Gospodarka w pierwszym okresie członkostwa w Unii Europejskiej Paweł Samecki Natolin, 23 czerwca 29
Uwagi wstępne Tylko wybrane zagadnienia i Wzrost gospodarczy Transfery finansowe do i z budżetu UE Równowaga zewnętrzna ę gospodarki Inflacja Finanse publiczne Rynek pracy Migracje/transfery dochodów Niezwykle trudno oddzielić efekty członkostwa ł w UE od innych czynników wpływających na stan gospodarki
Wzrost PKB w Polsce 199-28 8 7 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8-9 -1-11 -12-13 7, 7,1 6,2 6,2 6,6 5,2 5, 5,3 5,3 4,5 43 4,3 3,8 3,9 3,6 2,6 1,2 1,4-7, -11,6 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28
Wzrost PKB na 1 mieszkańca: zmiana między 1999 a 28
Tempo wzrostu gospodarczego w województwach, 21-26 (wg G. Gorzelak et alt.)
Wzrost w Polsce 25-28 (w %, ujęcie kwartalne) 18 16 14 12 1 16,9 17 4 16, 15,4 16,316,616,617,4 16,516,516,5 16, 15,8 14,8 14,8 14, 14,314,4 12,4 13,2 12,9 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 1,8 24 25 26 27 28 29 8 7 6 proc. 8 7 6 Projekcja wzrostu PKB w Polsce (%) NBP luty 29 5 4 3 2 1-1 5 4 3 2 1-1 -2-2 6q1 6q3 7q1 7q3 8q1 8q3 9q1 9q3 1q1 1q3 11q1 11q4 Założenie o braku zmian w polityce monetarnej
Roczne przepływy finansowe z i do UE w okresie maj 24 - kwiecień i ń 29 N mln PL 27 25 23 21 19 17 15 13 11 9 7 5 3 1-1 -3-5 -7-9 -11-13 -5 24* 25 26 27 28 29* Saldo Wpływy z UE Składka do UE
Skumulowane przepływy p y finansowe z i do UE 12 1 w okresie maj 24 kwiecień 29 N mln PL 8 6 4 2 65875 12462-2 -4-6 -54587 Saldo Wpływy z UE Składka do UE
2 6,6 Saldo bilansu obrotów bieżących (w % PKB) 1995-28 -2-4 -2,1-2,1-2,8-2,5-3,7-4, -4,3 43-1,7-2,3 23-4,7-6 -5,8-5,6-8 -7,4 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28
8 Inflacja (CPI) w Polsce 1991-28 7 7,3 6 5 43, 4 3 35,3 32,2 27,8 2 1 19,9 14,9 11,8 1,1 7,3 5,5 3,5 4,2 1,9 2,1 2,6,8 1, 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28
Inflacja (CPI) w Polsce 24-29 (w %, ujęcie kwartalne) 5 4 3 2 1 45 44 41 43 47 3,3 4,5 4,4 3,6 3,5 4,1 4,3 4,7 3,8 3,1 2,3 16 1,6 16 1,6 14 13 2, 2,4 2, 1,1,6,8 1,4 1,3 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 24 25 26 27 28 29 6 5 proc. 6 5 Projekcja NBP inflacji w Polsce (w %) 4 3 2 1-1 -2-3 4 3 2 1-1 -2-3 -4-4 6q1 6q3 7q1 7q3 8q1 8q3 9q1 9q3 1q1 1q3 11q1 11q4 Założenie o braku zmian w polityce monetarnej
Stopa inflacji HICP w Polsce a wartość referencyjna z Maastricht (dwunastomiesięczna ę średnia ruchoma inflacji HICP) proc. 6 Wartość referencyjna 5 Polska (HICP) Średnia trzech krajów UE najlepszych pod względem stabilności cen 4 4, 3 3, 2 1 1,5 sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 7 8 8 8 8 8 8 9 9 9
Finanse publiczne 1995-28 Deficyt finansów publicznych wpolsce (w % PKB) -1-2 -3-4 -5-6 -7-2,3-1,9-3, -4,4-3,8-3,9-4,3-4,3-4,6-4,9-5,1-5, -5,7-6,3 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 Dług publiczny wpolsce (w % PKB) Wydatki sektora publicznego w Polsce (w % PKB) 6 5 4 3 6 5 4 3 49,6 2 47,1 45,7 47,1 47,7 44,9 47,1 43,9 44, 39,1 39,6 36,8 37,6 42,2 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 47,77 51, 46,4 44,3 42,7 43,8 44,2 44,6 41,1 42,6 43,4 43,8 42,1 43 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28
