KONCEPCJA KANALIZACJI SANITARNEJ...

I SPIS TREŚCI 1 WPROWADZENIE... 1-1 1.1 PODSTAWA OPRACOWANIA... 1-1 1.2 CEL I ZAKRES OPRACOWANIA... 1-1 2 ZAŁOśENIA WSTĘPNE DO KONCEPCJI... 2-1 2.1 CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA TERENU OBJĘTEGO OPRACOWANIEM... 2-1 2.2 UKSZTAŁTOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE TERENU GMINY... 2-2 2.3 DEMOGRAFIA... 2-4 2.3.1 Stan aktualny... 2-4 2.3.2 Prognoza... 2-6 2.4 ZAOPATRZENIE W WODĘ STAN AKTUALNY... 2-8 2.5 ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW STAN AKTUALNY... 2-10 2.6 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ISTNIEJĄCYCH KOMUNALNYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW... 2-11 2.6.1 Oczyszczalnia komunalna w Bogatyni... 2-11 2.6.2 Oczyszczalnia komunalna w Sieniawce... 2-13 2.6.3 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych... 2-14 3 KONCEPCJA KANALIZACJI SANITARNEJ... 3-1 3.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ANALIZOWANYCH WARIANTÓW UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ NA TERENIE GMINY BOGATYNIA... 3-1 3.1.1 Aglomeracja Bogatynia... 3-1 3.1.2 Aglomeracja Sieniawka... 3-1 3.2 BILANS ILOŚCIOWY I JAKOŚCIOWY ŚCIEKÓW SANITARNYCH... 3-2 3.2.1 Charakterystyka ścieków sanitarnych pochodzących z terenu objętego opracowaniem... 3-2 3.2.2 Bilans ilościowy i jakościowy ścieków sanitarnych... 3-3 3.2.2.1 Bilans ilości ścieków...3-3 3.2.2.2 Bilans ładunków zanieczyszczeń...3-5 3.3 ZAŁOśENIA KALKULACYJNE... 3-6 3.3.1 Zestawienie kosztów jednostkowych wykonania kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków... 3-6 3.4 KONCEPCJA KANALIZACJI SANITARNEJ - CHARAKTERYSTYKA WARIANTÓW PRZYJĘTYCH DO ANALIZY... 3-7 3.4.1 Charakterystyka techniczna Wariantu I... 3-7 3.4.1.1 Sieć kanalizacji sanitarnej w Wariancie I...3-8 3.4.1.2 Oczyszczalnia ścieków w Bogatyni...3-8 3.4.1.3 Oczyszczalnia ścieków w Sieniawce...3-9 3.4.1.4 Lokalna oczyszczalnia ścieków w Wyszkowie... 3-10 3.4.1.5 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych... 3-10 3.4.1.6 Laboratorium analiz wody i ścieków... 3-10 3.4.2 Charakterystyka techniczna Wariantu II... 3-11 3.4.2.1 Sieć kanalizacji sanitarnej w Wariancie II... 3-11 3.4.2.2 Istniejące oczyszczalnie ścieków w Bogatyni i w Sieniawce... 3-11 3.4.2.3 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych i laboratorium analiy wody i ścieków... 3-11 3.4.2.4 Planowane oczyszczalnie ścieków w Krzewini i w Wyszkowie... 3-11 3.5 PORÓWNANIE ANALIZOWANYCH WARIANTÓW I WYBÓR OPTYMALNEGO... 3-22 3.5.1 Nakłady rzeczowo - finansowe... 3-22 3.5.1.1 Wariant I... 3-22 3.5.1.2 Wariant II... 3-27 3.5.2 Podział proponowanego zakresu inwestycyjnego na etapy realizacyjne... 3-32 3.5.3 Koszty eksploatacyjne... 3-34 3.5.3.1 ZałoŜenia do wstępnej analizy kosztów eksploatacyjnych:... 3-34 3.5.3.2 Koszty eksploatacji sieci kanalizacyjnej... 3-35 3.5.3.3 Koszty oczyszczania ścieków... 3-36 3.5.3.4 Analiza wyników obliczeń kosztów eksploatacyjnych i wskazanie wariantu korzystniejszego... 3-38 3.5.4 Podsumowanie wyników analiz wariantów skanalizowania terenu Gminy Bogatynia... 3-39 3.6 WYTYCZNE TECHNOLOGICZNE I TECHNICZNE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ... 3-40 3.6.1 Kanalizacja grawitacyjna... 3-40 3.6.2 Rurociągi tłoczne... 3-40

II 3.6.3 Pompownie ścieków... 3-40 3.7 OBLICZENIE WSKAŹNIKÓW KONCENTRACJI DLA REKOMENDOWANEGO WARIANTU SKANALIZOWANIA TERENU GMINY BOGATYNIA... 3-41 4 ZASTOSOWANE SYSTEMY INDYWIDUALNEGO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW DLA OBSZARÓW, DLA KTÓRYCH BRAK EKONOMICZNEGO UZASADNIENIA DO PODŁĄCZENIA DO ZBIORCZEJ KANALIZACJI... 4-1 5 KONCEPCJA GOSPODARKI ŚCIEKAMI Z ROLNEJ PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ... 5-1 5.1 URZĄDZENIA GOSPODARKI ŚCIEKAMI Z PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ... 5-1 5.1.1 Gnojowanie, zbiorniki na gnojówkę i wody gnojowe... 5-1 5.1.2 Silosy na kiszonkę... 5-3 5.2 ROLNICZE ZAGOSPODAROWANIE ŚCIEKÓW Z PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ... 5-3 5.2.1 Wytyczne w zakresie dawek i terminów prowadzenia nawodnień... 5-5 6 KONCEPCJA ODPROWADZANIA WÓD DESZCZOWYCH W NAWIĄZANIU DO AKTUALNEGO ZAGOSPODAROWANIA I PLANÓW ROZWOJU GMINY... 6-1 6.1 CHARAKTERYSTYKA STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ TECHNICZNYCH ODPROWADZANIA WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH... 6-1 6.1.1 Rowy... 6-1 6.1.2 Muldy podłuŝne... 6-1 6.1.3 Kanalizacja... 6-2 6.1.4 Odwadnianie dróg... 6-2 6.2 CHARAKTERYSTYKA STOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ TECHNICZNYCH OBIEKTÓW OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW DESZCZOWYCH... 6-4 6.2.1 Zbiornik retencyjny mokry... 6-4 6.2.2 Zbiornik retencyjny suchy... 6-7 6.2.3 Zbiornik mokradłowy... 6-10 6.2.4 Niecka filtracyjna... 6-12 6.2.5 Osadniki prefabrykowane... 6-14 6.2.6 Separatory... 6-15 6.3 TYPOSZEREGI PRODUKTÓW DOSTĘPNYCH NA POLSKIM RYNKU... 6-16 6.3.1 Osadniki o przepływie poziomym... 6-17 6.3.1.1 Osadniki firmy Ekol - Unicon... 6-17 6.3.1.2 Osadniki firmy AWAS... 6-18 6.3.2 Osadniki wirowe O/W firmy Ekol-Unicon... 6-19 6.3.3 Separatory lamelowe firmy Ekol - Unicon... 6-24 6.3.4 Separatory koalescencyjno cyrkulacyjne firmy AWAS... 6-24 6.4 MOśLIWE DO ZASTOSOWANIA ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW DESZCZOWYCH... 6-27 6.4.1 Osadnik... 6-27 6.4.2 Osadnik separator... 6-27 6.4.3 Osadnik separator ciąg podwójny... 6-28 6.4.4 Osadnik separator zbiornik... 6-29 6.4.5 Osadnik separator zbiornik ciąg podwójny... 6-30 6.4.6 Zbiornik separator... 6-31 6.4.7 Zbiornik... 6-32 6.5 ZAŁOśENIA DO PROGRAMU I METODYKA OBLICZEŃ BILANSU ŚCIEKÓW DESZCZOWYCH... 6-33 6.5.1 Maksymalne natęŝenie odpływu ścieków podczas deszczy nawalnych... 6-33 6.6 OKREŚLENIE JAKOŚCI ODPROWADZANYCH ŚCIEKÓW DESZCZOWYCH... 6-33 6.7 WYTYCZNE DO PLANÓW MIEJSCOWYCH ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ DO PLANÓW ROZWOJU GMINY... 6-35 6.8 WYTYPOWANIE MIEJSCOWOŚCI KWALIFIKUJĄCYCH SIĘ DO BUDOWY KANALIZACJI DESZCZOWEJ... 6-36 6.9 PODSTAWOWE ZAGADNIENIA GOSPODAROWANIA WODAMI OPADOWYMI NA TERENIE GMINY... 6-36 6.10 PARAMETRY TECHNICZNE I ZAKRES RZECZOWY PLANOWANYCH KOLEKTORÓW KANALIZACJI DESZCZOWEJ I URZĄDZEŃ PODCZYSZCZAJĄCYCH... 6-39 6.11 DOBÓR URZĄDZEŃ ROZWIĄZANIE PODSTAWOWE I ALTERNATYWNE... 6-40 6.12 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE SYSTEMEM OCZYSZCZANIA WÓD ODPROWADZANYCH KANAŁAMI DESZCZOWYMI... 6-41

