Dariusz Bliźniak Wiceprezes TGE S.A.
Agenda: 1. TGE dzisiaj 2. Biomasa w Polsce i UE 3. Parkiet Biomasy
Strategia TGE SA do 2020 Misja TGE Jesteśmy instytucją zaufania publicznego. Tworzymy rynek towarowy i finansowy oraz zapewniamy przejrzyste procedury transakcyjne i kształtowania się cen. Pomagamy naszym członkom i innym uczestnikom rynków, zapewniając bezpieczeostwo obrotu i oferując innowacyjne produkty.
Cele strategiczne TGE 1. Umocnienie pozycji TGE jako największej platformy handlowej na rynku energii i surowców energetycznych w Polsce poprzez przyspieszenie wzrostu obsługiwanych wolumenów i płynności. 2. Zbudowanie szerokiego portfela produktów transakcyjnych i informacyjnych na towarowo-finansowych rynkach Polski i innych krajów regionu. 3. Stworzenie nowych platform handlowych oraz przyspieszenie rozwoju poprzez fuzje i przejęcia w regionie przy wykorzystaniu aliansów strategicznych i otwarcia kapitału TGE. 4. Umocnienie pozycji preferowanego partnera regionalnych OSP, regulatorów i administracji paostwowej w zakresie rozwoju rynku. 5. Budowa silnych i różnorodnych relacji z interesariuszami na rynkach Europy Środkowo- Wschodniej.
Strategia TGE SA do 2020 Powołanie Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych i przekazanie jej wszystkich rozliczeo transakcji zawieranych na TGE. Obecnie członkowie IRGIT składają zabezpieczenia w postaci środków pieniężnych, praw majątkowych, uprawnieo do emisji CO2 i gwarancji bankowych. Różnorodnośd form zabezpieczeo oferowanych przez IRGIT sprawia, że Członkowie TGE ponoszą MINIMALNE KOSZTY obsługi zabezpieczeo transakcji PRZY JEDNOCZESNYM ZACHOWANIU PEWNOŚCI, ŻE KAŻDA MWh ENERGII PODLEGA PEŁNEMU ZABEZPIECZENIU.
RYNKI PROWADZONE PRZEZ TGE: Rynek Dnia Następnego (RDN) Rynek Dnia Bieżącego (RDB) Rynek Terminowy Towarowy (RTT) Rynek Praw Majątkowych dla OZE i Kogeneracji (RPM) Rynek Uprawnieo do Emisji CO2 (RUE)
TGE TO DOJARZAŁY RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ: Rozwój systemu transakcyjnego, poprawa bezpieczeostwa, stworzenie izby rozliczeniowej, poszerzenie gamy instrumentów - to tylko kilka czynników, które sprawiły, że: wolumen zakontraktowanej energii na TGE z dostawą w roku 2011 wyniósł 76 TWh ponad 4 razy więcej od tzw. obliga giełdowego i ponad 50 % wyprodukowanej energii elektrycznej w 2010 roku
TGE a ODBIORCY KOŃCOWI: 1,949 TWh - Tyle wynosi łączny wolumen energii elektrycznej kupiony przez Odbiorców koocowych na rynkach energii TGE w okresie od sierpnia 2010 do lutego 2011
MW/h 25 000 Energia elektryczna zakontraktowana na TGE vs. zapotrzebowanie polskiego systemu brutto (dane godzinowe / dni dostawy w lutym 2011) 20 000 15 000 10 000 5 000 DAM - blocks DAM - hourly contracts PEAK5_W-11 PEAK5_M-11 PEAK5_Q-11 PEAK5-A_Y-11 PEAK5_Y-11 BASE_W-11 BASE_M-11 BASE_Q-11 BASE-A_Y-11 BASE_Y-11 System load 0 1 2011-02-01 1 2011-02-04 1 2011-02-07 1 2011-02-10 1 2011-02-13 1 2011-02-16 1 2011-02-19 1 2011-02-22 1 2011-02-25
Biomasa w Europie
Biomasa w Europie Źródło: Africa Renewables Ltd.
