LKR 4113-001-09/14 D/14/504 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKR 4113-001-09/14 D/14/504 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana D/14/504 Przygotowanie szkół do objęcia dzieci sześcioletnich obowiązkiem szkolnym Najwyższa Izba Kontroli - Delegatura w Krakowie Zbigniew Stachowicz, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 88108 z 19 maja 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Polskich Olimpijczyków w Opolu, ul. Katowicka 35, 45-061 Opole 1 Kierownik jednostki kontrolowanej Mirosław Śnigórski dyrektor Szkoły (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości 2 zapewnienie przez Szkołę w roku szkolnym 2013/2014 warunków do edukacji uczniów sześcioletnich oraz przygotowanie w tym zakresie na rok szkolny 2014/2015. Powyższa ocena wynika z ocen cząstkowych dotyczących poszczególnych obszarów działalności Szkoły, objętych kontrolą. Szkoła zapewniła odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie, oraz warunki organizacyjne, do edukacji uczniów sześcioletnich, w szczególności: wydzielenie dla uczniów klas I-III odrębnej kondygnacji budynku Szkoły, podział sal lekcyjnych klas I-III na część edukacyjną i rekreacyjną, wyposażenie ich w odpowiednie materiały dydaktycznonaukowe, dostosowanie mebli szkolnych do wymogów ergonomii, zapewnienie miejsca i placu zabaw dla uczniów klas I-III oraz możliwości korzystania przez nich ze świetlicy i ciepłego posiłku, wprowadzenie organizacji zajęć edukacyjnych porównywalnej z organizacją zajęć w oddziałach przedszkolnych, umożliwienie korzystania z zajęć pozalekcyjnych. Szkoła zapewniła też odpowiednią i wystarczającą kadrę nauczycieli do edukacji uczniów sześcioletnich. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: niedostosowania urządzeń sanitarnohigienicznych do wzrostu uczniów klasy I; przypadków niezachowania na zajęciach świetlicowych, w których uczestniczyli uczniowie klasy I, liczebności grupy wychowawczej wymaganej 7 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 3. Ponadto NIK zwraca uwagę, że w Szkole nie zrealizowano zalecenia nr 4 zawartego w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 4 ), ponieważ nie zachowano liczebności uczniów w oddziałach B i C klasy I. 1 Dalej: Szkoła. 2 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 3 Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 ze zm. dalej: rozporządzenie MEN z 21 maja 2001 r. 4 Dz. U. z 2012 r. poz. 977 dalej: rozporządzenie MEN z 27 sierpnia 2012 r. 2

III. Opis ustalonego stanu faktycznego Opis stanu faktycznego 1. Warunki lokalowe i wyposażenie do edukacji uczniów sześcioletnich 1.1. W roku szkolnym 2013/2014 liczba uczniów w klasach I-III wynosiła odpowiednio 80, 78 oraz 75. Klasy te liczyły po trzy oddziały każda. Dla oddziałów tych klas przeznaczono w ww. okresie sześć sal lekcyjnych. Zajęcia dla pięciu oddziałów były zorganizowane w różnych salach, np. zajęcia z edukacji wczesnoszkolnej: dla oddziału B klasy I w poniedziałki, w sali nr 305, a w pozostałe dni tygodnia w sali nr 303; dla oddziału A klasy II w poniedziałki w sali nr 303, we wtorki w sali nr 109, w środy w sali nr 203, w czwartki w salach nr: 110 i 303, a w piątki w sali nr 303. Oddział C klasy I korzystał tylko z sali nr 306, która wykorzystywana była także (w czasie gdy w tym oddziale nie prowadzono zajęć) przez oddział A klasy III. Trzy oddziały: A klasy I, B klasy III i C klasy III, przypisane były do