1 4. WŻCH JAKO WSPÓLNOTA I STOWARZYSZENIE (DUCH I CIAŁO WSPÓLNOTY) Plan spotkania: Wprowadzenie do medytacji Medytacja Konferencja Refleksja Dzielenie w grupach Podsumowanie pracy w grupach - spotkanie na forum Wspólnota Życia Chrześcijańskiego jest światowym, publicznym stowarzyszeniem, którego centrum znajduje się obecnie w Rzymie. WŻCh jest kontynuacją Sodalicji Mariańskich zainicjowanych przez Jean Leunisa SJ, które po raz pierwszy zostały oficjalnie zatwierdzone przez papieża Grzegorza XII bullą Omnipotentis Dei z dnia 5 grudnia 1584 roku. Sięgając do źródeł Sodalicji Mariańskich dostrzegamy ich początek w grupach ludzi świeckich, które rozwijały się od roku 1540 w różnych częściach świata, dzięki inicjatywie świętego Ignacego z Loyoli i jego towarzyszy. Żyjemy więc naszym stylem życia chrześcijańskiego w jedności z tymi, którzy nas poprzedzili, wdzięczni za ich świadectwo i apostolską pracę. Jesteśmy w bliskiej więzi poprzez miłość i modlitwę ze wszystkimi, którzy żyli i żyją naszą duchowością, będąc naszymi przyjaciółmi i orędownikami w Kościele a zarazem wspierając real8izację naszej misji (ZO 3). Naszą Wspólnotę tworzą chrześcijanie: mężczyźni i kobiety, dorośli i młodzież, z różnych grup społecznych, którzy pragną bardziej naśladować Jezusa Chrystusa i współpracować z Nim w budowaniu Królestwa Bożego, rozpoznając Wspólnotę Życia Chrześcijańskiego jako swoje osobiste powołanie w Kościele. Zmierzamy do tego, aby stawać się chrześcijanami bardziej zaangażowanymi w dawaniu świadectwa tym wartościom ludzkim i ewangelicznym w Kościele i społeczeństwie, które rozwijają godność człowieka, dobro rodziny oraz integralność stworzenia. Jesteśmy szczególnie świadomi naglącej potrzeby pracy na rzecz szerzenia sprawiedliwości poprzez preferencyjną opcję na ubogich i styl życia w prostocie, wyrażający naszą wolność i solidarność z potrzebującymi. Aby przygotować naszych członków do bardziej skutecznego świadectwa oraz zaangażowania apostolskiego, szczególnie w środowiskach życia codziennego, gromadzimy we wspólnocie osoby, które odczuwają pragnienie integracji wszystkich wymiarów swego życia z pełnią wiary chrześcijańskiej, zgodnie z naszym charyzmatem. Dążymy do osiągnięcia takiej jedności życia, poprzez odpowiedzi na wezwania Chrystusa pojawiające się w świecie, w którym żyjemy (ZO 4).
2 Wspólnota Życia Chrześcijańskiego jest międzynarodowym stowarzyszeniem wszystkich chrześcijan: mężczyzn i kobiet, dorosłych i młodych ludzi, ze wszystkich społecznych uwarunkowań, którzy chcą w sposób bliższy podążać za Jezusem Chrystusem i pracować wraz z Nim dla budowania Królestwa. Członkowie tworzą małe grupy, które są częścią większych wspólnot regionalnych lub narodowych, stanowiąc JEDNĄ Wspólnotę Światową. WŻCH jest obecna na pięciu kontynentach, w prawie sześćdziesięciu krajach (Charyzmat) [obecnie w 2009 roku w około 70 krajach]. Jezus powiedział do arcykapłanów i starszych ludu: Posłuchajcie innej przypowieści. Był pewien gospodarz, który założył winnicę. Otoczył ją murem, wykopał w niej prasę, zbudował wieżę, w końcu oddał ją w dzierżawę rolnikom i wyjechał. Gdy nadszedł czas zbiorów, posłał swoje sługi do rolników, by odebrali plon jemu należny (Mt 21,33 34). Nasza wspólnota to winnica Pana. Przyjrzyjmy się jak Pan Bóg troszczył się o nią w naszej historii. 