Cykl szkoleń w ramach projektu: Współpraca strażaków bez granic
Prezentacja nr 2 Powódź działania ratownicze cz.1 Opracował: kpt. mgr inż. Mateusz Caputa
Działania ratownicze podczas powodzi mają swoistą specyfikę, polegająca na ogromie zadań jakie należy wykonać w celu ratowania zagrożonego życia ludzi oraz zwierząt, mienia oraz środowiska. Dziedzina ratownictwa podczas powodzi cały czas się rozwija i jest doskonalona w miarę zdobywania doświadczenia, a także rozwoju organizacyjnego i technicznego.
Całość działań związanych z powodzią można podzielić na trzy etapy, tj.
1. Przygotowanie m.in.: - analiza wcześniejszych powodzi - doskonalenie sposobu prognozowania powodzi - szkolenia i ćwiczenia z zakresu ratownictwa podczas powodzi dla wszystkich służb i instytucji - naprawa oraz rozbudowa wszelkich zabezpieczeń przeciwpowodziowych - gromadzenie odpowiednich sił i środków - edukacja społeczeństwa - aktualizacja planów, przepisów prawa, wytycznych mając na uwadze wcześniejsze powodzie
2. Reagowanie m.in.: - zbieranie informacji o wstępujących zagrożeniach - uruchamianie zespołów reagowania kryzysowego - ostrzegania ludności o zagrożeniu powodziowych, jego skutkach, sposobach zabezpieczenia i postępowania, miejscach zbiorek, - kierowanie wszelkich sił ratowniczych do działań - ratowanie ludzi, zwierząt mienia i środowiska - informowania o wszelkich czynnościach ewakuacyjnych - organizowanie zaopatrzenia ludności we wszystkie niezbędne rzeczy - ratownictwo infrastruktury przeciwpowodziowej, komunikacyjnej, elektrycznej itp.
3. Odbudowa m.in.: - przywracania komunikacji, energii elektrycznej, wody i wszelkich innych mediów niezbędnych w egzystencji - odtwarzania systemów łączności - zabezpieczenie i naprawa wszelkich obiektów przeciwpowodziowych, oraz innych budowli w tym budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej itp.. - wypompowywanie wody z zalanych obiektów, osuszanie - dezynfekcja źródeł wody, terenów obiektów, chowanie zmarłych, utylizacja padniętych zwierząt itp. - pomoc w odbudowie budynków, infrastruktury krytycznej, wypłata zapomóg odszkodowań itp. - pełna ocena skutków powodzi, jej analiza, wyciągnięcie wniosków uwag i spostrzeżeń i ich realizacja
Działania te są prowadzone wielotorowo, przy współpracy wszystkich instytucji, służb, inspekcji, które są zobligowane do zapobiegania, usuwania i przywróceniu stanu sprzed powodzi.
Zadania jednostek ochrony przeciwpożarowej
Podstawą skutecznego i sprawnego działania jednostek ochrony przeciwpożarowej, są wiedza i kompetencje ratowników oraz właściwa ilość, rodzaj sprzętu, a także sposób jego doboru. Nie bez znaczenia jest tutaj współpraca na wszystkich szczeblach z innymi instytucjami, biorącymi udział w działaniach oraz ludnością.
Trzon służb ratowniczych stanowią jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do KSRG na terenie kraju tj.: - 498 Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej - 3765 jednostek OSP - 5 zakładowych straży pożarnych - 2 zakładowe służby ratownicze - 12 szpitali - 200 specjalistów z różnych dziedzin
W ramach KSRG, system wspomagają na zasadzie zawartych porozumień służby, inspekcje i straże, między innymi.: - Policja - SAR - Stacje Ratownictwa Górniczego - LPR - GOPR, WOPR, TOPR - Straż Graniczna - Państwowa Agencja Atomistyki - Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
Ilość jednostki ochrony przeciwpożarowej spoza KSRG, przedstawia się następująco.: - ok. 15 000 jednostek OSP - 139 jednostek Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej - pozostałe Zakładowe Straże Pożarne - pozostałe Zakładowe Służby Ratownicze
Mając na uwadze przedstawione powyżej dane oraz rodzaj odbiorców tego szkolenia tj.: strażaków Państwowej Straży Pożarnej oraz druhów z Ochotniczych Straży Pożarnych, skupię się na przedstawieniu działań ratowniczych prowadzonych przez te jednostki.