18 16 Napływ bezpośrednich inwestycji zagr. netto do Polski 199-28 (w miliardach USD) 15,6 16,6 14 13,7 12 1 9,3 1,3 8 7,3 8,2 6 4 3,6 4,5 4,9 6,4 57 5,7 4, 4,3 2 1,8,6,1,3, 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28
1 Skumulowane zagraniczne inwestycje bezpośrednie (w miliardach USD) 1989-27 8 6 4 2 65,8 99,8 48,6 23,6 2,5 7,6 7,8 8, Slovenia Latvia Lithuania Estonia Slovakia Hungary Czech Rep. Poland 8 6 4 2 Skumulowane zagr. inwestycje bezpośrednie na 1 mieszkańca (w tysiącach USD) 1989-27 1,2 2,3 2,6 3,3 4,4 4,8 6, 6,3 Slovenia Lithuania Poland Latvia Slovakia Hungary Estonia Czech Rep.
Struktura napływających inwestycji, 27 Rolnictwo;,5% Przemysł; 3,5% Usługi; 69,% * Usługi wliczając budownictwo oraz zaopatrzenie w energię elektr., gaz i wodę
Struktura inwestycji napływających do sektora usług, 27 Inne usługi 1% Hotelarstwo i restauracje 1% Budownictwo 4% Elektryczność, gaz, woda 4% Transport, telekomunikacja itp.. 6% Obrót nieruchomościami 39% Handel i naprawy 21% Bankowość i uvbezpieczenia 24% % 5% 1% 15% 2% 25% 3% 35% 4%
Tendencje w nowopowstałych inwestycjach krajowych 18
Inwestycje - zainteresowanie inwestycyjne 19
Stopa bezrobocia rejestrowanego i stopa bezrobocia BAEL dane odsezonowane proc. 24 Stopa bezrobocia wg BAEL (dane kwartalne) Stopa bezrobocia wg urzędów pracy 2 16 12 8 4 sty-97 maj-97 wrz-97 sty-9 98 maj-98 wrz-98 sty-9 99 maj-99 wrz-99 sty- maj- wrz- sty-1 maj- 11 wrz- sty-2 maj- 2 wrz-2 sty-3 maj- 33 wrz- sty-4 maj- 4 wrz-4 sty-5 maj- 55 wrz- sty-6 maj- 6 wrz-6 sty-7 maj- 77 wrz- sty-8 maj-8 wrz-8 sty-9
Stopa bezrobocia w 2 i 27 w UE-27
Stopa bezrobocia rejestrowanego w XII 28 r. (wg Gorzelak ) 22
Ubóstwo w Polsce maleje Wg ocen Banku Światowego w 24 r. 19% Polaków znajdowała się poniżej progu minimum socjalnego; w 27 r. 14,6% W krajach bałtyckich wskaźniki te są wyższe, niż w Polsce o kilka p. p.; Czechy, Węgry, Słowenia i Słowacja mają wartości o kilka p. p. niższe Zmniejsza się ę tzw. luka ubóstwa (różnica między dochodami osób pozostającymi poniżej poziomu progu, a osobami powyżej)
Migracja z Polski 1992-23, wg krajów
Migracje po akcesji do UE/transfery dochodów Sprawa słabo rozpoznana Zmiana kierunków na W. Brytanię, Irlandię, częściowo Włochy i Niderlandy W okresie maj 24 grudzień 26 szacuje się: 18 tys. Irlandia, 36 tys. W. Brytania Emigrują młodzi (8% - 18-34 lata), wykształceni (2/3 średnie, d i ¼ -wyższe) ż Szacuje się, że w 27 transfery dochodów od emigrantów to ok. 2 mld PLN (ok. 8 mld $, czyli 1,7% PKB), 2 razy więcej, niż w 24, gł. źródła to W. Brytania, Irlandia, Niemcy, USA, Włochy, Niderlandy
Po blisko 2 latach od upadku komunizmu, kraje byłego wschodniego bloku osiągnęły bardzo zróżnicowane rezultaty gospodarcze PKB 27 (1989=1) 169 16 16 11 154 15 151 153 143 135 136 139 124 116 12 12 17 12 8 68 6 56 51 4 M o ldova Tajikistan G eorgia U kraine R ussia B u lg aria Lithuania Romania L atvia H u ngary Kazak hstan Czech Rep. A rm enia E stonia Slo venia Mongolia Slovak Rep. Azerbaijan P oland
