. 99, art. 100, art. 101, art. 108 ust. 3, art. 110 ust. 3, art. 112, art. 120, art. 130), 5) powołuje Wyższą Komisję Dyscyplinarną Służby Cywilnej (art. 118), 6) przyjmuje albo odrzuca, w terminie 3 miesięcy, sprawozdanie o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby za rok poprzedni, przedłożone przez Szefa Służby Cywilnej (art. 15 ust. 7), 7) wskazuje absolwentom kolejnych roczników Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, zgodnie z ustawą z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej, pierwsze stanowiska pracy przedstawione przez Szefa Służby Cywilnej (art. 39), 8) rozpatruje odwołania urzędników służby cywilnej od decyzji o przeniesieniu, o których mowa w art. 63 i 66 ustawy (art. 67 ust. 1). 3.2. Zadania i kompetencje Szefa Służby Cywilnej, jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach służby cywilnej Szef Służby Cywilnej, jako centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach służby cywilnej, zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy, podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów. Zadania określone w ustawie realizuje przy pomocy dyrektorów generalnych (art. 17 ust. 1). 1) 2) wydaje zgodę na ubieganie się o konkretne stanowiska przez osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego (art. 5 ust. 1), współdziała z ministrem właściwym ds. finansów publicznych w zakresie przygotowywania oraz wykonywania budżetu państwa w części dotyczącej wynagrodzeń i szkoleń członków korpusu służby cywilnej (art. 8 ust. 1), 13
3) przedstawia Radzie Ministrów stanowisko odnośnie do projektu ustawy budżetowej, w części dotyczącej środków finansowych na wynagrodzenia i szkolenia członków korpusu służby cywilnej (art. 8 ust. 2), 4) czuwa nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 1), 5) kieruje procesem zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 2), 6) gromadzi informacje o korpusie służby cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 3), 7) przygotowuje projekty aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 4), 8) monitoruje i nadzoruje wykorzystanie środków, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, tj. środki finansowe na wynagrodzenia oraz szkolenia członków korpusu służby cywilnej określone w ustawie budżetowej (art. 15 ust. 1 pkt 5), 9) planuje, organizuje i nadzoruje szkolenia centralne w służbie cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 6), 10) upowszechnia informacje o służbie cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 7), 11) zapewnia warunki upowszechniania informacji o wolnych stanowiskach pracy (art. 15 ust. 1 pkt 8), 12) prowadzi współpracę międzynarodową w sprawach dotyczących służby cywilnej (art. 15 ust. 1 pkt 9), 13) przygotowuje i przedstawia Radzie Ministrów projekt strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej, która zawiera diagnozę służby cywilnej, określenie celów strategicznych, systemu realizacji oraz ram finansowych (art. 15 ust. 2), 14) może zwrócić się do Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli w zakresie zadań wynikających z ustawy o służbie cywilnej we wskazanych urzędach administracji rządowej (art. 15 ust. 4), 15) może zbierać i wykorzystywać w celu realizacji ustawowych zadań informacje, w tym dane osobowe członków korpusu służby cywilnej oraz przetwarzać je w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych (art. 15 ust. 5), 16) zbiera i przetwarza szczegółowe dane o stanie zatrudnienia i wynagrodzeniach członków korpusu służby cywilnej (art. 15 ust. 6), 17) przedstawia Prezesowi Rady Ministrów, do końca marca każdego roku, sprawozdanie o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby za rok poprzedni (art. 15 ust. 7), 18) może tworzyć zespoły jako organy opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zakresu działania Szefa Służby Cywilnej (art. 15 ust. 8), 19) określi w drodze zarządzenia, standardy zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej (art. 15 ust. 9), 20) w ramach realizacji strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad, o których mowa w art. 15 ust. 9 i 10, wnioskuje do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów o dysponowanie środkami z rezerwy