odrębnych sal lekcyjnych (odpowiednio sale nr: 305, 206 i 205). (dowód akta kontroli str. 4-5) Dyrektor Szkoły wyjaśnił m.in.: W klasach I-III szkoła posiada dziewięć oddziałów, co powoduje konieczność zmianowości [ ] Najistotniejszą rzeczą w odczuciu rodziców było, aby dzieci kończyły zajęcia obowiązkowe do godziny 14:30. Aby uzyskać taki efekt zmuszony byłem przydzielić po 2 klasy do jednej sali lekcyjnej. Takie rozwiązanie jest konieczne w sytuacji kiedy budynek szkoły liczy 69 lat i można było zorganizować jedynie 17 sal lekcyjnych i jedną komputerową przy 18 oddziałach klas I-VI. Większość klas IV-VI liczy ponad 27 uczniów, co powoduje obowiązek dodatkowego podziału na grupy w klasach na języku angielskim, zajęciach komputerowych i wychowaniu fizycznym. Przydzielenie dwóch klas do jednej sali ma jeszcze jedną zaletę, że nie wszystkie klasy kończą w tym samym czasie zajęcia, co umożliwia lepszą organizację zajęć świetlicowych oraz zajęć pozalekcyjnych. (dowód: akta kontroli str. 70-73) 1.2. Według projektu arkusza organizacji szkoły na rok szkolny 2014/2015 planowana liczba uczniów w klasach I-III wynosiła odpowiednio 96, 80 oraz 78. W klasie I planowano cztery oddziały, a w klasach II-III po trzy oddziały każda. Wszystkie oddziały klas I-III (10) będą wykorzystywać sześć sal lekcyjnych. W dwóch z czterech oddziałów klasy I nauka odbywać się będzie na więcej niż jedną zmianę. (dowód: akta kontroli str. 6-7) Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że w roku szkolnym 2014/2015 uczniowie klas I-III będą uczyć się w systemie dwuzmianowym, a jeden oddział klasy I (sześciolatki) w systemie jednozmianowym. Istnieje jednak prawdopodobieństwo otwarcia piątego oddziału klasy I i innej organizacji przydziału sal lekcyjnych, co spowoduje, że wszystkie dzieci będą uczyć się w systemie dwuzmianowym. (dowód: akta kontroli str. 8-9) 1.3. Stosownie do zalecenia nr 3 w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r.), sale lekcyjne przeznaczone dla oddziałów klasy I 5 składały się z dwóch części: edukacyjnej (wyposażonej m.in. w tablicę oraz stoliki i krzesła uczniowskie) i rekreacyjnej (przystosowanej do wypoczynku i zabawy). Sale te wyposażono m.in. w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć (np. liczmany i tablice edukacyjne), kąciki tematyczne, różnorodne gry i zabawki dydaktyczne, książki oraz sprzęt audiowizualny: komputery z dostępem do Internetu, radiomagnetofony i głośniki. Dwie sale (nr 305 i nr 306) wyposażono dodatkowo 5 Sale o numerach 303, 305 i 306. 3

w telewizory, odtwarzacze DVD i magnetowidy, a jedną z nich (nr 306) w tablicę interaktywną. (dowód: akta kontroli str. 15-23, 52-55) 1.4. Stoliki i krzesła przeznaczone dla uczniów klas I-III zostały trwale oznaczone, zgodnie z normą PN-EN 1729-1:2007 6, oraz dostosowane do wymagań ergonomii stosownie do 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach 7. Wzrost najmłodszych uczniów ustaliła pielęgniarka szkolna na początku roku szkolnego 2013/2014 a udokumentowane wyniki przekazała kierownikowi gospodarczemu Szkoły, który wraz z konserwatorami oraz wychowawcami uczniów poszczególnych klas dokonał ustawienia wysokości stolików i krzeseł. W każdej sali lekcyjnej przeznaczonej dla uczniów klas I-III umieszczone były przymiary kreskowe, pozwalające dzieciom na bieżącą kontrolę dostosowania mebli szkolnych do zmieniającego się wzrostu. Dokonane pomiary ograniczone były tylko do określenia