III 6.13 PODSUMOWANIE NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH... 6-42 6.14 WYTYCZNE EKSPLOATACYJNE DOTYCZĄCE PROPONOWANYCH URZĄDZEŃ PODCZYSZCZAJĄCYCH... 6-43 7 KONCEPCJA GOSPODARKI WODNEJ NA TERENIE GMINY BOGATYNIA... 7-1 7.1 OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH... 7-1 7.2 ANALIZA HYDROGEOLOGICZNA MOśLIWOŚCI ZAOPATRYWANIA TERENU GMINY BOGATYNIA Z UJĘCIA ZLOKALIZOWANEGO NA TERENIE GMINY ZAWIDÓW... 7-3 7.2.1 Wstęp... 7-3 7.2.2 Zasilanie zasobów wodnych... 7-3 7.2.3 PołoŜenie obszaru w świetle regionalizacji hydrogeologicznej... 7-4 7.2.4 Charakterystyka hydrogeologiczna uŝytkowe piętra wodonośne... 7-4 7.2.5 Jednostki hydrogeologiczne w rejonie Zawidowa... 7-4 7.2.6 Wnioski wynikające z udokumentowania ujęcia wody Zawidów II... 7-6 7.2.7 Porównanie zasobów dyspozycyjnych i eksploatacyjnych z zapotrzebowaniem na wodę Gminy Bogatynia... 7-7 7.2.8 Podsumowanie... 7-7 8 PODSUMOWANIE... 8-1 9 LITERATURA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE... 9-1 SPIS TABEL Tabela 2-1. Aktualna liczba mieszkańców Gminy Bogatynia w podziale na miejscowości... 2-4 Tabela 2-2. Liczba ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania... 2-5 Tabela 2-3. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia... 2-6 Tabela 2-4. Dane eksploatacyjne z zakresu zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Bogatynia za lata 2005 2007... 2-8 Tabela 2-5. Wykaz ujęć wód wykorzystywanych dla potrzeb zaopatrzenia ludności w wodę do spoŝycia... 2-9 Tabela 2-6. Dane eksploatacyjne z zakresu odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie Gminy Bogatynia za lata 2005 2007... 2-10 Tabela 2-7. Jakość ścieków dopływających na oczyszczalnię w Bogatyni w latach 2005 2007 ścieki surowe... 2-13 Tabela 2-8. Jakość ścieków oczyszczonych na oczyszczalni w Bogatyni w latach 2005 2007 ścieki oczyszczone... 2-13 Tabela 2-9. Jakość ścieków dopływających na oczyszczalnię w Sieniawce w latach 2005 2007 ścieki surowe... 2-14 Tabela 2-10. Jakość ścieków oczyszczonych na oczyszczalnię w Sieniawce w latach 2005 2007 ścieki oczyszczone... 2-14 Tabela 3-1. Bilans ilości ścieków na terenie Gminy Bogatynia Wariant I... 3-4 Tabela 3-2. Bilans ilości ścieków na terenie Gminy Bogatynia Wariant II... 3-4 Tabela 3-3. Bilans ładunków zanieczyszczeń w ściekach na terenie Gminy Bogatynia Wariant I... 3-5 Tabela 3-4. Bilans ładunków zanieczyszczeń w ściekach na terenie Gminy Bogatynia Wariant II... 3-6 Tabela 3-5. Wykaz niezbędnych prac modernizacyjnych na oczyszczalni ścieków w Bogatyni... 3-8 Tabela 3-6. Wykaz niezbędnych prac modernizacyjnych na oczyszczalni ścieków w Sieniawce... 3-9 Tabela 3-7. Wykaz niezbędnych prac modernizacyjnych na Gminnej Stacji Przeróbki Osadów Ściekowych... 3-10 Tabela 3-8. Wykaz niezbędnego wyposaŝenia dla laboratorium analitycznego BWiO S.A... 3-10

IV Tabela 3-9. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu I dla zlewni oczyszczalni ścieków w Bogatyni... 3-23 Tabela 3-10. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu I dla zlewni oczyszczalni ścieków w Sieniawce... 3-25 Tabela 3-11. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu I dla zlewni oczyszczalni ścieków w Wyszkowie... 3-26 Tabela 3-12. Zbiorcze nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu I... 3-27 Tabela 3-13. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu II dla zlewni oczyszczalni ścieków w Bogatyni... 3-27 Tabela 3-14. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu II dla zlewni oczyszczalni ścieków w Sieniawce... 3-29 Tabela 3-15. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu II dla zlewni oczyszczalni ścieków w Krzewini... 3-30 Tabela 3-16. Nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu II dla zlewni oczyszczalni ścieków w Wyszkowie... 3-31 Tabela 3-17. Zbiorcze nakłady rzeczowo finansowe na realizację Wariantu II... 3-32 Tabela 3-18. Podział proponowanego zakresu inwestycyjnego na etapy realizacyjne Wariant I... 3-33 Tabela 3-19. Podział proponowanego zakresu inwestycyjnego na etapy realizacyjne Wariant II... 3-34 Tabela 3-20. Szacunkowe koszty energii elektrycznej systemu transportu ścieków dla analizowanych wariantów... 3-35 Tabela 3-21. Szacunkowe koszty eksploatacyjne planowanej oczyszczalni ścieków w Krzewini... 3-36 Tabela 3-22. Obliczenie wskaźników koncentracji dla rekomendowanego wariantu skanalizowania terenu Gminy Bogatynia... 3-43 Tabela 4-1. Jednostkowe koszty budowy kanalizacji sanitarnej w przeliczeniu na gospodarstwo domowe... 4-3 Tabela 4-2. Szacunkowe koszty indywidualnych systemów neutralizacji ścieków na terenie Gminy Bogatynia... 4-5 Tabela 6-1. Typoszereg osadników (wg Ekol-Unicon)... 6-18 Tabela 6-2. Parametry do wstępnego doboru osadników O/W [wg danych Ekol-Unicon Sp. z o.o.]... 6-23 Tabela 6-3. Typoszereg separatorów lamelowych (Ekol-Unicon) typu PSW Lamela S... 6-24 Tabela 6-4. Parametry techniczne dostępnych separatorów AWAS-SK [wg danych AWAS]... 6-26 Tabela 6-5. Zmienność stęŝeń i ładunków w ściekach deszczowych wg danych polskich... 6-33 Tabela 6-6. Średnia koncentracja składników wymywanych z odpływem powierzchniowym z terenów o róŝnym zagospodarowaniu... 6-34 Tabela 6-7. Źródła zanieczyszczeń wód odpływających z terenów przemysłowych... 6-34 Tabela 6-8. Skład ścieków deszczowych odprowadzanych z dróg... 6-35 Tabela 6-9. Zestawienie zbiorcze projektowanej kanalizacji deszczowej na terenie Gminy Bogatynia... 6-39 Tabela 6-10. Dobór urządzeń podczyszczających ścieki deszczowe rozwiązanie podstawowe i alternatywne... 6-41 Tabela 6-11. Zestawienie całkowitych nakładów inwestycyjnych na realizację kanalizacji deszczowej na terenie Gminy Bogatynia... 6-43 Tabela 7-1. Zbiorcze nakłady inwestycyjne związane z modernizacją i przebudową systemu zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Bogatynia... 7-1 Tabela 7-2. Uogólnione parametry hydrogeologiczne jednostki 5aQII... 7-5 Tabela 7-3. Zestawienie dostępnych zasobów wodnych oraz zapotrzebowania na wodę gminy Bogatynia... 7-7