budżetowej na modernizację służby cywilnej, utworzonej w ustawie budżetowej (art. 16 ust. 1), 21) określa w porozumieniu z Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów warunki przyznawania urzędom administracji rządowej dofinansowania na realizację strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad (art. 16 ust. 2), 22) określa, w drodze zarządzenia, warunki i tryb współdziałania z dyrektorami generalnymi urzędów w sprawach dotyczących zapewnienia przez korpus służby cywilnej zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa oraz kierowania procesem zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej (art. 17 ust. 2), 23) może żądać od dyrektora generalnego urzędu informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych w zakresie zadań wynikających z ustawy o służbie cywilnej (art. 17 ust. 3), 24) wnioskuje do ministra właściwego do spraw finansów publicznych o wykonanie audytu wewnętrznego w zakresie zadań wynikających z ustawy (art. 18), 25) w przypadku nieobsadzenia stanowiska dyrektora generalnego urzędu i niewyznaczenia osoby jego zastępującej, Szef Służby Cywilnej w porozumieniu z kierownikiem urzędu wyznacza członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego w tym urzędzie do zastępowania dyrektora generalnego urzędu, do czasu obsadzenia tego stanowiska (art. 25 ust. 8), 14
26) określa i publikuje w Biuletynie Kancelarii wzór zgłoszenia do postępowania kwalifikacyjnego dla pracowników służby cywilnej ubiegających się o mianowanie oraz wzór wniosku o mianowanie dla absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (art. 41 ust. 1), 27) podaje do publicznej wiadomości, w terminie 14 dni od opublikowania ustawy budżetowej, przez ogłoszenie w Biuletynie Kancelarii maksymalną liczbę nowych mianowań w danym roku (art. 41 ust. 2), 28) sprawuje nadzór nad zgodnym z przepisami prawa przebiegiem postępowania kwalifikacyjnego (art. 44 ust. 1), a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu postępowania kwalifikacyjnego nakazuje usunięcie naruszenia prawa (art. 44 ust. 2), 29) dokonuje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej mianowania pracownika służby cywilnej, który ukończył w danym roku postępowanie kwalifikacyjne z wynikiem pozytywnym i z miejscem uprawniającym do mianowania lub ukończył Krajową Szkołę Administracji Publicznej (art. 48 ust. 2), 30) przyznaje urzędnikowi służby cywilnej pełniącemu funkcję dyrektora generalnego urzędu, w terminie siedmiu dni od dnia mianowania, najniższy stopień służbowy przysługujący od dnia mianowania (art. 51 ust. 3), 31) powołuje zespół przeprowadzający nabór na stanowisko dyrektora generalnego urzędu (art. 56 ust. 3 pkt 1), 32) może skierować swojego przedstawiciela w celu obserwacji przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na stanowiska, o których mowa w art. 52 pkt 2-4, tj. kierującego departamentem lub komórką równorzędną w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędzie ministra, urzędzie obsługującym przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład Rady Ministrów, urzędzie centralnego organu administracji rządowej oraz kierującego wydziałem lub komórką równorzędną w urzędzie wojewódzkim, a także zastępcy tych osób; wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępcy; kierującego komórką organizacyjną w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz w Biurze Nasiennictwa Leśnego, a także zastępcy tych osób (art. 56 ust. 7), 33) w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu procesu naboru na wyższe stanowiska w służbie cywilnej, niezwłocznie nakazuje usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości lub ponowne przeprowadzenie naboru (art. 56 ust. 8), 34) z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, na pisemny wniosek odpowiednio: 1) Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, 2) właściwego ministra, 3) przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład Rady Ministrów, 4) kierownika urzędu centralnego organu administracji rządowej, 5) wojewody - niezwłocznie przenosi na stanowisko dyrektora generalnego urzędu członka korpusu służby cywilnej albo, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 7, zawiera umowę o pracę na czas