wzrostu uczniów, bez uwzględnienia wysokości podkolanowej, niezbędnej do ustalenia wymaganego położenia siedzisk krzeseł. (dowód: akta kontroli str. 10-12, 14) Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że nauczyciele na bieżąco prowadzili pomiary wzrostu uczniów, aby dostosować meble do zasad ergonomii, a informacje o dokonanych pomiarach przekazywali kierownikowi gospodarczemu Szkoły w celu skorygowania wysokości mebli. Ponadto dodał, że pomiary te nie były utrwalane w żadnym dokumencie, ponieważ wysokość mebli dostosowywana była do wzrostu uczniów na bieżąco, stosownie do potrzeb zgłoszonych przez wychowawców, oraz że nie dokonywano pomiarów długości podkolanowej, bo za bardziej precyzyjny, dokładniejszy i sprzyjający uczniowi uznano system dopasowywania wysokości krzeseł bezpośrednio do sylwetek poszczególnych uczniów. (dowód: akta kontroli str. 13-14) 1.5. W 2009 r. Szkoła otrzymała dofinansowanie do wykonania miejsca zabaw w ramach rządowego programu wspierania w latach 2009-2014 organów prowadzących w zapewnianiu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w klasach I-III szkół podstawowych i ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia Radosna szkoła 8. Miejsce zabaw przeznaczone dla uczniów klas I-III zorganizowano w wydzielonym pomieszczeniu o pow. ok. 54 m 2 usytuowanym na parterze budynku. Miejsce to zostało wyposażone w pomoce dydaktyczne, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie form i zakresu finansowego wspierania organów prowadzących w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w klasach I III szkół podstawowych i ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia 9, m.in. w zestaw miękkich klocków w kształcie figur geometrycznych, miękkie piłki w różnych kolorach i wielkościach, materace do zabaw ruchowych, które mogą być łączone i ustawiane w różnych konfiguracjach, tory przeszkód, gry planszowe, układanki (służące kształtowaniu spostrzegawczości i precyzji ruchu). Miejsce zabaw było dostępne dla wszystkich uczniów klas I-III w godzinach pracy Szkoły. Utrzymywano je we właściwym stanie (było czyste, a jego wyposażenie odpowiadało wymogom bezpieczeństwa). 1.6. Szkoła nie ubiegała się o dofinansowanie placu zabaw w ramach programu Radosna szkoła. Na terenie szkolnym, na wydzielonej i ogrodzonej przestrzeni, utworzono własny plac zabaw, na którym zainstalowano szereg elementów zabawowych, m.in. sprzęt do różnych form zajęć ruchowych (drabinki, linkę do wspinania, rury do wspinania, drabinkę z opon samochodowych, drążki do ćwiczeń, dwie ścianki wspinaczkowe, pomost, dwie pochylnie, przeplotnię). 6 PN-EN 1729-1:2007 Meble. Krzesła i stoły dla instytucji edukacyjnych. Część 1: wymiary funkcjonalne. 7 Dz. U. z 2003 r., Nr 6, poz. 69 ze zm. dalej: rozporządzenie MENiS z 31 grudnia 2002 r. 8 Dalej: program Radosna szkoła. 9 Dz. U. z 2009 r. Nr 110, poz. 915 ze zm. 4

Na szkolnym placu zabaw obowiązywał regulamin wywieszony na placu w miejscu widocznym i dostępnym dla jego użytkowników. Według regulaminu, dzieci poniżej 12 lat musiały znajdować się pod opieką osób dorosłych, a za ich bezpieczeństwo odpowiedzialność ponosili opiekunowie. Plac zabaw był bezpieczny w rozumieniu przepisów rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. 1.7. Szkoła posiadała świetlicę składającą się z sali o pow. 108 m 2. Pomieszczenie to zostało wyposażone w meble (stoliki, krzesełka), które dostosowane były do wzrostu uczniów klas I-III, do czego zobowiązywał 9 ust. 