1. Z HISTORII WSPÓLNOTY: Początki naszej wspólnoty to działanie świętego Ignacego i jego towarzyszy już w roku 1540. To tam są źródła Sodalicji Mariańskich, które są naszym przodkiem. Ignacy jeszcze jako człowiek świecki gromadził wokół siebie ludzi, którym udzielał ĆD, zanim jeszcze powstało Towarzystwo Jezusowe. Pierwsza wspólnota Sodalicji Mariańskich (Prima Primaria) powstała już po śmierci św. Ignacego założona przez Jeana Leunisa przy Kolegium Rzymskim i zatwierdzona przez papieża Grzegorza XIII w XVI wieku. Patronką Sodalicji staje się Najświętsza Maryja Panna Zwiastowania, której fresk znajdował się w Kolegium Rzymskim. Jest Ona czczona przez Sodalicje na całym świecie jako Madonna Prima Primaria. Z upływem czasu ilość wspólnot wzrastała, powstawały one w różnych miejscach na świecie. Przez wiele wieków sodalicje były mocno związane z zakonem jezuitów i z duchowością ignacjańską, która stanowiła mocne oparcie dla nich w drodze do Boga. Po kasacie zakonu jezuitów w II połowie XVIII wieku, wiele Sodalicji rozpada się, a inne przechodzą pod opiekę biskupów stając się ruchem pobożnościowym, który niestety zatraca charakter ignacjański. Duchowa sytuacja Sodalicji była nadal trudna, mimo decyzji przywrócenia istnienia zakonu jezuitów na początku XIX wieku. Po ogłoszeniu dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP w 1854 roku, nastąpił dalszy wzrost Sodalicji. Pomocą w rozwoju Sodalicji było pracowanie nowych Zasad Ogólnych w 1910 roku (poprzednie były z roku 1587), a następnie dzięki inicjatywie jezuitów, utworzenie międzynarodowego sekretariatu w Rzymie pod przewodnictwem ojca generała Włodzimierza Ledóchowskiego. Po drugiej wojnie światowej w 1948 roku, Papież Pius XII uchwalił statut Kongregacji Mariańskich, co doprowadziło do większej jedności Sodalicji i powstania Światowej Federacji Kongregacji Mariańskich w 1954 roku. W Konstytucji Bis saeculari, Pius XII, oprócz ogólnych wskazań na temat apostolstwa świeckich, potwierdził autorytetem Kościoła tożsamość Sodalicji (jaka jest ich istota) i dlatego wezwał do odnowienia autentycznego ducha ignacjańskiego, wskazując na Ćwiczenia duchowe i dając wskazówki na przyszłość. Był to niejako apel Ojca Świętego o odnowę tego ruchu. Podjęcie tego wezwania doprowadziło do utworzenia Wspólnot Życia Chrześcijańskiego w 1967 roku. Przez kilka lat rozpoznawano wolę Bożą jak mamy istnieć: czy mają to być niezależne wspólnoty, czy jedna? Delegaci wspólnot z różnych krajów zgromadzeni w Providence w 1982 roku rozpoznali, że WŻCh ma być jedną wspólnotą światową, a w 1990 r.
3 w Guadalajara potwierdzają wyniki tego rozeznania i uchwalają nowe Zasady Ogólne dla jednej Wspólnoty Światowej. W tym samym roku zostały one zatwierdzone przez Stolicę Apostolską (za pontyfikatu Jana Pawła II). Załącznik nr 4. 1: Przeźrocza: Historia WŻCh na świecie 2. TRZY FILARY WŻCH NASZ CHARYZMAT: Ćwiczenia Duchowe razem z Zasadami Ogólnymi (oprócz wspólnoty i misji), stanowią jeden z trzech filarów naszego charyzmatu. Jesteśmy świadomi, że istnienie zróżnicowanych warunków społecznych i kulturowych wzywa do kreatywności i elastyczności w proponowaniu tego doświadczenia większej liczbie osób. (Dokument końcowy p. 3.9, Fatima 2008). Specyfiką podejmowania decyzji we wspólnocie WŻCh jest rozeznawanie woli Bożej zarówno indywidualnie, jak i wspólnotowo. Załącznik nr 4. 