nieokreślony z osobą niebędącą członkiem korpusu służby cywilnej, wybraną spośród osób wyłonionych w drodze naboru na to stanowisko. (art. 59 ust. 1), 35) dokonuje z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, na pisemny wniosek osoby wymienionej w art. 59 ust. 1 pkt 1-5, przeniesień, o których mowa w art. 61 ust. 1 w stosunku do członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego na stanowisku dyrektora generalnego urzędu (art. 61 ust. 2 pkt 1), 36) jeżeli przemawia za tym interes służby cywilnej, może przenieść urzędnika służby cywilnej do innego urzędu w tej samej miejscowości (art. 63 ust. 1), 37) jeżeli przemawia za tym szczególny interes służby cywilnej, może przenieść urzędnika służby cywilnej do innego urzędu w innej miejscowości na okres nie dłuższy niż 2 lata (art. 63 ust. 2), 38) w razie likwidacji urzędu, w którym urzędnik służby cywilnej wykonuje pracę, lub reorganizacji tego urzędu w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie urzędnika służby cywilnej, przenosi go do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości oraz zobowiązuje dyrektora generalnego tego urzędu do wyznaczenia urzędnikowi służby cywilnej stanowiska, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe (art. 66), 39) udziela dyrektorowi generalnemu urzędu pisemnej zgody na podjęcie zajęcia zarobkowego (art. 80 ust. 4), 40) ustala corocznie plan szkoleń centralnych w służbie cywilnej (art. 107 ust. 1), 15
41) przy ustalaniu programów szkoleń, współdziała w szczególności z Krajową Szkołą Administracji Publicznej (art. 107 ust. 3), 42) wnioskuje do Prezesa Rady Ministrów o powołanie 12 członków wchodzących skład Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej (art. 118 ust. 2), 43) powołuje spośród członków korpusu służby cywilnej rzecznika dyscyplinarnego do spraw dyscyplinarnych osób zajmujących stanowiska dyrektorów generalnych urzędów (art. 124 ust. 2), 44) ma prawo odwołania się od orzeczeń Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej do sądu apelacyjnego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego (art. 127 ust. 2). 3.3. Kompetencje Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w świetle ustawy o służbie cywilnej 1) 2) w ramach realizacji strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad, o których mowa w art. 15 ust. 9 i 10, na wniosek Szefa Służby Cywilnej, dysponuje środkami z rezerwy budżetowej na modernizację służby cywilnej, utworzonej w ustawie budżetowej (art. 16 ust. 1), dokonuje oceny okresowej, o której mowa w art. 81 ust. 1 w stosunku do dyrektora generalnego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (art. 81 ust. 2 pkt 1). 3.4. Zadania i kompetencje Rady Służby Cywilnej, jako organu opiniodawczo-doradczego działającego przy Prezesie Rady Ministrów 1) Rada Służby Cywilnej, wyraża opinię w sprawach: - - - - - - - - - - dotyczących służby cywilnej przedstawianych jej przez Prezesa Rady Ministrów lub Szefa Służby Cywilnej oraz z własnej inicjatywy (art. 19 ust. 2 pkt 1), projektu strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 2), projektu ustawy budżetowej w części dotyczącej służby cywilnej oraz corocznego wykonania budżetu państwa w tym zakresie (art. 19 ust. 2 pkt 3), proponowanego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w zakresie służby cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 4), projektów aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 5), planu szkoleń centralnych w służbie cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 6), etyki korpusu służby cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 7), dotyczących powołania i odwołania Szefa Służby Cywilnej, w zakresie określonym w ustawie (art. 19 ust. 2 pkt 8), projektu regulaminu określającego tryb pracy Wyższej Komisji Dyscyplinarnej Służby Cywilnej (art. 19 ust. 2 pkt 9), sprawozdania Szefa Służby Cywilnej o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby za rok poprzedni (art. 19 ust. 2 pkt 10). 2) 3) 4) ocenia przebieg postępowań kwalifikacyjnych w służbie cywilnej (art. 19 ust. 3 pkt 1), może wystąpić do Szefa Służby Cywilnej z wnioskiem o zajęcie stanowiska w sprawach określonych przez Radę w zakresie stosowania zasad służby cywilnej (art. 19 ust. 3 pkt 2), może skierować swojego przedstawiciela w celu obserwacji przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na wyższe stanowisko w służbie cywilnej oraz postępowania kwalifikacyjnego (art. 19 ust. 3 pkt 3), 16