Państwowa Straż Pożarna jest wiodącą służbą, wyznaczoną do prowadzenia działań powodziowych. Ponadto koordynuje prace jednostek OSP, dowodzi nimi i dysponuje do działań ratowniczo gaśniczych. W przypadku jednostek wchodzących w skład KSRG dodatkowo monitoruje i kontroluje podległe systemowi siły i środki w celu zapewnienia właściwego wyszkolenia i wyposażenia tych jednostek. Wynikiem tego jest możliwość błyskawicznego dysponowanie do zdarzeń wszystkich jednostek systemu.
W przypadku działań podczas powodzi działania jednostek PSP i OSP polegają przede wszystkim na:
1. Ewakuacji ludzi z zagrożonych budynków mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej itp.
2. Ewakuacji inwentarza i dobytku materialnego
3. Dostarczaniu napojów, żywności, lekarstw oraz innych środków pierwszej potrzeby
4. Usypywanie, umacnianie i uszczelnianie wałów przeciwpowodziowych wzdłuż rzek, stawów jezior
5. Udrażnianiu rzek, przepustów, mostów, przez usuwania wszelkich zalegających materiałów oraz ochrona przed niszczeniem brzegów rzek itp.
6. Wypompowywaniu wody za zalanych budynków mieszkalnych, gospodarczych, użyteczności publicznej i terenów
7. Wszelkie inne czynności, których wykonanie ułatwia lub przyspiesza cały cykl działań ratowniczych, tj.: - przyjmowanie i przekazywanie informacji o zdarzeniach - dysponowanie odpowiednich sił i środków - oznakowanie i zabezpieczenie miejsca prowadzonych działań - oświetlanie terenu akcji ratowniczej - wykonywanie dostępów, rozginanie zabezpieczanie konstrukcji budynków i urządzeń - zasilanie urządzeń budynków w energię elektryczna itp. - wszelkie inne czynności wymagające działań jednostek ochrony przeciwpożarowej
Do działań tych w głównej mierze wykorzystywane są: a) samochody: - ratownictwa wodnego - gaśnicze - oświetleniowe - ratownictwa technicznego - wężowe - kontenerowe - kontenery i cysterny - ratownictwa wysokościowego - operacyjne
b) sprzęt pływający: - łodzie V - łodzie płaskodenne - pontony - poduszkowce
c) pompy: - dużej wydajności - kontenery pompowe - przenośne - szlamowe - pływające - turbinowe - autopompy
d) sprzęt pomocniczy: - sprzęt łączności - sprzęt burzący - armatura wodna - sprzęt spalinowy - sprzęt elektryczny - sprzęt hydrauliczny - drabiny Jednym słowem, każdy inny sprzęt będący na wyposażeniu jednostek PSP i OSP który może być przydatny w działaniach
1. Ewakuacji ludzi z zagrożonych budynków mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej itp.
Ewakuacja to zorganizowane przemieszczenie ludzi, czasem wraz z dobytkiem, z miejsca, w którym występuje zagrożenie, na obszar bezpieczny.
Może być zarówno działaniem na stosunkowo niewielką skalę, jak na przykład wyprowadzenie ludzi z pojedynczego budynku zagrożonego pożarem, jak również może stanowić dużą i złożoną akcję logistyczną, jak w przypadku terenów dotkniętych żywiołem powódź.
