ANALIZA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH PODCZAS USUWANIA SKUTKÓW KATASTROFY WPADNIĘCIE SAMOCHODU OSOBOWEGO DO ODRY przy ul. Jana z Kolna w Szczecinie (Nabrzeże Kapitańskie) w dniu 15 stycznia 2001 roku. Opracowanie Zespół Komendy Miejskiej PSP w Szczecinie Szczecin, luty 2001 roku I. Dane podstawowe.
2 1. Numer ewidencyjny zdarzenia 1601005-0022; 2. Data i godzina powstania zdarzenia 15 stycznia 2001r. ok. godz. 16 53. 3. Samochód osobowy Skoda Felicja Pick-up SMB 84-92. Użytkownik Firma VIKING Napoje Chłodzące w Szczecinie p. xxxxxx. 4. Zdarzenie powstało na nabrzeżu Kapitańskim (rzeka Odra) w miejscu, gdzie nie ma stałych elementów oddzieleń 5. Zdarzenie zostało zauważone 15.01.2001r. o godz. 16 53 przez przechodniów natychmiast po jego wystąpieniu. 6. Zgłoszenie do MSK wpłynęło telefonicznie (zgłaszający dyżurny Policji poprzez bezpośrednie łącze) 15.01.2001r. o godz. 16 54 II. Opis podjętych działań ratowniczych. 1. Składniki czasu operacyjnego a) godzina zauważenia zdarzenia 15.01.2001r. ok. godz. 16 53 b) godzina zgłoszenia zdarzenia 15.01.2001r. godz. 16 54 c) godzina zadysponowania pierwszej jednostki 15.01.2001r. godz. 16 54 dojazd ulicami Farną, Jana z Kolna po przebyciu ok. 1,5 km. d) godz. przybycia pierwszej jednostki 15.01.2001r. godz. 16 56 e) godzina wejścia pierwszej jednostki do akcji ratowniczej 15.01.2001r. godz. 16 57 f) godzina lokalizacji zdarzenia 15.01.2001r. godz. 20 06 g) godzina likwidacji zdarzenia 16.01.2001r. godz. 0 20 h) godz. powrotu 16.01.2001r. godz. 0 30 i) czas trwania akcji ratowniczej 7 godz. 36 min. 2. Rozpoznanie 1) Kierujący akcją znał miejsce wystąpienia zdarzenia w tym samym miejscu dwa lata wcześniej miał miejsce podobny wypadek z udziałem dwóch samochodów. 2) Rozpoznanie bezpośrednie obiektu: a) obszar poszukiwań zatopionego pojazdu wynosił ok. 500 m 2.
3 b) w momencie przybycia pierwszych jednostek ratowniczych dowódca akcji otrzymał informację od świadków zdarzenia, że do wody wpadł samochód typu pick-up z kierowcą. c) warunki budowlane i instalacyjne nie dotyczy; d) warunki ewakuacji ludzi mienia nie dotyczy. e) obiekty, budynki, pomieszczenia bezpośrednio zagrożone skutkami zdarzenia nie dotyczy. f) zaopatrzenie wodne oraz wyposażenie obiektu w sprzęt ratowniczy teren budowy nie dotyczy. g) Przed przybyciem jednostek PSP działania nie były prowadzone. h) warunki atmosferyczne: temp. -2 0 C, pochmurnie, bez opadów, wiatr umiarkowany, temp. wody ok. +4 0 C; 3. Zamiar taktyczny i podjęte decyzje odnośnie form i metod prowadzenia działań ratowniczych. W dniu 15.01.br. o godzinie 16 54 do dyżurnego operacyjnego Miejskiego Stanowiska Kierowania PSP w Szczecinie wypłynęła z Policji informacja o zdarzeniu, w wyniku którego do Odry wpadł samochód osobowy z kierowcą. Natychmiast zadysponowano samochody ratownictwa technicznego, samochody operacyjne, dźwig samojezdny, ponton oraz grupę ratownictwa wodnego (6. płetwonurków). Po przyjeździe pierwszych jednostek na miejsce zdarzenia o godzinie 16 55 ustalono, przy pomocy świadków wypadku, że do rzeki Odry wpadł biały pick-up z kierowcą. Kierowanie działaniami ratowniczymi przejął x x x x x x - Zastępca Dowódcy JRG Nr 1. O godzinie 17 15 na miejsce zdarzenia przybył xxxxxx - Zastępca Komendanta Miejskiego PSP w Szczecinie, który po zapoznaniu się z sytuacją przejął dowodzenie akcją. Ok. godz. 17 30 na wodę został opuszczony ponton z JRG Nr 5 w Szczecinie, który od tego czasu, wraz z łódką z Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego zabezpieczał miejsca działań. O strony ulicy i nabrzeża teren działań ratowniczych cały czas zabezpieczała Policja. O godzinie 17 35 na miejsce zdarzenia przybyła grupa ratownictwa wodnego z JRG Nr 3 w Szczecinie w sile 6. płetwonurków - grupą kierował xxxxxx - Dowódca JRG Nr 3 i jednocześnie kierownik prac
