1. Charakterystyka geograficzno-przestrzenna Gmina Olkusz leży w północno-zachodniej części województwa małopolskiego, na wyżynie Olkuskiej należącej do Wyżyny Krakowskio-Częstochowskiej, zwanej Jurą Krakowsko- Wieluńską. Gmina zlokalizowana jest pomiędzy Katowicami głównym ośrodkiem Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, odległym o około 50 km a Krakowem ważnym centrum kulturalnym, naukowym, przemysłowym, oddalonym o około 40 km. Powierzchnia gminy wynosi 150,7 km 2 (Tabela 1), w tym miasto Olkusz 25,6 km 2. Powierzchnia gminy zajmuje 1% powierzchni województwa małopolskiego i 24% powierzchni powiatu olkuskiego. Jest to gmina miejsko-wiejska. Należy do niej 25 miejscowości, w tym 24 wsie. Wśród dziewiętnastu sołectw należy wymienić: Bogucin Mały, Braciejówka, Gorenice, Kogutek, Kosmolów, Niesułowice, Olewin, Osiek, Pazurek, Podlesie Rabsztyńskie, Rabsztyn, Sieniczno, Troks, Wiśliczka, Witeradów, Zawada, Zederman, Zimnodół, Żurada (Rysunek 1). Miasto Olkusz podzielone jest na 10 osiedli. Rysunek 1 Plan miasta i gminy Olkusz 1
Do powiatu olkuskiego należą następujące gminy: Olkusz, Bolesław, Bukowno, Klucze, Trzyciąż, Wolbrom. Tabela 1 Powierzchnia i sieć osadnicza (Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Powierzchnia Miejscowości [km 2 Sołectwa ] ogółem W tym wsie małopolskie 15107 1904 2686 2631 Powiat olkuski 622 86 123 120 Miasto i gmina Olkusz 151 19 25 24 2. Struktura demograficzna Miasto i gmina Olkusz liczy 50648 mieszkańców, z czego na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet. Gęstość zaludnienia wynosi 335 osób km 2 i jest wyższa niż w powiecie olkuskim 185 osób na 1 km 2 oraz województwie małopolskim 214 osób na 1 km 2. Tabela 2 Ludność na podstawie bilansów (Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) małopolskie Powiat olkuski Miasto i gmina Olkusz Ogółem Mężczyźni Kobiety Ludność na 1 km 2 powierzchni Kobiety na 100 mężczyzn Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 3237217 1571472 1665745 214 106 64 114961 56202 58759 185 105 60 50648 24683 25965 335 105 53 2
80-84 70-74 Mężczyźni Kobiety 60-64 50-54 40-44 30-34 20-24 10-14 0-4 0 5 10 15 20 25 [%] Rysunek 2Ludność według płci i wieku w mieście i gminie Olkusz (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań - 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) W mieście i gminie Olkusz na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadają 53 osoby w wieku nieprodukcyjnym. Jest to zjawisko charakterystyczne dla analizowanego obszaru.. Udział ludności w wieku produkcyjnym wynosi około 65%, natomiast grupy ludności w wieku poprodukcyjnym około 12% (Rysunek 3). 80 70 Ludność w wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym 60 50 [%] 40 30 20 10 0 Miasto-Gmina Miasto Wieś Rysunek 3 Ludność według ekonomicznych grup wieku w 2002 roku w mieście i gminie Olkusz (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) 3
Przyrost naturalny w mieście i gminie Olkusz jest bliski zeru Tabela 3. Dla powiatu wartość wskaźnika na 1000 ludności jest ujemna (-0,7), zaś dla województwa wynosi 1,4. Małżeństwa zawierane są na podobnym poziomie zarówno w mieście i gminie Olkusz jak i w powiecie olkuskim oraz województwie małopolskim. Tabela 3 Ruch naturalny ludności wskaźniki na 1000 mieszkańców (opracowanie własne na podstawie Wybranych danych o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2002 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Małżeństwa