Biomasa w Europie Definicja biomasy: Ulegająca biodegradacji część produktów, odpadów lub pozostałości pochodzenia biologicznego z rolnictwa - łącznie z substancjami roślinnymi i zwierzęcymi, leśnictwa i związanych działów przemysłu, w tym rybołówstwa i akwakultury, a także ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i miejskich. Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
Biomasa w Europie Rodzaje biomasy Kraje pochodzenia DRZEWNA 1. Leśna 2. Pozostałości z przetwarzania drewna 3. Drewno z odzysku ( recykling) USA, Kanada, Brazlia, EU, Rosja, Australia, Nowa Zelandia, Kambodża, Malezja, Tajlandia, Wietnam ROLNICZE PRODUKTY UBOCZNE 1. Słoma, łodygi, szypułki, pozostałości nasion oleistych Kanada,USA,EU 2. Palmy Malezja, Indonezja, Zachodnia Afryka, Południowa Ameryka 3. Wytłoki cukrowe Brazylia UPRAWY ROŚLIN ENERGETYCZNYCH 1. Miskant, Switchgrass 2. O zdrewniałych łodygach Kanada, USA, UE Kanada, USA, UE, Brazylia, Mozambik
Biomasa w Europie Porównanie biomasy drzewnej i wchodzących dynamicznie na rynek europejski biomas z Azji Źródło: BioMass.Sp DREWNO SŁOMA RYŻOWA PALMA OLEJOWA wilgotność (%) 7.5 7.5 10 pył (%) 1.2 12.8 5 Gęstość (%) 1 265 1 060 1 200 Wartość kaloryczna (MJ/kg) 19.1 15.8 19.7
Biomasa w Europie Źródło: ETA Florence Renewable Energies, srl (październik 2009) Analysis of new, emerging and developed European pellet markets
Biomasa w Europie Prognozuje się, że do roku 2015 zdolności produkcyjne biomasy drzewnej wzrosną o ok. 10 Mt ( źródło RWE ) Najszybszy wzrost zdolności wytwórczych nastąpi w przeciągu 5 najbliższych lat. Z zachodniej Kanady dojdzie dodatkowo 2 Mt, z południa Stanów Zjednoczonych kolejne 3 Mt. Brazylia, która wchodzi dopiero na rynek dołoży kolejne 3 Mt z Eukaliptusa.
STANDARDY ( EN 14961 ) Biomasa w Europie Część pierwsza, między innymi obejmuje klasyfikację opartą na pochodzeniu i źródle, głównych formach handlu i właściwościach. Łańcuch produkcyjny paliw powinien pozwolić jednoznacznie prześledzić wstecz cały proces. EN 14961-1: 1. Biomasa drzewna 1.1 Las, plantacje i inne dziewicze drewno 1.2 Produktów ubocznych i pozostałości z przemysłu przetwórstwa drzewnego 1.3 Odzyskane drewno ( wcześniej zużyte) 2. Biomasa zielna - pochodzi z roślin, które nie mają zdrewniałych łodyg i które zamierają pod koniec okresu wegetatywnego. Obejmuje to zboża i ich ziarna. 3. Biomasa owocowa pochodzi z tych części roślin, które stanowią nasiona lub je podtrzymają. 4. Mieszanki i Mieszaniny Podstawową formą handlową staje się PELLET
Biomasa w POLSCE Definicja biomasy: biomasa - stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z dnia 28 sierpnia 2008 r.)
Dlaczego Biomasa? Naturalne, odnawialne i łatwo dostępne źródło energii coraz powszechniej stosowane w Polsce jako paliwo w zawodowej elektroenergetyce i energetyce cieplnej oraz energetyce rozproszonej
Biomasa w POLSCE Pojawi się olbrzymi popyt, za którym nie będzie nadążad podaż. GDF Suez po uruchomieniu na jesieni 2012 największego w Polsce Zielonego Bloku będzie potrzebował od 1,2 do 1,5 mln ton biomasy rocznie do zasilenia elektrowni w Połaocu, ZE PAK od jesieni 2012 po uruchomieniu biomasowego bloku dedykowanego od 450 do 500 tys. ton, a na dzieo dzisiejszy spala już około 700 tys. ton. Elektrociepłownia Białystok podjęła decyzję o dostosowaniu drugiego kotła do spalania biomasy, czyli będzie potrzebowad łącznie 500 tys. ton. Elektrownia Ostrołęka w procesie współspalania obecnie wykorzystuje około 200-250 tys. ton surowca, po wybudowaniu pozamłynowego systemu podawania biomasy ich zapotrzebowanie na surowiec wzrośnie do 600 tys. ton. Inni też nie śpią. Dalkia Łódź będzie potrzebowała około 400 tys. ton biomasy, Dalkia Poznao tak samo, u progu rozstrzygnięcia są również przetargi na pozamłynowy system podawania biomasy na Siekierkach w Warszawie i tam ze 100 tys. ton zapotrzebowanie wzrośnie do 300. Tak samo wygląda sytuacja w Elektrociepłowni Bydgoszcz, gdzie zapotrzebowanie na biomasę sięgnie 300 tys. ton i w Elektrowni Opole. Energa Kogeneracja po wybudowaniu bloku energetycznego na biomasę o mocy 20 MWe w Elblągu będzie potrzebowad około 120-150 tys. ton. A to przecież tylko pewien wycinek realizowanych inwestycji i rosnącego zapotrzebowania na biomasę - tłumaczy dla portalu wnp.pl Wojciech Mazurkiewicz, prezes "AES", spółki zajmującej się zakładaniem plantacji celowych roślin energetycznych oraz kompleksową obsługą rozproszonych inwestycji energetycznych od koncepcji i projektu po dostarczanie, montaż i rozruch systemu.