4 podwodnych. Podjęto decyzje o przeszukaniu dna rzeki przez płetwonurków w miejscu wskazanym przez świadków wypadku. Pierwsze informacje wskazywały na miejsce odległe o ok. 5 m od nabrzeża. Dwóch pierwszych płetwonurków zeszło pod wodę o godzinie 17 55 i poszukiwali zatopionego samochodu metodą wahadłową przy ciągłej łączności przewodowej z kierownikiem prac podwodnych. Po wyjściu na powierzchnie przekazali dokładne informacje na temat głębokości rzeki w tym miejscu, poziomu zamulenia oraz temperatury wody. W czasie, kiedy nurkowie przeszukiwali dno Odry dowódca akcji zadysponował poprzez Miejskie Stanowisko Kierowania PSP i Kapitanat Portu statek z sonarem oraz pojazd podwodny HYBALL (z sonarem i kamerą podwodną) z Wyższej Szkoły Morskiej w celu szybkiego i dokładnego zlokalizowania pojazdu. Decyzja ta była podyktowana między innymi praktycznie zerową widocznością pod wodą oraz niską temperaturą wody i powietrza. Niesprzyjające warunki meteo doprowadzały do zamarzania automatów oddechowych w aparatach do nurkowania oraz konieczność skrócenia czasu przebywania płetwonurków pod wodą. O godzinie 18 50 na miejsce akcji przybyli pracownicy WSM z robotem podwodnym HYBALL i ok. godz. 19 30 rozpoczęto jego pracę pod wodą. Kilka minut po godzinie 20. zlokalizowano wrak samochodu - w odległości ok. 10m od miejsca, gdzie dno rzeki przeszukiwali płetwonurkowie PSP. Po zlokalizowaniu i oznakowaniu miejsca, gdzie znajdował się zatopiony samochód kolejne pary płetwonurków schodziły pod wodę w celu zamontowania balonów wypornościowych IRYDON (dla uniesienia pojazdu z dna rzeki) i zawiesi niezbędnych do wydobycia wraku. Na miejsce akcji ok. godz. 20 00 przybyła grupa ratownictwa wodnego z JRG Łobez w sile 4. płetwonurków, którzy brali również udział w pracach podwodnych. Próba całkowitego napełnienia IRYDONÓW nie powiodła się z powodu zamarzania automatów nurkowych, w związku z czym podjęto decyzję o podciągnięciu do nabrzeża wraku samochodu przy wykorzystaniu wyciągarki samochodowej z SRt JRG Nr 2. Ok. godziny 23 15 rozpoczęto wyciągania samochodu ze zwłokami przy pomocy dźwigu z JRG Nr 2 w Szczecinie.
5 O godzinie 0 20 zakończono działania ratownicze i przekazano samochód oraz ciało kierowcy Policji i prokuratorowi. Na miejsce zdarzenia przybyli m.in.: xxxxxx - Z-ca Komendanta Wojewódzkiego PSP w Szczecinie z grupą operacyjną, xxxxxx - Komendant Miejski PSP w Szczecinie, xxxxxx - Komendant Miejski Policji w Szczecinie wraz z zastępcą, xxxxxx - Wiceprezydent Miasta, xxxxxx - Sekretarz Miasta, xxxxxx - Rzecznik Prasowy Urzędu Miejskiego, xxxxxx z Wydziału Bezpieczeństwa Publicznego, Kierownik DTM. Wykorzystanie walorów technicznych i taktycznych sprzętu ratowniczego będącego w dyspozycji kierującego akcją było optymalne i racjonalne. Odwód taktyczny stanowiły GBA 1/16 z JRG Nr 1 oraz dodatkowo dwóch płetwonurków z JRG Nr 3 w Szczecinie, którzy stawili się na miejscu akcji nie pełniąc w tym dniu służby. 4. Organizacja kierowania działaniem ratowniczym: 1) Szczegółowy opis działań ratowniczych: a) wykaz osób kierujących akcja ratowniczą: 15.01.2001 r. godz. 16 55 xxxxxx Z-ca Dowódcy JRG Nr 1 w Szczecinie 15.01.2001 r. godz. 17 15 xxxxxx Zastępca Komendanta Miejskiego PSP w Szczecinie. Przekazanie dowodzenia odbyło się w formie ustnej. b) podczas akcji nie powoływano sztabu. c) powierzchnia zdarzenia wyniosła ok. 500 m 2 (obszar objęty poszukiwaniami). d) jak w punkcie II.3 e) kolejni dowodzący akcją nie zmieniali zamiaru taktycznego f) obszar działania jednostek PSP nie był dzielony na odcinki bojowe działaniami grup ratownictwa wodnego kierował x x x x x x kierownik prac podwodnych.