V SPIS RYSUNKÓW Rys. 2-1. PołoŜenie administracyjne Gminy Bogatynia (wg [33])... 2-1 Rys. 2-2. Struktura własnościowa gruntów na terenie Gminy Bogatynia (wg [33])... 2-2 Rys. 2-3. Zmiany liczby mieszkańców Gminy Bogatynia w latach 2000 2006 (wg GUS)... 2-5 Rys. 3-1. Schemat reaktora SBR wraz z urządzeniami technologicznymi... 3-17 Rys. 4-1. Widok ogólny lokalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków... 4-1 Rys. 4-2. Urządzenia i obiekty stosowane w przydomowych oczyszczalniach ścieków... 4-1 Rys. 6-1. Rozwiązanie typowe wpustu ulicznego... 6-3 Rys. 6-2. Schemat połączenia przykanalika do zbiornika osadnika wraz z wylotem do kolektora głównego kanalizacji deszczowej... 6-3 Rys. 6-3. Otwarty zbiornik retencyjny mokry jednokomorowy... 6-5 Rys. 6-4. Otwarty zbiornik retencyjny mokry dwukomorowy... 6-6 Rys. 6-5. Zbiornik retencyjny suchy jednokomorowy... 6-9 Rys. 6-6. Zbiornik mokradłowy... 6-11 Rys. 6-7. Niecka filtracyjna... 6-13 Rys. 6-8. Osadnik rozwiązanie standardowe... 6-14 Rys. 6-9. Separator lamelowy rozwiązanie standardowe... 6-16 Rys. 6-10. Osadniki szlamowe typu AWAS-S o przekroju kołowym... 6-19 Rys. 6-11. Podstawowe gabaryty dostępnych aktualnie osadników wirowych O/W produkcji Ekol- Unicon [wg danych Ekol-Unicon]... 6-23 Rys. 6-12. Osadnik separator... 6-27 Rys. 6-13. Osadnik separator ciąg podwójny... 6-28 Rys. 6-14. Osadnik separator - zbiornik... 6-29 Rys. 6-15. Osadnik separator zbiornik ciąg podwójny... 6-30 Rys. 6-16. Zbiornik separator... 6-31 Rys. 6-17. Zbiornik... 6-32 Rys. 6-18. Schemat procesu usuwania produktów separacji... 6-44 SPIS MAP Mapa 1. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 1 - podział na arkusze map w skali 1:10 000 - skala 1:20 000. Mapa 1-1. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 1 ARKUSZ 1 - skala 1:10 000. Mapa 1-2. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 1 ARKUSZ 2 - skala 1:10 000. Mapa 1-3. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 1 ARKUSZ 3 - skala 1:10 000. Mapa 2. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 2 - podział na arkusze map w skali 1:10 000 - skala 1:20 000. Mapa 2-1. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 2 ARKUSZ 1 - skala 1:10 000. Mapa 2-2. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 2 ARKUSZ 2 - skala 1:10 000. Mapa 2-3. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji sanitarnej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - WARIANT 2 ARKUSZ 3 - skala 1:10 000.

VI Mapa 3. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji deszczowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - podział na arkusze map w skali 1:10 000. Mapa 3-1. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji deszczowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 1 - skala 1:10 000. Mapa 3-2. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci kanalizacji deszczowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 2 - skala 1:10 000. Mapa 4. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci wodociągowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - podział na arkusze map w skali 1:10 000. Mapa 4-1. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci wodociągowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 1 - skala 1:10 000. Mapa 4-2. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci wodociągowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 2 - skala 1:10 000. Mapa 4-3. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci wodociągowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 3 - skala 1:10 000. Mapa 4-4. Lokalizacja istniejącej i projektowanej sieci wodociągowej wraz z obiektami towarzyszącymi na terenie miasta i gminy Bogatynia - ARKUSZ 4 - skala 1:25 000.

1-1 1 WPROWADZENIE 1.1 Podstawa opracowania Formalną podstawą opracowania pn. Koncepcja gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Bogatynia jest umowa nr DU-58245017-341 (IZF.342-22/508/07) zawarta w dniu 17.09.2007 r. pomiędzy Gminą Bogatynia, a Głównym Instytutem Górnictwa w Katowicach. Do wykonania koncepcji wykorzystano następujące materiały: Podkłady mapowe topograficzne w skali 1:10 000 obejmujące teren całej Gminy Bogatynia. Wizje lokalne, uzgodnienia z eksploatatorem istniejącej infrastruktury wodociągowo kanalizacyjnej. Opracowania, informacje udostępnione przez Urząd Miasta i Gminy w Bogatyni oraz przez Bogatyńskie Wodociągi i Oczyszczalnię S.A. 1.2 Cel i zakres opracowania Opracowanie obejmuje analizy z zakresu: uporządkowania gospodarki ściekowej, uporządkowanie gospodarki wodami deszczowymi, analizę potrzeb inwestycyjnych oraz alternatywnych źródeł zasilania z zakresu zaopatrzenia w wodę. Głównym celem przedmiotowego opracowania jest przedstawienie wariantowych rozwiązań odprowadzania i oczyszczania ścieków sanitarnych z terenu Gminy Bogatynia, a następnie na podstawie analizy techniczno-ekonomicznej zaproponowanie do realizacji optymalnego wariantu gospodarki ściekowej. Ściśle powiązana jest z tym kwestia uporządkowania gospodarki wodami deszczowymi, głównie na zurbanizowanym terenie części miejskiej Gminy Bogatynia. Potrzeba uporządkowania gospodarki wodami deszczowymi wynika głównie z konieczności rozdziału istniejącej kanalizacji ogólnospławnej na terenie miasta. Sieć wodociągowa na terenie Gminy Bogatynia wymaga doinwestowania. Ponadto miedzy innymi ze względu na złą jakość wody surowej oraz uzaleŝnienie jej dostaw od Elektrowni Turów konieczne jest rozwaŝenie stworzenia alternatywnych źródeł zaopatrzenia w wodę dla mieszkańców gminy. Na terenie Gminy Bogatynia zlokalizowane są dwie aglomeracje, wchodzące do Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Są to: Aglomeracja Bogatynia (załącznik 2, gr. 1, poz. 21) o RLM = 21 374 1, Aglomeracja Sieniawka (załącznik 4, gr. 2, poz. 26) o RLM = 2 670 1. Aglomeracja Sieniawka zaliczona do przedziału 2 000 RLM < 15 000 powinna do końca 2015 roku zostać wyposaŝone w system kanalizacji zbiorczej zakończony oczyszczalnią ścieków. Natomiast Aglomeracja Bogatynia powinna osiągnąć efekt ekologiczny zgodny z wymaganiami prawa juŝ w latach 2006 2010. Niniejsze opracowanie ma posłuŝyć jako podstawa do podjęcia przez władze lokalne decyzji dotyczących odpowiednich działań w zakresie kompleksowego uporządkowania gospodarki ściekami komunalnymi, a takŝe uzyskania dotacji z dostępnych źródeł krajowych i zagranicznych, w szczególności z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na 1 zgodnie z Aktualizacją do KPOŚK z maja 2005r.