Biomasa w POLSCE SYSTEM WSPARCIA OZE CZYNNIKIEM ROZWOJU RYNKU BIOMASY W POLSCE 7,0 % w 2008 r. 8,7 % w 2009 r., 10,4 % w 2010 r., 10,4 % w 2011 r., 10,4 % w 2012 r., 10,9 % w 2013 r., 11,4 % w 2014 r., 11,9 % w 2015 r., 12,4 % w 2016 r., 12,9 % w 2017 r., Powyższe wartości określone w Rozporządzeniu MG z dnia 14 sierpnia 2008 r. określają udział energii elektrycznej ze źródeł OZE w zużyciu energii sprzedanej odbiorcom końcowym
Biomasa w POLSCE
Biomasa w POLSCE
Biomasa w POLSCE Obecnie jest w konsultacjach społecznych projekt rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 19 lipca 2010 w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii. Projekt określa następujące cele: określa poziomy udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w bilansie energii elektrycznej dostarczonej do odbiorców końcowych na lata 2018 oraz 2019 zwiększa cele na lata 2015-2017. wprowadza zasadniczą zmianę do definicji biomasy leśnej oraz zmniejsza restrykcje wykorzystania jej w energetyce.
Jaka przyszłość biomasy w Polsce? Biomasa w POLSCE Zwiększenie celów na lata 2015-2017 i określenie ich na lata 2018 i 2019. Źródło: PIGEO
Jaka przyszłość biomasy w Polsce? Biomasa w POLSCE Zgodnie z projektem biomasa leśna to: biomasa powstała na terenie lasu oraz w wyniku jej przetworzenia, a także stanowiącą odpad lub pozostałość z procesu przetwarzania biomasy powstałej na terenie lasu lub odpady z przemysłu przetwarzającego produkty z produkcji leśnej. Definicja różni się w sposób zasadniczy od definicji w aktualnym rozporządzeniu: odpady i pozostałości z produkcji leśnej, a także przemysłu przetwarzającego jej produkty.
Jaka przyszłość biomasy w Polsce? Biomasa w POLSCE Projekt rozporządzeni zmniejsza również restrykcje w stosowaniu biomasy leśnej w procesie współspalania Źródło PIGEO
Biomasa w POLSCE Biomasa w POLSCE 6 000 000 000 5 000 000 000 4 000 000 000 3 000 000 000 2 000 000 000 1 000 000 000 0 ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) 2006 2007 2008 2009 2010 2006 2007 2008 2009 2010 ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) ilośd energii (kwh) 1 925 801 340 2 326 513 455 3 312 921 562 4 888 264 951 5 500 126 762
Biomasa w POLSCE 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% udział w 2006 udział w 2007 udział w 2008 udział w 2009 udział w 2010 udział w 2006 udział w 2007 udział w 2008 udział w 2009 udział w 2010 44% 45% 51% 57% 56%
Biomasa w POLSCE Jaka potencjalna wielkość rynku biomasy w Polsce? Polska energetyka zawodowa spala rocznie ok.. 100 mln ton węgla (ok. 57 węgiel brunatny + ok. 43 węgiel kamienny) Średnia wartość energetyczna paliw dla energetyki zawodowej: - węgiel kamienny 21.4 GJ/tona - węgiel brunatny 8,9 GJ/tona - biomasa 15,0 GJ/tona Spożycie energii elektrycznej i cieplnej będzie rosło średnio ok. 2% rocznie Polska energetyka funkcjonuje zgodnie z Rozporządzeniu MG z dnia 14 sierpnia 2008 r. Biomasą opalanych jest obecnie około 1 mln domów jednorodzinnych
Biomasa w POLSCE Jaka potencjalna wielkość rynku biomasy w Polsce? TO : w 2012 będzie zapotrzebowanie na ok. 12 mln ton, a w 2017 ok. 18mln ton biomasy? Jaka potencjalna wartość rynku biomasy w Polsce? TO : w 2012 ok. 4,8 mld zł, a w 2017 ok. 7,2 mld zł?
