Kraków, 15 grudzień 2008 r. Opieka zdrowotna nad populacjami mniejszościowymi na przykładzie Programu na rzecz społeczności romskiej w Małopolsce Elżbieta Mirga-Wójtowicz Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych emir2@malopolska.uw.gov.pl Siedziba Pełnomocnika Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych: ul. Przy Rondzie 6, tel. 0123921 409, fax.012 3921489 www.malopolska.uw.gov.pl
Podstawy prawne działania Programu na rzecz społeczności romskiej: - Uchwała Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2003 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego Program na rzecz 2004-2013 - W latach 2001-2003 w woj. małopolskim realizowany był Pilotażowy Program na rzecz społeczności Romskiej
Program na rzecz społeczności romskiej ma na celu doprowadzenie do pełnego uczestnictwa Romów w życiu społeczeństwa obywatelskiego i zniwelowanie różnic dzielących tę grupę od reszty społeczeństwa. Program jest realizowany poprzez takie dziedziny jak: - Edukacja - Romowie a społeczeństwo obywatelskie - Przeciwdziałanie bezrobociu - Zdrowie - Sytuacja bytowa - Bezpieczeństwo, przeciwdziałanie przestępstwom popełnianym na tle etnicznym - Kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej - Wiedza o społeczności romskiej
Zadania medyczne podejmowane w ramach Program na rzecz Sytuacja zdrowotna społeczności romskiej w Małopolsce: Romowie w dużo większym stopniu niż ogół społeczeństwa zapadają na cały szereg chorób. Problemy te wynikają z katastrofalnej sytuacji socjalnej, zamieszkują na zdegradowanych osiedlach i domostwach, często bez kanalizacji i wodociągów, bez bieżącej wody i toalety, bez odpowiedniego ocieplenia domów, ich fatalnego stanu technicznego, przeludnienia w mieszkaniach.
Zadania medyczne podejmowane w ramach Program na rzecz Czynniki ograniczające dostęp do służby zdrowia to miedzy innymi: - Dyskryminacja rasowa przejawiająca się odmową udzielenia Romom niezbędnej pomocy lekarskiej - Brak znajomości przez przedstawicieli służby zdrowia obyczajów charakterystycznych dla społeczności romskiej - Brak opieki prenatalnej i kontroli ciąży kobiet w wielu osadach, co wynika z charakteru tabu wszelkich tematów związanych z życiem seksualnym a także brak odpowiednich środków sanitarnych potrzebnych do przygotowani się na wizytę u lekarza
Zadania medyczne podejmowane w ramach Program na rzecz Normy obyczajowe charakterystyczne dla społeczności romskiej (praktykowane w niektórych grupach romskich) gdzie jest zwyczaj izolowania kobiety w okresie ciąży, połogu i menstruacji od społeczności Normy obyczajowe (praktykowane w niektórych grupach romskich) które nakazują mężczyźnie towarzyszenie kobiecie podczas wizyt lekarskich, co skutkuje niezbyt częstym kontaktem kobiet ze służbą zdrowia. Nie ma przyzwolenia dla kobiet na samodzielne podejmowanie decyzji w sprawie własnego ciała, co również nie wpływa pozytywnie na ich zdrowie.
Zadania medyczne podejmowane w ramach Program na rzecz Brak odpowiednich środków na korzystanie z bezpłatnej służby zdrowia. Przedstawiciele społeczności romskiej którzy żyją w skrajnej nędzy często nie są w stanie pokryć wydatków związanych z dojazdem do szpitala czy zakupem lekarstw Życie na marginesie społeczeństwa poprzez wrogie nastawienie społeczeństwa, celowa izolacja Romów brak znajomości kultury i obyczajów Romów
Choroby na które najczęściej są diagnozowane u przedstawicieli społeczności romskiej: - Cukrzyca - choroba wieńcowa, nadciśnienie - Choroby układu oddechowego (alergia, astma oskrzelowa, rozedma płuc, zapalenie płuc, gruźlica) - Wirusowe zapalenie wątroby typu B - Kamica nerkowa i żółciowa - Depresja, nerwica - Choroba zakrzepowo-zatorowa, miażdżyca tętnic - Wrzody żołądkowe - Zwyrodnienie kręgosłupa, rwa kulszowa, reumatyzm - Anemia - Hemoroidy - Prostata
Typy projektów finansowanych w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej mające na celu poprawę zdrowia Romów: - Organizowanie białych dni - Zwiększenie częstotliwości wizyt kobiet romskich u lekarza - Dofinansowanie do zakupu lekarstw - Stworzenie możliwości pobytu osób starszych w sanatoriach - Zatrudnianie pielęgniarek środowiskowych - Szkolenia z zakresu pierwszej pomocy dla wybranych osób zamieszkujących skupisk romskich oraz organizacja na tej bazie systemu pomocy
Typy projektów finansowanych w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej mające na celu poprawę zdrowia Romów cd: - Stworzenie miejsc, w których Romowie mogliby uzyskać medyczną pomoc doraźną - Prowadzenie badań bilansowych - Promowanie szczepień ochronnych - Zapobieganie żółtaczce - Prelekcje dotyczące higieny i profilaktyki zdrowotnej - Systematyczny wywóz śmieci - Dezynsekcja i deratyzacja
Obszary wsparcia 2001-2003 2004 2005 2006 2007 2008 razem Edukacja 1 241 686 714 530 764 464 665 169 742 690 890 940 3 777 793 Romowie a 0 26 000 61 200 5 805 22 228 42 400 157 633 społeczeństwo obywatelskie Praca - bezrobocie 24 642 123 000 30 620 27 000 36 200 63 200 304 662 Zdrowie 79 400 67 000 68 000 99 000 154 730 139000 527 730 Sytuacja bytowa 946 201 1 171 300 497 000 798 970 2 024 530 1 660 706 7 098 707 Bezpieczeństwo 8 000 0 15 000 17 000 25 000 28 000 93 000 przestępstwa popełniane na tle etnicznym Kultura i zachowanie 129 130 69 000 93 400 62 809 145 450 180 520 680 309 romskiej tożsamości etnicznej Wiedza o 47 320 38 500 29 000 19 639 141 977 121 060 397 496 społeczności romskiej RAZEM 2 476 379 2 248 830 1 558 684 1 695 392 3 292805 3 125 826 13 037 330
Przykłady projektów realizowanych w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Małopolsce: Zadanie pn. zatrudnienie pielęgniarki środowiskowej Dofinansowanie do lekarstw Badania profilaktyczne dzieci i młodzieży Spotkania medyczne na temat kontroli płodności kobiet i zdrowia kobiet oraz profilaktyki szczepień ochronnych dzieci romskich Organizacja białych dni, szczepienia przeciw grypie
DZIĘKUJĘ Elżbieta Mirga-Wójtowicz Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych emir2@malopolska.uw.gov.pl tel. 0123 921 409