Ewakuację dzielimy na: - planową, polegającą na wcześniej przygotowanym przemieszczeniu ludności z rejonów, w których przewidywane jest wystąpienie klęski żywiołowej - doraźną, polegającą na natychmiastowym przemieszczeniu ludności z rejonów, w których wystąpiło bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia
Rozpoznanie ratownicze podczas powodzi: - ilość osób zagrożonych - wiek i ich stan psychofizyczny - miejsce ich pobytu - rodzaj zagrożenia
Zasady podczas ewakuacji: - informowanie o prowadzonej ewakuacji - nawiązanie kontaktu z osobami ewakuowanymi - udzielenie wskazówek nt. sposobu postępowania - wsparcie psychiczne - rozładowanie napięcia, emocji
- informowanie o już podjętych działaniach - wydawania poleceń, które mogą wykonać ewakuowani celem jej szybszego i bezpieczniejszego przebiegu - śledzenie zachowania ewakuowanych i podtrzymanie kontaktu - w przypadku oporu osób ewakuowanych, gdy istnieje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia zastosować przymus bezpośredni
- wykonywanie dróg ewakuacji i pomoc w dotarciu do miejsca ewakuacji - zapanowanie nad emocjami w trakcie ewakuacji - ewakuować osoby wg kolejności: osoby ranne i chore dzieci i osoby starsze kobiety mężczyźni - sprawdzenie pomieszczeń czy nikt nie został - w miarę możliwości zabezpieczenie budynku przed dostępem osób postronnych - w razie konieczności poinformowanie Policji, Straży Miejskiej itp.. - w porze nocnej oświetlenie terenu
- w przypadku określonej liczby osób mogącej przebywać na danej jednostce pływającej ściśle przestrzegać w/w liczby - za bezpieczeństwo wszystkich osób na jednostce pływającej odpowiada dowodzący tą jednostką - jednostką pływającą kieruje osoba uprawniona tj. posiadająca wszelkie niezbędne do tego celu uprawnienia
Wynoszenie osób zagrożonych - wyprowadzenie - chwyt kończynowy - chwyt na stołeczku - chwyt huśtawkowy - chwyt kołyskowy - chwyt tłumowkowy - chwyt na barana - chwyt biodrowy - chwyt strażacki
Sprzęt jednostek ochrony przeciwpożarowej stosowany do ewakuacji ludzi - samochody gaśnicze i specjalne - łodzie V i płaskodenne - pontony - poduszkowce - wszelkiego rodzaju sprzęt specjalistyczny np.wysokościowy - drabiny - i inny
Ewakuacja ludzi może odbywać się kilkoma sposobami:
Realizowana przez jednostki ochrony przeciwpożarowej: a) przy pomocy łodzi i innych jednostek pływających
b) przez ratowników odpowiednio zabezpieczonych i sprzęt dostępny przez jednostki ochrony p.poż.
Realizowane przez inne służby, np.: -budowę przepraw linowych -amfibiami -drogą powietrzną
2. Ewakuacji inwentarza i dobytku materialnego
Należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że życie ludzkie stanowi o wiele większe dobro i to ono powinno być ratowane w pierwszej kolejności. W dalszym etapie działań ratowane są zwierzęta oraz dobytek materialny.
EWAKUACJA ZWIERZĄT - ewakuacja zwięrząt powinna się rozpocząć w momencie, gdy istnieje realne niebezpieczeństwo dla ich życia wywołane powodzią.