Produkcja krajowa Biomasa w POLSCE Skąd w Polsce wziąć 18 mln ton biomasy rocznie? Według analiz Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej potencjał techniczny drewna i jego odpadów z lasów i sadów, możliwy do wykorzystania w energetyce wynosi 8,81 mln ton. Natomiast nadwyżki słomy do energetycznego wykorzystania sięgają 7,84 mln t. Biomasa z plantacji Celowych Roślin Energetycznych: wierzba, topola, miskant, mozga. Import daleki i bliski Malezja, Indonezja, Gabon, Maroko, Gambia Ukraina, Rosja, Białoruś
Biomasa w POLSCE Źródło Vattenfall Gleby dopuszczone do lokalizacji wieloletnich plantacji roślin energetycznych (kolor szary) oraz rejony, w których plantacji nie należy lokalizować (kolor pomarańczowy i niebieski).
Biomasa w POLSCE Jaka biomasa na Parkiecie Biomasy? 1. Biomasa nieprzetworzona (kostki, baloty, zrębki, zrzyny, trociny itp.) do spalania w źródłach rozproszonych i źródłach zawodowych. 2. Biomasa przetworzona ( brykiet, pellet ) do spalania w elektroenergetyce i ciepłownictwie zawodowym. 3. Biomasa nieprzetworzona jako sbubstrat do biogazowni ( miskant, kukurydza, sorgo itp. ). 4. Biomasa przetworzona ( brykiet, pellet ) do spalania przez konsumenta końcowego indywidualnego i instytucjonalnego
Parkiet Parkiet Biomasy, cele Biomasy nie ma na celu wyeliminowania kontraktów bilateralnych. Ma zapewnid uczestnikom: dostęp do wielu potencjalnych klientów umożliwienie sprzedaży niezakontraktowanych nadwyżek i zakupów interwencyjnych kreowanie cen referencyjnych biomasy w oparciu o zawarte transakcje organizowanie aukcji kupna i sprzedaży dla uczestników rynku zapewnienie informacji dla uczestników o aukcjach, wolumenach i cenach transakcyjnych płynnośd obrotu zapewnienie przejrzystości i rzetelności transakcji uzyskanie najkorzystniejszej ceny kupna/sprzedaży
Podstawowe założenia Parkiet Biomasy - rozumie się przez to zarządzany przez Spółkę informatyczny system zawierania transakcji mających za przedmiot biomasę; Transakcje na Parkiecie Biomasy mogą byd zawierane wyłącznie przez Uczestników zarejestrowanych w Rejestrze, na zasadach określonych w Regulaminie korzystania z systemu informatycznego Parkiet Biomasy; Uczestnicy Parkietu Biomasy - wyłącznie przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz rolnicy wpisani do Rejestru; Rejestr Uczestników - z momentem wpisu do Rejestru następuje zawarcie umowy o uczestniczenie w Parkiecie Biomasy; Zawieranie transakcji na Parkiecie Biomasy dokonywane jest w systemie ciągłego składania ofert i w systemie aukcji;
Podstawowe założenia Wykonanie transakcji zawartej na Parkiecie Biomasy następuje poprzez dostawę fizyczną przedmiotu umowy; Kaucja - % wartości oferty, uczestnik wpłaca kaucję na swój rachunek w banku obsługującym transakcje zawierane przez niego na Parkiecie Biomasy; Ewidencja zawieranych transakcji w Systemie - rejestruje zawarte danego dnia transakcje na rachunkach ewidencyjnych uczestników, wylicza stan ich zobowiązao i należności z tytułu zawartych transakcji; Opłaty członkowska i transakcyjna; Rozstrzyganie sporów jakościowych - laboratorium wskazane przez Parkiet Biomasy
Biomasa w POLSCE Dalsze kroki: 1. Szkolenie uczestników handlu w systemie Parkietu Biomasy ostatni tydzieo marca 2011 2. Rejestrowanie uczestników Parkietu Biomasy pierwsze trzy tygodnie kwietnia 2011 3. Uruchomienie Parkietu Biomasy zawieranie transakcji ostatni tydzieo kwietnia/maj 2011
Parkiet Biomasy Dziękuję za uwagę Dariusz Bliźniak dariusz.blizniak@tge.pl www.tge.pl