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. Cele i zadania świetlicy, określono w dokumencie pn. Cele i zadania świetlicy szkolnej, założenia organizacyjne zaś w dokumencie pn. Ważne informacje. Według drugiego z wymienionych dokumentów: świetlica czynna była w godz. od 6:30 do 16:30; organizacja pracy świetlicy oparta była o ramowy plan dnia przewidujący m.in. czas na zajęcia programowe, odrabianie zadań domowych, gry i zabawy wg własnych zainteresowań uczniów, posiłki i czynności porządkowe; zajęcia świetlicowe organizowane były głównie dla uczniów klas I-III; w zajęciach mogli brać udział również uczniowie nieuczestniczący w lekcjach religii lub oczekujący w Szkole na zajęcia dodatkowe, pod warunkiem zgłoszenia przez opiekunów prawnych wykazu dni i godzin uczestnictwa podopiecznych w zajęciach świetlicowych. (dowód: akta kontroli str. 24-26) Świetlica wyposażona była m.in. w biblioteczkę, komputer z dostępem do Internetu, sprzęt multimedialny (telewizor, DVD, rzutnik, radiomagnetofon), gry planszowe, klocki, piłki, pomoce do zajęć plastycznych. Szkoła nie posiadała odrębnej świetlicy dla uczniów klasy I, ale według dyrektora Szkoły w roku szkolnym 2014/2015 jedna z sal lekcyjnych, po zakończeniu w niej zajęć dydaktycznych, będzie pełnić funkcję świetlicy dla uczniów najmłodszych (w tym czasie opiekę nad dziećmi przejmie nauczyciel świetlicy, co pozwoli na oddzielną organizację opieki świetlicowej dla tej grupy uczniów). 1.8. W roku szkolnym 2013/2014 uczniowie klas I-III mają możliwość spożycia w Szkole ciepłego posiłku (w stołówce). 1.9. Stosownie do 10 ust. 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. w budynku szkoły (na parterze) została wydzielona jadalnia, w której uczniowie spożywali gorące posiłki. Jadalnia miała powierzchnię 81 m 2 i wyposażona była m.in. w 6 stolików i 36 krzeseł o standardowej wysokości (stoliki 75,5 cm, krzesła 45,5 cm), oraz w 3 stoliki i 6 krzeseł o wysokości przystosowanej do wzrostu najmłodszych uczniów. Pomieszczenie stołówki utrzymywane było w należytej czystości. 1.10. W roku szkolnym 2013/2014 Szkoła zapewniła możliwość pozostawiania przez uczniów klas I-III części podręczników i przyborów szkolnych w szafach wyznaczonych do tego celu w salach lekcyjnych, wypełniając wymogi 4a rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. 1.11. Uczniowie klasy I mieli zapewniony bezpieczny dostęp do pomieszczeń sanitarnohigienicznych, bez konieczności opuszczania przestrzeni przeznaczonej dla nich w Szkole, a drzwi do pomieszczeń sanitarnohigienicznych widoczne były spod drzwi sali lekcyjnej. W pomieszczeniach sanitarnohigienicznych, z których uczniowie korzystali, zapewniono ciepłą i zimną bieżącą wodę, znajdowały się w nich środki higieny osobistej, a urządzenia 5

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Opis stanu faktycznego sanitarnohigieniczne utrzymane były w czystości i w stanie pełnej sprawności technicznej, stosownie do 8 ust. 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. Bieżące monitorowanie stanu sanitarnego łazienek przeprowadzała sprzątaczka szkolna, która sprawdzała stan czystości po przerwach śródlekcyjnych. W działalności Szkoły w zakresie zapewnienia przez nią warunków lokalowych i wyposażenia do edukacji uczniów sześcioletnich stwierdzono nieprawidłowość polegającą na niedostosowaniu urządzeń sanitarnohigienicznych do wzrostu uczniów klasy I (miski ustępowe umieszczono na wysokości ok. 40 cm standardowej dla osób dorosłych, a umywalki na wysokości ok. 70 cm). Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że w 2007 r. w Szkole przeprowadzono remont pomieszczeń sanitarnych, w których to zamontowano nowe urządzenia sanitarne. Umywalki zamontowano poniżej obowiązującej normy budowlanej, na wysokości 70 cm, oraz miski ustępowe standardowej wielkości. Przy najbliższym remoncie, bądź w przypadku zniszczenia obecnych urządzeń, zostaną zamontowane nowe urządzenia bardziej dopasowane do wzrostu dziecka sześcioletniego. Do tego momentu w sanitariatach zostaną umieszczone podesty, z których uczniowie o niskim wzroście będą mogli skorzystać. (dowód: akta kontroli str. 15-23, 70-73) Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonej nieprawidłowości, zapewnienie przez Szkołę odpowiednich warunków lokalowych i wyposażenia do edukacji uczniów sześcioletnich, w szczególności: wydzielenie dla uczniów klas I-III odrębnej kondygnacji budynku Szkoły, podział sal lekcyjnych klas I-III na część edukacyjną i rekreacyjną, wyposażenie ich w odpowiednie materiały dydaktyczno-naukowe, dostosowanie mebli szkolnych do wymogów ergonomii, zapewnienie miejsca i placu zabaw dla uczniów klas I-III oraz możliwości korzystania przez nich ze świetlicy i ciepłego posiłku. Stwierdzona nieprawidłowość dotyczyła niedostosowania urządzeń sanitarnohigienicznych do wzrostu uczniów klasy I. 2. Warunki organizacyjne do edukacji uczniów sześcioletnich 2.1. W roku szkolnym 2013/2014 liczba uczniów w oddziale A klasy I nie przekraczała 26 uczniów stosownie do zalecenia nr 4 w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r.). Zachowano również zalecenie prowadzenia edukacji w grupach rówieśniczych. W Szkole funkcjonowały trzy oddziały klasy I, do których uczęszczało łącznie 16 sześciolatków (11 do oddziału B i 5 do oddziału C). W ww. roku szkolnym nie występowały przypadki łączenia oddziałów klas I z innymi oddziałami. (dowód: akta kontroli str. 27-29, 33) 2.2. Według projektu arkusza organizacji szkoły na rok szkolny 2014/2015 oddziały klasy I będą liczyły nie więcej niż 25 uczniów, tj. zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw 10. (dowód: akta kontroli str. 30-32) 2.3. W roku szkolnym 2013/2014 edukację w oddziałach klasy I powierzono jednemu nauczycielowi/wychowawcy (z wyjątkiem zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych, języka obcego nowożytnego oraz religii) stosownie do zalecenia nr 6 w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r.). (dowód: akta kontroli str. 30-32, 34) 10 Dz. U. z 2013 r., poz. 1265. 6

2.4. W roku szkolnym 2013/2014 z zajęć w świetlicy szkolnej korzystało łącznie 174 uczniów klas I-III, z tego 60 uczniów klasy I, 59 uczniów klasy II i 55 uczniów klasy III. Dla uczniów uczestniczących w zajęciach świetlicowych utworzono sześć grup wychowawczych, do których przypisani byli uczniowie w różnym wieku np. do pierwszej grupy należeli uczniowie oddziałów: A klasy I i B klasy III, do drugiej grupy uczniowie oddziałów: B klasy I i C klasy III, do trzeciej grupy uczniowie oddziałów C klas I-II. Zajęcia świetlicowe, według zapisów dzienników świetlicy szkolnej, nie odbywały się w poszczególnych grupach wychowawczych, lecz prowadzone były łącznie dla wszystkich uczniów przebywających w świetlicy. Badanie w zakresie liczby uczniów przypadających na jednego opiekuna w świetlicy, przeprowadzone na