Urodzenia żywe Zgony Ogółem W tym niemowląt Przyrost naturalny małopolskie 5,2 10,0 8,6 0,1 1,4 Powiat olkuski 5,4 8,6 9,3 0,1-0,7 Miasto i gmina Olkusz 5,7 8,4 8,4 0,1 0,04 Miasto i gminę Olkusz charakteryzuje ujemne saldo migracji stałych i czasowych (Tabela 4), które, w przeliczeniu na 1000 mieszkańców jest wyższe niż w powiecie olkuskim. Dla porównania, w województwie małopolskim zanotowano dodatnie saldo migracji ludności. Podobna tendencja zaznacza się w przypadku migracji czasowych. Tabela 4 Migracje stałe i czasowe wskaźniki na 1000 mieszkańców (opracowanie własne na podstawie Wybranych danych o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2002 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Migracje stałe i czasowe Napływ Odpływ Saldo Zameldowanie czasowe Migracje czasowe Mieszkańcy czasowo nieobecni Saldo małopolskie 9,3 8,4 1,0 21,1 16,7 4,4 Powiat olkuski 8,5 9,5-0,9 13,2 21,8-8,7 Miasto i gmina Olkusz 8,1 11,5-3,4 11,8 23,4-11,5 Na terenie miasta i gminy Olkusz, spośród osób w wieku powyżej 13 lat, 35% ma wykształcenie średnie a 10% - wyższe (Tabela 5). Zanotowano także, że 3% ludności charakteryzuje się brakiem wykształcenia szkolnego i nieukończonym podstawowym. Tabela 5 Ludność w wieku 13 lat i więcej wg poziomu wykształcenia w procentach w mieście i gminie Olkusz (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań - 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Poziom wykształcenia Ogółem Miasto Wieś Wyższe 10,60 12,32 5,48 Policealne 3,14 3,62 1,64 Średnie 35,6 38,17 27,52 4
Poziom wykształcenia Ogółem Miasto Wieś Zasadnicze zawodowe 19,56 18,54 22,76 Podstawowe ukończone 26,9 23,98 36,10 Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego 3,14 2,25 5,95 Nieustalony 0,95 1,09 0,52 W przeliczeniu na 1000 mieszkańców miasta i gminy Olkusz, 185 osób zatrudnionych jest w gospodarce narodowej. Ważnym sektorem są usługi, w którym zatrudnienie znalazło około 60% pracujących. Blisko 40% zatrudnionych pracuje w przemyśle. Podobne tendencje występują w powiecie olkuskim oraz województwie małopolskim. Tabela 6 Pracujący w gospodarce narodowej wskaźnik na 1000 mieszkańców (opracowanie własne na podstawie Wybranych danych o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2002 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Wyszczególnienie ogółem w tym kobiety Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybołówstwo, rybactwo Przemysł Usługi rynkowe Usługi nierynkowe małopolskie 183,3 91,1 1,8 65,5 59,1 56,9 Powiat olkuski 176,8 83,9 0,8 88,8 40,4 46,8 Miasto i gmina Olkusz 185,5 105,7 1,0 68,7 50,9 65,0 Stopa bezrobocia w mieście i gminie Olkusz kształtuje się na poziomie około 10% w przypadku mężczyzn i blisko 30% w odniesieniu do kobiet (Rysunek 4). Wmieście Olkusz notuje się wyższe bezrobocie, odpowiednio nieco ponad 20% i 30%, zaś na wsi: 16% i 22%. [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Mężczyźni Kobiety Miasto-Gmina Miasto Wieś Rysunek 4 Stopa bezrobocia w mieście i gminie Olkusz (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań - 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) 5