5) 6) 7) 8) może skierować swojego przedstawiciela w celu obserwacji przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na stanowisko kierownika jednostki organizacyjnej podległej lub nadzorowanej przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, na które na podstawie odrębnych przepisów przeprowadza się otwarty i konkurencyjny nabór (art. 19 ust. 3 pkt 4), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na wyższe stanowisko w służbie cywilnej, może zwrócić się do Szefa Służby Cywilnej o zarządzenie przeprowadzenia ponownego naboru (art. 19 ust. 4), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu postępowania kwalifikacyjnego, Rada może zwrócić się do Szefa Służby Cywilnej o zarządzenie przeprowadzenia ponownego postępowania kwalifikacyjnego (art. 19 ust. 5), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu procesu naboru na stanowisko określone w art. 19 ust. 3 pkt 4, może zwrócić się do Prezesa Rady Ministrów o zarządzenie przeprowadzenia ponownego naboru (art. 19 ust. 6). 3.5. Zadania i kompetencje dyrektora generalnego urzędu w świetle ustawy o służbie cywilnej Zgodnie z art. 25 ust. 1 stanowisko dyrektora generalnego urzędu tworzy się w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w urzędzie ministra, urzędzie przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład Rady Ministrów, urzędzie centralnego organu administracji rządowej oraz w urzędzie wojewódzkim. Stanowiska dyrektora generalnego urzędu nie tworzy się natomiast w Komendzie Głównej Policji, Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej oraz Komendzie Głównej Straży Granicznej (art. 25 ust. 2 ustawy). Zadania przewidziane w ustawie dla dyrektora generalnego urzędu w urzędach, w których nie tworzy się stanowiska dyrektora generalnego urzędu, wykonują kierownicy tych urzędów (art. 25 ust. 9). Dyrektor generalny urzędu: 1) zapewnia funkcjonowanie i ciągłość pracy urzędu, warunki jego działania, a także organizację pracy, w szczególności przez: - - - - - - - - - - - sprawowanie bezpośredniego nadzoru nad komórkami organizacyjnymi urzędu w zakresie prawidłowego wykonywania przez nie zadań określonych przez kierownika urzędu, z wyjątkiem komórek bezpośrednio nadzorowanych przez niego na podstawie ustaw (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. a), nadzorowanie organizacyjne przebiegu prac nad terminowym przygotowaniem projektu budżetu i układu wykonawczego do budżetu w części dotyczącej urzędu (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. b), występowanie z wnioskiem do właściwego organu administracji rządowej o nadanie regulaminu organizacyjnego urzędu (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. c), ustalanie regulaminu organizacyjnego komórek organizacyjnych oraz ustalanie regulaminu pracy (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. d), gospodarowanie mieniem urzędu, w tym zlecanie usług i dokonywanie zakupów dla urzędu oraz zapewnienie prowadzenia ewidencji majątku urzędu (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. e), wykonywanie kompetencji kierownika zamawiającego w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j.: Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.) (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. f), reprezentowanie Skarbu Państwa w odniesieniu do mienia urzędu (z zastrzeżeniem art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie) (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. g), sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem kontroli i audytu wewnętrznego w urzędzie (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. h), sprawowanie nadzoru nad gospodarstwami pomocniczymi urzędu (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. i), zapewnianie przestrzegania przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. j), zapewnianie przestrzegania zasad techniki prawodawczej (art. 25 ust. 4 pkt 1 lit. k); 17