próbie obejmującej zapisy dzienników z jednego, losowo wybranego tygodnia roku szkolnego 2013/2014 (od 3 do 7 marca 2014 r.) wykazało, że liczba uczniów w świetlicy nie przekraczała 25 osób, poza dwoma przypadkami (5 i 7 marca 2014 r.) opisanymi poniżej (w części wystąpienia zawierającej uwagi). (dowód: akta kontroli str. 38-51, 56) Dyrektor Szkoły wyjaśnił m.in., że: ze względu na różne godziny pracy nauczycieli świetlicy (nie zawsze pokrywające się z obecnością uczniów zapisanych w dziennikach zajęć świetlicowych) nie było możliwości stworzenia stałych grup uczniowskich; od godziny 8:00 w świetlicy szkolnej uczniami opiekowało się dwóch nauczycieli, którzy realizowali zajęcia wg przyjętego harmonogramu, np. w przypadku realizowania przez jednego z nauczycieli projektu z zakresu zajęć plastycznych lub ćwiczeń grafomotorycznych, drugi z nauczycieli prowadził z inną grupą gry i zabawy ruchowe w sali zabaw; w roku szkolnym 2014/2015 Szkoła planuje zorganizować jeden oddział składający się z sześcioletnich uczniów klasy I i oddać do ich dyspozycji jedną salę lekcyjną, wtedy też z uczniów sześcioletnich utworzona zostanie grupa rówieśnicza znajdująca się pod opieką jednego nauczyciela. (dowód: akta kontroli str. 70-73) 2.5. Z wyjaśnień dyrektora Szkoły wynika, że w oddziałach klasy I prowadzone były zajęcia lekcyjne w systemie bezdzwonkowym, czasowo przystosowane do możliwości koncentracji i uwagi uczniów. O powyższym decydował nauczyciel prowadzący zajęcia stosownie do 6 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 r. (jedynie zajęcia z przedmiotów: język angielski i religia odbywały się w systemie tradycyjnym, 45-minutowym). Ponadto dyrektor Szkoły wyjaśnił m.in.: W zależności od rodzaju zajęć edukacyjnych, pory dnia, dyspozycji uczniów, pogody, nauczyciele dokonywali podziału zajęć na część odbywającą się w ławkach i część prowadzoną w części rekreacyjnej. Uczniowie mają indywidualnie dopasowywane zajęcia [ ] W ławkach dzieci pracują podczas pisania, wykonywania prac plastycznych, samodzielnego czytania. (dowód: akta kontroli str. 35-36) 2.6. W roku szkolnym 2013/2014 uczniowie klasy I nie korzystali z pracowni komputerowej, a zajęcia komputerowe prowadzone były w salach lekcyjnych klasy I, gdzie na dwóch uczniów przypadał jeden komputer. Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że nie było potrzeby wykorzystywania pracowni komputerowej do realizacji zajęć komputerowych w oddziałach klasy I, ponieważ podstawa programowa w tym zakresie realizowana była w salach lekcyjnych. Zdaniem dyrektora Szkoły udostępnienie jednego komputera dla dwóch uczniów podczas zajęć komputerowych prowadzonych w sali lekcyjnej było w pełni wystarczające, gdyż w przypadku konieczności indywidualnej pracy na komputerze drugi uczeń przebywał w tym czasie w części rekreacyjnej, zgodnie z zaleceniami dotyczącymi organizacji lekcji w klasach I-III. (dowód: akta kontroli, str. 15-23, 35-37) 2.7. Kierując się zaleceniem nr 18 Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r. Szkoła, w roku 7