6 2) system zaopatrzenia wodnego w miejscu zdarzenia nie dotyczy. 3) współdziałanie z innymi jednostkami na miejscu zdarzenia. W akcji oprócz jednostek ochrony przeciwpożarowej udział brały następujące służby: Policja, Pogotowie Ratunkowe, Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe pracownicy Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie z robotem podwodnym HYBALL Współdziałanie z wyżej wymienionymi służbami przebiegało bez zarzutu. 4) organizacja łączności. a) podstawowy rodzaj łączności na miejscu akcji to łączność radiowa oraz łączność przewodowa między nurkującymi ratownikami a kierownikiem prac podwodnych, b) łączność dowodzenia stosowana szeroko w zakresie: przekazywania informacji o przybywających jednostkach na teren akcji, kontroli realizacji zadań. c) łączność z MSK radiowa na kanale 11 i telefoniczna za pośrednictwem telefonów GSM. Łączność z MSK polegała na: żądaniu kierowania sił i środków straży pożarnej i innych służb, przekazywaniu informacji o przebiegu działań. Łączność na kanale 8 (wojewódzkim) realizowana pomiędzy: WSKR a przedstawicielami zachodniopomorskiej KW PSP. 5) kontrola wykonawstwa rozkazów bojowych. Kontrolę prowadzili bezpośrednio dowodzący akcją. 6) decyzja o zakończeniu akcji ratowniczej.
7 O godzinie 0 20 po wyciągnięciu wraku samochodu wraz z ciałem kierowcy i przekazano zwłoki oraz wrak pojazdu prowadzącemu sprawę prokuratorowi i zakończono akcję ratowniczą. III. Operacyjne zabezpieczenie zakładu. 1. Wykorzystywano plan ratowniczy m. Szczecina w zakresie prowadzenia akcji ratowniczej na akwenach wodnych. 2. Dojazd do miejsca zdarzenia bez zastrzeżeń. IV. Zabezpieczenie zakładu pracy, obiektu, terenu pod względem prewencyjnym. 1. Zgodność wykorzystania obiektu z jego przeznaczeniem nie dotyczy. 2. Stopień realizacji decyzji pokontrolnych oraz wpływ braku realizacji tych decyzji na powstałe zdarzenie nie dotyczy. 3. Skuteczność działania i przydatność zastosowanego sprzętu pożarniczego, urządzeń ratowniczych, stałych urządzeń gaśniczych i instalacji sygnalizacyjno alarmowej - nie dotyczy. 4. Wpływ warunków budowlanych i instalacyjnych na powstanie i rozprzestrzenianie się zdarzenia. W miejscu, gdzie samochód wpadł do Odry nie ma żadnych zabezpieczeń ograniczających pas jezdni od rzeki z wyjątkiem znajdujących się na nabrzeżu polerów (elementów mocujących cumy ze statków z nabrzeżem). 5. Skuteczność przyjętych rozwiązań organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo załodze i osobom przebywającym w obiekcie. Kierownik prac podwodnych wprowadzając do działań kolejne pary nurków odnotowywał czasy wejść i wyjść z wody oraz ich zadania (załącznik nr 3). W związku z trudnymi warunkami prac pod wodą (niska temperatura, zerowa widoczność, bardzo duże zamulenie dna) ograniczono czas
8 przebywania nurków w wodą do ok. 20 min. Zadysponowanie robota podwodnego HYBALL umożliwiło podjęcie decyzji o zaprzestaniu poszukiwań zatopionego samochodu kolejni nurkowie wykonywali czynność przy zlokalizowanym pojeździe zmierzające do jego wydobycia na nabrzeże. 6. Skuteczność metod ostrzegania załogi o grożących niebezpieczeństwach nie dotyczy. 7.Stopień wykorzystania załogi w zakresie zapobiegania zagrożeniom oraz postępowania w przypadku powstania zdarzenia nie dotyczy. V. Informacje ogólne. 1. Rozmiary zdarzenia powierzchnia obszaru objętego poszukiwaniami wyniosłą ok. 500 m 2. 