2: Wspólnota jako dom Misja Misja Wspólnota Bóg, więzi Wspólnota - BÓG, więzi ZO + ĆD ZO + ĆD Bez ĆD nie ma rysu ignacjańskiego, bez ZO nie będziemy WŻCh, bez wspólnoty jesteśmy indywidualistami, a przecież naszą specyfiką jest życie we wspólnocie, bez misji zamykamy się, istniejemy tylko dla siebie. Wspólnotę możemy porównać do domu nie tylko w rozumieniu budynku, ale i ludzi, którzy go zamieszkują. Opisując wspólnotę możemy użyć porównania wspólnoty do struktury i funkcjonowania domu. Istnienie poszczególnych wspólnot na świecie to odczytanie powołania nas przez Boga do tworzenia jednej wspólnoty, jednego domu. To jest fundament nasze Zasady Ogólne i Ćwiczenia Duchowe. Budowanie domu to wznoszenie ścian i okien, to powstawanie wspólnot, to również nasze uczucia, kontakty między różnymi osobami i wspólnotami na świecie, to również przebywanie razem w tworzeniu różnych dzieł, wzajemne wspieranie się. Ten dom byłby jednak pusty, gdyby nie miał dachu i nie wypełniałby go duch: jeden duch i jedno serce, jedna duchowość, do której wszyscy
4 członkowie WŻCh na świecie jesteśmy powołani. Ta duchowość nas łączy. Wszyscy tworzymy ten dom po to, by Jezus mógł się nami posługiwać według swojej woli. Wspólnota nie byłaby prawdziwą wspólnotą, gdyby nie było więzi między nami i gdyby nie było między nami Boga. Miłości Boga i bliźniego. Rodzina też jest wspólnotą. Jeśli brakuje więzi to jaka to jest rodzina? Wspólnota jest Wspólnotą Życia Chrześcijańskiego. Miłość Boga i bliźniego budują wspólnotę od wewnątrz. 3. ORGANIZACJA WSPÓLNOTY - STRUKTURA I ZASADY DZIAŁANIA WŻCH Wspólnota pierwszych chrześcijan rozrastała się i konieczne było pewne uporządkowanie (Dz 6, 1-7). Podobnie w ciągu wielu lat istnienia WŻCh, przybywało członków, wspólnota się rozrastała i dlatego wymagało to wprowadzenie zasad działania, które ułatwiłoby jej funkcjonowanie. Rozpoznawanie woli Bożej w tej sprawie odbywało się przez wiele lat. Światowa WŻCh działa więc w ramach określonej struktury oraz ma zatwierdzone przez Stolicę Apostolską dokumenty, którymi są Zasady Ogólne (ZO), jak również Normy Ogólne (NO), regulujące sprawy organizacyjne. W różnych krajach Wspólnota może działać w oparciu o swój statut, czego przykładem jest Wspólnota w Polsce. Wspólnota Życia Chrześcijańskiego jest jednym ze światowych stowarzyszeń publicznych w Kościele na prawach papieskich. Centrum Wspólnoty Światowej znajduje się w Rzymie, natomiast wspólnoty polskiej w Warszawie. Ma ona swoich przedstawicieli w ONZ oraz należy do Konferencji Międzynarodowych Organizacji Katolickich. Na świecie jest zgromadzonych ponad 160 tys. osób w 67 wspólnotach narodowych, żyjących tym samym charyzmatem bazującym na duchowości ignacjańskiej. A) WSPÓLNOTA ŚWIATOWA Załącznik nr 4. 3 Struktura Wspólnoty Światowej Załącznik nr 4. 4 Światowa Rada wykonawcza (ExCo, zdjęcia z Fatimy) Najwyższą władzą Wspólnoty Światowej jest Zgromadzenie Ogólne, które zbiera się raz na 5 lat, gromadząc przedstawicieli ze wszystkich Wspólnot Narodowych z całego świata i podejmując decyzje o kierunkach działania wspólnoty, a także ustalając normy. Bieżącymi pracami kieruje Światowa Rada Wykonawcza, odpowiedzialna również za wprowadzanie w życie podjętych decyzji. Na jej czele stoi prezydent, którym obecnie jest Daniela Frank z Niemiec (wybrana po raz drugi w 2008 roku) oraz 10 osób z różnych krajów. Asystentem kościelnym światowej WŻCh, mianowanym przez Stolicę Apostolską, jest generał jezuitów, o. Adolfo Nicolás SJ. Załącznik nr 4. 5 - o. Generał Adolfo Nicolas SJ Jako generalny przełożony powołuje on asystentów narodowych (co czyni najczęściej przez prowincjałów poszczególnych krajów), których zadaniem są nie tylko sprawy związane z doktryną, ale pomoc w odkrywaniu przez członków wspólnoty powołania na drodze Ćwiczeń duchowych św. Ignacego.