- ewakuacja zwierząt powinna być rozpoczęta przez osoby, które na co dzień zajmują się tymi zwierzętami - należy dokładnie określić miejsca przebywania zwięrząt i sposób ich ewakuacji - w przypadku przybycia na miejsce działań zastępów jednostek ochrony przeciwpożarowej to one kierują ewakuacją tych zwięrząt korzystając jednak z doświadczenia osób zajmujących się nimi na codzień
- do zwierząt należy podchodzić spokojnie od strony głowy, starając się nie okazywać strachu czy lęku, gdyż takie samo zachowanie może pojawić się wśród zwierząt - nie należy podchodzić od tyłu zwłaszcza do dużych zwierząt jak np.konie - w przypadku zwierząt, które są trzymane w grupie, poprzez łańcuch czy liny, staramy się je z nich uwolnić - zwierzęta należy wyprowadzać w miejsca bezpieczne z dala od zagrożenia, zapewniając im opiekę weterynaryjną, zwłaszcza gdy są one ranne bądź wycieńczone
- należy pamiętać, że zwierzęta przywiązują się do miejsca swojego pobytu, dlatego też często próbują wracać w miejsca skąd były ewakuowane - należy zabezpieczyć miejsce,gdzie zostały ewakuowane, tak aby nie były w stanie go opuścić - sztuki duże i silne powinno wyprowadzać kilku ratowników, często w asyście ich właściciela, a w przypadku byków tylko i wyłącznie przez ich opiekunów
- zwierzęta staramy się wyprowadzać sprawnie ale zachowując bezpieczeństwo własne - miejmy cały czas na uwadze, fakt że są to zwięrzęta, które nagle obcy ludzie wyciągają z ich naturalnego środowiska, w związku z czym możemy być czasem traktowani jako intruzi - trzodę chlewną powinna ewakuować ich obsługa - wszelkie zwięrzęta młode powinno ewakuować się osobno zachowując szczególną ostrożność
- UWAGA! W przypadku zabierania sztuk młodych należy bacznie obserwować reakcję osobników dorosłych - w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy zaniechać ich ratowania do czasu przybycia na miejsce ich opiekunów bezpieczeństwo własne - w przypadku zwierząt stadnych, jeśli istnieje taka możliwość należy najpierw ratować przewodnika stada, za którym podąży dalej całe stado
- w przypadku ratowania psów, zwłaszcza agresywnych należy zachować szczególną ostrożność!!! - należy najpierw spróbować uspokoić zwierzę, podając komendy: np.siad, do budy, grzeczny pies - w przypadku braku reakcji odstąpić od ich ratowania do czasu przybycia na miejsce ich właściciela - gdyby doszło do ataku przez psa, należy osłonić twarz, szyję i głowę, w ostateczności użyć siły do odparcia ataku
- kury, gęsi i wszelki inny drób należy ratować, używając koszy i worków - ule z pszczołami należy ratować cale zatykając otwory i w miarę możliwości uspokajając dymem - UWAGA!!!bezwzględnie stosować ubrania chroniące przed użądleniem i korzystać z pomocy ich opiekunów
Ewakuację mienia podejmuje się w przypadku gdy: - istnieje obawa zniszczenia mienia, a siły i środki obecne na miejscu nie są w stanie opanować zdarzenia - występuję jego bezpośrednie zagrożenie dla mienia - mienie utrudnia prowadzenie działań ratowniczych - Obecność danego mienia na miejscu działań stwarza dodatkowe zagrożenie
Ratujemy mienie w kolejności: - takie które stwarza zagrożenie dla ratowników i ratowanych - stanowiące wysoką wartośc kulturową - ważne dokumenty, akta itp. - materiały tzw pierwszej potrzeby tj.odzież, pościel oraz kosztowności, cenny sprzęt domowy,umeblowanie itp.
Występują poniższe systemy ewakuacji mienia: - system potokowy tj. łańcuch ludzi przekazujących sobie mienie tzw. z reki do reki - system brygadowy tj.podział na poszczególne ekipy zajmujące się pewną częścią mienie ratowanego - system indywidualny tj.każdy ratownik osobno ratuje poszczególne mienie
Niektóre z zasad podczas ewakuacji mienia: - ewakuacja musi przebiegać w sposób zaplanowany - należy wyznaczyć miejsce do którego ewakuuje się mienie - dozorowanie mienia przez służby porządkowe - demontaż rzeczy cennych należy konsultować z właściwym personelem - dokumentacje ewakuować i gromadzić w skrzyniach itp. - wejścia do budynków kontrolowanych konsultować z obsługą - pamiętać o właściwym zabezpieczeniu mienia przed wodą, wilgocią itp
Ewakuacja zwierząt i mienia może odbywać się kilkoma sposobami:
Realizowana przez jednostki ochrony przeciwpożarowej: a) przy pomocy łodzi i innych jednostek pływających
b) przez ratowników odpowiednio zabezpieczonych i sprzęt dostępny przez jednostki ochrony p.poż.