2. Straty w ludziach i mieniu (szczegółowy opis wypadku lub wypadków z ludźmi, określenie prawdopodobnej przyczyny powstania). Na miejscu zdarzenia zginął kierowca samochodu Straty ogółem w mieniu wyniosły ok. 15 000 zł. 3.Przypuszczalna przyczyna powstania zdarzenia do chwili obecnej nie został sporządzony protokół z sekcji zwłok ofiary wypadku. 4.Szacunkowe koszty działań ratowniczych, z uwzględnieniem : 1) czasu pracy ratowników i sprzętu silnikowego, Koszt pracy ratowników: 34 ratowników x 7 godzin akcji x 9 zł/h = roboczogodzin = 2142 zł. - KOSZT PALIWA I AMORTYZACJA SPRZĘTU JEDNOSTEK PSP TO 163,11 ZŁ w tym: - GBA 1/16 z JRG 1 w Szczecinie 11,20 - SLRd z JRG 1 w Szczecinie 14,51 - SLRt z JRG 1 w Szczecinie 18,40 - SLRw Land Rover z JRG 3 16,15 - SRt z JRG 2 w Szczecinie 24,20 - SDz 50 z JRG 2 w Szczecinie 40,82 - SLOp z JRG Nr 2 w Szczecinie 12,00
9 - SLKw Lublin +ponton JRG 5 w Szczecinie 8,63 - SLOp z JRG 1 W Szczecinie 9,10 - SLOp KW PSP w Szczecinie 8,10 2) wartości środków gaśniczych i neutralizatorów - nie używano 3) wartości zużytego i uszkodzonego sprzętu ratowniczego 500 zł 4) udziału jednostek ochrony przeciwpożarowej spoza terenu gminy i powiatu. SRw JRG Łobez 130,32 zł Koszty jednostek spoza PSP to 1200 ZŁ: - Koszty poniesione przez WSM w Szczecinie 1200 ZŁ KOSZT AKCJI OGÓŁEM: 3635,43 ZŁ Koszty akcji obliczono w oparciu o przepis wykonawczy do ustawy o ochronie przeciwpożarowej, którym było zarządzenie MSW z dnia 28 kwietnia 1992 w sprawie szczegółowych zasad zwrotu kosztów udziału jednostek ochrony przeciwpożarowej w działaniach ratowniczych (MP Nr 20 z 1992r,.poz. 155). VI. Wnioski: w sytuacji prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych niezbędnym staje się posiadanie samochodu dowódczo-sztabowego z namiotem pneumatycznym, w którym możliwa będzie praca sztabu, prowadzenie łączności i odizolowanie kierujących działaniami (i ratowników - np. płetwonurków) od osób postronnych; należy rozważyć konieczność zawarcia porozumienia z Wyższą Szkołą Morską dot. wykorzystania przy podobnych akcjach pojazdu podwodnego HYBALL oraz pokrycia związanych z tym kosztów (ok. 1200 zł za jedną akcję) lub dokonać zakupu niewielkiego sonaru na potrzeby akcji poszukiwawczych pod wodą; długotrwała akcja wymaga zabezpieczenia logistycznego (głównie gorące napoje i posiłek), co przy tak dużej liczbie osób biorących udział
10 w akcji stanowi bardzo duże obciążenie dla budżetu Komendy Miejskiej PSP w Szczecinie. w sytuacji, gdy współpracują ze sobą grupy ratownictwa specjalistycznego (np. wodnego) niezbędnym wydaje się organizowanie wspólnych ćwiczeń, podczas których byłaby możliwość wzajemnego poznania sprzętu poszczególnych grup oraz doskonalenie prac pod wodą. podjęte założenia oraz sposób ich realizacji uznano za prawidłowe i racjonalne. Akcja polegała przede wszystkim na wydobyciu wraku zatopionego samochodu oraz znajdującego się w nim ciała, dlatego priorytetem było zapewnienie należytego bezpieczeństwa pracującym pod wodą płetwonurkom. trudności w prowadzeniu prac pod wodą związane były ze znacznym zanieczyszczeniem Odry (co wymusiło wykorzystania sonaru i kamery podwodnej oraz bardzo silnego oświetlenia) oraz niską temperaturą zarówno wody jak i powietrza. xxxxxx - dane personalne dostepne w orginale dokumentu w KM PSP w Szczecinie