Dla porównania, podczas, gdy odsetek bezrobotnych ogółem w mieście i gminie Olkusz wynosi blisko 10%, w powiecie 9% zaś w województwie 6% (Główny Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003). Spośród ogólnej liczby bezrobotnych niemal połowa to mężczyźni (Rysunek 5). Blisko 50% ogólnej liczby bezrobotnych stanowią osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy. Niemal 30% bezrobotnych stanowią osoby w wieku powyżej 24 lat. 100 Mężczyźni 90 Absolwenci [%] 80 70 60 50 40 30 20 10 0 małopolskie Powiat olkuski Miasto i gmina Olkusz Osoby w wieku 24 lata i więcej Osoby pozostające bez pracy powyżej 12 miesięcy Osoby posiadające prawo do zasiłku Rysunek 5 Charakterystyka bezrobotnych zarejestrowanych (opracowanie własne na podstawie Wybranych danych o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2002 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) 3. Warunki mieszkaniowe Sytuację mieszkaniową na terenie miasta i gminy Olkusz, powiatu olkuskiego oraz województwa małopolskiego opisują dane zawarte w tabeli ( Tabela 7). Na 1000 mieszkańców miasta i gminy Olkusz przypada około 300 mieszkań zamieszkanych. Wielkość ta jest podobna do wskaźnika obliczonego dla powiatu olkuskiego i nieco wyższa dla wskaźnika charakteryzującego województwo małopolskie. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkańna 1 osobę wynosi około 20 m 2. Na jedno mieszkanie przypadają około 3 osoby. Taka tendencja jest charakterystyczna zarówno dla powiatu olkuskiego jak i województwa małopolskiego. Tabela 7 Zasoby mieszkaniowe zamieszkane (opracowanie własne na podstawie Rocznika (opracowanie własne na podstawie Wybranych danych o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2002 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Mieszkania zamieszkane ogółem Mieszkania na 1000 W tym zamieszkane stale Powierzchnia Przeciętna użytkowa Liczba osób na 6
na 1000 mieszkańców mieszkańców mieszkań w tys. m 2 na 1000 mieszkańców Powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę [m 2 ] mieszkanie małopolskie 280,7 277,6 1054,5 20.4 3.54 0.94 Powiat olkuski 303,6 299,2 1180,4 21.5 3.34 0.85 Miasto i gmina Olkusz 308,0 302,1 1168,9 20.2 3.3 0.86 Spośród ogólnej liczby mieszkań zamieszkanych, 96% jest wyposażonych w łazienkę, ciepłą wodę bieżącą oraz wodociąg z sieci. Również w 96% mieszkaniach zainstalowano ustęp spłukiwany, z czego 70% ma odprowadzenie do sieci a 30% do urządzenia lokalnego (Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003b). 4. Indywidualne gospodarstwa rolne Gospodarstwa rolne Na terenie miasta i gminy Olkusz występuje 3958 indywidualnych gospodarstw rolnych o powierzchni gruntów ogółem 7768 ha. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi około 3 ha. Przeważają gospodarstwa drobne. Grunty orne zajmują 76% powierzchni, z czego 34% to odłogi a 3% - ugory (Tabela 8). Izbę Tabela 8 Użytkowanie gruntów w indywidualnych gospodarstwach rolnych (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań - 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) Wyszczególnienie Użytkowanie gruntów w hektarach w odsetkach Powierzchnia gruntów 7768 100 ogółem Użytki rolne 6419 82 - grunty orne 5899 75,9 -- w tym odłogi 2668 34,3 -- w tym ugory 225 2,9 - sady 43 0,6 - łąki 357 4,6 -pastwiska 120 1,5 Lasy i grunty leśne 1024 13,2 Pozostałe grunty 325 4,2 Powierzchnię zasiewów głównych ziemiopłodów w gospodarstwach indywidualnych przedstawia Rysunek 6. Ponad 60% powierzchni upraw zajmują zboża podstawowe z mieszankami. Powierzchnia upraw ziemniaków wynosi 18% upraw ogółem, zaś roślin pastewnych 16%. Zanotowano znikomy odsetek roślin strączkowych jadalnych oraz brak upraw przemysłowych, w tym buraków cukrowych, rzepaku i rzepiku. Ponadto 3% upraw stanowią pozostałe ziemiopłody, w tym warzywa gruntowe. 7