Ustalone nieprawidłowości Uwagi dotyczące badanej działalności Ocena cząstkowa szkolnym 2013/2014, zorganizowała dla uczniów klas I zajęcia pozalekcyjne umożliwiające spędzenie wolnego czasu w postaci zajęć rekreacyjno-sportowych, w których brało udział 42 uczniów (18%), oraz zajęcia zwiększające szanse edukacyjne, m.in. edukacja czytelniczo-medialna, kółko muzyczne, zajęcia plastyczne, taneczne, teatralne, w których uczestniczyło łącznie 61 osób (26%). Organizowano również zajęcia adaptacyjnowspierające i zajęcia logopedyczne, z których skorzystało 41 uczniów (18%). Ponadto 11 dzieci z klasy I (5%) uczestniczyło w doskonaleniu znajomości języka niemieckiego, a 80 uczniów tej klasy (34%) brało udział w zajęciach ratownictwa przedmedycznego. (dowód: akta kontroli str. 57) 2.8. Stworzone przez Szkołę warunki uczestnictwa uczniów klasy I w zajęciach sprzyjały budowaniu u dzieci poczucia bezpieczeństwa w okresie adaptacyjnym w Szkole. W okresie objętym kontrolą, uczniowie klasy I korzystali z sal lekcyjnych zlokalizowanych na oddzielnej (trzeciej) kondygnacji Szkoły. Z tych samych sal lekcyjnych korzystali uczniowie klas II i III. Dla uczniów klas najmłodszych zorganizowano szatnię w oddzielnym pomieszczeniu. Jedynie świetlica i jadalnia była wspólna dla wszystkich uczniów Szkoły. (dowód: akta kontroli str. 15-23, 50-51) W działalności Szkoły w zakresie zapewnienia przez nią warunków organizacyjnych do edukacji uczniów sześcioletnich stwierdzono nieprawidłowość polegającą na sporadycznym niezachowaniu na zajęciach świetlicowych, w których uczestniczyli uczniowie klasy I, liczebności grupy wychowawczej wymaganej 7 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 r. (25 uczniów). Z zajęć prowadzonych w świetlicy szkolnej korzystało łącznie 174 uczniów klas I-III, z tego 60 uczniów klasy I, 59 uczniów klasy II i 55 uczniów klasy III. Badanie w zakresie liczby uczniów przypadających na jednego opiekuna w świetlicy, przeprowadzone na próbie obejmującej zapisy dzienników z jednego, losowo wybranego tygodnia roku szkolnego 2013/2014 (od 3 do 7 marca 2014 r.), wykazało dwa przypadki (5 i 7 marca 2014 r.), kiedy to w godz. od 7:00 do 8:00, na jednego opiekuna przypadało, odpowiednio, 28 i 26 uczniów. (dowód: akta kontroli str. 38-51, 56) Dyrektor Szkoły wyjaśnił m.in., że przypadki przekraczania zalecanej liczby 25 osób w grupie uczniowskiej były trudne do przewidzenia i zdarzały się sporadycznie, w najbardziej newralgicznym czasie, tj. między godz. 7:00 a 8:00 (w przypadku powstania takich sytuacji część uczniów kierowana była do biblioteki szkolnej, gdzie przebywała pod opieką nauczycieli biblioteki lub czytelni). (dowód: akta kontroli str. 38-51, 56, 70-73) 1. Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że w roku szkolnym 2013/2014 oddział B klasy I i oddział C klasy I liczyły, odpowiednio, 27 i 28 uczniów, podczas gdy zgodnie z zaleceniem nr 4 w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r.), wskazane jest, aby edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób. Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że podczas opracowywania arkusza organizacji szkoły kierował się wytycznymi Urzędu Miasta Opola, który w punkcie 8 dokumentu pn. Zasady i terminy obowiązujące w roku szkolnym 2013/2014 przy przyjmowaniu dzieci do klas I publicznych szkół podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Miasto Opole, podał że liczebność nowotworzonych oddziałów klasy I powinna zamykać się w przedziale od 24 do 28 uczniów. Ponadto dodał, że w związku z powyższym oraz z dużym zainteresowaniem Szkołą przez rodziców podjął decyzję o utworzeniu oddziałów klasy I o liczebności wyższej niż 26 uczniów. (dowód: akta kontroli str. 27-29, 33, 70-75) Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonej nieprawidłowości, zapewnienie przez Szkołę odpowiednich warunków organizacyjnych do edukacji uczniów sześcioletnich, w szczególności: wprowadzenie organizacji zajęć edukacyjnych porównywalnej z organizacją zajęć w oddziałach przedszkolnych oraz umożliwienie 8