Realizowane przez inne służby, np.: -amfibiami
Jednostki ochrony przeciwpożarowej nie dysponują ciężkimi jednostkami pływającymi, stąd też wynikają ograniczenia co do ilości ewakuowanego inwentarza.
3. Dostarczaniu napojów, żywności, lekarstw oraz innych środków pierwszej potrzeby
ILE CZŁOWIEK JEST W STANIE WYTRZYMAĆ?
Bez wody ok. 3 dni Bez jedzenia ok. 2 tygodnie
W wodzie zalewowej nie wolno: myć się pić nawet po przegotowaniu poić zwierząt hodowlanych prać używać do jakichkolwiek celów gospodarczych W przypadku kontaktu żywności z taką wodą, nie wolno jej spożywać nawet po obróbce termicznej!!!
Dostarczanie napojów żywności i lekarstw, może odbywać się kilkoma sposobami:
Realizowane przez jednostki ochrony przeciwpożarowej a) przy pomocy łodzi i innych jednostek pływających
b) przy pomocy terenowych środków kołowych
Realizowane przez inne służby, np.: -budowę przepraw -amfibiami -jednostkami powietrznymi
Omówienie przykładowych akcji ratowniczo gaśniczych z powodzi z 2010r.
Wyposażenie w sprzęt do ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia w JRG KP PSP Pszczyna
Kontener przeciwpowodziowy
Podstawowe wyposażenie kontenera ze sprzętem przeciwpowodziowym. Łódź aluminiowa Quicksilver QS 500 - szt.2 Silnik zaburtowy Merkury 40 ML JET - szt. 2 Kamizelki asekuracyjne (kapok) - szt.32 Folia do uszczelniania wałów w rolce o szerokości 4m. - mb.200 Worki przeciwpowodziowe - szt.200 System zapór wodnych w odcinkach 10mb - 200mb Skafander do pracy w wodzie - 20szt. Spodnie do pracy w wodzie - szt.50 Szelki - uprząż bezpieczeństwa - szt. 4 Linki ratownicze - szt.5 Łopaty sztychówki - szt.50 Pochodnie parafinowe - szt.50 Bosak ciężki - szt. 4 Lina z kotwicą - szt. 2 Peleryna przeciw deszczowa z kapturem typu sztormiak MP-85/1 - szt.50 Rzutka - szt.10 Koło ratunkowe z liną - szt.5 Sprzęt oświetleniowy zabezpieczający oświetlenie terenu Race oświetleniowe i sygnalizacyjne
Wyrzutnia liny ratowniczej wraz z zestawem "Tetra Line Thower" - 2 kpl.
Kontener cysterna na wodę pitną
Rama nośna wraz z zaczepem stanowi podstawę do zbiornika wykonanego ze stali nierdzewnej. Zbiornik rozdzielono grodziami o pojemności 6000 l oraz 3500 l. oraz układem zaworów umożliwiającymi stworzenie naczyń połączonych. Kontener posiada pokrywę wlewową i rewizyjną, zawory do napełniania i opróżniania zbiorników z nasad 75. Do bieżącej dystrybucji wody służy 16 zaworów spustowych. Zbiorniki wyposażono we wskaśniki poziomu napełnienia wody oraz izolację termiczną z pianki poliuretanowej.
Kontener wyposażony jest w: - agregat prądotwórczy Honda 2,2 kw i oświetlenie - 2 szt. węży W 75 do napełniania zbiorników, - stojak hydrantowy z kluczem - 10 szt. kanistrów polipropylenowych 30 l do dystrybucji wody.