61.3% Zboża Pozostałe 3.4% Strączkowe Pastewne 0.1% Ziemniaki 16.7% 18.5% Rysunek 6 Powierzchnia zasiewów głównych ziemiopłodów w gospodarstwach indywidualnych (opracowanie własne na podstawie Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań - 2002, Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003) W około 20% gospodarstw rolnych utrzymuje się hodowlę bydła, w blisko 10% - trzody chlewnej a w 6% - królików (Urząd Statystyczny w Krakowie, 2003b). W produkcji zwierzęcej obserwuje się spadek pogłowia bydła i niemal całkowity spadek pogłowia owiec. Drób hoduje się w 26% gospodarstw indywidualnych rolnych. 5. Stan środowiska 5.1. Gleby Jakość gleb obszaru gminy Olkusz została ukształtowana przez wielowiekową działalność, głównie przemysłową, prowadzącą do przesuszenia terenu oraz zmian składu chemicznego gleb. Poważnym problemem jest skażenie gleb metalami ciężkimi, prowadzące do skażeń produktów rolnych ołowiem, kadmem, cynkiem. Zakwaszenie gleb przyczynia się dodatkowo do potęgowania intensywności pobierania przez rośliny metali, a więc zwiększania stopnia skażenia żywności a tym samym zwiększenia narażenia człowieka na metale ciężkie. Dla rozpoznania stopnia skażenia gleb metalami ciężkimi oraz ich zakwaszenia wykonano szczegółowe badania gleb z terenu miasta i gminy Olkusz. Najmniej zanieczyszczone gleby występują w północno-wschodniej i wschodniej części Gminy tj. w miejscowościach: Pazurek, Podlesie, Troks, Braciejówka, Wiśliczka, Zederman i Kogutek. Natomiast w południowo-zachodniej, zachodniej i północno-zachodniej części Gminy tj. w miejscowościach: Żurada, Witeradów, Olewin, Niesułowice, Rabsztyn, Bogucin Mały, Gorenice, Zawada, Osiek, Zimnodół, Pomorzany i Olkusz występują gleby znacznie, silnie i bardzo silnie zanieczyszczone. 5.2 Woda Na terenie miasta i gminy Olkusz obserwuje się dewastację i degradację naturalnych układów wodnych i zanieczyszczenie wód. Istotnym problemem jest zachowanie ciągłości istniejącej jeszcze sieci hydrograficznej z wykluczeniem jej sztucznego podziemnego kanalizowania. 8
Można wskazać następujące źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych w obszarze gminy Olkusz: górnictwo (eksploatacja rud cynkowo-ołowiowych i ich przerób) przemysł, zwłaszcza hutniczy i metalurgiczny, składowiska odpadów przemysłowych, składowiska odpadów komunalnych, osiedla o nieuporządkowanej gospodarce ściekowej, działalność rolnicza, skażone gleby, zanieczyszczenie powietrza. 5.3 Powietrze Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza miasta i gminy Olkusz są: przemysł, gospodarka komunalna, komunikacja. Położenie miasta Olkusz na kierunku najczęściej wiejących wiatrów zachodnich i południowo-zachodnich sprzyja transportowi zanieczyszczeń ze Śląska. Kumulacji zanieczyszczeń sprzyja również położenie centrum miasta w kotlinie. Z analizy średnich wieloletnich zanieczyszczeń powietrza w rejonie Olkusza można stwierdzić, iż zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym, dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu, fluorem i żelazem wykazuje tendencje malejące. Wyraźną tendencję spadkową w stosunku do lat ubiegłych wykazują również składniki pyłu takie jak: cynk, kadm, ołów, miedź, nikiel, chrom, tlenki żelaza i manganu. Natomiast tendencje wzrastające wykazuje zanieczyszczenie powietrza węglowodorami aromatycznymi szczególnie benzo-"- pirenem i substancjami smołowymi (Program Ochrony Środowiska). 