Komunikat z sondażu nr 3/2011 Komórkowy świat Badanie na temat korzystania z telefonów komórkowych Próba: 2299 osób, internauci Badanie przeprowadzone w dniach: 30.08 07.09.2011 Sondażownia Charaktery Kontakt: 41 343 28 44, e-mail sondaz@charaktery.com.pl
Komórkowy świat Ponad połowa ankietowanych nie wyobraża sobie życia bez telefonu komórkowego. 3/4 badanych daje on poczucie bezpieczeństwa i stałego kontaktu z innymi ludźmi. Blisko 60 proc. obawia się jednak, że komórka może im na różne sposoby szkodzić. Nie ulega wątpliwos ci, że telefon komórkowy stał się narzędziem wielofunkcyjnym i wszechobecnym. Zapewnia nam stały kontakt ze s wiatem, budzi, bawi, informuje. Trudno się bez niego obejs ć, chociaż może narażać na szkody. Komórka stała się nieodzowna nie tylko dla dorosłych, ale i dla dzieci. W najnowszym badaniu Sondażowni Charaktery pytalis my respondentów o sposoby korzystania z telefonów komórkowych. Uczestniczyło w nim 2299 internautów, którzy są użytkownikami portalu www.charaktery.eu. 2
* * * Poczucie ogólnej dostępnos ci i łącznos ci towarzyszy większos ci użytkowników telefonów komórkowych. Ja mam komórkę i ty masz komórkę możemy więc do siebie zadzwonić, pus cić sygnał, napisać, wysłać zdjęcie itp. Jak się okazuje, zdecydowana większos ć, bo ponad 3/4 ankietowanych, odnosi wrażenie, że dzięki telefonii komórkowej jest stale w kontakcie z innymi ludźmi. Dzięki telefonii komórkowej mam poczucie, Dzięki telefonii komórkowej mam poczucie, że stale jestem w kontakcie że stale jestem w kontakcie z innymi ludźmi z innymi ludźmi zdecydowanie nie 3,57% raczej nie 15,31% trudno powiedzied 5,61% zdecydowanie tak 26,58% raczej tak 48,93% Większos ci respondentów (51,11 proc.) komórka służy głównie do utrzymywania kontaktów prywatnych. 45,89 proc. korzysta z telefonu komórkowego zarówno prywatnie, jak i zawodowo, natomiast 2,04 proc. wyłącznie służbowo. 3
Chociaż telefon komórkowy pozwala ludziom na szybki i łatwy kontakt w dowolnym miejscu i czasie, to zdecydowana większos ć badanych (84,16 proc.) woli kontaktować się z innymi osobis cie niż telefonicznie. Jes li korzystają oni z telefonu, to zazwyczaj rozmawiają (63,26 proc.). Natomiast osoby przedkładające kontakt telefoniczny nad osobisty (7,65 proc.) częs ciej piszą SMS-y (51,7 proc.) niż rozmawiają przez telefon (47,3 proc.). Wolę kontakt osobisty osobisty niż telefoniczny, niż telefoniczny, ale jeśli korzystam ale jeśli korzystam z telefonu z telefonu kontaktuję się kontaktuję się SMS-ami 36,07% MMS-ami 0,10% przez internet 0,57% rozmawiając 63,26% raczej nie 25,97% Nie wyobrażam sobie życia bez telefonu komórkowego trudno powiedzied 8,96% raczej tak 37,71% 4
rozmawiając 63,26% Telefonia komórkowa jest technologią stosunkowo młodą, ale dla ponad połowy ankietowanych telefon komórkowy stał się tak nieodzowny, że trudno im wyobrazić sobie bez niego życie. Nie wyobrażam sobie życia bez telefonu komórkowego Nie wyobrażam sobie życia bez telefonu komórkowego raczej nie 25,97% trudno powiedzied 8,96% raczej tak 37,71% zdecydowanie nie 6,87% zdecydowanie tak 20,49% 5
W grupie wiekowej 18 24 lata aż 65,09 proc. badanych nie wyobraża sobie życia bez telefonu komórkowego. Co ciekawe, podobnie kształtują się wyniki w pozostałych grupach wiekowych: 59,47 proc. spos ród najmłodszych respondentów (do 18 r.ż.), 59,44 proc. w grupie 25 34 lata, 50,47 proc. w grupie 35 44 lata, 52,38 proc. w grupie 45 54 lata oraz 56,25 proc. w grupie najstarszych badanych (ponad 55 lat). Nie wyobrażam Nie wyobrażam sobie sobie życia życia bez telefonu komórkowego komórkowego 70% 60% 59,47% 65,09% 59,44% 50,47% 52,38% 56,25% 50% 40% 30% 20% 10% 0% do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat Odbieram wszystkie połączenia przychodzące 34,15% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 21,06% 20,00% 9,44% 11,20% 4,15% do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat 6