Ponton 2 os. z silnikiem
Łódź motorowa Romana 430, 6os. z silnikiem zaburtowym
Samochody ratowniczo-gaśnicze KP PSP Pszczyna, wyposażone we wszelki inny sprzęt ratowniczy oraz pomocniczy, tj: -GBAPr 2/16/750 Renault Midlum -GBA 2/20 Mercedes 1124 -GCBA 8/50 Renault Kerax -GCBA 13/48 Steyr 1490 -SLRt Ford Transit -SLRchem Mercedes Sprinter -SD-37 Iveco Magirus -SCKn Renault Premium -SCKn Renault Kerax -SLKw Lublin 3 -SLRr Nissan Pathfinder -SLOp VW Bora
Rodzaj, parametry i zastosowanie sprzętu, wykorzystywanego do udzielania kwalifikowanej I pomocy, przez jednostki ochrony przeciwpożarowej
W skład zestawu R1 wchodzą: - torba ratownicza - zestaw do unieruchamiania - deska ortopedyczna wraz ze stabilizatorem - w przypadku zestawu R2 dodatkowo respirator transportowy
Torba ratownicza Wykonana z cordury odpornej na przetarcia. Na zewnątrz torby umieszczone są 3 kieszenie, natomiast wewnętrzna ruchoma przegroda łaczy się z bocznymi kieszeniami.
W skład wyposażenia torby ratowniczej wchodzą: - rurki ustno-gardłowe wielorazowe Guedela - zestaw ssący dla dzieci i dorosłych - worek samorozprężalny - butla tlenowa aluminiowa 2,7l, p=200atm. - reduktor tlenowy z przepływomierzem - zestawy do tlenoterapii biernej - zestaw do tlenoterapii czynnej - kołnierze szyjne dla dzieci i dorosłych - zestaw opatrunkowy
- zestaw opatrunków hydrożelowych - aparat do płukania oka 150ml - rękawiczki lateksowe - folia izotermiczna - worki plastikowe - płyn do dezynfekcji rąk Skinsept 350ml - nożyczki ratownicze - młotek i nóż do cięcia pasów - folia do przykrywania zwłok
Zestaw do unieruchamiania Przeznaczony do unieruchamiania wszelkich urazów kończyn, zestaw 14 metalowych szyn umieszczonych w pokrowcach.
Zestaw do unieruchamiania składa się z następujących szyn: - 1500 x 120 szt.2-1200 x 120 szt.1-1000 x 100 szt.1-900 x 120 szt.2-800 x 120 szt.1-800 x 100 szt.1-700 x 70 szt.2-600 x 70 szt.2-250 x 50 szt.2
Deska ortopedyczna wraz ze stabilizatorem Nosze typu deska wykonane z mocnego i wytrzymałego tworzywa sztucznego. Przepuszczają promienie x i unoszą się na wodzie. Posiada na całym obwodzie uchwyty do przenoszenia, w których znajdują się poprzeczki do mocowania pasów. Dodatkowo w komplecie znajdują się: - pasy do przypinania poszkodowanej osoby - stabilizatory do unieruchamiania głowy - pokrowiec
Wykorzystano: 1. Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991r. 2. Ustawa o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007r. 3. Ustawa o stanie klęski żywiołowej z dnia 18 kwietnia 2002r. 4. Statut Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP z dnia 23.01.2008 r 5. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie zasad i trybu wykonywania zadań przez Wojskową Ochronę Przeciwpożarową z dnia 24 sierpnia 1992 r. 6. Regulacje wewnętrzne zakładów pracy 7. Materiały i zdjęcia KP PSP Pszczyna, KM PSP Tychy, KM PSP Bielsko-Biała 8. Lipiński S. Skuteczne ratownictwo Verlag Dashofer, W-wa 2007r 9. http://pl.wikipedia.org 10. Zesp.autorów Bezpieczeństwo pożarowe i ewakuacja Forum 2008 11. Opracowania własne