1-2 realizację przedmiotowej inwestycji. Działania te będą miały na celu przede wszystkim spełnienie wymogów określonych wobec Gminy Bogatynia w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. W opracowaniu analizowano dwa warianty kompleksowego rozwiązania gospodarki ściekowej: 1. Wariant I scentralizowany system odprowadzania ścieków bezpośrednio do istniejącej oczyszczalni ścieków w Bogatyni oraz istniejącej oczyszczalni ścieków w Sieniawce. 2. Wariant II system odprowadzania ścieków do istniejących oczyszczalni ścieków w Bogatyni i w Sieniawce oraz do planowanej oczyszczalni ścieków w Krzewini. Analizowano równieŝ moŝliwość rozwiązania problemu gospodarki ściekowej na terenach Gminy Bogatynia o rozproszonej zabudowie z zastosowaniem przydomowych oczyszczalni ścieków i zbiorników bezodpływowych. Opracowanie obejmuje propozycje rozwiązań technicznych umoŝliwiających skanalizowania wszystkich miejscowości na terenie Gminy Bogatynia. Równocześnie dla niewielkich miejscowości, gdzie nie przewiduje się rozwoju terenów mieszkaniowych, ani pod działalność gospodarczą, przedstawiono rozwiązanie alternatywne w postaci przydomowych oczyszczalni ścieków. Dotyczy to w szczególności tych miejscowości, które nie wchodzą w zakres aglomeracji wymienionych w KPOŚK. Opracowanie składa się z: Części technicznej i rysunkowej z mapami topograficznymi w skali 1: 10 000 wraz z opisem systemu, charakterystyką podstawowych parametrów obiektów i urządzeń, itp. Zestawień obliczeń projektowanych kolektorów oraz szacunkowych nakładów rzeczowo-finansowych. Opisu uwarunkowań realizacyjnych poszczególnych rozwiązań. Analizy kosztów eksploatacyjnych wybranych rozwiązań. Analizy porównawczej realizacji kaŝdego z rozwiązań ze wskazaniem rozwiązania optymalnego. Niniejsza koncepcja stanowi element kompleksowego programu uporządkowania gospodarki wodno ściekowej na terenie Gminy Bogatynia, który obejmuje równieŝ kwestie związane z oczyszczaniem i zagospodarowaniem wód deszczowych oraz z zaopatrzeniem w wodę.

2-1 2 ZAŁOśENIA WSTĘPNE DO KONCEPCJI 2.1 Charakterystyka ogólna terenu objętego opracowaniem Gmina miejsko wiejska Bogatynia połoŝona jest w południowo zachodniej części województwa dolnośląskiego. NaleŜy administracyjnie do powiatu zgorzeleckiego i usytuowana jest w jego południowej części. Graniczy od zachodu z Niemcami, od północy z Gminą Zgorzelec a od wschodu i południa z Czechami. Współrzędne geograficzne wynoszą 51º szerokości geograficznej północnej oraz 15º długości geograficznej wschodniej. Powierzchnia obszaru całej gminy wynosi 13 617 ha, tj. 136 km 2 (w tym miasta Bogatynia 5992 ha), co stanowi 16,23 % powierzchni powiatu zgorzeleckiego oraz 0,68 % powierzchni województwa dolnośląskiego. Odległość z Bogatyni do stolicy województwa, tj. Wrocławia wynosi 192 km. Natomiast do innych większych miast odpowiednio: Zgorzelca 32 km; Poznania 277 km; Świnoujścia 443 km; Krakowa 446 km; Warszawy 534 km; Gdańska 582 km. Rys. 2-1. PołoŜenie administracyjne Gminy Bogatynia (wg [33]) Łączna długość granic okalających gminę wynosi 64 km, w tym 60,2 km czyli 94 % to granice państwowe. Siedzibą urzędu jest połoŝone w południowo wschodniej części gminy miasto Bogatynia. Poza miastem w skład gminy wchodzi 13 sołectw. NaleŜą do nich: Krzewina, Lutogniewice, Bratków, Posada, Działoszyn, Wyszków, Wolanów, Opolno Zdrój, Jasna Góra, Białopole, Sieniawka, Porajów i Kopaczów. Gęstość sieci osadniczej mierzona liczba miejscowości na 100 km² powierzchni wynosi 11,76. Jest to wartość wyŝsza od wskaźnika charakteryzującego powiat zgorzelecki, wynoszącego 9,90 oraz niŝsza od średniej dla województwa dolnośląskiego, który wynosi 15,00 [33].

2-2 2.2 Ukształtowanie i zagospodarowanie terenu gminy Gmina połoŝona jest na wysokości od 199 do 643 m n.p.m. NajwyŜej połoŝonym punktem w gminie jest zlokalizowane w jej południowo wschodniej części wzniesienie Graniczny Wierch o wysokości 642,8 m n.p.m., zaś najniŝej usytuowany jest obszar połoŝony wzdłuŝ koryta rzeki Nysy ŁuŜyckiej (199 m n.p.m.). UŜytki rolne stanowią 40,22 % ogólnej powierzchni gminy, lasy i grunty leśne 26,47%, a pozostałe grunty i nieuŝytki 33,31%. Natomiast w strukturze uŝytków rolnych największy obszar zajmują grunty orne 70,51% oraz łąki 16,10 %. W porównaniu z powiatem i województwem na terenie gminy dominują tereny określone kategorią pozostałe, w skład których wchodzą miedzy innymi: obszary zabudowy mieszkaniowej, tereny przemysłowe, place, ulice, skwery, parki, tereny wodne, nieuŝytki itp. W przypadku Gminy Bogatynia w skład tej kategorii wchodzą przede wszystkim tereny uŝytkowane przez kopalnię węgla brunatnego raz elektrownię [33]. RównieŜ strukturze własnościowej dominuje kategoria pozostałe, obejmująca wymienione wcześniej tereny. Grunty komunalne stanowią jedynie 7% powierzchni gminy. Rys. 2-2. Struktura własnościowa gruntów na terenie Gminy Bogatynia (wg [33]) Gmina Bogatynia posiada wielofunkcyjny charakter z wiodącą rolą sektora przemysłowego. Zdecydowana większość mieszkańców pracuje w miejscowych zakładach produkcyjnych. Pozostała grupa pracuje w sektorze usługowym bądź rolniczym. Na terenie Bogatyni został wyszczególniony następujący system obsługi ludności miasta i gminy [33]: Ośrodek gminny 2 poziomu obsługi, o zasięgu lokalnym obsługujący w zakresie usług ponadpodstawowych teren całej gminy miasto Bogatynia. Pełni ono funkcje administracyjna, stanowi ośrodek koncentracji usług dla ludności oraz obsługi działalności produkcyjnych i rolniczych. W mieście znajdują się największe na terenie gminy zakłady przemysłowe. Tym samym miasto Bogatynia pełni funkcje lokalnego centrum rozwoju, które jest istotnym czynnikiem wzrostu i kumuluje usługi oraz inne działalności gospodarcze w skali umoŝliwiającej społeczny i ekonomiczny rozwój sąsiadujących z nimi miejscowości.