70% 60% 50% 40% 59,47% 59,44% 50,47% 52,38% SONDAŻOWNIA CHARAKTERY 56,25% 30% Popularnos ć telefonii komórkowej sprawiła, że stalis my się dostępni dla innych 20% 10% użytkowników, w tym także całkiem obcych nam osób. Aż 61,77 proc. badanych odbiera wszystkie rozmowy przychodzące, a tylko co czwarty ankietowany stosuje selekcję 0% i odbiera wyłącznie połączenia od znajomych. do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat Najstarsi i najmłodsi respondenci selekcjonują rozmowy przychodzące w większym stopniu niż osoby z innych grup wiekowych. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Odbieram wszystkie połączenia przychodzące Odbieram wszystkie połączenia przychodzące 9,44% 21,06% 34,15% 20,00% 11,20% 4,15% do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat 7
Stały dostęp do telefonu jest ważny dla prawie połowy respondentów, dlatego raczej nie wyłączają oni swoich komórek. Jedynie co piętnasta osoba deklaruje, że wyłącza telefon bardzo często, a co dziewiąta odpowiedziała, że nigdy go nie wyłącza. Zdarza mi Zdarza się mi wyłączać się wyłączad telefon komórkowy, komórkowy, gdy potrzebuję spokoju gdy potrzebuję spokoju nigdy 10,70% bardzo często 6,79% często 11,48% od czasu do czasu 31,75% rzadko 19,79% bardzo rzadko 19,49% 8
Wyniki ankiety wskazują, że większos ć respondentów używających telefonu głównie do celów prywatnych (60,43 proc.) nie wyobraża sobie bez niego życia. Osoby te zazwyczaj nie wyłączają swojego telefonu: 20,6 proc. wyłącza go rzadko, 21,7 proc. bardzo rzadko, a 12,77 proc. nigdy. Osoby, które korzystają z telefonu komórkowego do celów prywatnych, wyłączają telefon Osoby, które korzystają z telefonu komórkowego do celów Osoby, które prywatnych, korzystają z telefonu wyłączają komórkowego bardzo często nigdy telefon do celów prywatnych, wyłączają telefon 5,53% rzadko 20,60% rzadko 20,60% 12,77% nigdy 12,77% bardzo często 5,53% często 9,70% często 9,70% bardzo rzadko 21,70% bardzo rzadko 21,70% od czasu do czasu 29,70% od czasu do czasu 29,70% Osoby, które nie wyobrażają sobie życia bez telefonu Osoby, które nie wyobrażają sobie życia bez telefonu komórkowego, odbierają połączenia połączenia Osoby, które nie wyobrażają sobie życia bez telefonu trudno powiedzied komórkowego, odbierają połączenia 11,96% trudno powiedzied 11,96% tylko od znajomych 23,32% tylko od znajomych 23,32% wszystkie 64,72% W sondażu wzięło udział wszystkie 2299 osób Ekspertów Codziennos ci Sondażowni Charaktery. Eksperci Codziennos ci to użytkownicy portalu 64,72% psychologicznego www.charaktery.eu. Sondaż przeprowadzono w dniach 30.08 07.09.2011. 9
Zapytalis my internautów także o korzys ci płynące z używania telefonu komórkowego. Spos ród zaproponowanych w ankiecie odpowiedzi zdecydowana większos ć badanych wybrała poczucie bezpieczeństwa (74,99 proc). Ponadto duża częs ć respondentów odpowiedziała, że telefon daje im orientację w s wiecie (65,29 proc.). Co siódmej osobie (13,7 proc.) telefon komórkowy pozwala na kontrolę innych. Natomiast pozostałe wskazania dotyczą poczucia aprobaty ze strony innych (4,7 proc.) i poczucia własnej wartos ci (3 proc.). Telefon komórkowy daje mi poczucie bezpieczeństwa Telefon komórkowy daje mi poczucie bezpieczeostwa 40% 36,08% 35% 30% 25% 20% 22,68% 18,56% 15% 10% 5% 8,58% 10,50% 3,60% 0% do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat Mam obawy, że telefon komórkowy rozluźnia więzi 13,44% kradnie czas 4,96% rodzi pokusy 2,35% nie mam żadnych obaw 44,15% szkodzi budżetowi domowemu 13,75% 10