5.4 Odpady Zarówno w mieście, jak i w gminie Olkusz uregulowana jest gospodarka odpadami komunalnymi. Ilość wytworzonych przez mieszkańców odpadów komunalnych i usuwanych na zorganizowane składowisko stale wzrasta. Od roku 1995 na terenie miasta wprowadzono selektywną zbiórkę odpadów. Aktualnie selektywna zbiórka prowadzona jest w całym mieście i w wielu sołectwach.. 5.5 Hałas Z uwagi na uruchomienie płatnej autostrady Katowice Kraków znacznie wzrósł ruch samochodowy wzdłuż drogi krajowej nr 94 przebiegającej przez miasto Olkusz. Pojawiła się tendencja do rozszerzania się terenów zagrożonych akustycznie przez ruch samochodowy. Znaczny wzrost liczby pojazdów powoduje wzrost liczby osób narażonych na ponadnormatywny hałas, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej. 9
Z przeprowadzonych pilotażowych badań wynika, że w rejonie drogi nr 94 w Olkuszu, w okolicy zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej, przekroczony jest dopuszczalny poziom hałasu zarówno w porze dziennej jak i w porze nocnej 6. Zdrowie Ogólną charakterystykę zdrowotną przedstawiono na podstawie Biuletynu statystycznoinformacyjnego ochrony zdrowia województwa małopolskiego za rok 2002, wydanego przez Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego w Krakowie. Z uwagi na brak dostępu do danych na poziomie gminy, posłużono się informacją na poziomie powiatu olkuskiego. Dane o powiecie olkuskim porównano z danymi dla województwa małopolskiego. Na podstawie informacji zawartych w biuletynie obliczono wskaźniki zachorowań/leczonych na 1000 mieszkańców (Tabela 9, Tabela 10). W powiecie olkuskim wskaźniki zachorowań na nowotwory złośliwe układu trawiennego i otrzewnej oraz układu oddechowego i narządów klatki piersiowej, w przeliczeniu na 1000 mieszkańców kształtują się w granicach jedności. Zachorowania na pozostałe grupy nowotworów, w tym nowotwory wargi, jamy ustnej i gardła, tkanek limfatycznych i krwiotwórczych, kości, tkanek miękkich, skóry, sutka i innych o nieokreślonym umiejscowieniu wahają się w przedziale od 0.1 0.6. We wszystkich przypadkach zachorowań na nowotwory, współczynniki obliczone dla powiatu olkuskiego przewyższają wartości współczynników charakterystycznych dla województwa małopolskiego. Tabela 9 Zachorowania na nowotwory złośliwe (opracowanie własne na podstawie Biuletynu statystycznoinformacyjnego ochrony zdrowia województwa małopolskiego za rok 2002, Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego w Krakowie, 2003) Wyszczególnienie małopolskie Zachorowania w liczbach bezwzględnych Zachorowania na 1000 mieszkańców Zachorowania w liczbach bezwzględnych Powiat olkuski Zachorowania na 1000 mieszkańców Układ trawienny i otrzewna 1 605 0,5 101 0,9 Układ oddechowy i narządy klatki 1 445 0,4 95 piersiowej 0,8 Narządy moczowo-płciowe 1 553 0,5 70 0,6 Tkanki limfatyczne i krwiotwórcze 338 0,1 18 0,2 Warga, jama ustna i gardło 149 0,0 11 0,1 Kości, tkanki miękkie, skóra, sutek 1 094 0,3 62 0,5 Inne o nieokreślonym umiejscowieniu 550 0,2 25 0,2 Kondycję zdrowotną ludności analizowanego obszaru opisują ponadto wskaźniki leczonych w poszczególnych jednostkach służby zdrowia w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Wskaźniki obliczone dla powiatu olkuskiego osiągnęły wartości niższe w porównaniu z województwem małopolskim w przypadku leczonych w publicznych i niepublicznych szpitalach ogólnych (powiat olkuski 124, województwo małopolskie 152), oddziałach ginekologiczno-położniczych (powiat olkuski 15, województwo małopolskie 22) oraz oddziałach pulmunologicznych, gruźliczych i chorób płuc (powiat olkuski 2, województwo małopolskie 6). 10