2-3 Ośrodki 1 poziomu obsługi z poszerzonym programem usługowym, współpracujące z ośrodkiem gminnym wsie: Porajów, Opolno Zdrój, Sieniawka i Działoszyn. Są to ośrodki stanowiące etap pośredni w kompleksowym systemie obsługi ludności, szczególnie w zakresie usług oświaty, opieki zdrowotnej i usług rynkowych, o odpowiednio duŝej liczbie ludności w rejonie obsługi. Ośrodki 1 poziomu obsługi, bliŝszego zasięgu; zaliczyć do nich moŝna wsie: Kopaczów, Posada, Jasna Góra, Bratków, Krzewina i Lutogniewice. Wsie elementarne, o funkcjach typowo rolniczych, obsługujące ludność w podstawowym zakresie usług (niektóre nawet ich pozbawione). Zaliczyć do nich moŝna pozostałe wsie: Wyszków, Białopole i Wolanów. Bogatynia jest ośrodkiem przemysłowo usługowym o zrównowaŝonym udziale funkcji miejsca pracy i mieszkaniowej. Rejon Bogatyni naleŝy do głównych ośrodków przemysłu wydobywczego, nie tylko w województwie dolnośląskim, ale i w całej Polsce. Zadecydował o tym rozwój wydobycia węgla brunatnego. Bazująca na tym surowcu pobliska elektrownia jest jednym z największych producentów energii elektrycznej w kraju. BOT KWB Turów SA oraz BOT Elektrownia Turów SA są jednocześnie największymi pracodawcami w gminie. Ponadto na terenie miasta i gminy funkcjonuje kilkadziesiąt innych zakładów produkcyjnych, zajmujących się głównie przetwórstwem przemysłowym i zatrudniających od kilku do kilkudziesięciu osób kaŝdy. Rynek pracy opiera się głównie o dwa największe zakłady: Kopalnia Węgla Brunatnego BOT Turów i BOT Elektrownia Turów SA. Ponadto część mieszkańców gminy pracuje we własnych gospodarstwach rolnych, których według Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 roku było 420. Pozostała część znajduje zatrudnienie w kilkudziesięciu miejscowych zakładach pracy, zwłaszcza produkcyjnych i usługowych, które rozwijają się stosownie do nowych realiów gospodarki rynkowej. Są to firmy zajmujące się głównie handlem, budownictwem oraz zakłady rzemieślnicze. Na koniec 2006 roku urząd zarejestrował 1744 podmioty gospodarcze (w tym w mieście 1406) w rejestrze REGON. Na terenie gminy nie funkcjonują aktualnie zakłady o wodochłonnym charakterze produkcji, ani teŝ prowadzące działalność związaną z powstawaniem większych ilości ścieków o charakterze przemysłowym. Baza noclegowa na terenie miasta i gminy składa się z 295 całorocznych miejsc noclegowych. Według danych za 2006 rok z bazy noclegowej na terenie gminy skorzystało 10 041 gości. Udzielono im łącznie 26 982 noclegów. Oznacza to, Ŝe średni pobyt 1 gościa trwał około 3 dni. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bogatynia [33] w zakresie zagadnień związanych z działalnościami produkcyjnymi wskazuje następujące kierunki rozwoju: Przewiduje się wyznaczanie nowych niezbędnych rezerw terenów pod działalności gospodarcze. NaleŜy teŝ wykorzystać obecne rezerwy lokalizacyjne, przewidziane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego o areałach: 114 ha działalności nieuciąŝliwe; 13,7 ha aktywności uciąŝliwe. Na terenach poprzemysłowych preferowane będą inwestycje o zaawansowanej technologii.

2-4 Punkty obsługi podróŝnych naleŝy lokalizować wyłącznie na obszarach wyznaczonych w studium. Przewiduje się rozszerzenie obszaru eksploatacji odkrywkowej maksymalnie do granic wyznaczonych na rysunku Studium. W zakresie zagadnień związanych z usługami rynkowymi Studium wskazuje następujące kierunki rozwoju: Nie przewiduje się wyznaczania nowych terenów pod działalności usługowe. NaleŜy wykorzystać obecne rezerwy lokalizacyjne, przewidziane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego o powierzchni 162 ha. Aby uniknąć rozproszenia inwestycji poza Bogatynia, lokalizacje obiektów usługowych w sołectwach proponuje się sytuować tylko w granicach obecnej zabudowy. Rekomenduje się w tym celu wykorzystać istniejące budowle gospodarstw rolnych. Ponadto Studium wskazuje, Ŝe funkcjonowanie międzynarodowych przejść granicznych pozytywnie rokuje rozwojowi turystyki, transportu i usług towarzyszących. W tej strefie powinny funkcjonować obiekty oferujące obsługę transportowa (stacje paliw, punkty serwisowe, firmy spedycyjne itp.) oraz turystyczna. Niezbędnym ich elementem są wysokiej klasy placówki gastronomiczne. NaleŜy rozwinąć sieć lokali, umiejscawiając je głównie w centrum Bogatyni oraz w sołectwach przygranicznych. Na terenach centrów osiedleńczych Studium przewiduje tworzenie ciągów pasaŝy handlowych, zagospodarowując partery domów istniejących układów staromiejskich oraz projektowanej zabudowy. W sołectwach wskazane jest modernizowanie istniejących i lokalizowanie nowych sklepów o małej powierzchni handlowej. Ponadto Studium postuluje utrzymanie obecnie funkcjonujących targowisk oraz wspieranie działalności rzemiosła usługowego. 2.3 Demografia 2.3.1 Stan aktualny Gmina Bogatynia liczy 25 108 mieszkańców (wg GUS na koniec 2006r.). Gęstość zaludnienia w gminie wynosi 184,6 osób/km 2. W poniŝszej tabeli przedstawiono aktualną liczbę ludności w podziale na miejscowości. Tabela 2-1. Aktualna liczba mieszkańców Gminy Bogatynia w podziale na miejscowości Nazwa miejscowości Liczba mieszkańców pobyt stały pobyt czasowy Bogatynia 19 500 183 Białopole 80 0 Biedrzychowice 0 0 Bratków 238 5 Działoszyn 584 5 Jasna Góra 266 1 Kopaczów 344 2 Krzewina 222 1 Lutogniewice 218 0 Opolno Zdrój 1 229 11 Porajów 1 563 15

2-5 Nazwa miejscowości Liczba mieszkańców pobyt stały pobyt czasowy Posada 289 0 Rybarzowice 0 0 Sieniawka 1 012 24 Wygancice śytawskie 0 0 Wolanów 42 0 Wyszków 117 1 źródło: UMiG Zmiany liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania w latach 2000 2006 z podziałem na część miejską i wiejską przedstawia poniŝsza tabela. Tabela 2-2. Liczba ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania Ludność Wyszczególnienie w latach 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Miasto 19 536 19 498 19 401 19 274 19 169 19 112 18 931 Wieś 6 158 6 226 6 250 6 308 6 241 6 205 6 177 Ogółem 25 694 25 724 25 651 25 582 25 410 25 317 25 108 źródło: GUS Analizując powyŝszą tabelę moŝna stwierdzić, iŝ ogólna liczba ludności na obszarze gminy od roku 2000 do 2006 spada. Tendencja spadkowa zaznacza się na obszarze miejskim, gdzie liczba ludności w analizowanym okresie obniŝyła się o ok. 3%. Natomiast na obszarze wiejskim liczba ludności utrzymuje się na relatywnie stabilnym poziomie. Wahania liczby ludności w latach 2000 2006 obrazuje poniŝszy rysunek. Liczba ludności 27 500 25 000 22 500 20 000 17 500 15 000 12 500 10 000 7 500 5 000 2 500 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 miasto wieś ogółem Rok Rys. 2-3. Zmiany liczby mieszkańców Gminy Bogatynia w latach 2000 2006 (wg GUS)

