Wirtualne Muzeum Wydanie VII / 11 2015
Kolekcja MOJE WIATRAKI Właściciel KOLEKCJI: Wiesław Szkopek Wydanie VII / 11 2015
Przygodę z wiatrakami Wiesław Szkopek rozpoczął na początku lat 70-tych XX wieku. Pasją do wiatraków zaraził się od wielkopolskiego krajoznawcy, inżyniera Feliksa Klaczyńskiego, który przez kilkadziesiąt lat dokumentował ginący świat młynów wietrznych oraz sporządzał ich wierne kopie.
Inspiracja: krajoznawstwo pasja inż. Feliksa Klaczyńskiego (1900-1987) wykonał ponad 60 modeli wiatraków vide Zdjęcia wykonany przez niego model wiatraka w skali 1:40 - typ rolkowy (paltrak)
Początkowo Wiesław zbierał artykuły prasowe i wydawnictwa na temat wiatraków. Później zainteresowały go pocztówki, na których były młyny wietrzne. Z czasem zbiory urosły do sporej kolekcji, w której są eksponaty z większości kontynentów.
Na kolekcję składają się eksponaty z: Afryki Ameryki Południowej Ameryki Północnej Australii i Oceanii Azji Europy pochodzące ze 137 krajów
Przez ponad czterdzieści lat gromadził najróżniejsze przedmioty, na których jest wiatrak lub które go przedstawiają. W ten sposób powstała kolekcja, w której są m.in. opracowania na temat wiatraków i młynarstwa zdjęcia wiatraków, w tym m.in. ponad 300 zdjęć z terenu Wielkopolski wykonanych począwszy od lat 60-tych XX w. pocztówki (ok. 1 tys.), datowniki okolicznościowe i listowniki znaczki pocztowe (ponad 320) pochodzące ze 129 krajów monety i banknoty (kilkadziesiąt) karty telefoniczne (ok. 80) znaczki rajdowe i znaki firmowe opakowania i etykiety (w tym ponad 400 zapałczanych i ok. 250 piwnych) naczynia, wazony, młynki do kawy, lampy, świeczniki dzwonki, łyżeczki kolekcjonerskie, akcesoria dla palaczy tytoniu biżuteria wiatraki figuralne kalendarze, plakaty płytki ceramiczne, tapety, firany zabawki, puzzle, karty do gry płyty gramofonowe.
Obok wiatraków figuralnych, patelni, klumpów, zegarów, termometrów, kija bejsbolowego czy miedzianego naczynia do podgrzewania łoża i nocnika - na których jest wiatrak - w kolekcji jest szereg wiatrakowych drobiazgów jak np. kapsle z butelek z piwem, naparstki, wisiorki, bransoletki, zawieszki, spinki do mankietów, kolczyki, łyżka do butów, brzytwa czy zapinka uprzęży końskiej. Eksponaty są wykonane z różnych materiałów; przykładowo z metalu, filcu, gipsu, muszli, ceramiki, szkła witrażowego, słomy, papieru, drewna czy z ciasta.
Kolekcja jest przedstawiona w działach: 1. Wprowadzenie 2. Wiatrak w Domu i Ogrodzie 3. Zdjęcia 4. Pocztówki Polska 5. Pocztówki Holandia 6. Pocztówki - Niemcy 7. Pocztówki - Świat 8. Pocztówki Okolicznościowe, Listowniki, Koperty 9. Znaczki Pocztowe, Datowniki Okolicznościowe 10. Monety, Banknoty 11. Karty Telefoniczne 12.Etykiety i Podkładki Piwne 13. Etykiety Zapałczane 14. Miniaturki, Biżuteria 15. Przedmioty Kolekcjonerskie 16. Serwetki Papierowe 17. Mapy, Foldery Turystyczne 18. Opakowania i Etykiety 19. Kultura, Zabawa, Rozrywka 20. Kalendarze 21. Plakaty 22. Znaki Firmowe, Wizytówki, Odznaki Turystyczne 23. Materiały, z których wykonano eksponaty 24. Kraje, z których pochodzą eksponaty 25. Kolekcja w mieszkaniu
Wprowadzenie
Podstawowe typy wiatraków w Wielkopolsce różnice w sposobie ustawienia śmigieł do wiatru koźlak - nazwa od konstrukcji podstawy, na której obraca się cały korpus - jest obracany łagonem (dyszlem)
Podstawowe typy wiatraków w Wielkopolsce różnice w sposobie ustawienia śmigieł do wiatru rolkowy (paltrak) - ma ruchomy korpus - przesuwany jest na rolkach na kolistym fundamencie
Podstawowe typy wiatraków w Wielkopolsce różnice w sposobie ustawienia śmigieł do wiatru wieżowy - popularnie nazywany wiatrakiem holenderskim - ma ruchomą tylko wieżyczkę ze śmigami
VII i VIII w. n.e. informacje o pierwszych wiatrakach w Seistanie (Iran); charakteryzowały się pionową osią obrotu XII w. pierwsze wzmianki o młynach wietrznych w Europie; europejskie wiatraki miały poziomą oś obrotu XIII w. pierwsze wzmianki w dokumentach o wiatrakach na terenie dzisiejszej Polski Pierwsze wiatraki w Wielkopolsce wymieniane w źródłach: 1303 r. w Kobylinie, 1325 r. we Wschowie XIV w. rozpowszechnienie młynów wietrznych na naszych ziemiach; szczytowy ich rozwój w XIX w. w XVIII w. w Polsce było 20 tysięcy wiatraków, w tym na terenie Wielkopolski 12 tysięcy
W połowie XIX w. w Polsce było 2.760 wiatraków Przed II wojną światową w Polsce było 7 tys. młynów wietrznych Po zniszczeniach wojennych, w 1954 r. spośród 3.280 wiatraków na terenie Polski zakwalifikowano tylko 63 do dalszej eksploatacji W latach 60-tych XX w. w Polsce żaden już wiatrak nie był uruchamiany siłą wiatru Wiatrak przerabiał 60-80 ton ziarna, podczas 170-180 dni wietrznych, w ciągu roku wg profesora Jana Święcha Tajemniczy świat wiatraków W 1953 r. na terenie ówczesnego województwa poznańskiego było 930 wiatraków W 1972 r. w województwie poznańskim było 280 wiatraków (w tym 5 murowanych), które uznano za zabytki Do budowy wiatraka typu koźlak przeciętnie zużywano 30-40 m 3 m.i. sosny i dębu
Kanon Młynarzy Wiatraka się nie buduje, nie wznosi się. Wiatrak zostaje powołany, bierze początek, albo przychodzi. Wiatrak porusza się, chodzi. Pracuje, wydaje dźwięki, mówi, gra, muzykuje, zawodzi, niedomaga, choruje, gniewa się, odpoczywa, śpi. Wiatrak żyje, czuje. Jest jak człowiek. Każdy wiatrak ma swój charakter jedyny i niepowtarzalny. Ojcem wiatraka jest cieśla i on zawsze potwierdza to znakiem. Wiatrak odchodzi lub ginie, a tam gdzie pracował pozostaje jego mogiła. wg prof. Jana Święcha Tajemniczy świat wiatraków
autor kolekcji 09 2010
autor kolekcji 09 2013
autor kolekcji 09 2015 (muzeum.wiatrakow@gmail.com)