Opis stanu faktycznego Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Wnioski pokontrolne Prawo zgłoszenia zastrzeżeń korzystania z zajęć pozalekcyjnych. Stwierdzona nieprawidłowość dotyczyła sporadycznego niezachowania na zajęciach świetlicowych, w których uczestniczyli uczniowie klasy I, liczebności grupy wychowawczej wymaganej 7 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 r. Należy także zauważyć, że w Szkole nie zrealizowano zalecenia nr 4 zawartego w Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (załącznik nr 2 do rozporządzenia MEN z 27 sierpnia 2012 r.), tj. nie zachowano liczebności uczniów w oddziałach B i C klasy I. 3. Kadra nauczycieli do edukacji uczniów sześcioletnich 3.1. Z projektu arkusza organizacji Szkoły na rok szkolny 2014/2015 wynika, że planowano 10 oddziałów w klasach I-III od 1 września 2014 r. Według stanu na 28 maja 2014 r. Szkoła zatrudniała łącznie 19 nauczycieli legitymujących się kwalifikacjami wymaganymi do nauczania wczesnoszkolnego. (dowód: akta kontroli str. 30-32, 68-69) 3.2. W roku szkolnym 2013/2014 nauczyciele Szkoły prowadzący zajęcia w oddziałach klas I-III uczestniczyli w zewnętrznych szkoleniach dotyczących metodyki pracy z dziećmi sześcioletnimi, w tym m.in. w zakresie: doskonalenia sprawności psychoruchowych dziecka sześcioletniego, indywidualizacji procesu nauczania w aspekcie różnic emocjonalnych dzieci 6-7 letnich, rozwijania kompetencji nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w pracy z dziećmi sześcioletnimi itp. W kontrolowanym okresie Szkoła nie organizowała wewnętrznych szkoleń w ww. zakresie w ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli. (dowód: akta kontroli str. 35-36, 58-67) Dyrektor Szkoły wyjaśnił, że już w 2009 r. Szkoła zorganizowała wewnętrzne szkolenie Rady Pedagogicznej w zakresie pracy z dziećmi sześcioletnimi, a także, że od tego roku nauczyciele uczestniczyli w różnych formach doskonalenia zawodowego w zakresie pracy z dziećmi sześcioletnimi, a pięcioletnie doświadczenie nabyte w pracy z dziećmi sześcioletnimi, liczne warsztaty, granty, konsultacje, seminaria wspólne zajęcia z nauczycielami przedszkoli pozwoliły nabrać odpowiedniej wiedzy i umiejętności. (dowód: akta kontroli str. 36-37) W działalności Szkoły w zakresie zapewnienia odpowiedniej kadry nauczycieli do edukacji uczniów sześcioletnich nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie zapewnienie przez Szkołę odpowiedniej i wystarczającej kadry do edukacji uczniów sześcioletnich. IV. Wnioski Przedstawiając powyższe oceny wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 11, wnosi o: 1) podjęcie działań w celu dostosowania urządzeń sanitarnohigienicznych do wzrostu najmłodszych uczniów; 2) zapewnienie na zajęciach świetlicowych liczebności grup wychowawczych wymaganej 7 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia MEN z 21 maja 2001 r. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 11 Dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm. dalej: ustawa o NIK. 9

Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Krakowie. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Kraków, czerwca 2014 r. Kontroler Zbigniew Stachowicz główny specjalista kontroli państwowej... podpis 10