2-6 Na liczbę ludności decydujący wpływ mają dwa czynniki: ruch naturalny oraz wędrówkowy ludności. Te z kolei zdeterminowane są przez strukturę ludności według wieku i płci. Struktura ludności według wieku określa proces starzenia się ludności, definiowany najogólniej jako zmiany stanu i struktury według wieku ludności, polegające na wzroście w ogólnej liczbie udziału osób starszych. Za granicę starości przyjmuje się umownie wiek 60 lat. Obecnie ludność województwa dolnośląskiego, podobnie jak całej Polski starzeje się. Jednak na wsi i w małych miastach udział dzieci i młodzieŝy jest większy, co powoduje, Ŝe pod względem struktury wieku mieszkańców gminę Bogatynia obecnie moŝemy określić jako jednostkę młodą. Ludność w wieku powyŝej 60 lat stanowi 13,9 % ogółu ludności, natomiast ludność w przedziale wiekowym 0 19 to aŝ 23,91 % całej populacji. Korzystnie przedstawia się równieŝ struktura mieszkańców w wieku produkcyjnym (66,6 %) i nieprodukcyjnym (33,4 %). Natomiast niekorzystny jest występujący systematycznie od roku 2000 spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, której udział w strukturze wiekowej w roku 2006 kształtował się na poziomie 20,9% ogółu ludności. Od roku 2000 zaznaczył się wzrost liczby ludności wieku produkcyjnego, nieznaczny spadek nastąpił w 2006 roku w stosunku do roku 2005 i wyniósł 31 osób. Zbiorowość mieszkańców wieku poprodukcyjnego utrzymuje się na podobnym poziomie od roku 2000 (2006 r. 12,5 %). Współczynnik obciąŝenia demograficznego, określony jako stosunek ludności nieprodukcyjnej do ludności wieku produkcyjnego dla gminy Bogatynia wynosi 0,55. Jego wartość w gminie rozkłada się korzystnie, poniewaŝ wśród osób nieprodukcyjnych jest o 1,7 więcej osób przedprodukcyjnych niŝ poprodukcyjnych. Biorąc jednak pod uwagę aktualne zmiany struktury mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym moŝna przewidywać, Ŝe za kilkanaście lat nastąpi odwrócenie dotychczasowych tendencji wskaźników obciąŝenia. Przyrost naturalny w gminie Bogatynia od roku 2000 przyjmował róŝne wartości najwyŝszy był w 2001 roku (81), w latach 2003 i 2005 zaznaczył się ubytek ludności, jednak największy wystąpił w 2006 (-56), przy czym w całości liczba ta wskazuje na ubytek ludności płci męskiej. Migracje są drugim obok przyrostu naturalnego czynnikiem wpływającym bezpośrednio na liczbę ludności i jej rozmieszczenie. Ogólna tendencja przemieszczania się, szczególnie młodych mieszkańców powoduje, Ŝe saldo migracji w gminie Bogatynia jest ujemne i wynosi -176. Więcej ludności odpływa z obszarów miejskich (-57) niŝ z obszarów wiejskich (-46). 2.3.2 Prognoza Prognozę demograficzną ludności Gminy Bogatynia do roku 2031 sporządzono na podstawie prognozy GUS dla powiatu zgorzeleckiego. W poniŝszej tabeli oraz na rysunku przedstawiono prognozę liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007 2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia. Tabela 2-3. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia. Lata Powiat Powiat Gmina Bogatynia Lata zgorzelecki zgorzelecki Gmina Bogatynia 2002 95 950 25 651 2017 91 439 24 392 2003 95 731 25 582 2018 91 162 24 318 2004 95 195 25 410 2019 90 794 24 220

2-7 Lata Powiat Powiat Gmina Bogatynia Lata zgorzelecki zgorzelecki Gmina Bogatynia 2005 94 765 25 317 2020 90 477 24 135 2006 94 122 25 108 2021 90 117 24 039 2007 94 377 25 176 2022 89 780 23 949 2008 94 100 25 102 2023 89 425 23 854 2009 93 774 25 015 2024 88 968 23 732 2010 93 554 24 956 2025 88 633 23 643 2011 93 217 24 866 2026 88 212 23 531 2012 92 907 24 783 2027 87 750 23 408 2013 92 601 24 701 2028 87 212 23 264 2014 92 288 24 618 2029 86 708 23 130 2015 92 030 24 549 2030 86 119 22 973 2016 91 767 24 479 2031 85 534 22 817 źródło: Opracowano na podstawie danych GUS [liczba ludności] 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 [rok] Pow iat zgorzelecki Gmina Bogatynia Rysunek 2-1. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz Gminie Bogatynia. źródło: Opracowano na podstawie danych GUS. Z przedstawionej powyŝej prognozy wynika, Ŝe w okresie do roku 2031 liczba ludności Gminy Bogatynia będzie wykazywać tendencję spadkową. Szacuje się, Ŝe liczba ludności do roku 2031 zmniejszy się o ponad 9%. Podobne trendy będą utrzymywać się w całym powiecie zgorzeleckim. Trendy demograficzne na terenie Gminy Bogatynia będą zaleŝeć głównie od zahamowania odpływu ludności z terenu gminy oraz wzrostu przyrostu naturalnego.

2-8 2.4 Zaopatrzenie w wodę stan aktualny Obszar Gminy Bogatynia jest zwodociągowany w ponad 99%. Gmina zaopatrywana jest w wodę układem sieci magistralnych i rozdzielczych. Sieć wodociągowa ma łączną długość 161,9 km, w tym 116 km to sieć rozdzielcza i 45,9 km sieć magistralna (stan na koniec 2007 roku). W roku 2007 łączna ilość awarii na sieci wodociągowej była równa 73, w tym 17 na przyłączach, 44 na rurociągach rozdzielczych i 12 na rurociągach magistralnych. W roku 2007 ilość awarii spadła do 52 i wyniosła odpowiednio: 20 na przyłączach, 27 na rurociągach rozdzielczych i 5 na magistralach. Spadek awaryjności dotyczy więc głównie rurociągów magistralnych. Według danych opublikowanych przez Izbę Gospodarczą Wodociągi Polskie, dla wodociągów w miastach śląskich wskaźnik intensywności uszkodzeń wahał się od 2,0 do 5,0 uszk./km*rok, natomiast średnia wartość wskaźnika dla objętych badaniami 195 miast polski wynosiła 1,06 uszk./km*rok. Według kryteriów stosowanych w państwach Europy Zachodniej, sieć kwalifikowana jest do remontu kapitalnego gdy λ > 0,5 uszk./km*rok. Zatem biorąc pod uwagę wskaźnik intensywności uszkodzeń λ obliczony dla rurociągów rozdzielczych, który w roku 2007 wyniósł w Gminie Bogatynia 0,23 uszk./km*rok moŝna stan techniczny sieci wodociągowej ocenić jako dobry. Wodę ujmuje się głównie z ujęć powierzchniowych: ze zbiornika Witka i Zatonie, niewielki procent stanowią ujęcia wód podziemnych drenaŝowych. W poniŝszej tabeli zestawiono podstawowe dane eksploatacyjne za lata 2005 2007. Tabela 2-4. Dane eksploatacyjne z zakresu zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Bogatynia za lata 2005 2007 Pozycja Jednostka Wartości w latach 2005 2006 2007 Ludność ogółem osoby 25 317 25 108 25 176 Stopień zwodociągowania gminy % 99,00% 99,00% 99,00% Produkcja wody (ilość na ujęciach) m 3 /rok 0 0 0 m 3 /d 0 0 0 Zakup hurtowy wody m 3 /rok 2 229 034 2 212 313 2 190 634 m 3 /d 6 107 6 061 6 002 ZuŜycie własne na cele technologiczne % 7,15% 7,32% 7,62% m 3 /rok 159 374 161 859 167 049 Woda wtłoczona do sieci m 3 /rok 2 069 660 2 050 454 2 023 585 Straty w sieci, zuŝycie własne % 23,92% 25,21% 29,16% m 3 /rok 495 148 516 858 590 122 osoby 25 064 24 857 24 924 Ludność korzystająca z wodociągu m 3 /d*osoba 0,095 0,095 0,091 m 3 /rok 871 263 859 220 829 531 UŜyteczność publiczna m 3 /d*osoba 0,077 0,074 0,066 m 3 /rok 703 249 674 376 603 932 m 3 /d*osoba 0,000 0,000 0,000 Przemysł zmiany [%] - - - m 3 /rok 0 0 0 SprzedaŜ hurtowa m 3 /rok 0 0 0 SUMA - sprzedaŝ m 3 /rok 1 574 512 1 533 596 1 433 463 źródło: BWiO