Telefon SONDAŻOWNIA komórkowy daje CHARAKTERY mi poczucie bezpieczeostwa 40% 36,08% 35% Chociaż telefon komórkowy jest narzędziem codziennego użytku, to prawie 56 proc. 30% respondentów ma różne obawy 22,68% dotyczące korzystania z niego. Spos ród zaproponowanych w ankiecie odpowiedzi badani mogli wybrać jedną. 18,56% Najczęs ciej wskazywali nie- 25% 20% korzystny wpływ komórki na zdrowie (21,36 proc.), następnie na szkody dla budżetu 15% 10,50% 8,58% 10% się, że telefon komórkowy kradnie czas (4,96 proc.) lub że rodzi pokusy (2,35 3,60% proc.). 5% domowego (13,75 proc.) oraz rozluźnienie więzi (13,44 proc.). Najmniej osób obawia 0% Obawę związaną ze szkodliwym wpływem komórki na zdrowie najczęs ciej wskazywały osoby (20,67 proc.), które deklarowały, że wolą kontaktować się osobis cie niż przez telefon. do 18 lat 18 24 lata 25 34 lata 35 44 lata 45 54 lata ponad 55 lat Mam obawy, że telefon komórkowy Mam obawy, że telefon komórkowy rozluźnia więzi 13,44% kradnie czas 4,96% rodzi pokusy 2,35% nie mam żadnych obaw 44,15% szkodzi budżetowi domowemu 13,75% szkodzi zdrowiu 21,36% 11
KOMENTARZE dr Sylwester Orzechowski psycholog, adiunkt w Zakładzie Psychologii Rozwoju i Neurolingwistyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, specjalista komunikacji niewerbalnej, masowej i public relations Telefon komórkowy stał się użytecznym narzędziem pomocnym w zaspokajaniu wielu naszych potrzeb. Najbardziej oczywista to potrzeba kontaktu, ale można by tu wymienić także inne potrzeby społeczne, których zaspokojenie składa się na odczuwany poziom bezpieczeństwa. Rozmowa telefoniczna stwarza poza tym możliwos ć podtrzymywania więzi społecznych z osobami, z którymi kontakt osobisty jest utrudniony lub niemożliwy. Telefon komórkowy skutecznie pomaga zatem w podtrzymywaniu spójnos ci i optymalnej temperatury naszych siatek społecznych. Jednakże wyniki sondażu wyraźnie wskazują, iż rozmowa telefoniczna nie jest traktowana jako zamiennik kontaktów bezpos rednich. Respondenci, jes li tylko mają taką możliwos ć, nad rozmowy telefoniczne przedkładają spotkania osobiste. W związku z tym wydaje się, że telefonia komórkowa nie stwarza poważnego ryzyka zdeformowania relacji społecznych, ponieważ traktowana jest raczej jako komplementarny sposób komunikacji. Tylko niewielki odsetek badanych woli rozmowy telefoniczne niż spotkania osobiste. Należy jednak podkres lić, iż nie zawsze musi to być dyspozycja stała. Koniecznos ć przekazania komus przykrej wiadomos ci powoduje, że ludzie chętniej sięgają po telefon, niż spotykają się osobis cie. Ponad połowa badanych, bez względu na wiek, deklaruje, iż nie wyobraża sobie życia bez telefonu komórkowego. Choć na pierwszy rzut oka taka opinia wydaje się nieco przesadzona, to jes li zamieni się okres lenie telefon komórkowy na jedyną możliwos ć kontaktu z bliskimi albo możliwos ć wezwania pomocy w razie potrzeby, nabiera ona innego sensu. W takim konteks cie łatwiej zrozumieć kogos, kto nie wyobraża sobie życia na obecnym poziomie, bez możliwos ci, jakie daje telefon komórkowy. Największą selektywnos ć w odbieraniu połączeń od nieznajomych deklarują ludzie poniżej 18. roku życia i mający ponad 55 lat. Po częs ci może to wynikać z większej ostrożnos ci w stosunku do kontaktów z nieznajomymi, jaką w ogóle przejawiają te dwie 12