5 B) WSPÓLNOTY REGIONALNE Poszczególne części świata mają swoje wspólnoty regionalne. Np. w ramach kontynentu europejskiego działa Zespół Europejski ET (zdjęcia koordynujący życie i działania WŻCh w krajach europejskich) Załącznik nr 4. 6: Zespół Europejski (od lewej stoją: Marina Villa - Włochy, Evelyne Maloret - Anglia i Walia, Saviour Borg - Malta, Inge Hopfl Niemcy. Jest to zespół wybrany na ostatnim Zgromadzeniu Europejskim, które miało miejsce w Alicante w Hiszpanii w maju 2009 r.). C) WSPÓLNOTY NARODOWE Załącznik nr 4. 7: Struktura Wspólnoty Krajowej Sposób życia, zgodny z charyzmatem i zaangażowanie apostolskie WŻCh w danym kraju podejmują wspólnoty narodowe. Czuwa nad nimi Zgromadzenie Krajowe oraz Rada Wykonawcza, których głównymi zadaniami jest pomoc w formacji ku owocnemu podejmowaniu misji Kościoła oraz reprezentowanie WŻCh na zewnątrz. Zgromadzenie Krajowe stanowi najwyższą władzę Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego w danym kraju. W Polsce zbiera się ono raz na 4 lata i wybiera Radę Wykonawczą, której pracami kieruje osoba świecka, prezydent. Codzienne życie wspólnoty w ciągu roku przebiega we wspólnotach zwanych podstawowymi, w których członkowie gromadzą się przynajmniej raz na dwa tygodnie, podejmując modlitwę i rozpoznając w jej świetle różne zadania bieżące. Członkowie wspólnoty wybierają spośród swoich członków animatora i koordynatora, którzy współpracują ze sobą w wypełnianiu zadań wobec wspólnoty, wspierani przez asystenta kościelnego. Załącznik 4. 8 : Ośrodki lokalne W kraju mogą powstawać wspólnoty lokalne, jeśli w mieście czy regionie powstanie kilka wspólnot podstawowych. Wspólnoty narodowe mogą zakładać bądź zatwierdzać wspólnoty regionalne, diecezjalne oraz centra, składające się ze wspólnot podstawowych danego regionu, diecezji, miasta czy instytucji. Są one tworzone zgodnie z Normami Ogólnymi i Statutem wspólnoty narodowej (ZO 13 c). Mogą one być reprezentowane przez animatora i koordynatora lokalnego na spotkaniach ogólnopolskich i wobec przedstawicieli Kościoła po zatwierdzaniu przez Wspólnotę Krajową oraz brać udział w obradach Rady Głównej (Statut, par. 25, p.2.). Animator jest odpowiedzialny za formację i wraz z koordynatorem wspiera działania wspólnot podstawowych oraz współpracuje z wyznaczonym przez odpowiednie władze Towarzystwa Jezusowego (TJ) jezuitą (Statut, par. 34,, p. 6-7). Wykazują oni troskę zarówno o odpowiedni przebieg spotkań czy włączenie poszczególnych członków wspólnoty w zaangażowania apostolskie, jak również o włączenie się w szerszą formację we Wspólnocie Krajowej, a przede wszystkim o udział w Ćwiczeniach duchowych. W wypełnianiu tych zadań współpracują z odpowiedzialnymi z innych wspólnot w kraju, uczestnicząc w różnych spotkaniach formacyjnych oraz podejmując wspólnie rozpoznane kierunki i zadania (por. Posługi we Wspólnocie Życia Chrześcijańskiego, w: Orientacje.