2) 3) 4) 5) 6) 7) dokonuje czynności z zakresu prawa pracy wobec osób zatrudnionych w urzędzie oraz realizuje politykę personalną, w szczególności przez: - przygotowywanie programu zarządzania zasobami ludzkimi w urzędzie (art. 25 ust. 4 pkt 2 lit. a), - dokonywanie czynności wynikających z nawiązania i trwania stosunku pracy z członkami korpusu służby cywilnej oraz czynności związanych z ustaniem stosunku pracy (art. 25 ust. 4 pkt 2 lit. b), - organizowanie naboru na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na wyższe stanowiska w służbie cywilnej (art. 25 ust. 4 pkt 2 lit. c), - dysponowanie funduszem nagród (art. 25 ust. 4 pkt 2 lit. d), - administrowanie środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w urzędzie (art. 25 ust. 4 pkt 2 lit. e). wykonuje określone zadania kierownika urzędu, jeżeli odrębne przepisy tak stanowią (art. 25 ust. 4 pkt 3), wykonuje inne zadania z upoważnienia kierownika urzędu (art. 25 ust. 4 pkt 4), do końca stycznia każdego roku składa Szefowi Służby Cywilnej sprawozdanie z realizacji zadań wynikających z ustawy za rok ubiegły (art. 25 ust. 5), powołuje komisję dyscyplinarną urzędu spośród członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędzie (art. 117 ust. 1), powołuje rzecznika dyscyplinarnego urzędu spośród podległych mu członków korpusu służby cywilnej (art. 124 ust. 1). 18
4. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej 4.1. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej oraz warunki ich zajmowania w kontekście likwidacji państwowego zasobu kadrowego Zgodnie z art. 214 ustawy, z dniem 23 marca 2009 r. utraciła moc ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, z późn. zm.). Zgodnie z definicją określoną w art. 2 w/w ustawy, państwowy zasób kadrowy stanowił zbiór kandydatów na wysokie stanowiska państwowe. Państwowy zasób kadrowy tworzyli (art. 6 ust. 1 ustawy o pzk): 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) urzędnicy służby cywilnej; osoby, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin, zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie egzaminu do państwowego zasobu kadrowego; osoby, które wygrały konkurs ogłoszony przez Prezesa Rady Ministrów; osoby mianowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych; osoby posiadające stopień naukowy doktora; osoby wymienione w art. 15a ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 170, poz. 1218, z późn. zm.), których ostatnim stanowiskiem służbowym zajmowanym w czasie pełnienia zawodowej służby wojskowej było stanowisko związane z kierowaniem departamentem lub komórką równorzędną w Ministerstwie Obrony Narodowej, a także ich zastępcy; osoby, które z dniem wejścia w życie ustawy zajmowały stanowiska określone w art. 4, posiadające co najmniej pięcioletni staż pracy, a także osoby, które pozostawały w dniu wejścia w życie ustawy na urlopie bezpłatnym udzielonym w służbie cywilnej lub służbie zagranicznej, i zajmowały kierownicze stanowiska państwowe, określone w ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101, z późn. zm.), jak również osoby, którym powierzono pełnienie obowiązków na stanowiskach, o których mowa w art. 4. Przynależność do państwowego zasobu kadrowego, trwała pierwotnie 5 lat. W wyniku nowelizacji ustawy (ustawa z dnia 11 maja 2007 r. o zmianie ustawy o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw), okres ten został wydłużony do dziesięciu lat od dnia wejścia do państwowego zasobu kadrowego. Pozostawanie w państwowym zasobie kadrowym nie gwarantowało powołania na wysokie stanowisko państwowe. Obsadzanie wysokich stanowisk państwowych następowało w drodze powołania przez uprawnione organy (art. 10 ust. 1 ustawy o pzk). Odwołanie z wysokiego stanowiska państwowego osoby zajmującej to stanowisko, mogło nastąpić, co do zasady, w każdym czasie, w takim samym trybie, w jakim nastąpiło powołanie na te stanowisko. W myśl art. 52 obowiązującej ustawy o służbie cywilnej, wyższymi stanowiskami w służbie cywilnej są stanowiska: 1) dyrektora generalnego urzędu; 2) kierującego departamentem lub komórką równorzędną w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędzie ministra, urzędzie obsługującym przewodniczącego komitetu wchodzącego w skład Rady Ministrów, urzędzie centralnego organu administracji rządowej oraz kierującego wydziałem lub komórką równorzędną w urzędzie wojewódzkim, a także zastępcy tych osób; 3) wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępcy; 4) kierującego komórką organizacyjną w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz w Biurze Nasiennictwa Leśnego, a także zastępcy tych osób. 19