2-9 Wykaz wszystkich ujęć wód ujmowanych do spoŝycia dla mieszkańców gminy oraz ich krótką charakterystykę przedstawia poniŝsza tabela. Ujęcia wód podziemnych Nr 4 (17 studni) Bogatynia, ul. Pocztowa Nr 1 (29 studni) Nr 5 Tabela 2-5. Wykaz ujęć wód wykorzystywanych dla potrzeb zaopatrzenia ludności w wodę do spoŝycia Lokalizacja SUW Wydajność i rodzaj Właściciel/ Głębokość Obsługiwane miejscowości Nr ujęcia maksymalna urządzenia UŜytkownik [m] [m 3 /d] wodnego Bogatynia- Urząd Miasta (16 studni) Markocice i Gminy/ BWiO Nr 6 S.A. (10 studni) Jasna Góra Opolno Zdrój Zawidów Wrociszów (planowane) Urząd Miasta i Gminy Ujęcia wód powierzchniowych Nr 1 (4 studnie) Nr 1 i 2 (18 studni) 1,93 3,29 811,0 1,79 3,69 684,0 2,50 792,0 2,80 6,80 648,0 Bogatynia Bogatynia 2,00 90,0 Jasna Góra 1,65 3,57 600,0 Opolno Zdrój Nr 1 2,30-3,00 370,0 Bogatynia Zatonie (z potoku Ochota w km 1+730) Niedów (z rzeki Witka w km 2+800) źródło: BWiO, UMiG Elektrownia Turów S.A. zbiornik Zatonie zbiornik Witka - 17 280,0-1 728,0 Bogatynia, Sieniawka, Porajów, Kopaczów, Białopole Posada, Wyszków, Bratków, Działoszyn, Krzewina, Lutogniewice Na terenie gminy znajdują się dwie stacje uzdatniania wody. Zakład w Zatoniu obsługuje Bogatynię oraz południową część gminy. Automatyczna stacja w Posadzie słuŝy zaopatrzeniu w wodę północnej części gminy. Do Zakład Uzdatniania Wody w Zatoniu woda doprowadzana jest bezpośrednio ze sztucznego zbiornika Plebanka zlokalizowanego na potoku Ochota w Zatoniu. Awaryjnie SUW Zatonie moŝe być zasilana ze zbiornika wyrównania dobowego przy elektrowni Turów poprzez pompownię I stopnia. Natomiast do Stacji Uzdatniania w Posadzie woda ze zbiornika Witka w Niedowie doprowadzana jest bezpośrednio z rurociągu doprowadzającego wodę do elektrowni Turów. Rurociąg ten posiada rozwidlenie biegnące równieŝ do zbiornika Plebanka.

2-10 2.5 Odprowadzanie ścieków stan aktualny Siecią kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej objętych jest ok. 79% mieszkańców gminy (dane BWiO za rok 2007). W pozostałych przypadkach, ścieki z indywidualnych gospodarstw domowych odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych, skąd wywoŝone są taborem asenizacyjnym do stacji zlewczych na terenie oczyszczalni ścieków w Bogatyni lub Sieniawce. Długość sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej na terenie Gminy Bogatynia wynosi 47,8 km, w tym 1 593 połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. W mieście Bogatynia funkcjonuje mieszany system kanalizacji rozdzielczej i ogólnospławnej. W gminie brakuje jednolitego systemu kanalizacyjnego, ponadto znaczący jest udział kanalizacji ogólnospławnej. Brak systemowego rozwiązania gospodarki ściekowej na terenach wiejskich przy jednoczesnym pełnym zwodociągowaniu powoduje powstawanie większej ilości nieodprowadzonych siecią ścieków. Mieszkańcy zmuszeni są gromadzić płynne nieczystości w zbiornikach bezodpływowych, zlokalizowanych na terenie własnych posesji, które są bardzo często nieszczelne. Innym sposobem usuwania ścieków bytowych są nielegalne podłączenia do sieci kanalizacji deszczowej, a takŝe bezpośredni wypust ścieków do pobliskich cieków powierzchniowych. Wszystko to z kolei wpływa na zwiększone zanieczyszczenie gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Dlatego teŝ budowa kanalizacji sanitarnej na tych obszarach ma priorytetowe znaczenie. W mieście Bogatynia funkcjonuje rozdzielcza kanalizacja deszczowa o długości ok. 21,5 km, wyposaŝona na części wylotów w piaskowniki Ŝelbetowe lub separatory lamelowe. W miejscowości Sieniawka kanalizacja deszczowa o długości ok. 2,5 km zakończona jest piaskownikiem dwukomorowym, Ŝelbetowym. Fragmenty kanalizacji deszczowej funkcjonują równieŝ w miejscowości Zatonie. Ze względu na liczne nielegalne włączenia ścieków bytowych, kanalizacja ta pełni jednak funkcję ogólnospławną, z odprowadzeniem nieoczyszczonych ścieków bezpośrednio do wód powierzchniowych. Ilość awarii w roku 2006 wyniosła 111, natomiast w 2007r. wystąpiły 83 awarie. Stan techniczny sieci starej, ogólnospławnej (wykonanej z betonu) jest zły głównie ze względu na korozję rur spowodowaną odprowadzaniem agresywnych dla betonu ścieków bytowych. W poniŝszej tabeli przedstawiono podstawowe dane eksploatacyjne systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie Gminy Bogatynia. Tabela 2-6. Dane eksploatacyjne z zakresu odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie Gminy Bogatynia za lata 2005 2007 Pozycja Jednostka Wartości w latach 2005 2006 2007 Ludność ogółem osoby 25 317 25 108 25 176 Stopień skanalizowania gminy % 76,03% 79,17% 79,17% osoby 19 248 19 879 19 933 współczynnik Ludność korzystająca z kanalizacji konwersji 1,00 1,00 1,00 m 3 /d*osoba 0,095 0,094 0,091 m 3 /rok 669 217 684 792 663 431 UŜyteczność publiczna / usługi / pozostali m 3 /d*osoba 0,023 0,021 0,018 m 3 /rok 164 503 148 869 133 098 Przemysł / działalność gospodarcza zmiany [%] - - - m 3 /rok 0 0 0 SUMA - ścieki zafakturowane m 3 /rok 833 720 833 661 796 529

2-11 Pozycja Infiltracja / wody przypadkowe Napływ ścieków na oczyszczalnie źródło: BWiO Jednostka Wartości w latach 2005 2006 2007 % 57,61% 55,15% 54,39% m 3 /rok 1 132 930 1 025 027 947 322 m 3 /rok 1 966 650 1 858 688 1 741 746 m 3 /d 5 388 5 092 4 772 2.6 Ogólna charakterystyka istniejących komunalnych oczyszczalni ścieków Na obszarze Gminy Bogatynia zlokalizowane są dwie komunalne oczyszczalnie ścieków, o łącznej wydajności 8 900 m 3 /d. Zlokalizowane są w miejscowościach: Bogatynia i Sieniawka. 2.6.1 Oczyszczalnia komunalna w Bogatyni Mechaniczno biologiczna, komunalna oczyszczalnia ścieków w Bogatyni jest zlokalizowana w północnej części miasta przy ulicy Turowskiej, pomiędzy ulicą Zgorzelecką, a rzeką Miedzianką. Aktualna przepustowość oczyszczalni wynosi: - Q śr = 8 000 m 3 /dobę - Q max = 10 000 m 3 /dobę Biorąc pod uwagę przedstawione powyŝej dane eksploatacyjne moŝna stwierdzić, Ŝe oczyszczalnia jest obciąŝona w ok. 60% swojej przepustowości hydraulicznej. ObciąŜenie ładunkami zanieczyszczeń jest jeszcze mniejsze, gdyŝ znaczną część napływu na oczyszczalnię (ponad 50%) stanowią wody deszczowe i infiltracyjne. W planach rozwojowych oczyszczalni jest przewidziany II etap. Przewidywano, Ŝe po rozbudowie sieci kanalizacyjnej i zwiększeniu ilości ścieków surowych oczyszczalnia zostanie doposaŝona w urządzenia zapewniające oczyszczanie ścieków w ilości: - Q śr = 13 600 m 3 /dobę - Q max = 17 100 m 3 /dobę W trakcie realizacji Etapu I zostały wybudowane wszystkie obiekty kubaturowe oczyszczalni, jak dla obu etapów, jednak tylko jeden ciąg bloku biologicznego jest wyposaŝony w instalacje i urządzenia. Drugi ciąg z powodu braku wyposaŝenia pozostaje niewykorzystywany. W skład zmodernizowanej mechaniczno - biologicznej oczyszczalni ścieków w Bogatyni, wchodzą następujące urządzenia do oczyszczania ścieków: komora przelewowa, kraty mechaniczne, dwa piaskowniki poziomo-wirowe, osadnik wstępny dwukomorowy, pompownia zblokowana, dwa złoŝa biologiczne, dwa reaktory biologiczne, osadnik wtórny,