Im głębsze i szybsze reformy, tym na ogół lepsze ich wyniki Poziom PKB (linie) w 1989 =1; udział sektora prywatnego w PKB słupki 15 125 1 75 5 25 1989 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 Estonia Ukraine 16 13 1 7 4 1 t 1989 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 Poland Bulgaria
Wnioski Wszystkie poważne ośrodki analiz i badań uznają, że członkostwo w UE przyniosło pozytywne skutki Polsce i innym nowym państwom członkowskim w pierwszym 5-leciu Członkostwo w UE jest jednak tylko jednym z szeregu czynników kształtujących sytuację gospodarczą danego państwa i jego perspektywy rozwoju w długim okresie Bardzo dobre perspektywy y rozwoju oju Polski na pierwszą ą dekadę członkostwa uległy zakłóceniu przez zewnętrzny kryzys finansowy i recesję, której skutki właśnie docierają do Polski Co dalej? Nie tak źle jak w otoczeniu, ale druga pięciolatka i nie będzie di tkdb tak dobra jk jak pierwsza
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 28 r. 4 3 938 3 8 zł 3 6 3 4 3 2 3 3 151 2 93 2 868 3 218 3 411 3 179 2 896 2 87 2 8 2 6 2 643 2 625 2 67 2 654 2 535 2 694 2 77 2 517 24 dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie Polska lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie województwo podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Wyższą, niżśrednia w kraju, przeciętną płacę zanotowano w woj. mazowieckim (o 23,9%), śląskim (o 7,3%) i pomorskim o (o 1,2%). W pozostałych województwach przeciętne wynagrodzenie było niższe od średniej krajowej imieściło się w przedziale od 79,2% (w woj. warmińsko-mazurskim) do 99,1% (w woj. dolnośląskim).
Poziom średnich cen ofertowych i transakcyjnych mieszkań na rynku pierwotnym w IV kw. 28 r. w miastach wojewódzkich oraz dynamika (IV kw. 27 r. = 1) w zł za m 2 cena 14 12 1 8 6 4 2 14 12 1 8 6 4 2 % Białystok Bydgoszcz Gdańsk Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Opole Poznań Rzeszów Szczecin Warszawa Wrocław Zielona Góra średnie ceny ofertowe w IV kw. 28 r. średnie ceny transakcyjne w IVkw kw. 28 r. dynamika cen ofertowych IV kw. 27 r. = 1 dynamika cen transakcyjnych IV kw. 27 r. = 1 31
Wskaźnik dostępności mieszkań w miastach wojewódzkich w IV kw. 28 r. (porównanie wysokości średniego przeciętnego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw w okresie I-IX IX 28 r. w miastach wojewódzkich do średnich cen transakcyjnych mieszkań w tych ośrodkach w IV kw. 28 r.) 1,2 1,6 m 2 1,,8,6,4,5 54,61,6,73,64,66,74,6,68,43,48 3 57,5,,5,7,59,63,76,77,5 3,66,68,71 57,,69,58 3,72,86,51,46,,5 2,2, Białystok Bydgoszcz Gdańsk Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Warszawa Wrocław Zielona Góra rynek pierwotny rynek wtórny 32 Wskaźnik dostępności mieszkań w okresie I-IX 28 r. w Polsce wyniósł ok.,4 m 2, w krajach Europy Zachodniej 1,5-2,5 m 2.