Wyżej wymienione stanowiska może zajmować osoba, która: 1) 2) 3) 4) 5) 6) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny; nie była karana zakazem zajmowania stanowisk kierowniczych w urzędach organów władzy publicznej lub pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi; posiada kompetencje kierownicze; posiada co najmniej sześcioletni staż pracy, w tym co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku kierowniczym w jednostkach sektora finansów publicznych - w przypadku ubiegania się o stanowisko dyrektora generalnego urzędu; posiada co najmniej trzyletni staż pracy, w tym co najmniej roczny na stanowisku kierowniczym lub dwuletni na stanowisku samodzielnym, w jednostkach sektora finansów publicznych - w przypadku ubiegania się o stanowisko, o którym mowa w art. 52 pkt 2-4; spełnia wymagania określone w opisie stanowiska pracy oraz w przepisach odrębnych (art. 53 ustawy). Zgodnie z ustawą, osoby zajmujące wyższe stanowiska w służbie cywilnej są zobowiązane do zachowania neutralności politycznej, tj. nie mogą m.in. publicznie manifestować swoich poglądów politycznych; pełnić funkcji w związkach zawodowych; tworzyć partii politycznych ani uczestniczyć w nich. Osoby zajmujące wyższe stanowiska w służbie cywilnej nie mogą podejmować zajęć zarobkowych bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu (art. 80 ust. 3). Dyrektorowi generalnemu urzędu pisemnej zgody na podjęcie zajęcia zarobkowego udziela Szef Służby Cywilnej. Dyrektor generalny, wnioskując do Szefa Służby Cywilnej o udzielenie zgody, załącza pisemną opinię kierownika urzędu (art. 80 ust. 4). 4.2. Obsadzanie wyższych stanowisk w służbie cywilnej w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru Obsadzanie wyższych stanowisk w służbie cywilnej następuje w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Elementem odróżniającym nabór na te stanowiska od naboru na inne stanowiska urzędnicze w korpusie służby cywilnej jest m.in. konieczność dokonania w trakcie naboru oceny kompetencji kierowniczych kandydatów. Konkursowy charakter naboru na wyższe stanowisko w służbie cywilnej, ma zagwarantować przestrzeganie wszystkich zasad naboru i wprowadzenie procedur (wymagań, kryteriów oceny, metod selekcji, doboru pracowników przeprowadzających nabór) mających na celu wybranie najlepszego kandydata na wyższe stanowisko w służbie cywilnej. W toku naboru zespół przeprowadzający nabór wyłania nie więcej niż dwóch najlepszych kandydatów, którzy są następnie przedstawiani właściwemu dyrektorowi generalnemu urzędu albo kierownikowi urzędu. Ustawa nie przewiduje możliwości powierzenia pełnienia obowiązków na wyższym stanowisku w służbie cywilnej. Jednakże w przypadku stanowisk zastępcy kierującego departamentem (komórką równorzędną) oraz zastępcy wojewódzkiego lekarza weterynarii istnieje możliwość ich obsadzenia bez konieczności przeprowadzania naboru, w drodze przeniesienia członka korpusu służby cywilnej (tzw. awansu wewnętrznego) spełniającego wymagania na to stanowisko oraz posiadającego ostatnią pozytywną ocenę okresową na jednym z dwóch najwyższych poziomów przewidzianych w skali ocen, sporządzoną w okresie 24 miesięcy poprzedzających przeniesienie. Niemniej jednak w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie ustawy o służbie cywilnej, na stanowiska, o których mowa wyżej, mogą być przenoszeni pracownicy służby cywilnej, którym bezpośredni przełożony wydał pozytywną opinię dotyczącą dotychczasowej pracy wykonywanej w okresie co najmniej 6 miesięcy poprzedzających przeniesienie. Jednocześnie ustawa o służbie cywilnej stwarza możliwość obsadzenia wyższego stanowiska w służbie cywilnej, innego niż stanowisko dyrektora generalnego urzędu, w drodze oddelegowania osoby do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której jest ona zatrudniona, pod warunkiem spełnienia przez nią wymagań na to stanowisko. 20