2-12 komora pomiarowa ilości ścieków ze stanowiskiem poboru prób, pompownia stanów wysokich, wylot ścieków oczyszczonych do odbiornika, stacja dmuchaw, stacja dozowania koagulanta, pompownia osadowa, komora przelewowa i osadnik retencji ścieków deszczowych, punkt zlewny ścieków dowoŝonych, pompownia lokalna, zagęszczacz grawitacyjny dla osadu nadmiernego, pompownia osadów do GSPOŚ. Oczyszczalnia w Bogatyni oczyszcza ścieki z następujących źródeł: ścieki dopływające kanalizacja z terenu miasta, ścieki sanitarne dopływające z obiektów kopalni Turów, ścieki z GSPOS: odcieki technologiczne, ścieki sanitarne i deszczowe, ścieki ze składowiska komunalnego: odcieki technologiczne, ścieki sanitarne i deszczowe. Na terenie Gminy Bogatynia brak podmiotów gospodarczych, które odprowadzałyby ścieki o składzie charakterystycznym dla ścieków przemysłowych. Istniejące podmioty odprowadzają do oczyszczalni komunalnych jedynie ścieki bytowe pochodzące z ich części administracyjnych. KWB Turów S.A. oraz Elektrownia Turów S.A. posiadają własne zakładowe oczyszczalnie ścieków, na które odprowadzają ścieki przemysłowe, natomiast część ścieków bytowych odprowadzana jest równieŝ na oczyszczalnię komunalną w Bogatyni. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Miedzianka, stanowiąca prawobrzeŝny dopływ rzeki Nysa ŁuŜycka. Oczyszczalnia posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne (decyzja Starosty Zgorzeleckiego Nr II OS.6223-34/1646/01 z dnia 20.12.2001r.) na szczególne korzystanie z wód w zakresie odprowadzania do rzeki Miedzianki w km 5+073 jej biegu oczyszczonych ścieków sanitarno bytowych z miejscowości Bogatynia w ilości: - Q śr = 8 000 m³/d; - Q maxd = 10 000 m³/d; - Q maxh = 500 dm³/h, o stanie i składzie: - ph = 6,5 9,0; - zawiesina ogólna < 50 g/m³; - BZT5 < 15 g O 2 /m³; - Azot ogólny < 30 g N/m³; - Azot amonowy < 6 g N/m³; - Fosfor ogólny < 1,5 g P/m³. PowyŜsze pozwolenie wodnoprawne jest waŝne do 31.12.2011 r. Jakość ścieków surowych i oczyszczonych na oczyszczalni w Bogatyni za lata 2005 2007 przedstawiają poniŝsze tabele.

2-13 Tabela 2-7. Jakość ścieków dopływających na oczyszczalnię w Bogatyni w latach 2005 2007 ścieki surowe Rok Chlorki [g/m 3 ] BZT 5 [g/m 3 ] ChZT Cr [g/m 3 ] Zawiesina og. [g/m 3 ] Azot ogólny [g/m 3 ] Fosfor ogólny [g/m 3 ] 2005 n.b. 305,0 465,0 278,1 51,4 9,6 2006 n.b. 294,1 586,7 356,6 59,7 11,6 2007 n.b. 237,5 466,7 228,8 48,5 9,3 źródło: BWiO n.b. nie badano Tabela 2-8. Jakość ścieków oczyszczonych na oczyszczalni w Bogatyni w latach 2005 2007 ścieki oczyszczone Rok Chlorki [g/m 3 ] BZT 5 [g/m 3 ] ChZT Cr [g/m 3 ] Zawiesina og. [g/m 3 ] Azot ogólny [g/m 3 ] Fosfor ogólny [g/m 3 ] 2005 89,8 2,3 24,3 5,3 8,5 1,0 2006 87,9 3,2 28,9 4,5 9,5 1,0 2007 n.b. 2,2 27,1 4,7 9,5 0,8 źródło: BWiO n.b. nie badano Przedstawione powyŝej wyniki badań jakości ścieków wykazują, Ŝe dotrzymywane są warunki pozwolenia wodnoprawnego wydanego dla tej oczyszczalni. 2.6.2 Oczyszczalnia komunalna w Sieniawce Mechaniczno biologiczna oczyszczalnia ścieków w Sieniawce zlokalizowana jest w przy ulicy Rolniczej, pomiędzy rzeką Nysą ŁuŜycką a Wojewódzkim Szpitalem dla Nerwowo i Psychicznie Chorych przy ul. Rolniczej 25. Przepustowość oczyszczalni wynosi 900 m³/d, a w jej skład wchodzą następujące urządzenia: komora przelewowa, krato piaskownik, komora rozdziału, reaktor biologiczny pięciokomorowy, osadnik wtórny, pompownia osadu recylkulowanego i nadmiernego, stacja dozowania koagulanta, komora pomiarowa, punkt zlewny ścieków dowoŝonych, pompownia lokalna, komora odpływowa, komora pomiarowa do pomiaru wód deszczowych, zagęszczacz grawitacyjny osadu, poletka osadowe, zbiorniki retencyjne wód deszczowych, sieci międzyobiektowe. Na oczyszczalnię ścieków napływają ścieki z miejscowości Sieniawka i Porajów. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Nysa ŁuŜycka.

2-14 Oczyszczalnia posiada aktualne pozwolenie wodnoprawne (decyzja Starosty Zgorzeleckiego Nr II OS.6223-34/1646/01 z dnia 24.02.2000r.) na szczególne korzystanie z wód w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków do rzeki Nysa ŁuŜycka w km 194+500 jej biegu w ilości łącznej: - Q śrd = 900 m³/d; - Q maxd = 1105 m³/d; - Q maxh = 69 dm³/h, o stanie i składzie: - ph = 6,5 9,0; - zawiesina ogólna < 50 g/m³; - BZT5 < 30 g O 2 /m³; - Azot ogólny < 30 g N/m³; - Fosfor ogólny < 5 g P/m³. PowyŜsze pozwolenie wodnoprawne jest waŝne do 31.12.2009r. Jakość ścieków surowych i oczyszczonych na oczyszczalni w Sieniawce za lata 2005 2007 przedstawiają poniŝsze tabele. Tabela 2-9. Jakość ścieków dopływających na oczyszczalnię w Sieniawce w latach 2005 2007 ścieki surowe Rok Chlorki [g/m 3 ] BZT 5 [g/m 3 ] ChZT Cr [g/m 3 ] Zawiesina og. [g/m 3 ] Azot ogólny [g/m 3 ] Fosfor ogólny [g/m 3 ] 2005 n.b. 250,0 353,8 164,9 46,9 7,6 2006 n.b. 280,4 389,2 156,3 50,3 8,0 2007 n.b. 234,9 429,0 213,5 49,8 9,9 źródło: BWiO n.b. nie badano Tabela 2-10. Jakość ścieków oczyszczonych na oczyszczalnię w Sieniawce w latach 2005 2007 ścieki oczyszczone Rok Chlorki [g/m 3 ] BZT 5 [g/m 3 ] ChZT Cr [g/m 3 ] Zawiesina og. [g/m 3 ] Azot ogólny [g/m 3 ] Fosfor ogólny [g/m 3 ] 2005 81,1 4,0 34,5 7,1 10,3 1,7 2006 76,3 3,8 32,7 9,0 13,9 2,0 2007 n.b. 4,1 34,3 5,8 11,5 2,0 źródło: BWiO n.b. nie badano Przedstawione powyŝej wyniki badań jakości ścieków wykazują, Ŝe dotrzymywane są warunki pozwolenia wodnoprawnego wydanego dla tej oczyszczalni. 2.6.3 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych Stacja jest zlokalizowana poza terenem oczyszczalni w Bogatyni, w odległości około 700 m od niej, a odcieki powstające podczas procesu przeróbki osadów grawitacyjnie dopływają do przepompowni zblokowanej na oczyszczalni. W ramach realizacji GSPOŚ został zbudowany jeden ciąg technologiczny o zdolności przerobowej 157 m 3 /d nieustabilizowanych, wstępnie zagęszczonych grawitacyjnie osadów surowych (z części mechanicznej oczyszczania ścieków) i osadu czynnego nadmiernego (z części biologicznej oczyszczania ścieków) tłoczonych pompowo ze zmodernizowanej oczyszczalni komunalnej w Bogatyni oraz dowoŝonych taborem asenizacyjnym ze zmodernizowanej oczyszczalni w Sieniawce.