skrajne wiekowo grupy. Inaczej jest w przypadku pozostałych grup wiekowych, które cechuje większa aktywnos ć zawodowa i towarzyska i idąca z tym w parze większa otwartos ć. Duża grupa respondentów deklaruje, iż przez większą częs ć czasu pozostawia telefon komórkowy włączony, co wskazuje, iż dostępnos ć i gotowos ć do odebrania rozmowy telefonicznej, nie są traktowane jako cos uciążliwego. Potwierdzają to także sytuacje w miejscach publicznych, w których niechcący stajemy się s wiadkiem czyichs rozmów, nawet na bardzo osobiste tematy. Chociaż połowa respondentów ma pewne obawy związane z używaniem telefonów komórkowych, to jednak biorąc pod uwagę korzys ci, jakie daje komórka, nie wydaje się, aby była ona poważnym kandydatem do listy zagrożeń technologicznych, jakie mogą zrujnować nasze życie społeczne. Oczywis cie pod warunkiem, że będziemy z telefonu korzystać racjonalnie. dr Konrad Maj psycholog, adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie Z przeprowadzonych badań wynika, że choć obecnie prawie każdy jest posiadaczem telefonu komórkowego, to mimo wszystko wolimy kontaktować się z innymi twarzą w twarz. Nie zatracilis my jeszcze ochoty na bezpos rednie spotkania, których nigdy nie zastąpi komunikacja na odległos ć. W dzisiejszych czasach telefon wydaje się więc raczej koniecznos cią niż wyborem i większos ć ludzi nie wyobraża sobie życia bez niego. Ciekawe jest to, że najwięcej takich osób jest w grupie wiekowej 18 24 lata, a najmniej 35 44 lata. Być może osoby o ugruntowanej pozycji zawodowej i prywatnej nie muszą być stale pod telefonem ani nie czują takiej potrzeby może także preferują spotkania osobiste. W tym wieku również wiele osób spędza czas ze swoimi dziećmi. Prezentowane badania pokazały, że większos ć ludzi nie wyłącza telefonu albo robi to rzadko. Respondenci decydują się na to niezbyt często, nawet gdy potrzebują spokoju. Zazwyczaj telefonu nie wyłączają osoby, które używają go do celów prywatnych. 13
W takich wypadkach zapewne ludzie traktują rozmowę telefoniczną raczej jako źródło przyjemnos ci niż obowiązku, więc prywatna komórka może dzwonić non stop. Z kolei najbardziej wybiórczo odbierają połączenia osoby najstarsze i najmłodsze, a najmniej rozpoczynające karierę zawodową (25 34 lata). Wiązać to raczej należy z koniecznos cią utrzymywania wielu kontaktów zawodowych, możliwe też, że ludzie w tym wieku zdają sobie sprawę, jak ważne są szerokie kontakty społeczne. Jak pokazały dalsze analizy, szczególnie w tej grupie wiekowej posiadanie telefonu komórkowego daje poczucie bezpieczeństwa. Na podstawie zebranych danych zaryzykować można nawet stwierdzenie, że częs ć osób jest uzależniona od telefonu 65 proc. spos ród tych, którzy nie wyobrażają sobie bez niego życia, odbiera każde przychodzące połączenie. Większos ć ludzi nie dostrzega zagrożenia w używaniu telefonu. Za to ¾ badanych telefon kojarzy się z poczuciem bezpieczeństwa. I nie ma się co dziwić mając telefon, możemy przecież w razie wypadku zadzwonić po pomoc, szybko zareagować, sprawdzić cos w internecie. Każdemu zdarzyło się też umówić z kims na spotkanie i mieć problemy ze wzajemnym odszukaniem się. Gdyby nie telefon, niektórzy w ogóle mogliby się nie spotkać. Na pewno też rodzice doceniają to, że dzięki telefonii komórkowej mają stały kontakt ze swymi dziećmi co daje wrażenie, że są one bezpieczne. Należy zauważyć, że telefon to obecnie element naszej tożsamos ci praktycznie każdy ma w swojej kieszeni czy torebce trzy rzeczy: klucze, portfel i telefon. Jak się czujemy, gdy zorientujemy się, że zostawilis my czy zgubilis my telefon? Odbieramy to jako odarcie z prywatnos ci to przecież potężne źródło wiedzy o nas, które nie powinno trafić w obce ręce. W telefonie gromadzimy mnóstwo danych, już dawno przestał on być jedynie słuchawką do dzwonienia. To cos niezwykle intymnego. Gubiąc telefon, us wiadamiamy sobie jak ważny był dla nas. Niektórzy wręcz tracą w ten sposób znajomych: gdy nie było telefonów, znacznie częs ciej się odwiedzalis my znalis my więc adresy domowe. Teraz nie zapisujemy adresów, a jedynie numery telefonów. Z uwagi na rozwój technologii i silną rywalizację na rynku telefony mają coraz więcej rozmaitych funkcji. Prawdopodobnie im więcej będą ich posiadać, tym większego znaczenia osobistego nabiorą. 14