Beksiński 1 Beksinski_1_mini_005.indd :31:26

Beksiński 1

Biografia Zdzisława Beksińskiego daje się zamknąć w kilku zdaniach. Urodził się w 1929 roku w Sanoku. W 1947 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. W 1955 roku wrócił wraz z żoną do Sanoka i rozpoczął artystyczną działalność najpierw fotograficzną, następnie rysunkową, malarską i rzeźbiarską. Latem 1977 roku z żoną i synem przeniósł się do Warszawy. Zmarł tragicznie w 2005 roku. Przez całe swoje życie Beksiński nie brał udziału w tzw. życiu artystycznym, wybierając zacisze pracowni, dlatego też nie oficjalna biografia, lecz ta czysto artystyczna, związana z przemianami, jakie zachodziły w jego sztuce, jest najbardziej interesująca. Już wczesny dorobek Beksińskiego jako fotografika pokazuje artystę dynamicznego, poszukującego własnego sposobu wypowiedzi i silnej ekspresji. Wczesne obrazy miały charakter ekspresjonistyczny, natomiast eksplozja sztuki abstrakcyjnej objawiła talent Zdzisława Beksińskiego, pozwalający mu osiągnąć indywidualny klimat własnymi środkami. W rzeźbie, gdzie stosował negatywną formę, dominowały dwa motywy: głowa i postać ludzka. Rysunki natomiast odsłoniły całe pokłady drapieżnej i mrocznej wizji, a przeważała w nich tematyka erotyczna. Beksiński otwierał się na podświadomość i z tych właśnie rysunkowych doświadczeń zaczęło kształtować się malarstwo okresu fantastycznego. Utrwaliła się też wtedy technika, której artysta pozostał do końca twórczości wierny malarstwo olejne, rzadziej akrylowe, na płycie pilśniowej. Artysta, penetrując podświadomość, docierał do podobnych potrzeb widza, rozbudzonych przez psychoanalizę i egzystencjalizm. Wizyjność i mroczna tajemniczość przenosiły płaszczyznę doświadczenia odbiorcy z kontemplacji estetycznej i intelektualnej do sfery psychologicznej. Okres fantastyczny przyniósł Beksińskiemu sławę, jednak już na początku lat 80. stopniowo zarzucał on tę przestrzenną, pejzażową wizyjność, ograniczając motyw do jednej lub kilku postaci umieszczonych na nieokreślonym tle. Obraz stał się znacznie bardziej syntetyczny i już nie to fotografowanie snu czy marzenia było najważniejsze, ale właśnie malarstwo. Wreszcie w latach 90. w sposobie malowania wybranym przez artystę można zauważyć pewne zróżnicowania. W niektórych pracach postać wydobyta jest przestrzennie, wręcz z rzeźbiarskim wyczuciem. Część obrazów wydaje się nie tyle malowana, co raczej rysowana barwnymi kreskami. W komputerowych fotomontażach z ostatnich lat wraca atmosfera malarstwa okresu fantastycznego, z przestrzennymi pejzażami o silnym metafizycznym ładunku. Czy ostatecznie sztuka Zdzisława Beksińskiego prowadzi nas ku rozpaczy, czy też działa na zasadzie catharsis, i czy światło, które nieustannie odnajdujemy w tej sztuce, daje choć odrobinę nadziei pozostawiam refleksji czytelników. 4

Zdzisław Beksiński s biography can be summed up in a few sentences. He was born in 1929 in Sanok (Poland). In 1947 he enrolled in the Faculty of Architecture at the Cracow Polytechnic (now the Cracow University of Technology). In 1955 he and his wife returned to Sanok, where he started his artistic work first in photography, next in drawing, painting, and sculpture. In the summer of 1977 he and his wife and son moved to Warsaw. In 2005 he died in a tragic incident. Beksiński never took part in the affairs of the arts milieu, preferring the seclusion of his studio, so it s not his official biography, but instead his artistic CV, which relates to the transformations that occurred in his work, that presents the most interesting story. His early work in photography showed he was a dynamic artist in search of his own means of expression. His early paintings were expressionistic, but it was not until the eruption of his abstract work that his talent was fully revealed, enabling him to achieve an individual climate through his own means. In his sculptures, in which he resorted to negative form, there were two key motifs the human head and the human figure. On the other hand his drawings revealed a plethora of sinister and aggressive visions, with a predominance of erotic subjects. Beksiński opened up to the sub-conscious and it was from his experience of drawing that his fantasy period in painting started to take shape. This was the time when the technique he would be faithful to right to the end of his life crystallised out his work in oils, or sometimes in acrylics, on fibreboard. Delving into the sub-conscious, Beksiński reached the set of needs shared with his recipients and conjured up by psychoanalysis and existentialism. The visional quality and sinister mysteriousness of his pictures transferred his observers experiential horizon from aesthetic and intellectual contemplation to the psychological sphere. The fantasy period made Beksiński famous, yet already by the early 1980s he was gradually abandoning its spacious, landscape-like visionality, cutting his motifs down to one or two figures arranged against an indeterminate background. His pictures were becoming far more synthetic, and it was no longer the photographing of a dream or a reverie that was all-important, but painting itself. In the 1990s we can finally detect a certain kind of differentiation in the way he chose to paint. In some of his paintings the figure is contoured out spatially, with well-nigh a sculptor s sensibility. Some of his paintings look as if they haven t been painted, but sketched in with coloured lines. In the computer photomontage of his last years there is a return to the atmosphere of the painting of his fantasy period, with spacious landscapes charged with a heavy dose of metaphysics. Does Zdzisław Beksiński s art lead us ultimately to despair, or does it work on the principle of catharsis, and does the light we invariably encounter in his work give us at least a ray of hope? That is the question I leave my readers with. 5

1967 115 x 98 cm 8 Malarstwo/Painting

1969 122 x 98 cm Malarstwo/Painting 9

około/circa 1995 132 x 98 cm 40 Malarstwo/Painting

około/circa 1995 132 x 98 cm Malarstwo/Painting 41

około/circa 1995 132 x 98 cm Malarstwo/Painting 49