6 Biuletyn duchowości ignacjańskiej 3 (1988) 17-22), a także z asystentem kościelnym, którym jest jezuita, znający nie tylko ZO czy NO, ale przede wszystkim duchowość ignacjańską (por. Statut, par. 33, p. 7). Jak Kościół lokalny ma stale odzwierciedlać uniwersalny wymiar Kościoła powszechnego, podobnie powinien być uwzględniany wymiar światowy wspólnoty, bo jest ona jedną Wspólnotą Światową, chociaż działa w różnych krajach. Jedność z całą wspólnotą wyraża się m.in. przez akceptację Zasad Ogólnych, stanowiących nie tylko o statusie w Kościele jako stowarzyszenia wiernych działającego na prawach papieskich, ale i o tożsamości i charyzmacie Wspólnoty. Stąd tak ważne jest opieranie się w życiu i działaniu o ZO i zrozumiała staje się możliwość zawieszenia, a nawet wykluczenia danej wspólnoty podstawowej czy krajowej, a także poszczególnego członka wspólnoty za ich istotne nieprzestrzeganie (por. ZO 17). 4. WSPÓLNOTA A STOWARZYSZENIE (DUCH I CIAŁO) Wspólnota Życia Chrześcijańskiego jest światowym, publicznym stowarzyszeniem, którego centrum znajduje się obecnie w Rzymie (por. ZO 3). Zasady Ogólne, bazujące na duchowości ignacjańskiej i zatwierdzone przez Stolicę Apostolską, stanowią zasadniczy dokument duchowości Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego. Ten dokument opisuje naszą duchowość, nasze funkcjonowanie jako wspólnoty. Zasadniczo przyjmujemy ZO, choćby racjonalnie, chociaż różnie wygląda praktyka. Nie zawsze przyjmowana jest całość ZO. A one dotyczą zarówno życia osobistego, jak i wspólnotowego; dają wskazówki ogólne jak ma funkcjonować WŻCh na poziomie światowym, jak również jak ma funkcjonować poszczególny członek wspólnoty. Zasady Ogólne składają się z czterech części: I. Wstęp (dotyczący historii wspólnoty) II. Część pierwsza: Nasz charyzmat III. Część druga: Życie i organizacja wspólnoty IV. Część trzecia: Przyjęcie Zasad Ogólnych Zazwyczaj łatwiej przyjmujemy to, co bezpośrednio dotyczy duchowości: wspólna modlitwa, dzielenie, spotkania we wspólnocie podstawowej, skupienia, rekolekcje, słowo asystenta. Trudniej nam przyjąć słowo czy spotkania we wspólnocie lokalnej, jeszcze trudniej jest nam odnaleźć się we wspólnocie krajowej czy światowej. Dlaczego? Przyczyn jest pewnie wiele. Każdy z nas pewnie mógłby podać jakąś przyczynę. Każdy z nas ma pewnie swoją wizję wspólnoty, wizję jej struktury i jej rozwoju. Ale my mamy rozpoznawać: czego pragnie Bóg od nas jako wspólnoty. Dlatego właśnie odbywają się spotkania światowe, krajowe, lokalne. To wszystko ma nam ułatwić pójście za Głosem Boga. To jest Jego pragnienie i spełnienie, że staliśmy się wspólnotą światową. W Polsce też rozpoznaliśmy w 2001 roku, że mamy stać się stowarzyszeniem w Kościele. Na świecie jesteśmy stowarzyszeniem, tak funkcjonujemy, tak rozpoznaliśmy, ze mamy funkcjonować. Jednak nadal jesteśmy również wspólnotą.
7 Dlaczego staliśmy się stowarzyszeniem kościelnym w państwie? Wspólnoty w naszym kraju powstały jeszcze w ustroju socjalistycznym (lata siedemdziesiąte). Potem, w latach dziewięćdziesiątych, nasz kraj przechodził przez etap zmian w funkcjonowaniu. Zmieniała się struktura władzy. Do tej pory, w państwie komunistycznym działaliśmy nieoficjalnie jako wspólnota nie byliśmy umocowani ani w państwie ani w Kościele w Polsce. Działaliśmy właściwie w podziemiu. Brakowało nam wyjścia z podziemia i oficjalnego umocowania w państwie oraz w Kościele katolickim w Polsce. Rozpoznawaliśmy tę sprawę na seminarium dla animatorów w 1999 roku i zdecydowaliśmy, że mamy stać się stowarzyszeniem w Kościele. Mamy działać bardziej otwarcie i podjąć jako świeccy większą odpowiedzialność. Stowarzyszenie to formuła związku, który działa non profit bez chęci zysku. Ułatwiło to również nam wiele spraw związanych z funkcjonowaniem coraz większej grupy ludzi. Bowiem wzrastała liczba wspólnot