Wartości wskaźników leczonych na 1000 mieszkańców w oddziałach urazowoortopedycznych (powiat olkuski i województwo małopolskie około 9) oraz na oddziałach zakaźnych (powiat olkuski i województwo małopolskie około 5) występują na poziomie podobnym, zarówno w powiecie olkuskim jak i województwie małopolskim. W pozostałych badanych przypadkach wartości wskaźników leczonych na 1000 mieszkańców w następujących jednostkach: oddziałach internistycznych i chorób metabolicznych (powiat olkuski 30, województwo małopolskie 26), oddziałach chirurgii ogólnej i dziecięcej w publicznych szpitalach ogólnych (powiat olkuski 25, województwo małopolskie 21), oddziałach neurologicznych w publicznych szpitalach ogólnych (powiat olkuski 10, województwo małopolskie 6), oddziałach dziecięcych oraz oddziałach patologii noworodka w publicznych szpitalach ogólnych (powiat olkuski 12, województwo małopolskie 9), oddziałach rehabilitacyjnych (powiat olkuski 6, województwo małopolskie 3) i oddziałach psychiatrycznych (powiat olkuski 8, województwo małopolskie 1), obliczone dla powiatu małopolskiego przewyższały wskaźniki opisujące województwo małopolskie. Tabela 10 Leczeni w jednostkach służby zdrowia (opracowanie własne na podstawie Biuletynu statystyczno-informacyjnego ochrony zdrowia województwa małopolskiego za rok 2002, Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego w Krakowie, 2003) Wyszczególnienie małopolskie Leczeni w liczbach bezwzględnych Leczeni na 1000 mieszkańców Leczeni w liczbach bezwzględnych Powiat olkuski Leczeni na 1000 mieszkańców Publiczne i niepubliczne szpitale ogólne Odziały internistyczne i chorób metabolicznych Oddziały chirurgii ogólnej i dziecięcej w publicznych szpitalach ogólnych Oddziały urazowo-ortopedyczne w publicznych szpitalach ogólnych Oddziały neurologiczne w publicznych szpitalach ogólnych Oddziały dziecięce oraz oddziały patologii noworodka w publicznych szpitalach ogólnych 491 210 151,7 14 244 123,9 82 726 25,6 3 450 30,0 68 027 21,0 2 885 25,1 30 072 9,3 952 8,3 18 913 5,8 1 179 10,3 30 219 9,3 1 414 12,3 Oddziały ginekologiczno-położnicze 70 768 21,9 1 741 15,1 Oddziały zakaźne 15 978 4,9 544 4,7 Oddziały rehabilitacyjne 9 837 3,0 748 6,5 Oddziały pulmunologiczne, gruźlicze i chorób płuc 20 132 6,2 269 2,3 Oddziały psychiatryczne 4 912 1,5 960 8,4 Wskaźnik liczby zabiegów operacyjnych obliczony dla 1000 mieszkańców wynosi dla powiatu olkuskiego 20, zaś dla województwa małopolskiego 30. 11
W powiecie olkuskim umieralność niemowląt na poziomie 8,43 0 / 00. Wartość ta jest wyższa niż obliczona dla województwa małopolskiego, która wynosi blisko 6 0 / 00. 6. Podsumowanie Analiza wybranych wskaźników opisujących miasto i gminę Olkusz wskazuje, że analizowany obszar nie wyróżnia się w sposób szczególny na tle województwa małopolskiego i powiatu olkuskiego. Charakterystyczną cechą jest wysoki odsetek ludności w wieku produkcyjnym. Blisko 40% ludności otrzymało wyższe i średnie wykształcenie. Znamienne jest ujemne saldo migracji stałych i czasowych, co świadczy o odpływie siły roboczej do sąsiadujących ośrodków Krakowa i Katowic. Rolnictwo jest rozdrobnione a gleby zanieczyszczone metalami ciężkimi. Występuje tendencja do rozszerzania się terenów zagrożonych akustycznie przez ruch samochodowy, co spowodowane jest uruchomieniem płatnej autostrady A-4. 12