powstają nowe wspólnoty w Kaliszu, Łodzi, Piotrkowie, Radomiu, Krakowie, Gdańsku, Gdyni, Toruniu, Bydgoszczy, Bytomiu. Rozrasta się również liczba już istniejących wspólnot w takich miastach jak: Lublinie, Białymstoku i Warszawie. (W ostatnich latach powstały wspólnoty w Poznaniu i Zakopanem). Dziś mamy osobowość prawną w państwie. Mamy unormowane sprawy wewnętrzne dotyczące organizacji. Założyliśmy konto bankowe, możemy oficjalnie zbierać składki, organizować spotkania. Mamy Statut, regulujący nasze funkcjonowanie: zakres działania i strukturę, podobną do wspólnoty światowej, różnimy się tylko istnieniem Komisji Rewizyjnej i Rady Głównej, których nie ma w żadnej wspólnocie. Jesteśmy jednostką prawną w Kościele. Jako ludzie świeccy jesteśmy bardziej partnerami dla jezuitów i dla przedstawicieli Kościoła, a także dla przedstawicieli państwa. Słyszy się czasem głosy, które krytykują struktury, a pragną tylko tzw. wspólnoty, wspólnoty dla mnie, ale czy ja nie mam być dla wspólnoty? Najchętniej chcielibyśmy tak, by był tylko Pan Jezus i 12 Apostołów. Tak było na początku, gdy tych wybranych było niewielu, ale gdy ludzi wybranych przez Boga zaczęło przybywać zostają wybierani starsi i ci, którzy im pomagają. Wszyscy mają współpracować dla jednego dzieła dzieła Boga. Rozrost wspólnoty powodował konieczność rozrostu struktur. Dokumenty powstawały stopniowo przez wiele lat. Ich treść była rozeznawana, bo szukano jaka jest wola Boża. Dzisiejszy świat odrzuca struktury np. Pan Bóg tak, Kościół: nie, Papież: nie. Jeśli jest modlitwa, to najlepiej po cichu w domu. Kościół staje się niepotrzebny. Dziś rozpoznajemy, że Pan Bóg powołuje nas do tworzenia jednego Ciała Apostolskiego. Tak rozpoznało ten kierunek Zgromadzenie Ogólne w Nairobi w 2003 roku, a potwierdziło następne Zgromadzenie Ogólne w Fatimie w 2008 roku. Wszystkie wspólnoty na świecie tworzą jedno Ciało Apostolskie. Przed nami jeszcze rozpoznawanie: co to znaczy dla nas, dla całego WŻCh na świecie, by tworzyć razem jedno Ciało Apostolskie. Struktura pełni rolę służebną wobec wspólnoty, tak samo jak państwo wobec narodu, czy dom wobec rodziny: WSPÓLNOTA Naród -duch Kościół - wspólnota Rodzina - wspólnota STRUKTURA państwo rola służebna wobec narodu kościół - instytucja dom - funkcjonowanie To, co składa się na stowarzyszenie jest potrzebne, by dobre funkcjonowanie w państwie i Kościele pomagało rozpoznawać wolę Bożą i prowadziło do wzrostu duchowego.
8 Ale do tego potrzebne jest wzajemne zaufanie i przyjęcie na serio słów Jezusa: Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem, abyście szli i owoc przynosili i by owoc wasz trwał. Historia WŻCh jest piękna, bo jest w niej prowadzenie Pana. Naszą wspólnotę możemy porównać do winnicy, którą Bóg przygotował dla nas. Jakże wielki skarb-charyzmat otrzymaliśmy! Jest w niej wszystko to, co jest nam potrzebne do Życia. Bóg złożył to w nasze ręce, w nasze serca, abyśmy troszczyli się o wspólnotę, dbali o nią i zebrali dla Niego dobre owoce w świecie. PYTANIA DO DZIELENIA W GRUPIE: 1. Za co jestem Bogu wdzięczny myśląc o WŻCh jako o wspólnocie i stowarzyszeniu? 2. Jak dbam o tę część winnicy Pana, jaką jest WŻCh, i w czym wyraża się moja odpowiedzialność za nią? 3. Jakie widzę korzyści, a jakie słabości wynikające z tego, że WŻCh jest stowarzyszeniem? Bibliografia: 1. Charyzmat WŻCh, Mielno 2002 (wersja poprawiona). 2. Krystyna Seremak, Ćwiczenia duchowe św. Ignacego Loyoli w formacji Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego, W-wa 2006. 3. Dokument Końcowy, Zgromadzenie Ogólne, Fatima 2008. 4. Dokument Końcowy, Zgromadzenia Europejskiego, Alicante 2009. 5. Uchwała Programowa, Zgromadzenie Krajowe, Wolbórz 2007. 6. Materiały z seminarium, Gdynia 1999 (rękopis). 7. Dokumenty WŻCh (Zasady Ogólne, Normy Ogólne, Statut), W-wa 2005. Opracowała: Krystyna Seremak